Houding Amerika jegens
Franco niet zonder risico's
VAN KEMINADE
5-
SYRIË BLIJFT
HARDNEKKIG
PROCES BAADER-
MEINHOF WEER
OP DOOD SPOOR
IRRHAHE ROND
Gigantisch energie-project voor Egypte in studie
Van der Stoel trekt vergelijking met Griekse kolonels
Gijzeling in Londen
kan eindeloos dureti
Weekblad deTijd
laat hun mondies
eens openvallen
van verbazing.
evoluon
i -----
WOENSDAG 1 OKTOBER 1975
DEN HAAG/NEW YORK/MADRID (SP/AP/Reuter) De
houding van de Verenigde Staten ten opzichte van Spanje doet
minister Van der Stoel (Buitenlandse Zaken) denken aan de
Amerikaanse houding tegenover Griekenland ten tijde van het
kolonelsbewind. Washington wilde een bewind waar het wel
iswaar niet gelukkig mee was niet te veel voor de voeten
lopen op grond van veiligheids overwegingen. Dat wil zeggen
in verband met de Amerikaanse bases in Griekenland. Aldus
Van der Stoel in een persconferentie in Den Haag.
Na de val van de kolonels uitte het Griekse volk duidelijk zijn
wrevel over de houding van Washington, wat ondermeer leid
de tot het terugtrekken van Griekenland uit het militaire appa
raat van de NAVO. Daar zou volgens Van der Stoel een waar
schuwing vanuit moeten gaan voor Amerika, dat 'ook bij Span
je veiligheidsoverwegingen (Amerikaanse bases) aanvoert als
reden om niet duidelijk stelling te nemen tegen Franco.
teren weggelopen uit de Algemene
Vergadering van de Verenigde Na
ties, toen de Spaanse minister van
Buitenlandse Zaken Maury het
woord voerde. Deze ambassadeurs,
onder wie de vertegenwoordigers
van alle negen EG-staten en van de
Scandinavische landen, willen daar
mee een protest uiten tegen de exe
cuties van vijf ondergrondse strij
ders in Spanje. Minister Maury moest
zijn rede afsteken voor een gehoor
van overwegend lagere diplomatie
ke vertegenwoordigers.
De Veiligheidsraad heeft besloten
het verzoek van Mexico, tot schor
sing van Spanje als VN-lid en het op
leggen van economische sancties,
niet in behandeling te nemen. Na
overleg met de leden van de raad,
iiet de Mauretaanse voorzitter van
de veiligheidsraad de Mexicaanse
ambassadeur weten dat de kwestie
volgens de raad thuis hoort in de Al
gemene Vergadering. De ambassa
deur van Zweden, een van de niet-
permanente leden van de "Veilig
heidsraad, heeft meegedeeld dat zijn
regering de kwestie-Spanle aanhan
gig zal maken bij de sociale com
missie van de Algemene Vergade
ring, die zich onder andere bezig
houdt met de rechten van de mens.
Intussen duurt de uittocnt \an am
bassadeurs uit Madrid, die door hun
.landen "voor overleg" zijn terugge
roepen, nog voort. Na de ambassa
deurs van Nederdand, België (dat
ook Luxemburg vertegenwoordigt),
Engeland, Denemarken, W=st Duits
land, Oost-Duitsland, Italië, Portu
gal, Noorwegen, Zweden en Zwitser
land zijn nu ook de ambassadeurs
van Oostenrijk, Ierland, Finland en
Canada weggerelsd, evenals de con-
t-ul van Pelen. De Franse ambassa
deur, die voor vakantie in Frankrijk
verbleef, keert voorlopig niet op zijn
post terug.
Hoewel de Nederlandse regering
voorstander is van zo groot moge
lijke druk op Spanje zal Nederland
in de Verenigde Naties het voorstel
Van Mexico om Spanje uit de vol
kerenorganisatie te stoten of in zijn
reohten te schorsen niet steunen.
Dit op grond van het principe van
"universaliteit" van de VN dat Ne
derland huldigt en dat mede de re
den is van het Nederlandse verzet
tegen uitstoting van Zuid-Afrika en
Israël.
De Amerikaanse en Spaanse minis
ters van Buitenlandse Zaken Kis
singer en Mauri, hebben gisteren
een gesprek van bijna anderhalf uur
gehad over de vernieuwing van het
verdrag dat de Verenigde Staten ge
bruik van militaire bases in Spanje
toestaat.
Over dit derde gesprek tussen bei
de ministers in acht dagen zei woord
voerder Robert Anderson van het
ministerie van Buitenlandse Zaken
in Washington, dat het „goed" was
geweest, dat vooruitgang was geboekt
en dat waarschijnlijk nog een vier
de tête-a-tete zou volgen.
Het bestaande Amerikaans-Spaanse
verdrag liep vorige week denderdag
af. Vernieuwing voor vijf jaar zou
de Verenigde Staten ongeveer 750
miljoen dollar militaire en econo
mische bijstand aan Spanje kosten.
De Spaanse eerste minister Carlos
Arias Navarro heeft in een toe
spraak voor radio en televisie fel uit
gehaald tegen Westerse landen we
gens hun "hypocriete en ongeoorloof
de" bemoeienis met Spaanse aangele
genheden en zijn gehoor verzocht
tijdens de huidige crisis het hoofd
koel te houden-
In Madrid is weer een proces be
gonnen tegen acht leden van het an
ti-fascistisch en patriottisch revolu
tionair front (FRAP). Zij worden be
schuldigd van illegale vereniging,
agressie tegen agenten van politie
en gebruik van valse identiteitsdocu
menten
De aanklager heeft gevangenis
straffen van twee tot zes jaar geeist.
Inmiddels overleed gisteren in een
ziekenhuis de politieman d'e maan
dag tijdens een roofoverval op het
Francisco Francoziekenhuis in Bar
celona gewond raakte.
Tientallen ambassadeurs zijn gis-
Kissinger in gesprek met
zijn Spaanse collega Pedro
Cortina Mauri in de suite van
het Newyorkse Waldorf-Asto
ria, waar de Amerikaanse mi
nister van Buitenlandse Za
ken zijn intrek heeft geno
men tijdens de vergadering
van de VN. Hoofddoel van het
gesprek was het zoeken van
een akkoord over de Ameri
kaanse bases in Spanje, maar
ook de doodvonnissen kwa
men ter sprake.
Noodtoestand
BONN (SP) De gezondheids- groep van onafhankelijke specia-
toestand van de vier verdachten
in het Baader-Meinhofproces is
zo slecht, dat de president van het
Stuttgarter gerechtshof, Theodor
Prinzing, het proces voorlopig zon
der Baader, Meinhof, Ennslin en
Rasne wil voortzetten. Deze aan
kondiging, gisteren door Prinzing
tijdens de 40e procesdag gedaan,
wekte heftig tumult in de ge
rechtszaal, waarvan de publieke
tribune zo als steeds vol was.
De verdediging zal tegen het
besluit bij het hooggerechtshof in
Karlsruhe bezwaar aantekenen. Zo
lang dit hoogste rechtscollege geen
beslissing heeft genomen moet het
proces worden opgeschorst. Voor
een uitspraak heeft het Karlsru-
her hof ten hoogste vier weken
ter beschikking. Naar Westduits
recht moet een proces van voren
af aan beginnen, als het 30 dagen
of meer onderbroken is geweest-
Het gerechtshof in Stuttgart
baseerde zijn besluit het proces
voorlopig in afwezigheid van de
vier verdachten te voeren op het
kersvers, speciaal met het oog op
de BM-processen ontworpen arti
kel in het wetboek van strafvor
dering. Daarin sbaat dat een pro
ces zonder beklaagden kan begin
nen of worden voortgezet wan
neer deze zich zelf opzettelijk en
door eigen schuld in een gezond
heidstoestand hebben gebracht die
hen niet in staat stelt het eigen
proces bij te wonen.
Enkele weken geleden heeft een
listen in een rappbrt verklaard
dat de vier verdachten in dit pro
ces uit medisch oogpunt slechts
gedeeltelijk in staat zijn de be
handeling bij te wonen, hooguit
een k drie uur per procesdag.
Het gerechtshof meent dat dit
een ontoelaatbare vertraging van
het proces zal opleveren. Enkele
weken geleden liet de verdediging
al weten dat bij deze beperkte be-
handelingsduur alleen al het ver
hoor van de honderden getuigen
acht jaar in beslag zou nemen.
Prinzing noemde dit onaanvaard
baar. Hij liet er geen twijfel over
bestaan dat de maandenlange hon
gerstaking van Baader c.s. ten
minste mede oorzaak is geweest
van de slechte gezondheidstoestand
van het viertal. Die actie was er
volgens hem slechts in naam op
gericht verlichting in het gevan
genisregime af te dwinggen.
De waarheid spreekt, aldus Prin
zing. uit een mededeling van Ul-
rik e Meinhof in een cel-circulaire.
"Wij willen van ziekt» een wapen
maken" en uit een recente op
merking van Andreas Baader:
"Wij moeten ziek zijn, wij moe
ten een gebroken indruk maken".
Of het gerechtshof terecht de
hongerstaking als belangrijke oor
zaak van de algehele verzwakking
van de vier verdachten beschouwt,
moet nu het Karlsruher hof uit
maken. In afwachting daarvan is
het monsterproces voor de zoveel
ste maal onderbroken.
Uitval Dertig Indonesische mili
tairen hebben in Portugees Timor
een post van het Fretilin (revolutio
nair front voor een onafhankelijk
Oost-Timor) overvallen, zo wordt
van welingelichte zijde in Djakarta
meegedeeld Alle Fretilin-soldaten
werden gedood en hun leider gevan
gengenomen. De Indone ïiëileden
geen verliezen.
ADDIS ABEBA (AP) De mili
taire regering van. Ethiopië heeft
gisteren de noodtoestand uitgeroepen.
Stakingen zijn voortaan verboden
(n de regering dreigde met strenge
maatregelen tegen stakers die het
verbod negeren.
Politie en strijdkrachten hebben
de bevoegdheid gekregen naar eigen
bevind van zaken huiszoekingen- te
verrichten en verdachte rersonen
aan te houden, aldus een medeaeling
van radio Addis Abeba.
Op het onwettig bezit van wape
nen en alle tegen de regering gerich
te acties zijn strenge straffen ge
steld.
De afkondiging van de noodtoe-
f'land komt na een week wiarin do
centen, personeel van de Ethiopische
luchtvaartmaatschappij en net ver
bond van vakverenigingen in pam
fletten hebben opgeroepen tot revo
lutionaire actie die een sterxere link
se koers moet bewerkstelligen dan
de regering bereid is te volgen.
In het decreet waarbij ae nood
toestand werd afgekondigd wordt
met name het verspreiden van 'an
ti-regerings literatuur' genoemd als
een van de activiteiten waar tegen
zonder pardon zal worden opgetre
den.
Ondanks eerdere waarschuwingen
dat tegen stakingen zal won en op
getreden bleven gisteren in de hoofd
stad en andere steden veel banken,
benzinestations en fabrieken gesloten.
NEW YORK (DPA) Israël en Sy
rië hebben voor de Algemene Ver-
gadëring van de Verenigde Naties
hun uiteenlopende opvattingen over
het Jongste tussentijdse akkoord in
zake de Sinaï uiteengezet. De Syri
sche minister van Buitenlandse Za
ken, Abdelhalim Chaddam, noemde
de overeenkomst een stap terug. Hij
verklaarde dat Syrië niet in een der
gelijke „val" zal lopen. Zijn Israëli
sche collega, Jigal Allon, zei de hou
ding van Syrië te betreuren en gaf te
kennen dat zijn land bereid is zon
der voorwaarden vooraf met Damas
cus te onderhandelen.
Chaddam vond dat het zoeken naar
een rechtvaardige en duurzame vrede
in het Midden-Oosten moet geschie
den buiten het „bedriegelijke kader",
waarbinnen de Israëlische-Egypti-
sche overeenkomst tot stand is geko
men. Hij vroeg zich af of er wel
iemand kan geloven dat dit akkoord
een stap in de richting van de vrede
is, als de prijs voor deze overeen
komst er voor een deel uit bestaat,
dat Israël de beschikking krijgt over
raketten waarmee het de hoofdsteden
van jde Arabische landen kan treffen.
Met grote felheid wees Allon de Sy-
Granaat ontploft In de Thai-
landse stad Phangnga in he* zuiden
van het land zijn 15 personen ge-
c'ood en twintig gewond toen in een
menigte betogers een handgranaat
ontplofte. De menigte protesteerde
tegen de overplaatsing *ran de gou
verneur van Phangnga, naar een
noordelijke provincie. Wie de gra
naat heeft gegooid is niet beker d.
rische eis tot uitsluiting van Israël
van de hand. Hij wees er op dat het
Palestijnse vraagstuk in samenhang
met een vredesverdrag tussen Israël
en Jordanië moet worden geregeld.
Gebruik makend van zijn recht om
te reageren op de rede van de Syri
sche minister verklaarde de Egypti
sche ambassadeur Abdel Meguid, dat
hij de uitspraken van Chaddam niet
beschouwde als de mening van het
Syrische volk, maar uitsluitend als
die van de regerende Baath-partij in
dat land.
LONDEN (SP) 'Of wij vertrekken
hier met een vliegtuig, of in een
doodkist". Dat heeft Frank Davis la
ten weten, de man die nu bijna tach
tig uur zes Italianen gegijzeld houdt
in een kelder van een spaghetti-res-
raurant in het centrum van Londen.
Ook gisteren zijn er geen nieuwe ont
wikkelingen geweest, die zouden kun
nen duiden op een spoedige ontkno
ping. Er zijn wel hardnekkige ge-
ADVERTENTIE
De Tijd volgde het spoor van onderwijsminister en -hervormer Jos van
Kemenade, verantwoordelijk voor veel blauwe plekken op de (lange?) tenen
van het confessioneel onderwijs Herman van Run op ARP-Partijdag:
Antirevolutionairen worstelen altijd Monumentenjaar 1975twee
kostelijke boeken en een terugblik door Ben Kroon Wereldrecordhouder
Jos Hermens in een verfrissend interview En ook Tim Krabbé,.
Ollie B. Bommel en Herman Pietèr de Boer.
koop 'm los (1.80) of a
proefabonnement
u 020 - 233984
8 weken kost maar 10,-)
Een van de zestig slachtoffers van de luchtramp bij Beiroet
wordt uit zee gevist door een marine-vaartuig. Vrijwel alle
slachtoffers waren deerlijk verminkt door de explosie aan
boord van het Hongaarse vliegtuig van Russische makelij en
door de in dit gebied van de Middellandse Zee zeer talrijke
haaien. Men heeft 47 lichamen opgevist.
ruchten dat Scotland Yard een plan
voorbereid om een einde
aan de gijzeling te maken. Sir Ro
bert Mark, de hoofdcommissaris van
de Yard, heeft dit echter ten stellig
ste ontkend. „Wat ons betreft kan
dit een eindeloze zaak worden", aldus
sir Robert.
Wel heeft de Yard een vroegere cel
maat van Davis gevraagd indien dat
nodig mocht zijn te bemiddelen. Deze
mede-gedetineerde staat in een bij
zondere relatie tot Davis, omdat hij
hem in de gevangenis eens het leven
heeft gered. Davis zou volgens deze
vriend niet gauiw in paniek raken.
De ex-gedetineerde achtte de kans in
elk geval klein dat Davis een of meer
gijzelaars zou doden om de Yard te
dwingen op zijn eisen in te gaan. De
omgeving van *t Italiaanse restaurant
is nog maar voor een klein gedeelte
afgezet. Het bezette restaurant is een
van de voornaamste bezienwaardig-
heden geworden. Veel toeristen geven
taxi-chauffeurs opdracht langs het
restaurant te rijden. Chauffeurs van
rondritbussen bieden hun klanten
dezelfde service.
De omstandigheden waaronder de
gijzelaars zich bevinden zijn iets ver
beterd. Ze krijgen nu op meer gezet
te tijden voedsel, drinken en sigaret
ten. Ook zijn er betere sanitaire voor
zieningen getroffen. Inmiddels is een
tweede Italiaan echter ziek geworden.
Benoeming VN-secretaris-gene
ra al Waldheim heeft de benoeming
bekend gemaakt van de Nederlan
der dr. J. G de Beus als directeur
van het fonds van de Verenigde Na
ties tot controle op druguisoruik. De
benoeming gaat 1 oktober ir» Bui
tenlandse Zaken heeft dat dh-sdag-
avond meegedeeld.
Busongeluk Bij een ecompli-
ceerde botsing tussen een bus, twee
vrachtauto's en een personnvagen
op een bergweg op 35 km t«-n wes
ten van de stad Mexico zijl gisteren
47 personen om het leven gekomen.
De bus stortte na de aanrijding in
een ravijn en vloog' in brand.
Drugs Tien Westeur >Jjse lan
den hebben gisteren in Partjs beslo
ten tot oprichting van een c. ganisa-
tie tot bestrijding van wandelaars
in verdovende middelen. Di*. ocsluit
werd genomen op een bijeenkomst
van de Europese groep voor samen
werking in de strijd tegen v «röoven-
de middelen. Daarin hebben de mi-
i.isters en staatssecretarissen voor
Volksgezondheid, Onderwijs en Bin-
renlandse Zaken van de negen EG-
Jsnden en Zweden zitting.
Vermoord Bij de Argentijnse
jjtad Rosario zijn gisteren de lijken
gevonden van twee advocaten uit de
ze stad die verscheidene naien met
cce dood zijn bedreigd omdat zij ge
arresteerde leden van linkse gioepe-
Yïngen verdedigd hadden. Mm neemt
.clan ook aan dat beide mannen ver
smoord zijn door rechtse extremis-
,ten. Een van de twee advica'.en was
coor gewapende mannen uit zijn wo-
hing ontvoerd.
Tsjoe En-lai
is ziek
PEKING Voor het eerst in
26 jaar is de premier van China,
Tsjoe En-lai, niet verschenen op
het jaarlijks banket ter gelegen
heid van de stichting van de
communistische staat. Volgens
officiële functionarissen onder
gaat de 77-jarige premier 'een
behandeling'.
Tsjoe's afwezigheid gaf nieuw
voedsel aan de sinds anderhalf
jaar circulerende geruchten dat
hij aan een ernstige ziekte lijdt.
Partijleider Mao Tse-toeng,
die al langer dan vier jaar niet
meer in het openbaar is versche
nen, was evenmin op het banket
aanwezig.
CAIRO (AP) Door Egypte en
West-Duitsland is een akkoord gete
kend dat kan leiden tot de bouw van
een elektrische centrale by Qattara
in de westelijke woestijn die meer
stroom zal kunnen opwekken dan
de door de Sowjet-Unie gebouwde
stuwdam in de Nijl bij Aswan.
Het akkoord werd getekend door
de Egyptische minister van Energie
zaken Acbmad Soeltan en de direc
teur van Lahmeyer International uit
Frankfort.
Egypte zal de Westduitse onderne
ming om te beginnen een onderzoek
doen verrichten om na te gaan of de
gigantische onderneming technisch,
ecologisch en financieel wel haalbaar
is. Dit onderzoek zal anderhalf jaar
duren en 6 miljoen dollar kos
ten waarvan vijfzesde door West-
Duitsland wordt betaald, de rest door
Egypte.
Het plan dat 50 jaar geleden is ont
sproten aan het brein van een Brit
se ingenieur, komt in het kort op het
volgende neer.
Via een kanaal of een tunnel moet
water over een afstand van 80 kilo
meter uit de Middellandse Zee
worden aangevoerd naar de inzinking
bij Qattara,
punt ongeveer 140 meter beneden
zeepeil ligt.
Het water dat dan aanstroomt zal
turbines kunnen aandrijven die elek
triciteit kunnen ontwikkelen.
Bij Qattara zal dan ook het groot
ste door mensen aangelegde bassin
van zout water ontstaan, dat even
wel, net als de Dode Zee bijvoor
beeld, nooit zal overvloeien wegens
de sterke verdamping die het gevolg
is van de grote hitte.
In het meer zullen vissen leven
die kunnen worden gevangen en veel
voedsel verschaffen, het zout kan
worden gewonnen en het water en het
strand kunnen dienstbaar zijn voor
het toerisme.
Als na het lange onderzoek wordt
vastgesteld dat het geheel een haal
bare kaart is kan het gigantische
werk worden begonnen in 1978, kan
het eerste stadium gereed zijn te
gen 1985 en het geheel omstreeks het
De kosten van het totaal zullen
jaar 2000.
naar schatting ruim tweeeneenhalf-
miljard gulden bedragen en gehoopt
wordt dat Egypte financiële steun
zal ontvangen van enige Westerse en
Arabische landen en van Japan.
Het is mogelijk dat bij de aan
leg van het kanaal of de tunnel ge
bruik moet worden gemaakt van
kernenergie maar dit zal behalve
enorme technische problemen ook
politieke met zich meebrengen.
Wat de ecologische kant van het
project betreft zal moeten worden
nagegaan wat de aanwezigheid van
een "kunstzee" gelegen in de woes
tijn tussen de vallei van de Nijl en
Libië voor nut zal hebben op meteo
rologische omstandigheden. Niet uit
gesloten wordt geacht dat de ver
damping van een miljoen kubieke
meter water per dag meer regen zal
brengen in de wijde omgeving.
Ook moet men er zeker van zijn
dat door het zeewater niet onder
grondse stromen van zoetwater naarbekijken
oases en bronnen worden aangetast.
Als alles naar wens gaat zullen in
het eerste stadium turbines 700 me
gawatt elektriciteit kunnen opwek
ken, tegen 1985 dus, en tegen het
jaar 2005 tienduizend megawatt.
Ter vergelijking: de Aswan-dam
levert maximaal 1800 megawatt.
De Westduitsers waren het plan al
in het begin van de jaren '60 gaan
tijdens de Arabisch-
Israëlische oorlog van 1967 verbrak
Cairo de diplomatieke betrekkingen
met Bonn. Deze werden in 1972 her
steld.
President Anwar Sadat is naar
men zegt zeer geïnteresseerd in het
project dat voor hem een "symbo
lisch monument" zou kunnen wor,
den zoals de stuwdam bij Aswan er
een is voor zijn voorganger, Kamal
Abd'al Nasser.
't Is weer schoolvakantie
'n Dag lang,
Informeer ook eens bij NS
naar de speciale tarieven. Da's nog'
verbazingwekkend voordelig ook!
het elektronisch verlies- en winst-spel. En de vloeibare
lucht-maker. En de gehoorzame elektronen. En de geniale
vierkante millimeter. En het ongelooflijke communicatiewezen.
En vijfhonderdachtentachtig andere open-mond-
verbazingen. Allemaal in het Evoluon.
Neem ze 'es 'n dagje mee van de ene
verbazing in de andere. In het Evoluon.
ran 12X0-17.00 uur; 1» Kerstdag ^Nieuwjaarsdag geeloum.
