Pionier Berlage karakter
in zijn tegenstellingen
Gelukkig had Hitier de tv nog niet
C(jV) vandaan .T)
...e/7 gisteren l
TELEFONISCHE HULPDIENST
071-125202
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1975
Door Nico Scheepmaker
Ik moet teruggaan tot het
eveneens door de NOS uitgezon
den "het brandt, m'n liefje" van
Milos Forman, om my een film
te kunnen herinneren waarom ik
zo onstuitbaar heb moeten la
chen als om "de liefde van een
blondje" van Milos Forman. Al
thans in het begin. De vergade
ring en de dansavond waren om
te lachen, het middenpaneel
met de liefde van het blondje
was vertederend, en het laatste
gedeelte thuis bij de jongen van
een intense treurigheid, die al
leen maar te verdragen was om
dat Forman zelfs zulke scènes
met het welwillende oog van de
ingehouden humor bekijkt.
Wat is het geheim van Milos
Forman? („het brandt, m'n
liefje" stamde uit 1968, het jaar
van Doebtsek. daarna zocht hij
pen goed heenkomen naar Ame
rika). Hij is een humanist. Hij
bekijkt de mensen zorgvuldig,
portretteert ze met al hun heb
belijkheden en onhebbelijkheden,
en na een tijdje zyn ze niet min
der mens maar meer mens ge
worden. Dat is een kunst apart.
Vooral als je, zoals Milos For
man, in feite alleen maar lelijke,
onaantrekkelijke, afgetobde men
sen tegenkomt. Forman is een
Tsjech en filmde Tsjechen (met
hun hoogst merkwaardige, zan
gerige taal zonder punten) met
een menselijk gezicht.
Tegelijk met „de liefde van een
blondje" werd op de andere zen
der een film vertoond die dezelf
de titel had kunnen dragen, want
Leni Riefenstahl was een 32-ja-
rige blondine toen zij in 1934
"Triumph des Willen" filmde, en
ze was wel degelijk verliefd op
haar Führer, in wiens opdracht
de film wérd' gemaakt. Dank zij
het wonder van de video heb ik
ook deze film gezien, sterker nog:
meteen na afloop van de Tsje
chische film kon ik nog een
staartje van Leni Riefenstalh
film meepikken, zodat ik mij
ogenblikkelijk kon vergewissen
van het immense verschil tussen
beide films. Bij Riefenstahl was
het allemaal beweging, bij For
man voornamelijk stilstand (drie
mensen aan een tafel, drie men
sen in een bed). Bij Riefenstahl
sprong niet een vonkje over van
originaliteit, menselijkheid, hu
mor of iets onverwachts, terwijl
het bij Forman wemelde van
zulke aspecten van het gewone,
menselijke leven. Neem alleen al
het verschil in communicatie tus
sen de mensen in beide films. In
"Triumph des Willen" was het
allemaal hand in hand kamera
den wat de klok sloeg, ze kam
den eikaars haar, ze wasten el-
kaars rug, ze worstelden met el
kaar en speelden padvinderachti
ge spelletjes op eikaars rug, kort
om, een orgie van blote bovenlij
ven, zingend aan hun werk, mas
saal roepend en marcherend, en
frenetiek applaudisserend voor
slogans.
In "de liefde van een blondje"
daarentegen werd meteen al in
het begin iets wat in de verte op
een slogan had kunnen lijken ge
torpedeerd (tijdens de vergade
ring): we kregen een milde blik
op de krakkemikkigheid van het
Tsjechische leger van reservisten
(dat was andere koek dan de ar-
beidsdienstplichtigen van Hitier:
"zet af., spade"), en we zagen de
verschrikkelijke moeite die het de
mensen op alle fronten kostte om
contact met elkaar te maken, het
domme gegiechel van de meisjes
en de grove onhandigheid van
de mannen.
Nu was "Triumph des Willens,"
als ik het goed begrepen heb, niet
bedoeld om veertig jaar later als
vergelijkingsmateriaal te dienen
voor een Tsjechische speelfilm,
maar om te zyner tyd een beeld
te geven van de Führer en zijn
goede werken. Rudolf Hess ("Hit-
Ier is zijn Hessie kwijt," zeiden
we in de oorlog met veel gevoel
voor humor toen Hess klandestien
naar Engeland was gevlogen) druk
te het in de film aldus uit: "Mijn
Führer, om u heen staan de vaan
dels en banieren van dit nationaal
soalisme. Wanneer hun doek eens
vergaan zal zijn, pas dan zullen
de mensen geheel in staat zijn om,
terugblikkend, de grootsheid van
onze tijd te zien, en om te be
grijpen wat u voor Duitsland be
tekent".
Sliep uit, dacht ik snedig, toen
Hess dit uitriep. Hoe weet je ei
genlijk dat dit Hess was, vraagt
u me misschien? Een kwestie van
leeftijd. Ik heb al die jongens nog
vrij bewust meegemaakt: Ik kon
de karikatuur van de Engelse po
litieke tekenaar David Low, waar
in hij de raskenmerken van het
Germaanse ras uiteenrafelde
(blond: Hitier, groot: Goebbels,
welgebouwdGoering) dan ook wel
degelijk waarderen, omdat ik wist
hoe al die kopstukken eruit zagen.
Maar toen een hoge Nazi-bons
zijn kameraden toesprak, zeggen
de dat zij hem nog hadden mee
gemaakt toen hij aan het hoofd
van de SA opmarcheerde (of zo
iets), toen dacht ik toch even:
wie was die knaap ook alweer?
Ik had eigenlijk geen idee. En
toen besefte ik opeens dat dit
voor vele honderdduizenden Ne
derlanders ook ten aanzien van de
bekendere figuren moest gelden.
Goed, Hitier zal iedereen wel her
kend hebben, maar dat de iets
spitsere tekst van Goebbels was,
en dat die dikke Goering was, en
die blaaskaak Hess, en die snor
Himmler, om van de tweede ca
tegorie maar te zwijgen (Baldur
von Schirach, Hjalmar Schacht,
etc.), dat zullen vele kijkers niet
geweten hebben. Het is natuurlijk
mooi dat Leo Kool zo'n film met
enkele wel gekozen woorden in
leidt en vermeldt dat de Duitsers
de waarde van de film als propa
gandamiddel toen al ten volle in
zagen, maar met 'n klein beetje
meer fantasie had de VPRO
toch wel kunnen bedenken dat het
nuttig zou zijn geweest als bij het
verschijnen van Goebbels even
"Goebbels" als ondertitel op het
scherm was geprojecteerd. En nog
beter zou zijn geweest, als dan
volgens een aloude VPRO-traditie,
"Goebbels, minister v. Propagan
da" op het scherm was gekomen,
terwijl ik me zelfs kan voorstel
len dat je, voor of na de film, in
enkele minuten even 'n overzicht
je geeft van de verschillende lie
den in de film, met wat nadere
bijzonderheden. De oorlog is ten
slotte alweer dertig jaar geleden
afgelopen: iedereen die nu 30 jaar
of jonger is. is geen tijdgenoot
meer van Hitier, Goebbels en
Goering, .alleen nog maar van
Hess en Speer.
Overigens mogen we blij zijn
dat Hitier zijn oorlog wat te vroeg
is begonnen, waardoor hij net de
atoombom miste, en de televisie.
"Triumph des Wülen" 's eigen
lijk een tv-film avant la televi
sion. Zulke beeldschermverslagen
van partijdagen (want laten we
wel wezen, meer dan een geva
rieerd verslag van die dag was
Jiet toch eigenlijk niet: redevoe
ringen en marcherende eenhe
den werden afgewisseld met toi
let makende soldaten, lachende
toeschouwers en toekijkende ge
zagsdragers) worden op die ma
nier nog altijd in communistische
landen afgeleverd, maar dan
via de televisie. Gelukkig beheers
te Leni Riefenstahl toen de tv-
techniek van het interview nog
niet, waardoor de Führer, voor
wie deze ode bestemd was op
geen enkele manier nader tot
zijn volk kwam als mens. Je zag
hem zijn redevoering ;chreeu-
wen, je zag hem met een vorsen
de blik de parade afnemen, je zag
hem tevreden rondblikken over
zijn arbeidsdienstplichtigen die
zo'n mooi vrij vers scandeerden,
maar hij zei geen enkel woord te
gen jou als bioscoopbezoeker-an-
no-1935, hij sprak alleen maar te
gen "het Duitse volk". Geen mens
maar mythe.
Stel je voor dat Leni Riefen
stahl toen al geweten had dat je
de leider van een volk ook pijpro
kend in zijn tuin kunt intervie
wen, zoals Sadat de afgelopen
week door de voormalige Engelse
minister van Buitenlandse Zaken
Lord Chalfont voor de BBC
werd geïnterviewd. Zo'n Sadat
komt daaruit te voorschijn als
'n bedaagde, intelligente, oprech
te family-man, en ik heb eigenlijk
geen reden bm te veronderstellen
dat dit een vals beeld is, ce meer
niet omdat Lord Chalfont ver
zuimde Sadats uitdaging om on
gecensureerd een telegram naai
de Times te sturen ook uit te voe
ren, zodat we nog steads niet we
ten of de censuur inderdaad is op
geheven, zoals Sadat beweerde.
Wie weet had er ook van Hitier
wel zo'n innemend Dortret ge
maakt kunnen worden, met een
redderende Eva Braun op de ach
tergrond.
En laten we onszelf niet wijs
maken dat wij, door ervaring
wijs geworden, ongevoelig zouden
zijn geworden voor zo'n mixture
van ferme vastberadenheid en
goed ogende menselijkheid. Heb
ben we niet allemaal met een ze
ker respect en gevoel van bewon
dering zitten kijken naar de 21-ja-
rige Leo van Laak, die de binnen
vaartschippers via zijn megafoon
naar hun blokkade dirigeerde,
maar ook hard en efficiënt onder
handelde en ongelimiteerd en
welbespraakt te woord stond?
Een jongen kortom die (zoals
Ineke Jungschleger in haar tv-
kritiek in de Volkskrant schreef)
niet alleen door de natuur be
gunstigd is, maar ook zwaar zal
worden aangeslagen door een be
kwaamheidsbelasting. Zo'n jon
gen van 21 die het hem dan toch
maar even geflikt heeft, behen
dig en vastberaden manoeuvre
rend tussen enèrzijds ministers en
anderzijds binnenvaartschippers
De televisie brengt zoiets en zo
iemand veel beter over dan zelfs
de beste propagandafilm. Daar
om geloof ik dat "Triumph des
Willen" in het huidige tijdsbe
stel, op dezelfde manier gemaakt
voor een kersverse dictatuur,
geen enkel positief effect voor die
dictatuur zou hebben.
RADIOPROGRAMMA'S
ZATERDAG 30 AUGUSTUS
TROS18.30 Nieuws. 18.41 Toerak-
tua 19.00 (S) Plaatvaeria. VARA 20.00
(S) Door de Jaren heen: 1965. 22.30
VARA: 18.00 Nieuws. 18.11 Dingen v
de dag 18.20 (S) Het oproer kraalt.
18.45 (S) De VARA feliciteert. TROS
20.00 Nieuws 20.05 (S) Concert a la
carte. 22.15 (S) Om de kunst. 22.45
SKlaviertuositelten 23.1 °_Do^lI"^ó
talr klankbeeld. 23.30 (S) Poezle rond
middernacht. 23.55-24.00 Nieuws.
Hilversum III ktprv
NOS: 18.03 Joost mag niet eten NCRV
19.02 (S) Discorama. 20.02 (S) Filter.
21.02 (S) Elpee-pop. 22.02 Strictly
country style. 22.30 (S) Jazz-time
22.55 Mededelingen. 23.02 Sportshow.
0.02 (S) Late date. 2.02 (S) Bent u
daar nog. AVRO: 6.02-7.00 Als je niet
opstaat dan blijf jé maar liggen.
ZONDAG 31 AUGUSTUS
KRO: 8.00 Nieuws. 8.10 Overweging.
8.15 (S) Badinerie. 9.00 Nieuws. 9.10
Waterstanden. 9.15 (S) Laudate. 10.00
(S) Eucharistieviering. 11.00 Nieuws.
11.02 (S) Brunchconcert. 12.30 Nws.
12.40 Akt. 12.50 Buitenlands commen
taar NOS: 13.00 (S) Zondagmiddag-
ouverture. 14.00 (S) Noordh. Filharm.
Ork. (14.50-15.20 Adempauze) 16.00 S
wde kamermuz. CVK:
In het Haagse Gemeentemuseum, zijn laatste schepping, heeft
van de architect Hendrik Petrus Berlage een borstbeeld ge
staan, dat vele jaren het onderschrift „Bouwen is dienen"
droeg. Die toevoeging is later verwijderd en wellicht is dat ka
rakteristiek voor een man, die nu ruim veertig jaar na zijn
dood, zich alleen maar in vele tegenstellingen laat vertalen.
Piet Ruivenkamp
Aspekten vtw uc muk.u.^.
17.00 Gereformeerde kerkdienst. 18.
Int. conf. in Leuven. IKOR: 18.30
Met het oog op de toekomst. 18.58
Wilde Ganzen. NCRV: 19.00 (S) Zon
dagavondzang. 19.15 Christ, onderwijs
spiegel der bevrijding- 19.30 Nieuws.
19.35 (S) Orgelconc. 20.10 (S) Poëra-
ma. AVRO: 20.30 (S) In de kaart
gespeeld. 22.30 Nieuws. 22.40 Radiojour
naal. 23.00 Vanavond laat sport. 23.55-
Verbond: 9.30 En de
Een kleine wilskrachtige man, die
toch diepgaand door de twijfel kon
bewogen, welke tegenstan-
Metropole Orkest. 13.30 (S) Onder j-
schooltijd. TROS: 15.00 (S) Het kind LxpOSltieS
ders met hun argumenten bij hem
teweeg brachten; een purist met
hooggestemde idealen, maar in zijn
architectonische uitdrukking zeer
aards en massief; lid van de SDAP
van het begin af maar het meest
markant als bouwer van puur-kapi-
talistische instellingen
wij. 15.30 Nieuws. 15.33 (S) Ka-
16.00 (S) Een mondje
rijksgenoten. TROS:
d^Teugd^en^t^Yl.^ö^wnde Ganzen. (S) Spitsuur (vervolg). 9.CK) (S^Dans-
1130 De nieuwe economische nrrtp. nrlrAöt. cnlioh^n Q.1S Wa.tp.rsit.anri Pin
AVRO: 12.00 (S) Muzikaal Oi
13:00 Nieuws. 13.10 De toestand
0.50 (S) Muziek uit de Middeleeuwen
16.03 (S) Licht i
13:00 Nieuws. 13.10 ue wjeswuiu lil uc u.ou (is; ivi.uz.ion. uil. uc ivj.ii.
wereld 13.10 Radiojournaal. 13.30 (S) en Renaissance. 10.30 Meer
Delta-zomer. 14.00 (S) Pianoduo. NOS: der. 11.00 Nieuws R.V.U.: 11
14 30 Progr. voor de buitenl. werkne- tief progr. met begeleidend schriftelijk
mèrs VARA: 17.00 (S) Balletmuziek, materiaal. NOS: 12.00 ,Den Haag deze
17 55 Meded. 18.00 Nieuws.18.15 Din- week. 12.15 Uitzending van Symbiose,
een van de dag 18.20 (S) Lichte mu- NOS: 12.25 (S) Promenade orkest. 12.50
ziek 18 30 Boemerang. NOS: 19.00 Nws. Suriname deze week. 13.00 Nws. VARA
19 07 (S) Int. Spectrum. 20.30 Journ. 13.11 Dingen van de dag. 13.20 Vara-
forum 21.25 (S) Zwarte Orpheus. 21.50 Gram presenteert. NOS: 13.30 Von-
Cabaretprogr. 22.20 Van ta-ta tot to- ken onder de As. 13.50 Radiorama:
tale taal. 22.30 (S) Over musici ge
sproken. 23.00 (S) Repertorium. 23.55-
24.00 Nieuws.
Hilversum III
AVRO: 7.02 Ko. de boswachtershow.
8.02 )(S) Vitamine S. 9 02 Juist op
zondag. 10.02 (S) Muziek Mozaïek. 10.55
(NOS Wereldkamp. Wielrennen op de
weg voor profs te Yvoir ln België). 11.02
Drie draalt op verzoek. (11.55 (NOS)
Wereldk Wielrennen). VARA: 12.0-
(S) Klink Klaar. (12.55 Wereldkam
pioenschappen Wielrennen). 1302 (S)
NAR: Nederlandse Artiesten Revue.
NOS- 14.02 Langs de lijn. :18.02
(NOS) Wereldk. wielrennen). Daarna
KRO: (S) H°t. is altijd het. oiide liedje
(SI KR°-°P-drt;-,.22„55, Mjfed
delingen.
Hilversum m
AVRO: 7.02 Drie op je boterham.
(8.03-8.06 Radiojournaal). 9.03 (S)
Pep-op-drie. 11.03 Radiojournaal. 11.06
op verzoek. 12.03 (S) Drie
of the night, i.02-7.00 De
23.02 (S)
the
MAANDAG 1 SEPTEMBER
Hilversum I
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.02 Het levende
woord. 7.08 (S) Preludium. 7.30 Nws.
TV MAANDAG
tö| XC UCUUJ --
man of. 8.30 Nieuws. 8.36 Gymn. v. d.
huisvrouw. 8.45 Plein Publiek. 10.30
Nieuws. 10.3 Lichte koorzang. 10.50
Schoolradio. 11.00 (S) In 't zilver.
12.00 (S) DeKilima Hawalians Show
12.21 Voor boer en tuinder. 12.26 Me
dedelingen voor land- en tuinbouw.
25.30 Nieuws. 12.41 (S) Akt. 13.00 (Sf)
Nederland I
18.15 Archeologie. 18.45 Barbapapa.
18.55 Journaal. 19.05 Ted bij Stoeppel-
haene. 20.00 Journaal. 20.21 Titaantjes
21.40 Als de dag van gisteren. 22.30
Tot besluit. 22.35 Symbiose. 22.40 Jour
naal.
Nederland II
18.45 Barbapapa. 18.55 Journaal.
19.05 Doctor Who. 19.30 In Londen
staat een huis. 20.00 Journaal. 20.21
Jongens van de grote weg. 21.10 The
Het veertigjarig bestaan van het
Gemeentemuseum heeft geleid tot
een expositie „H. P. Berlage,
bouwmeester", die van gisteravond
-af in foto's, tekeningen, maquettes,
meubels, affiches en dia's een beeld
zal trachten te geven van deze
pionier.
Berlage werd in 1856 in Amsterdam
geboren. Verschillende deskundigen
als Just Havelaar en dr. P.
Singelenberg hebben erop gewezen
dat de bouwer van. dezelfde
generatie is als Van Gogh en
Toorop. Dat lijkt een nogal
vanzelfsprekende constatering, maar
weinigen beseffen dat. Van Gogh
had zich al volledig uitgesproken,
hij overleed in 1890, toen Berlage
zich nog moest manifesteren met
zijn beroemd geworden Koopmans
beurs aan het Damrak, die tot het
sleutelwerk van het nieuwe Neder
landse bouwen zou worden in de
eerste jaren van onze eeuw. Dat is
vrij natuurlijk, een architëct krijgt
meestal in latere jaren zijn kansen
pas.
Groei
Berlage studeerde in Zürich en
kwam daar vooral onder de
theoretische invloeden van de
Duitser Gottfried Semper.
Maar de ontwikkeling van Berlage
heeft zich zij hele carrière door
gekenmerkt in een gedegen groei
gevoed door zijn temperament en
zijn vermogen zich met nieuwe
ontwikkelingen te assimileren en
geremd door zijn nuchtere theoreti
sche uitgangspunten. Hij was stellig
NEDERLAND I
15 00 Journaal (NOS)
15 02 Motormuis, kinderprogramma (TROS)
15.10 De Boefjes, film (TROS)
15.20 Roy Rogers, de zingende cowboy, tv-seric (TROS)
16.30 TROS-Sport (TROS)
17.30 Sport Troef! (NOS)
18.45 Minimolen (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19_05 Het tropisch regenwoud (NCRV)
20 00 Journaal (NOS)
20.21 Tete a Ted, show-programma (NCRV)
21.25 De twaalf gezworenen, speelfilm (NCRV)
4*2.55 Anderse Diepje, natuurfilm (NCRV)
73.20 Tot besluit (NCRV)
23.25 Journaal (NOS)
23.30 Lied van de week (IKOR-NCRV)
NEDERLAND II
14.00 Sport Troef! (NOS)
x8.45 Minimolen (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Twietie, kinderfilm (KRO)
19.10 The Flintstones (KRO)
19.35 Verhalenderwijs 't Zand 33, kinderprogramma (KRO)
20.00 Journaal (NOS)
'20.20 De Wrekers (KRO)
21.10 Mijn vrouw de buurvrouw, tv-seric (KRO)
21.40 Brandpunt (KRO)
22.00 Great Mysteries, een serie adembenemende varhalen
(KRO)
22.25 Journaal (NOS)
22.30 Studio Sport (NOS)
ZONDAG 31 AUGUSTUS
NEDERLAND I
14.00 Archeologie, les 2 (herh.) (TELEAC)
14.30 Les Gammas, les 2 (TELEAC)
15 00 Wereldkampioenschappen wielrennen op de weg voor
profs in Yvoir in België (NOS)
16.00 Journaal (NOS)
16 02 Ti-ta-tovenaar (NOS)
16.27 Wereldkampioenschappen wielrennen op de weg voor
profs (NOS)
16.55 Voetbal en toto-uitslagen (NOS)
17.00 Vesper in de 15e eeuwse Ned. Hervormde Kerk van
Westervoort (IKOR)
17.30 Een bericht van de wilde ganzen (IKOR)
17.32 Einde middagprogramma
18.15 Grands Savants les 2 (TELEAC)
18.55 Minimolen (NOS)
19.00 Journaal (NOS)
19.05 Aspekten van de Spaanse gitaar (VARA)
19.30 Voordracht (VARA)
19.40 De drie musketiers, Franse tv-film (VARA)
22.15 Jazzkwintet (VARA)
22.50 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
13.30 Woord voor woord (IKOR-KRO-RKK)
18.35 Barbapapa (NOS)
18.40 Sam and the river (2), tv-film (NOS)
19.05 Studio Sport. Om 20.00 Trekking van de lotto-getallen
(NOS)
20.20 Amerika deel 9 (NOS)
21.10 Journaal (NOS)
21.15 Panoramiek (NOS)
21.40 De Tijgerbrigade, politieserie (NOS)
22 35 Ballet (NOS)
23.25 Suriname deze week (NOS)
23.30 Journaal (NOS)
De dagbladen meldden onlangs, dat
het aantal echtscheidingen in Neder
land flink is toegenomen. De groot
ste sty ging doet zich voor bij de ca
tegorie, die al zo'n 20 jaar huwe
lijk achter de rug heeft. Journalistiek
gezien (actueel) is de KRO dus pre
cies op het Juiste moment gekomen
met „mijn vrouw, de buurvrouw", een
serie van de BBC, die gaat over een
echtpaar, dat na zes jaar huwelijk
„in scheiding ligt", zoals dat heet.
Je ziet veel grappen van een flinke
afstand aankomen.
Maar gelukkig is „mijn vrouw, de
buurvrouw" met veel vaart in elkaar
gezet, zodat je je toch niet gauw
verveelt. Geen briljante grappen,
maar alles bij elkaar toch wel on
derhondend. Bovendien zijn er prima
acteurs bij betrokken. Die echtschei
ding zal natuurlijk nooit doorgaan,
dat staat voor mij nu al als een paal
boven water.
Over naar de harde werkelijkheid
van AVRO'S Televizier. De onafhan
kelijkheid van de Nederlandse pers
wordt bedreigd. De vryheid van me
ningsuiting wordt aangevallen.
Lezers, kijkers en luisteraars zullen
door de overheid betutteld worden.
Dit en nog veel meer angstaanja
gends werd te berde gebracht door
een stoet van tegenstanders van mi
nister Van Doorns medianota. Ferry
Hoogendyk zag al een met „uw be
lastinggeld" gefinancierd socialistisch
dagblad aan de horizon opdoemen.
De enige, die iets tegenover dit ge
zamenlijke geweld mocht stellen, was
de heer Craghs, voorzitter van de
Nederlandse georganiseerde journa
listen. Een éénzijdige reportage, dat
is wel het allerminste wat Je ervan
zeggen kunt.
Het NOS-journaal van acht uur
was kennelijk totaal verrast door de
staatsgreep in Peru. Want er werd
niet een regel achtergrondinformatie
gegeven. Peru is een land waar posi
tieve ontwikkelingen (nota bene on
der een militair bewind) met argus
ogen worden gevolgd door iedereen
die het goed meent met de mens
heid. In dit land zijn de afgelopen
jaren opmerkelijke dingen gebeurd.
Maar ook Televizier deed er niets
aan. In deze rubriek, die onlangs uit
voerig aandacht besteedde aan de
activiteiten van de CIA, had bijvoor
beeld best de vraag gesteld kunnen
worden: zou het opnieuw de CIA
kunnen zijn, die achter deze staats
greep zit?
Van de jaarlijkse liefdadigheids voor
stelling van Franse artiesten in een
Parijs circus (de KRO zond het uit)
vond ik de kijkjes achter de cou
lissen het aardigste.
GERARD PAQUES
ADVERTENTIE
Dag en nacht.
Vertrouwelijk.
Berlage: solist en idealist.
geen modieuze volgeling en het
leverde hem in de latere jaren dan
ook het verwijt, dat hij zijn tijd
had1 gehad.
Berlage evolueerde en haastte zich
niet.
Solist
De Amsterdamse School, De Stijl, de
utiliteitsbouwers en nog wat later de
veel gesmade Delftse School hebben
alle onmiskenbaar uit zijn' verwor
venheden geput, maar maakten
maar voor een deel Berlage's
standpunten tot de hunne. Overi
gens was hun voorman zeer open
tot een wisselwerking bereid.
Met de beurs zijn bijna twee
identieke kantoorgebouwen voor „De
Nederlanden van 1845" in Amsterdam
en Den Haag zijn meest karakteris
tieke werken gebleven. Het verwijt
van Romaanse invloeden hierin gaat
DUITSE TV
niet helemaal op, omdat hij in zijn
constructietechniek terugging naai
de basis, waaruit ook de Romaanse
bouwkunst is ontstaan.
Idealist
Een merkwaardige periode voor de
eerste wereldoorlog doet hem met
ontwerpen voor een Vredespaleis en
in 1915 gedesillusioneerd) met een
Pantheon der Mensheid als een
hooggestemde idealist kennen, ook
nog eens zichtbaar in geometrische
stadsuitbreidingen voor Amsterdam
en Den Haag. Het beeld van een
man met het hoofd in de wolken en
met (bak) stenen voeten op de
grond, zoals Hildo Krop het later in
zijn Berlage-monument op het
Amsterdamse Victorieplein zou uit
drukken. Maar de bouwmeester
corrigeerde zich altijd weer op de
nuchtere werkelijkheid.
ZATERDAG
Duitsland i
17.45 Journaal. 17.48 Sport. 18.30 Brid
get en Bernle, tv-serie. 19.00 Akt. 19.15
Amusementsprogramma. 19.58 Progr.-
overzicht. WDR: 18.35 Die Macht des
Geldes, tv-serle. 19.15 Akt. 19.50 In
formatie en amusement) 20.00 Jour-
AUGUSTUS
Der Hausaufsatz. 17.00 De boeren:
een Poolse filmkroniek. 17.45 Dokumen
Pierre Cardüi. 18.30 Journaal.
nt) 20.00 c
naai en weerbericht. 20.15 Een
door h»t land van hypnose.
va* de lottogetallen. 1
I L. naal en weerbericht. 20.15 Tatort. 21.50
Jour- Unter sechs augen. 22.35-22.40 Jour-
t reis naai en weerbericht.
Trek- Duitsland II
10.00 Programma overzicht voor de
lopende week. 10.30 Danton, film. 12.00
lag. 22.05 "Gol- Zondagsconcert. 12.50 Wetenschappe-
lijk programma. 13.00 Journaal. 13.02
Akt. en muz. 13.25 Weekkroniek. 13.45
Gullivers reizen. 14.10 Engelse teken-
- Aansluitend:
Journaal en weerbericht. Vervolge:
Het woord voor de zondag. 22.05 G
denes Gift, speelfilm. 23.40-23.45 Jour
naal.
Duitsland II
17.00 Journaal. 17.05 Informaties en
meningen uit de Bondsrepubliek. Aan- mily Robinsön. ^.w
sluitend: Herr Daniel passt auf. tv-serie meine. film. 15.15 Journaal. 15.20 Int-
filmverhalen. 14.20 The Swiss Fa-
Freizeit. die ich
'-serie. 19.00 Journaal. 19.30
ZONDAG 31 AUGUSTUS
Duitsland 1
9.45 Journaal. 9.56-10.35 Buitenlands
journaal. 10.45 Progr.
radiotentoonstelling 1975 Berlijn met
Aktle Zorgenkind 15.25 Natuurkata-
strofe door massatoerisme/ 15.55 Progr.
nalistenforum. 12.45 Journaal. Aan- Journaal.
Sport. 18.00 Dagboek uit de kath. kerk.
Sie die Melodie. 20.15 Het inter
nationaal danstheater. 22.00 Journaal
sport. 22.15 Ruhrschnellweg 22.45
