Leven
zonder
stress
"D-Day" nogmaals
minitieus belicht
GOED GETROUWD ZIJN IS EEN GROTE KUNST
ademhale
ontspanne
Een verhelderend
(foto)werk
over kibboetsiem
Titel; "In voor- en tegenspoed.
Schrijfster: Conny Sluysmans.
Uitgever; Teleboek, Amster
dam. Prijs; 15,-.
"In voor- en tegenspoed" gaat
over een onderwerp, dat erg in
de belangstelling staat het hu
welijk'. Eén van de redenen
hiervoor één op de vijf huwe
lijken loopt, volgens de laatste
cijfers, op de klippen. Een niet
gering aantal.
Dit boek belicht "het huwe
lijk" in verschillende facetten.
Centraal staan twaalf - totaal
verschillende - huwelijken,
waarbij de schrijfster tientallen
mensen aan het woord laat. Een
greep hieruit kinderen met ge
scheiden ouders, gescheiden
echtparen, een driehoeksver
houding, een harmonieus hu
welijk, ook enkele huwelijken,
waar je koud van wordt - een
weduwe en weduwnaar. De
schrijfster heeft volkomen open
gesprekken gehad. Er zijn
schokkende en trieste versla
gen bij. Niets wordt achterge
houden als het gaat om de
vraag: waarom het desbetref
fende huwelijk wel of niet
slaagde.
Jammergenoeg wordt de
problematiek wat teveel van
één kant belicht namelijk van
die van de vrouw. Deze groep
komt veel aan het woord, wan
neer er bijvoorbeeld - wat in
vele verhalen terugkomt - over
wordt geklaagd, dat de man
geen initiatieven meer heeft,
zijn vrouw zich opgesloten
voelt en niet vrijuit kan "adem
halen". Conny Sluysmans had
de zaken hier wat evenwichti
ger kunnen behandelen.
Wat je uit al deze huwelijken
kunt opmaken: men is niet lan
ger geneigd, door sleur of ge
woonte bij elkaar te blijven, om
nog iets van het huwelijk pro
beren te maken. Er wordt ge
makkelijker over scheiden ge
dacht. Veel vrouwen komen er
voor uit, dat ze te vroeg zijn ge
trouwd, en dat scheiden, wan
neer ze een betere opleiding
hadden gehad, voor hen niet
zo'n groot probleem zou zijn
geweest.
Toch laat dit boek niiet alleen
sombere geluiden horen: er
komen echtparen aan het
woord, die volkomen tevreden
zijn met elkaar. Doorgaans zijn
hun formules vrij simpel:
"Stel niet te hoge eisen aan
elkaar. Probeer niet van twee
verschillende persoonlijkhe
den één geheel te maken, want
dat lukt je niet. Blijf schaven
aan je huwelijk, om het boeiend
te houden. Slechte huwelijken
worden gemaakt, doordat de
partners met attent genoeg zijn
voor elkaar. Gun elkaar toch de
ruimte".
In dit boek staan vele rake en
typerende opmerkingen, die
onthouden zouden moeten
worden:
"Volgens mij gaan de meeste
huwelijken stuk, doordat de
partners van elkaar verwach
ten. dat de één de ander geluk
kig maakt. Dat is niet waar. Je
moet jezelf gelukkig maken".
En ook: "Goed getrouwd zijn is
een grote kunst, want het huwe
lijk herbergt zoveel onduide
lijkheden. Voor alles wordt je
geacht, te studeren, maar op het
gebied van het huwelijk moetje
alles maar uit jezelf weten. Je
eerste echtgeno(o)t(e) is je eer
ste knoeilapje".
Jammer is alleen, dat je een
knoeilapje gemakkelijker kunt
weggooien, en het kunt be
schouwen als een oefening.
Voor een huwelijk ligt dat wel
even anders.
M. de G.
Hoe men ook - al of niet met veel kennis van zaken -
denken moge over het kibboets-systeem in Israël, het
bestaat en het werkt, al is slechts 4 procent van de
totale bevolking bij een kibboets aangesloten. Dat het
werkt, blijkt uit de cijfers: de kibboetsiem voorziet
het land voor 12% van het algemeen nationaal pro-
dukt, ten dele door middel van landbouwproduktie
<28% van het landelijk totaal!), ten dele door industrie
(5.8%). Grondslag is de spreuk: die doet wat hij kan
krijgt wat hem toekomt. Vandaar de gemeenschappe
lijke produktie, het gezamenlijk delen in de vruchten
van de arbeid, het ontbreken van bezitsvorming, en
verder het bestuur, dat door middel van democrati
sche besluiten door de gehele gemeenschap wordt
uitgeoefend.
Toch is de gelijkheid in de kib-
boets geen automatische,
waardoor iedereen precies be
handeld wordt als de ander,
hetzelfde ontvangt en hetzelfde
geeft als zijn buurman. De kib
boets is zich ervan bewust, dat
geen mens is als de ander, wél
dat iedereen evenveel recht
heeft op geluk, evenveel recht
om te kunnen genieten van dat
gene dat men bereikt heeft. Het
ontbreken van geldelijk loon
brengt in de kibboets de sociale
gelijkheid tot stand, die buiten
staanders zo opmerkelijk vin
den, het bezit is van iedereen, de
privé-eigendom is afgeschaft,
maar ieder lid is betrokken bij
de gang van zaken en kan hier
controle op uitoefenen door
middel van het hoogste gezag
hebbende orgaan: de algemene
vergadering die gewoonlijk
eenmaal per week plaatsvindt.
Overigens is er wel het een en
ander veranderd in het
kibboets-stelsel. Vroeger wezen
de jonge revolutionairen de ge
bruikelijke sociale instellingen,
in het bijzonder die van het
gezin af. Thans echter vormt het
gezin een belangrijke eenheid
in elke kibboets. Vroeger zoch
ten de vrouwen allerlei wegen
om te wedijveren met de man
nen, maar al gauw kwamen zeer
achter, dat de biologische ver
schillen een volkomen gelijk
heid uitsluiten en kwam men er
niet onderuit, dat de traditio
nele verdeling van het werk het
beste was.
Vroeger spraken buitenstaan
ders vaak smalend over de kib
boets als "het hete bed van de
vrije liefde", klaarblijkelijk niet
op de hoogte van de puriteinse
houding tegenover seks die de
jeugdbewegingen naar de kib
boets brachten. Inderdaad bra
ken de jonge pioniers met de
oude zeden, maar de omstan
digheden, van een hardwer
kende gemeenschap en de
kleine omvang maakte elke uit
spatting onmogelijk. Net als in
kleine dorpen kent iedereen el
kaar, weet iedereen wat de an
der doet Thans kan zelfs ge
zegd worden, dat het in de kib
boets moralistischer toegaat
dan in de buitenwereld.
Tot zover enkele grepen uit de
inleiding op het fotoboek"De
kibboets", uitgave van Zomer
en Keuning, Wageningen (prijs
22.90). Voor velen een verhel
derend werk, dat misverstan
den uit de weg kan ruimen. De
schrijvers van die inleiding, dr.
Henry Rosenfeld, Yehuda Ha-
negby en Marc Segal, kennen
de kibboets uit eigen ervaring
en kunnen er dus met gezag
over spreken. Een prachtige
aanvulling op de dertig bladzij
den tekst van genoemde
kibboets-kenners vormen de
150 foto's, waarvan 34 in kleur,
die een indrukwekkend beeld
geven van allerlei aspecten van
de 230 kibboetsiem, die Israël
nu telt, en die bevolkt zijn met
90.000 mannen, vrouwen en
kinderen. De onderschriften
geven veel nadere informatie.
Wie een op feiten gebaseerd
oordeel over het kibboets stelsel
wil vormen,neme dit uitste
kend gedocumenteerde boek
ter hand. waarvoor rabbijn dr.
Jacob Soetendorp een inleiding
schreef.
C.J.R.
Een veel te hoog percentage van onze be
volking gaat gebukt onder allerlei klach
ten over gebrekkige gezondheid. Met
eenvoudige middelen kan daarin een
aanzienlijke verbetering worden ge
bracht, mits men bereid is zich elke dag
een kleine inspanning te getroosten. Bij
uitgeverij "De Driehoek" in Amsterdam
verscheen een boekje onder de titel
"Ademhalen, ontspannen,
fit b 1 ij v e n", van de hand van de al
leszins deskundige Puck van Waveren,
die jarenlang als sportlerares en heil-
gymnaste in het buitenland werkte en nu
in Heemstede een instituut voor
ademhalings- en ontspannings-therapie
leidt. In zeventig bladzijden, geïllus
treerd met tal van foto's, zet zij uiteen op
welk een eenvoudige wijze, zonder appa
ratuur en zelfs zonder moeite, de gezond
heid aanzienlijk verbeterd kan worden.
Het boekje is rijk aan waardevolle aan
wijzingen voor een gezonder en daardoor
gelukkiger leven.
Wie meer nut verwacht van geestelijke
dan van lichamelijke oefening van wijlen
de Duitse zenuwarts prof. dr. J. H.
Schultz, die opmerkelijke resultaten be
reikte met de kracht van het voorstel
lingsvermogen via de weg van "gecon
centreerde zelfontspanning", een soort
zelfhypnose. De beoefenaar leert, op ba
sis van de in deze training gebruikte
"voornemenformule", spanning over
winnen.
"D-Day" door Warren Tute, John
Costello en Terry Hughes (in het
Nederlands vertaald door Innes
de Vries-Williams). Uitgegeven
door Van Holkema en Waren-
dorf, Bussum. Prijs f29.50.
Over D-Day, de codenaam voor
de geallieerde invasie in Nor-
mandië in juni 1944 Zijn in de
loop der jaren al zeer veel boeken
geschreven. Maar nu, dertig jaar
na de bevrijding, is de belangstel
ling voor tal van gebeurtenissen
in de tweede wereldoorlog her
leefd en dus kon een nieuw werk
over "D-Day", de grootste mili
taire operatie aller tijden, niet
uitblijven. Warren Tute (histori
cus, vroeger kapitein-ter zee en
als zodanig deelnemer aan
D-Day) heeft in samenwerking
met Hughes en Costello het ge
hele epos nog eens doorgenomen
en alle bekende feiten op een rij
gezet. Het is een goede documen
taire geworden, overvloedig geïl
lustreerd.
Goed en helder zijn de beschrij
vingen van de vijf plekken waar
de geallieerden op 6 juni 1944 de
Duitsers in de lurven grepen:
Utah, Omaha, Gold, Sword en
Juno - codenamen, waarvan nog
altijd grote dramatische werking
uitgaat. Het zwaarst te verduren
kregen de geallieerden het op het
strand van Omaha.
De eerste compagnie die voet aan
land zette, werd in tien minuten
tijd weggeveegd. Er vloeide hier
vreselijk veel bloed. (2000 doden
in een paar uur). De slachting, die
het Duitse afweervuur veroor
zaakte, was zó groot dat de geal
lieerden zelfs even overwogen de
operatie op deze plek op te geven,
maar tenslotte konden de Duit
sers ook hier worden verdreven.
Tute had de afschuwelijke ge
beurtenissen op Omaha naar
mijn smaak best wat uitgebrei
der en vooral dramatiscner ge
stalte mogen geven. Maar verder
niets dan prijzende woorden voor
dit boek.
Op de foto twee van de hoofdrol
spelers: Eisenhouwer en Mont
gomery. R> p
Want spanning of "stress" is een bedenkelijke factor, duidelijk
uiteengezet zijn in een bij L. J. Veen in Wageningen verschenen
boek van dr. H. Lindemann: "Leven zonder stress" (prijs
ƒ14.90), vertaald en bewerkt door P. Fideldij Dop.
"In 1969", aldus de schrijver, "werd op een congres over het ont
staan van het hartinfarct en de daartegen te nemen maatregelen, de
mogelijke invloed van geestelijke inspanning (stress) door de aan
wezige klinici van de hand gewezen. In enkele jaren tijd zijn de
inzichten sterk veranderd. Op het ogenblik zijn er duidelijke aan
wijzingen, dat geestelijke spanning een voorname factor kan zijn
bij het ontstaan van een hartinfarct". Dr. Lindemann geeft een
lange lijst van toepassingsmogelijkheden, gebaseerd op zijn erva
ring met autogene training. Hij is echter voorzichtig genoeg om
"met nadruk vast te stellen, dat autogene training niet de pretentie
heeft ernstige geestelijke stoornissen en psychosen en ernstige
lichamelijke ziekten te kunnen verhelpen(Autogene training is
een hulpmiddel om het leven draaglijker te doen zijn als er stoor
nissen zijn. Overigens worden de veelzijdige toepassingsmogelijk
heden zelden ten volle benut".
Op deze pagina bijdragen van
Interessant is het slothoofdstuk
over "verwante methoden":
Coué, yoga en Zen, met een
duidelijke aanwijzing van ver
schillen en overeenkomsten.
En in het Woord vooraf zeggen
schrijver en (Duitse) uitgever
(Bertelsmann), dat de opzet van
het boek, met zijn uitvoerige en
gemakkelijk begrijpbare oefen
stof, niet wegneemt, "dat de le
zer, voordat hij met autogene
training begint, zich met een
arts dient te verstaan of zich het
best bij een cursus kan inschrij
ven. Bestaat die mogelijkheid
niet, dan kan men er in elk geval
van verzekerd zijn, dat dit boek
verantwoorde en duidelijke
aanwijzingen geeft om met suc
ces voor zichzelf autogene train
ing toe te passen".
Diversen
De snelgroeiende belangstel
ling voor het verzamelen van
mineralen gaat gepaard met het
verschijnen van steeds meer li
teratuur over dit onderwerp. In
de "Bibliothee'- voor de na
tuur" van uitgever Meulenhoff
in Amsterdam verscheen een
uit het Tsjechisch vertaald
boekje van J. Kourimsky,
"Mi
ri t e n", rriet 126 bladzij
den gekleurde afbeeldingen ter
rechter zijde en een bijbeho
rende beschrijving op de lin
kerpagina (prijs 16.50). De be
handeling is niet systematisch,
maar gerangschikt op uiterlijke
kenmerken. Nuttig is de inlei
ding van een kleine veertig pa
gina's, waarin, na een beschou
wing over de grondbegrippen,
achtereenvolgens de vorm van
mineralen, de eigenschappen,
het ontstaan en voorkomen, de
chemische samenstelling en de
kunst van het verzamelen wor
den behandeld. Aan het slot een
overzicht van de geologische
tijdseenheden en afzettingen,
een verklaring van begrippen in
de mineralogie en register.
De Amerikaanse oud-minister
van Defensie, Robert S. McNa-
mara, thans president van de
wereldbank, kent in laatst ge
noemde functie terdege de pro
blemen van de ontwikkelings
landen. In een boekje van 120
bladzijden "Honderd
landen, twee miljard
mensen" (uitg. Keesing, Am
sterdam) behandelt hij o.m. de
belangrijkste vraagstukken, de
ontwikkelingsfinanciering, de
samenhang tussen welvaart,
milieu en ontwikkeling, het
verband tussen sociale gelijk
heid en economische groei, en
de ontwikkeling van het platte
land.
Geschiedenis
Een van de vreemdste ver
schijnselen van deze tijd is de
zonderlinge misvatting, dat de
wereldgeschiedenis zo'n
twintig a dertig jaar geleden een
aanvang nam. i
Gelukkig is dit gemis aan 1
besef, dat er "niets nieuws is
onder de zon", bezig zich lang- j
zamerhand terug te trekken: de
aandacht voor de geschiedenis
lijkt toe te nemen. Wie in kort J
bestek een overzicht van de
voornaamste feiten uit de we
reldgeschiedenis wil krijgen - al
dient voor een dieper begrip na
tuurlijk wel wat meer gelezen te
worden - raadplege het "Ka-
lendarium der we
reldgeschiedenis" van
dr. Karl Ploetz, uitgave Het
Spectrum (Utrecht), waarvan
een vierde bijgewerkte druk is
verschenen in de vertaling van
J. K. v. d. Brink.
Na een kort overzicht van de ge
schiedenis der aarde en de pre
historie volgen de oude ge
schiedenis, de middeleeuwen,
de nieuwe en de nieuwste ge
schiedenis, alles in jaartallen
met een korte beschrijving
daarachter van de voornaamste
gebeurtenissen, die zich in een
bepaald land of in een groep
landen hebben voorgedaan.
Samenvattende teksten aan het
begin van een hoofdstuk of
middenin zorgen voor verhel
derende toelichting. Bij alle be
zwaren, die voortvloeien uit de
noodzakelijke beperking, toch
een nuttig boekje van 20Q blad
zijden, inclusief een goed regis
ter.
Nieuw is dit systeem allerminst.
In mijn bezit is een Groningse
uitgave van 1850: Tijdreken
kundige tafels" van H. Idsinga
uit Elburg, die een chronologi
sche tafel der algemene ge
schiedenis" samenstelde, geba
seerd op de Al ge meen e ge
schiedenis" van mr. A. W. Enge
len. Het nut van een dergelijk
overzicht werd dus al veel eer
der ingezien.
En wie zich snel op de hoogte
wil stellen van de tegenwoor
dige toestand van alle landen
der wereld, ga te rade bij
"Keesings landenva-
damecum", door J. Goed
volk, uitgave Keesing in Am
sterdam 23.50). Van 150 lan
den (alfabetisch gerangschikt)
zijn feiten en cijfers opgenomen
over geschiedenis, oppervlakte,
inwoners, hoofdstad voor
naamste steden, bevolking,
taal, religie, onderwijs, pers, ra
dio en t.v., staatsvorm, politieke
partijen, provincies, defensie,
munt, bruto nationaal produkt,
economie, produktie, handel,
verkeer en, in enkele gevallen
overzeese gebiedsdelen. Bij elk
land staat een kaartje afge
drukt, zodat men zich door
gaans het raadplegen van een
atlas kan besparen. Aan het slot
afbeeldingen van de vlaggen, in
kleuren. Een nuttig boekje, dat
bij het lezen van de krant of het
luisteren en kijken naar radio
en t.v. uitstekende diensten kan
bewijzen.
C.J.R.
C. J. Rotteveel, Ruud Paaun, Miep de Graaf Eindredaktie en opmaak René Vo®
Een meisje
