Een kunstpaus die soms
zeer ware dingen zei
TRIJFEL
Kooktip
WOENSDAG 13 AUGUSTUS 1975
PAGINA 15
Aat Veldhoen is door de Am
sterdamse recherche gehoord
naar aanleiding van zijn uitla
tingen in de Nieuwe Linie over
het koningshuis. Wat heeft de
befaamde tekenaar-schilder
dan wel gezegd? Hij heeft,
kort samengevat, de konink
lijke familie beledigd. Ja na
tuurlijk, maar wat heeft hij nu
■precies gezegd?, vraagt u ril
lerig. Dat zeg ik niet, dat moet
u desnoods zelf maar even na
lezen in de Nieuwe Linie, want
het is allemaal echt te gek
voor woorden. Aat Veldhoen
heeft het de laatste tijd (fi
nancieel en artistiek) nogal
moeilijk en dat zal wel de re
den zijn dat hij, zoals in de in
leiding van het interview staat,
"vanuit zijn zachtebetoveren
de wereld een bijtende aanval
laiiceert op het koninklijk huis
en op andere autoriteiten".
Kijk, en hier begint in feite
het strafbare feit: er wordt
ons een idylle voorgetoverd
van waaruit begrijpelijke ver
bittering opstijgt, maar zo is
het natuurlijk niet in werke
lijkheid. Aat Veldhoen heeft
na zijn rota-printenproject die
hij voor drie gulden per stuk
verkocht, het roer omgegooid,
hij maakt nu olieverfschilde
rijen, en die raakt hij blijkbaar
aan de straatstenen niet kwijt.
Waarom niet? Omdat hij, met
zijn onweerlegbaar knappe te
kentechniek, het soort dingen
maakt dat alleen mensen aan
spreekt die geen -geld voor
een schilderij over hebben, al
thans niet zoveel geld als hij
er voor vraagt. Degenen die
kunst wel op haar waarde we
ten te schatten en bereid zijn
eens in de zoveel tijd een paar
duizend gulden of meer aan
een schilderij te spenderen,
peinzen er niet over om het
werk van Veldhoen te kopen,
omdat hij een soort veredelde
Panorama-voorplaten maakt.
De schuld van zijn kommer
volle omstandigheden (hij zit
in de contra-prestatie en krijgt
daardoor 12.000 gulden per
jaar, "minder dan de groente
boer en de bakker", zoals hij er
zelf vanuit zijn zachte, beto
verende wereld bij zegt) ligt
dus bij het soort werk dat hij
maakt, en de soort dingen die
hij ermee wil bereiken. Want
je kan als schilder van Pano
rama-voorplaten (ik vat het
nu zo maar even samen, ik zou
niet weten of Panorama nog
altijd van die getekende voor
platen heeft) een onbekom
merd bestaan opbouwen.
Gramschap
Zijn gramschap over zijn om
standigheden heeft Veldhoen
nu afgereageerd op het kon-
ningshuis. Waarom per sé het
konihghuis? Dat heeft immers
niets met schilderkunst te ma
ken. De enige overeenkomst is
dat Aat Veldhoen met zijn
Cambodjaanse vrouw Kaboel
en zijn beeldschone dochter
tjes, Kaboelaatje, Gala en Ve
nus nu al jaren een alternatief
koninklijk huisje in stand
houdt. Zoals in de Nieuwe Li
nie al in de inleiding staat:
"Een lievè wereld die de laat
ste jaren regelmatig in de Te
legraaf beschreven werd". En
u weet hoe dat gaat: twee ko
ninklijke. huizen in een land.
Dat geef automatisch wrijving,
en nu heeft de prins van het
onderliggende koninklijke huis
even flink van zich af geschol
den om zijn hart te luchten.
Dat is alles. Nee, dat is na
tuurlijk niet alles, want Ge
rard de Bruijn, hoofdredacteur
van de Nieuwe Linie, heeft
Aat Veldhoen niet hoofdschud
dend aangehoord en het daar
bij gelaten, nee, hij heeft al
les nauwkeurig genoteerd, het
thuis uitgetikt en daarna in
de Nieuwe Linie gezet. Gerard
de Bruijn is dus de verant
woordelijke figuur. Hij hoeft
niet van de contra-prestatie
te leven. Hij is geen gefrus
treerd kunstenaar. Hij hoeft
met zijn gezin niet met het
koninklijk huis te concurreren.
Hij is journalist en hoort zijn
hersens bij 'elkaar te houden,
hij dient dus in de allereerste
plaats door de recherche te
worden gehoord.
Het is helemaal geen kunst
om scheldkanonnades te be
luisteren op het koninklijk
huis, er zijn ongetwijfeld hon
derden Nederlanders, in welke
staat van bewustzijn dan ook,
die wel eens even hun gal
daar over willen uitstorten,
maar dat zet je dan nog niet
in de krant. Gerard de Bruijn
deed dat wel. Kent hij dan
geen remmingen? Jazeker. Aat
Veldhoen had voor de gelegen
heid ook nog een obscene po
litieke tekening gemaakt waar
op de koningin ook wel zal zijn
voorgekomen. Als \een wapen
feit meldt De Bruijn aan het
slot van zijn interview: "Aat
is woedend op me omdat we
ter elfder ure besloten z'n
fraaie prent toch maar niet af
te drukken". Hé, wat merk
waardig, toch opeens een ge
voel van gêne? Terwijl er toch
nooit meer op te zien kan zijn
geweest dan al in het inter
view beschreven wordt.
NICO SCHEEPMAKER
In brons gegoten staat Sir Joshua
Re ynolds op een sokkel voor de
Koninklijke Academie in Londen.
Achter zijn rug gebeurt wel het een
en ander, dat hem sterk mishagen
zou Bij de oprichting van het
instituut, in 1768, werd de toen
4.*?-jarige portrettist tot de president
cvan benoemd en in verband
daarmee geadeld Zijn adviezen aan
ce kunststudenten zijn vervat in
vijftien toespraken, die hij zelf
zorgvuldig voor publicatie heeft
bewerkt. Deze leerredenen zijn nu,
van illustraties voorzien, door de
Yale University Press in Londen
herdrukt en verrijkt met de
woedende kanttekeningen, die Wil
liam Blake er destijds bij maakte,
alsmede de critische essays, die
William Hazlitt er aan wijdde.
Reynolds droeg het boek met zijn
toespraken op aan de koning, maar
zijn benoeming had hij te danken
aan de hoge achting die vele
schilders hem toedroegen. In tegen
stelling tot Cotes of Gainsborough,
heeft hij zelden een portretopdracht
van het hof gehad. Toch was hij
door de aard en de kwaliteit van
zijn werk met een produktie van
6oms meer dan 100 portretten per
Jaar van eminent belang voor de
Engelse portretkunst. Hij liet zich
daar ook naar betalen.
Niettemin was hij van mening, dat
het portret een specialisme van
lager orde was dan de historie-schil
dering, waarin hij zelf niet sterk
was. Toen hij de positie van een
door William Blake verfoeide
kunstpaus had gekregen, trachtte
hij vooral historieschilders te
kweken. De schilder diende volgens
hem aan zijn werk dezelfde eisen
van kennis te stellen als de man die
wetenschappelijk werk doet. Hij
heeft het aanzien van de schilders
kunnen verhogen.
Reynolds sprak in de tijd, toen de
Romantiek zich vooral uitte in de
vorm van het Neo-Classicisme, een
stroming waarvoor pas de laatste
jaren weer nieuwe belangstelling is
ontstaan. Een deel van zijn
opvattingen kan ons nu als
verouderd voorkomen, zoals die over
een hiërarchie onder de onderwer
pen. Hollandse schilders van het
herberginterieur bijvoorbeeld, had
den naar zijn mening een "laag en
beperkt" thema. Binnen die grenzen
konden zij toch voortreffelijk zijn,
als zij aan de volkse hartstochten
een meer algemeen geldige uitdruk
king wisten te geven.
Zijn pedagogische inz'chten kunnen
vandaag weer meer instemming
vinden dan nog maar 15 jaar
geleden. Hij houdt de studenten
voor, dat zij aanvankelijk hun
handen vol behoren t#* hebben aan
het leren van dè grondbeginselen.
Ze moeten gewoon voorwerpen
kunnen weergeven. Daarna moeten
zij een goede keuze mai-.tn van
grote meesters, van wie ze al
copierend topwerken moeten bestu
deren. Ze moeten daarbij alleen
wat er essentieel in is.
Tenslotte moeten ze de kunst aan
de natuur, aan eigen rechtstreekse
waarneming toetsen. Pas wanneer ze
volleerd zijn, mogen ze de eigen
fantasie de teugel vieren.
In zijn derde, lezing wees hij er op,
dat een slaafse copiist van de
natuur nooit iets groots kan
voortbrengen. Het ging hem om
natuur, gezien via een temperament
dat echter de discipline achter
zich heeft van de studie van de
klassieke kunst. "Alle kunsten
ontvangen hun perfectie van een
ideale Schoonheid, die verheven is
boven wat in de natuur wordt
aangetroffen".
Voor de geschiedenis van de kunst
in de tweede helft van de 18de eeuw
als geestesgeschiedenis, zijn de
voortreffelijk gestelde toespraken
van Reynolds onmisbaar. Vandaar
deze heruitgave die 9.50 kost, dus
in Nederlands geld rond de zestig gul
den. DOLF WELLING
T entoonstellingen
LIDO:
en 9.15 uur. zo. c
STUDIO: "The
panther." dag. 2.30. 7.00 en 9.15
zo. ook 4.30 uur. alle leeftijden.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
13.00-14.30 uur.
1.00 uur.
13.00—
i Gerda Wijmans (t/m3
Ongevallendienst
dag Acade- ren) «Un de bezoekuren als volgt:
augustus).
Oegstgeest, tel 60220. Ana vdT Helde—
Scherf' Nassaul aan
Maconessenhuls)
Kort exposeert eisen werk
ttuüsmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28) Werkd 10 t
t zaterdag 13.00 i
autodidactisch schilder
Bezoekuren Ziekenhuizen
Olaoonessanhuls: Middagbezoekuur;
(t/m 27 september).
Leidse bioscopen
overige famlliele
14 laar hebben
kinderafdeling.
Kinderen beneden
Annakllnlek:
Klasse afdeling v
van 18.30 tot 20.00
Derde klasse bezoekuur
14.00 uur en 18.30-19.80
Knderzaai: van 13.00-14.00 uur
woensdagavond (uitsluitend voor
ouders) van 18.30—19.30 uur
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve klnde-
n) eUn dr
Elke dag:
14.10—ïo.ou uur.
1850—19.30 uur.
Voor de prematurenafdellng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor
ouders)
Maandag t/m vrfjdag:
18.30—18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14 4515.00 uur
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor er~ --------
lopend bezoek
r ernstige patiënten door.
LUXOR: 'The Godfather U" dag. 1850 tot 19.80
1.16 tot
14.4» uur en van
Kraamafdellng;
14.10—16.00 i
N ach t voorstel 11 ng"Zabrlskle-polnt."
vr en za. 12.00 uur 18 jaar
TRIANON: "Inpikken en wegwezen'
:.30 uur 14 Jaar
REX: "Schoolmelslesrappoi
0 elke avond 7.0<
tot f9.30 uur; Kinderafdeling dag van
IS tot 18.80 uur: 8e klasse dag van
14 tot 14.14 uur en van 18 70 tot 19.30
uur Kraamafd: dag van 16 tot 18 uur
en vao 18.30 tot 1950 uur, Kinderaf
deling dag van 16 tot 1850 uur
CCU hart bewakingdag van 14.10
tot 14.46 uur en van 19 ww 1950 uur
Intensieve verpleglx
-n vrijdag 18—
11—12 uur en
de gehele
Elke dag:
18.30—19
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: ie en 2e klas 11—11.80
13.30—14.15 en 1850—19.30 u; 3e klas
13.30—14.15 en 18.30—19.80 u Kraam-
afdeling 18.80—14.16 uur, alleen voor
echtgenoten 1920 u.; Kinderafdeling
Endegeeet: dinsdag
dag
18.30 uur
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol
kunnen dag en nacht worden gemeid
Informs
Schiphol (020—1750001
(Surf éÏS;
teuws
13 augustus 1975
Honderd jaar geleden stond
in de krant:
De heer C. Gischler, in
specteur der Maatschappij
tot exploitatie van staats
spoorwegen, verklaart in de
"Zutphense Courantdat de
heer J. S Verhagen, wiens
moeder, gelijk gemeldbij 't
uitstappen uit een spoortrein
een been heeft gebroken,
geen toegang tot het perron
had gevraagd en dat, indien
hij zulks had gedaan, het
hem evenmin geweigerd zou
zijn als aan ieder ander, die
verzoekt vrouw, kind moe
der. zuster of dochter van
den trein te mogen halen.
Verder zegt de heer Gischler,
dat aan de vrouw, nadat zij
naar de wachtkamer was ge
bracht, aldaar een glas
spuitwater is aangeboden.
De sjah van Perzië heeft
aan de stad Parijs en ook
aan de andere groote steden,
die hij in 1873 heeft bezocht,
een prachtexemplaar gezon
den van zijn werk "Journal
de voyagesgeschreven op
perkament en een model van
schoonschrift. Het werk be
vat 208 bladzijden. De band
is blauw fluweel, versierd
met edelgesteenten.
Vijftig jaar geleden:
Koningin Wilhelmina en
Prinses Juliana hebben gis
terochtend vanuit Apeldoorn
een bezoek gébracht aan het
zwaar getroffen Geldersche
stadje Borculo. Zij werden
door het gemeentebestuur
ontvangen in het ontredderd
gemeentehuis en bezichtig
den vervolgens te voet de
bouwvallen der stad en het
opruimingswerk door de ge
nietroepen. Daarop begaven
HM. en de Prinses zich naar
Lochem, waar zij een bezoek
brachten aan de patiënten
van de ramp in Borculo. Ook
de gewonden, die in Zutphen
en Deventer in ziekenhuizen
zijn ondergebracht, kregen
bezoek van de Koningin en
de Prinses. Vandaag zou de
minister van binnenlandsche
zaken, jhr. mr. D. J. de Geer,
zich naar Boculo begeven, 't
Werk van het nationaal
steuncomité ten bate van de
slachtoffers van den wervel
storm begint intusschen op
gang te komen. Op allerlei
wijze, zoowél in natura als in
geld, wordt hulp geboden.
PANDA EN DE WA WEI-PLANT
57—129 Nadat Pong Ping de namaak-oosterse bezoeker had
verwijderd, maakt hij een diepe buiging voor Panda.
'Vergun mij dat ik nu terkeer naar mijn zoorstelschool", sprak
hij. "Mag ik de eer hébben om u nog een Hoi-Hap les te ge
ven"?
"Nee, dank u wel", zei Panda. "Ik héb de Wa Wei-plant terug
en daar ging het om, ziet u?"
De worstél-leraar boog opnieuw en stapte weg. Zodoende pas
seerde hij het doornbosje waarin hij Joris Goedbloed had ge
worpen maar deze laatste had het te druk met bijkomen
om daarop te letten.
"Umpsprevelde hij. "D-dat was heel onaardig
Juist toen ik het baaske zover had, dat hij mij de geheimen
van dc Wa Wei toevertrouwde. Wat nu te doen"?
Hij boog enkele takken opzij om beter uitzicht op Panda te
hébben en tot zijn verbazing ontdekte hij dat die een nieu
we bezoeker uit verre oosterse streken had gekregen. Het
was de hovenier Fung-Ha, die naar zijn plant kwam kijken.
CAPUCIJNERSOEP
lang er nog verse capu-
cijners,zijn. Dop 1 v-g cs-
pucijners en zet ze op
met 1 1 water en 1 theel
zout. Laat ze goed gaar
koken, met een deksel op
de pan. Wrijf ze vervol
gens door een zeef en
meng door de bcnenpu-
ree een volle eetlepel
bloem, een eetl mosterd,
4 eetl koffieroom en gelei
delijk het kookwater. Blijf
daarbij steeds goed roeren
boven laag vuur, tot de
soep licht bindt.
Voeg versgehakt bonen
kruid toe en een klontje
boter. Bak dobbelsteentjes
oudbakken brood tn spek
vet goudbruin en laat de
ze in de soep drijven.
WINA BORN
FRED BASSET
A'Wf
j Ml'
JA-JA-JA' |K HES JE SOT HEUS WEL SU ME 1
(^arar^m) A®
m
/'Ha! daar is ff
HylEWelyldAj
jiiisjiiii
De
Generaal
en
het
Bombardon
Copyright:
Oberon/Haarlem.
Tekenaar: Peter de Smet
De
avonturen
van
Jommeke
De
hoed
van
Napoleon
(KLEINE VAART)
Carebeka-3 12 60 z Kp VUlano nr
Liverpool,
Meres 11 100 n Dakar nr Teneriffe,
Subra 11 240 no Amazone nr Rich
mond
(GROTE VAART)
Abel Tasman 11 200 wzw Monrovia
Piraeus.
Per
zische Golf,
Archimedes 11 18 z Cuba nr Mara-
Ares 12 te Antwerpen,
Ceres 11 vn Puerto Limon nr Savan
nah,
Chevron Naples 11 540 s
gele6 nr San
Jhevron Neder:
Pascagoula.
Coppenrme 12 vn Galveston nr New
Orleans.
Daphne 11 900 nw Perth nr Sydney,
Docklift-1 11 55 no Oram nr Tripo
li.
Dosina 11 vn Bonny nr Leverdon,
Eemhaven 11 32 zzw Madeira nr Ceu-
ta,
Gulf Swede 12 te Escravos verw, -
Heelsum 11 385 o Paramaribo nr
San Juan,
Hercules 13 te Port of Spain
Ilias 18 te Amsterdam verw.
Karakorum 12 vn Hamburg nr Ant
werpen,
Kermia 11 280 zo Abidjan nr Dakar,
Khasiella pass 11 Landsend nr Stan-
Havre,
Ieder We;
Nedllovd Delft 11 1050 w San 1
Neder Weser 11 rede Damman,
Esso Nederland 11 450 nw Walvis
baai nr Jebel Dhanna
Esso Saba 11 300 w Walvisbaai nr
Kaapstad
Eumaeus 11 100 n Lissabon nr Du-
Gaasterland 11 vn Baltimore nr Phi
ladelphia.
Gardenia 12 te Rio Halna,
Grotedijk 12 te HuU,
Gulf Hansa pass 11 Old Bahamas
Channel nr West-Afrlka,
Gulf Hollander 11 205 nw Cablnda
Gulf Italian 11 165 zzo Monrovia
Nedllovd
Dakar,
Neptunus 12 te Curacao.
30 z Monrovia
Kryptos 12 te Curacao
Laarderkerk 12 te Damn
Leersum 12 te Amsterdam,
Leuve Lloyd 11 1180 ono St I
nr Cristobal.
Loire Lloyd 11 vn Barcelona nr Rot-
Scherpendrecht11 vn Seven Island*
Mercurius 10 vn Paramaribo nr Pa-
Mersey Lloyd 12 240 zw Maslrel nr
New York.
Neder Lek 11 i
Neder Linge
Callao,
Neder Rhone 10
Serooskerk 12 te Rotterdam.
Spaarnekerk 12 te Bremen,
Steenkerk 11 40 w Taipeh nr Hong
kong,
Straat Agulaas 11 450 ozo Rlo de Ja
neiro nr Dar es Salaam.
8traat Holland 12 te Durban.
Straat Nagasaki 12 te Santos,
Talamanca 12 te Cortes,
Trident Rotterdam 13 te Puerto Or-
