Bedreiging van onze goede
naam in het buitenland
ZONDER WINSTBEJAG AAN HET WERK
Door C. J. Rotteveel
Werkloze ingenieurs willen voor morele ondersteuning en nuttig tijdverdrijf:
DONDERDAG 24 JULI 1975
PAGINA 13
Hebt u zich ook wel eens afge
vraagd wat nu eigenlijk de inhoud is
van heit te pas en te onpas gebruikte
woord „achterban"? Dat is zo'n uit
drukking die de laatste jaren steeds
meer veld heeft gewonnen en, naar
het me voorkomt, gebezigd wordt als
verzamelnaam voor doortdirammers,
die hun dreinerige zin willen hebben
zonder naar de opvattingen van an
deren te willen luisteren. Wie het
waagt de „achterban" te verwaarlo
zen, krijgt er van langs. Respect a.u.b.
voor de achterban! Opmerkelijk is,
dat die „achterban", en dan met
name in de gelederen van de P.v.d.A.,
zich vooral manifesteert in Amster
dam. Een commissie uit deze partij,
bestaande uit Tom Pauka, Jack Ga
delias, Bob Loeven, André Mooy en
Harry Prins, heeft nu een rapport
samengesteld over de problemen bin
nen de Amsterdamse afdeling en
daarin worden heel wat standjes uit
gedeeld aan allerlei instanties, zoals,
raadsleden, wethouders, afdelingsbe
stuur, gewestelijk bestuur enz.
Het rapport gaat met name uit
voerig in op de verwijdering, die er
bestaat tussen kiezers en gekozenen.
Wie op de kiezers afgaat, ziet de
PvdA als 'n arbeiderspartij, maar het
ledenbestand wijst in een andere
richting, omdat daarin driemaal zo
veel jongeren met hoge en hogere
opleidingen zitten als handarbeiders.
Nog weer jonger en hoger opgeleid
dan de leden-op-papier zijn de be
zoekers van vergaderingen, zodat er
als heit ware een dubbele afstand met
de kiezers is ontstaan. Eerst al die
tussen de kiezers en hét ledenbestand
en dan ook nog tussen de leden en de
vergaderingsbezoekersLaatstge
noemden vormen geen afspiegeling
van de leden-op-papier en die vor
men weer geen echte vertegenwoordi
ging van de kiezers.
Zonder te willen zeggen, dat daar
door de problemen zijn veroorzaakt,
worden ze er in elk geval wel door
verergert, zegt het rapport. „Men kan
bijvoorbeeld totaal uit het oog ver
liezen, dat er vaak een afstafltt be
staat tussen hoe een arbeider en een
intellectueel een bepaald probleem
benadert. Men kan de zaak vererge
ren door andere mensen af te bekken
of mensen die zich slecht uitdrukken
uit te lachen. Dit soort gedrag is op
de meeste plaatsen in de PvdA onge
bruikelijk, in Amsterdam helaas
niet", aldus de commissie.
Men vraagt zich na het lezen van
dit vernietigende oordeel door een ob
jectieve, kennelijk eerlijke en nieit op
haar mondje gevallen commissie af,
wat voor waarde nog gehecht moet
worden aan uitspraken van de la
waaierige PvdA in Amsterdam, waar
een groepje potentaten anderen af
bekt en belachelijk maakt. Het be
grip „achterban" komt door deze ont
hulling in een merkwaardig licht te
staan
Negatieve reclame
Over Amsterdam geproken: het
Amerikaanse weekblad "Newsweek"
wijdde enkele weken geleden een pa
gina-met-foto aan de bloedige strijd
tussen twee kleine legers van Chine
zen, die elkaar de "erfenis" betwis
ten van wijlen Mon Tsjoeng, "peetva
der" van zijn in de hoofdstad wonen
de landgenoten. Volgens 'News
week" gaat het daarbij om de con
trole over een heroine-rijk, waarin
kolossale bedragen werden omgezet
en dat, aldus het blad, Amsterdam
langzamerhand van een rustig mek-
ka voor toeristen en "bloemenkinde
ren" (hippies) veranderd heeft in
een Internationaal centrum voor ver
dovende middelen. In dé herfst van
1972 begon de heroine uit Azië naar
Amsterdam te stromen, waardoor er
in korte tijd vijfduizend verslaafden
kwamen, vooral jongeren. Alleen
reeds vorig jaar werden de lichamen
van tientallen verslaafden op
straat of in de grachten aangetrof
fen, allen het slachtoffer van heroi
ne-gebruik.
Van uit Hongkong en Singapore
worden de verdovende middelen naai
de luchthavens van Parijs, Zürichen
Brussel vervoerd om vervolgens met
taxi's naar Amsterdam te worden
gebracht, waar de Chinese onderwe
reld voor distributie zorgt. "News
week" citeert burgemeester Sam-
kalden, die verklaarde dat het stads-
rig ter sprake. Leuk, als Amsterdam
en daarmee Nederland op een der
gelijke wijze over de tong gaan. En
nadelig ook voor het serieuze toeris
me, dat 'n belangrijke bron van in
komsten kan vormen, maar door der
gelijke artikelen zowel in Amerika
als in Frankrijk een kwalijke terug
slag zal ondervinden.
Bedreigde reputatie
Niet alleen het toerisme loopt ge
vaar door publikaties als bovenge
noemde, veel erger nog is dat ook
onze reputatie-in-het-algemeen daar
onder lijdt. Sommigen schijnen nog
altijd niet te beseffen, dat de faam
van een land op het ene gebied, bijv.
dat van industrie en handel, ernstige
schade kan oplopen als datzelfde
land op ander terrein een kwalijk
aanzien begint te krijgen. Het een
beïnvloedt het ander. Als, door
hoofdstedelijk wanbeleid, Neder
land elders wordt gezien als een
oord, waar de vrijheid heeft plaats
gemaakt voor losbandigheid op aller
lei terrein, zal het de vertegenwoor
digers van onze handel en industrie
onnodig moeite kosten het buiten
land te overtuigen van de kwaliteit
van wat zij aan de man willen bren
gen.
Nu kan men zeggen, dat het hier om
gescheiden terreinen gaat en dat ons
volk in zijn geheel serieus genoeg is
bestuur de handel in verdovende
middelen krachtig zal bestrijden.
Maar Amsterdam, aldus het blad,
heeft nog meer problemen: de komst
van 40.000 werkloze immigranten uit
Suriname, de vlucht van de indus
trie naar de omgeving en de vermin
dering van de bevolking over de af
gelopen tien jaar van 900.000 naar
750.000 inwoners. Dit alles heeftin
de stad een sfeer van steeds duide
lijker verval achtergelaten. Overeen
eens rustige en tevreden stad hangt
een wolk van verval.
Deze beschrijving van Amsterdam
als 'n samenleving, die "ziek is, dood
ziek", is zeker niet zonder overdrij
ving, maar een feit is dan toch
maar, dat een veelgelezen blad als
'Newsweek", allerminst een boule
vard-blad, het nodig vond een hele
pagina aan het verval te wijden. En
het Amerikaanse weekblad is trou
wens niet het enige, dat deze nega
tieve reclame over jubilerend Am
sterdam uitstort, want in een artikel
van negen bladzijden deed het be
kende Franse weekblad "Paris
Match" precies hetzelfde. Ook daar
een ongetwijfeld eenzijdig beeld,
maar ook de Franse journalisten
brengen het misbruik van de vrij
heid in de vorm van commerciële
uitbuiting van sex en drugs uitvoe
om kwaliteitsprodukten af te leve
ren. Dat is juist, maar het kan in
bepaalde gevallen gaan om de In
druk die men elders van ons heeft.
En die mag dan scheefgetrokken
zijn, die indruk bestaat en benadeelt
de roep die van ons uitgaat. Er is nog
nooit een transactie met Zwitserland
afgesprongen op grond van de ver
denking, dat de Zwitsers niet serieus
zijn. Dat zijn ze in hoge mate, naar
veler smaak è,l te zeer. Maar het ge
volg is dan ook wel, dat een Zwitser
se offerte bij gelijke prijs te allen
tijde de voorkeur krijgt, omdat de
koper wéét met wat voor mensen hij
zaken doet. De Zwitserse reputatie
is onaantastbaar.
En nu Nederland, dat buiten de
grenzen eveneens een naam heeft
van serieuze leverancier, althans bij
hen die onze handel en industrie
kennen. Maar het wordt moeilijker
als artikelen als hierboven genoemd
ons land in een ongunstig daglicht
stellen, kunnen stellen. Onwillekeurig
combineert een eventuele koper der
gelijke onthullingen met de kwaliteit
van wat hij hebben wil. En al we
ten wijzelf, dat het zo'n vaart niet
loopt, daar gaat het niet om. Waar
het wel om gaat is de algemene in
druk die men, terecht of ten on
rechte, van ons heeft en die de an
dere partij ongunstig kan beïnvloe
den. Als dat inzicht hier te lande
doorbreekt, zou het wel eens te laat
kunnen zijn.
Gigantisch karwei
Intussen spannen tal van Neder
landse bedrijven zich in onze naam
buiten onze grenzen hoog te houden.
En zo zijn de Verenigde Machinefa
brieken (VMF-Stork) erin geslaagd
in Perzië een enorme order te plaat
sen. Die onderneming gaat daar voor
380 miljoen gulden de grootste sui
kerfabriek ter wereld neerzetten. In
een reportage in "Elsevier" vertel
de Cees Labeur over dit gigantische
werk en het is de moeite waard er
enkele hoofdzaken uit te lichten.
In een snikheet woestijngebied,
met temperaturen van 40 tot 50
graden, waar nu nog geen enkel
grassprietje te zien is, zal over drie
jaar een suikerplantage van 33.000
hectare liggen, waarvan de op
brengst verwerkt zal worden in een
door Nederlanders te bouwen fabriek
met een capacitiet van 20.000 ton
per dag. Er is water, uit de rivier
de Karoen, en dat water zal deze
woestijn herscheppen tot een van
de vruchtbaartste plekken der aarde,
zoals het ook in het verleden was.
In de warmste maanden groeit het
riet een centimeter per dag: de on
derdanen van de Sjah zullen ervoor
zorgen, dat er eind 1977 riet is en
de dekselse Nederlanders zorgen voor
de rest, inclusief de matjes op de
vloer en de sleutels in de deuren.
Het verkrijgen van die mammoet
order is niet zomaar gegaan, want
hij is bevochten in een verwoede
strijd van "Stork-Werkspoor Sugar"
- onderdeel van de VMF - met ge
haaide buitenlandse concurrenten:
twee Engelse firma's, twee Duitse
en verder een Frans, een Belgisch,
een Italiaans, een Japans, een Ame
rikaans en een Tsjechisch bedrijf.
De officiële offerte omvatte tenslot
te, als resultaat van technisch, Ju
ridisch en commërcieel denkwerk,
dertien koffers met documenten, met
een totaal gewicht van 300 kilo.
Leuteraars
Wie zo iets leest, beseft nog weer
eens wat zo'n project betekent. Dat
is dan het vaak gesmade "gedoe van
zo'n industrie'waar allerlei leute
raars, die niet het flauwstebenul
hebben van grote industriële pro
jecten, hun ongesnoten neus voor
plegen op te halen. Maar Stork heeft
ervaring in Perzië, bouwde er al eens
een grote suikerfabriek en heeft
trouwens, al sinds het einde van de
vorige eeuw, over de gehele wereld
suikerfabrieken neergezet. Het zou
mij te ver voeren het boeiende ver
haal van Labeur op de voet te vol
gen. Eén ding is zeker, Perzië mag
dan jaarlijks zestig miljard gulden
uit de olie trekken, bij dergelijke or
ders let het op de penning. En na
dat Prins Bernhard in april J.I., tij
dens een bezoek aan Perzië voor het
World Wild Life Fund, tijdens een
partijtje golf nog een goed woord
je voor de Nederlanders kon doen,
sleepte Stork de order binnen, met
een neuslengt vóór de Duitsers, die
maar een miljoen duurder waren.
"Een order van bijna 400 miljoen
binnen, maar denk niet", aldus La
beur, "dat er enorme winsten wor
den gemaakt. Bij dit soort projecten
komt het winstpercentage praktisch
niet boven de vijf procent. De winst
is meegenomen, maar het gaat bij
dit soort orders vooral ook om een
stuk continuïteit voor het 22.000
man sterke VMF-Stork-concern".
De fabriek wordt in Nederland ge
bouwd en per schip naar Perzië
gebracht. Dat zal nog wel moei
lijkheden geven, want de Perzi
sche havens en wegen beschikken
niet over voldoende capaciteit om de
enorme stroom van goederen te ver
werken: voor het zeevervoer gelden
wachttijden van vier tot zes maan
den en voor de weg een week of zes.
Maar de eventuele schade daarvan
draagt de klant en niet de leveran
cier. 'Het gigantisch suikerproject in
Koezestan is een vanzelfsprekend
deel in de ongehoord snelle ontwik
keling van Perzië. Raakt de olie op,
dan zijn er rijke bodemvoorraden
aan koper, ijzererts, nikkel, man
gaan, kobalt, zilver en goud. Perzië
moet binnen een generatie een we
reldmacht zijn, heeft de Sjah beslo
ten. Een land dat alles zelf maakt
en dus ook zorgt voor zijn eigen sui
ker. Onafhankelijk van anderen wor
den, daar gaat het om".
Geweldige ontplooiing
En dan volgt in het artikel in "El
sevier" een passage, die mij voldoe
ning gaf. Deze serie artikelen is, nu
bijna vier jaar geleden, begonnen
met een bijdrage van mijn hand, die
gericht was tegen een stuk van Lau
rens ten Cate (Leeuwarder Courant),
waarin scherp geprotesteerd werd te
gen de voorgenomen reis van Prins
Bernhard naar Perzië ter bijwoning
van de feesten in Persepolis. In mijn
tegenkritiek toonde ik, o.m. aan de
hand van citaten uit gerenommeer
de Engelse en Duitse bladen, aan dat
Perzië op weg was naar een gewel
dige ontwikkeling en dat het confec
tie-journalistiek was de Sjah verwij
ten te maken.
We zijn nu vier jaar verder en La
beur schrijft aan het slot van zijn
reportage in "Elsevier": "De tijd
waarin de Sjah bijna wekelijks goed
was voor zeurderige verhalen in de
damesbladen en de sensatiepers, is
voorbij. De larmoyante teksten over
vrouwen, zoontjes of dochtertjes,
paleizen, tronen (en schandalige
geldverspilling door een monarch, die
zijn doodarme volk liet verhonge
renC. J. R.) worden niet meer ge
schreven. De Sjah prijkt nu regel
matig in de kolommen van respec
tabele bladen als de Financial Times,
de Economist, Fortune, Newsweek.
Mohammed Reza Pahlevi is bezig de
toekomst van zijn land te herstellen.
De wereld neemt dat serieus. Of het
allemaal zo snel lukt, is vers twee.
Een achtergebleven volk zet je niet
zomaar met behulp van dollars en
machines op de eerste rij. Japan
deed er een eeuw over. De Sjah zal
nog wel even geduld moeten heb
ben".
Topgeheimen cadeau
De opgeblazen vertoning van de
Amerikaans-Sowjetrussische ont
moeting in de ruimte is weer ach
ter de rug. Het zal ook wel iets te
maken hebben gehad met een de
monstratie van "ontspanning' maar
alleen ongeneeslijk argelozen van
geest zullen er zich over verheugd
hebben. Terecht noemde de Ameri
kaanse senator William Proxmire,
voorzitter van de commissie tegen
onverantwoorde besteding van be
lastinggelden, deze onderneming die
de Amerikaanse belastingbetaler een
miljard uit de zak klopte, overbodig
en gevaarlijk, waarbij alle winst naai
de Russen is gegaan.
De feiten spreken voor zichzelf:
Amerika gaf 25 miljard dollar uit
voor de bemande ruimtevluchten en
bereikte alles wat het wilde; de
Sowjet-Unie heeft, na besteding van
45 miljard dollar, nog altijd geen
voet op de maan kunnen zetten. Toen
de Amerikaanse astronauten in juli
1974 het Sowjetrussische ruimte
vaartcentrum bij Moskou bezochten,
schrokken ze hevig, want men bleek
daar technisch tenminste tien jaar
op de Amerikaanse ontwikkeling ten
achter te zijn, De Amerikanen voor-
De sjah van Perzië
zagen zelfs, dat er van de onderne
ming niets terecht zou komen. Met
veel kunst en vliegwerk is de ontmoe
ting dan toch nog tot stand gekomen
waarbij wel bedacht moet worden,
dat de leiding geheel bij de Ameri
kanen berustte en de uiterst belang
rijke koppelingsapparatuur geheel
Amerikaans was. Wie daarover
meer wil weten, leze het jongste
nummer van het Antwerpse week
blad "De Post", waaruit o.m. ook
blijkt, dat specialisten van de NASA
van mening bleken, dat de Sojoez
bij de Apollo afsteekt als een Piper -
Cup bij een Boeing-747.
Men late zich niet bij de neus ne
men: van een "historische" gebeur
tenis is nauwelijks sprake geweest,
wel van een onbegrijpelijke hulpvaar
digheid van de Amerikanen jegens
een natie, die er op uit is zich mili
tair steeds sterker te maken terwijl
ze anderzijds bijv. niet in staat is
zichzelf van voldoende graan te voor
zien. De Sowjet-Unie tracht de in
druk te wekken, dat zij met Amerika
kan "meekomen," hetgeen zeker
niet het geval is. Maar wel laat het
Kremlin tegelijkertijd alle militaire
projecten voorgaan. Machtsstreven,
technische achterstand en econo
misch onvermogen, ziedaar de Sow
jetrussische werkelijkheid van dit
ogenblik. Die overigens steeds
meer in staat geraakt het Westen
een dodelijke slag toe te brengen.
Onbegrijpelijk is het gemak, waar
mee Amerika zijn kostbaarste ge
heimen op technisch gebied de Sow
jet-Unie om niet in handen speelt.
En de vraag komt wel eens op, wie
er in de Verenigde Staten nu eigen
lijk aan de touwtjes trekt.
DELFT Vier werkloze Delftse
ingenieurs zijn het thuiszitten beu.
Ze willen zinvolle activiteiten
ontplooien en hebben daarom een
werkgroep opgericht.
De academici, die de bestaande
werkgelegenheid niet in gevaar
willen brengen en niet uit
winstoogmerk handelen, hopen in
verschillende bezigheden een morele
ondersteuning en een nuttig tijdver
drijf te vinden. Als een mogelijke
bezigheid denken zij bijvoorbeeld
aan het geven van bijles aan
scholieren van het voortgezet
onderwijs. Om gespecialiseerde
krachten op dit gebied niet in de
wielen te rijden, willen de academici
zich speciaal richten op leerlingen
uit milieus, die bijles niet kunnen
bekostigen.
De oprichters van de werkgroep zijn
de ingenieurs J. Borsboom, R.
Dekker, R. paryanani en C. van
Heerden. Zij willen voorkomen, dat
academici en anderen met een
hogere opleiding als gevolg van de
werkloosheid in een geïsoleerde
positie raken.
Volgens Borsboom kan een pas
afgestudeerde zonder baan vrij
spoedig in een moeilijke situatie
vaken. „Je bent geen student meer.
Heb je een kamer van studenten
huisvesting, dan moet je die
verlaten." Hij tekent hierbij aan, dat
daardoor veel contacten verloren
gaan.
Ingenieur Dekker is vier maanden
zonder werk. Borsboom heeft
inmiddels ervaren wat het is om
vijftien maanden thuis te zitten.
„Vlak nadat je bent afgestudeerd,
zie Je het als vakantie. Het begint
echter, als je keer op keer zonder
succes solliciteert, behoorlijk te
vervelen."
De leden van de werkgroep hebben
dankzij medewerking van het
Gewestelijk Arbeids-Bureau in Delft
123 lotgenoten een stencil kunnen
sturen, waarin melding werd ge
maakt van de oprichting van de
werkgroep. Na enige dagen waren er
al negen positieve reacties binnenge
komen. Dekker: „Het is belangrijk,
dat zoveel mogelijk mensen bij ons
werk betrokken worden. Dat is de
enige manier om een kern in stand
te houden, die voor de continuïteit
kan zorgen. Want als ik morgen een
baan heb. zal een ander het van mij
moeten overnemen. Hetgeen natuur
lijk ook voor de andere leden van
de werkgroep geldt."
De academici benaderden twee
rectoren van scholen in Delft die
positief tegenover het bijlesidee
stonden. Daarnaast is contact gelegd
met een sociale werkplaats, waar
voor misschien ook werkzaamheden
kunnen worden uitgevoerd.
Borsboom en Dekker leggen er de
nadruk op, dat het de leden van de
werkgroep te doen is om een nuttige
tijdsbesteding. Er is geen winstoog
merk, maar vergoeding voor gelever
de prestaties of gemaakte kosten zal
men wel accepteren. Erg belangrijk
vinden de twee academici, dat de
werkgroep bepaalt welke werkzaam
heden wel en welke niet zullen
worden uitgevoerd. „We zijn niet
van plan ons door welk bedrijf dan
ook als goedkope werkkracht te
laten gebruiken."
Solliciteren
Intussen blijft voor de werkloze
academici het solliciteren de belang
rijkste bezigheid. Borsboom en
Dekker hebben ongeveer 25 keer een
poging gewaagd, terwijl zij lotgeno
ten kennen, die vijftig keer of meer
bedrijven aanschreven om een baan
te bemachtigen.
Beiden klagen, dat veel bedrijven de
sollicitanten weinig menselijk be
handelen. Borsboom: „Ik heb het
wel meegemaakt, dat ik twee of drie
keer voor een gesprek was
uitgenodigd en dan werd afgeschre
ven zonder enige motivering erbij.
Als je dan navraag doet, weigeren
ze het te zeggen of Je krijgt een
diplomatiek antwoord. Als de
bedrijven op dit punt oprechter
waren, werd bij sollicitanten een
hoop twijfels weggenomen."
Dekker brengt naar voren, dat het
nogal eens voorkomt dat een bedrijf
in het geheel niet op' een
sollicitatiebrief reageert, of pas na
maanden.
Volgens de twee zou de werkgroep
zeer gebaat zijn als oudere
academici met arbeidservaring zou
den kunnen adviseren waar de'
jonge werklozen het arbeidsterrein
zouden moeten zoeken. Om de
bestaande situatie te verbeteren,
achten zij het ook nuttig als op de
Technische Hogescholen meer aan
dacht wordt besteed aan het
solliciteren. Via het Koninklijk
Instituut van Ingenieurs volgden zij
een cursus „werk veroveren", die erop
gericht is de cursist zo goed
mogelijk op een sollicitatie voor te
bereiden.
ADVERTENTIE
PEPERZAK beheerst
Ontmoet onze kollekties
waardeer onze
REPAREREN - MODERNISEREN
7 vak!
:e prijzen i
EN R
SPUI 149-151 DEN HAAG-CENTRUM TELEFOON 070-60 48 95
Twee iverkloze academici die zonder winstbejag aan het werk willen, links de heer Borsboom, rechts de heer Dekker.
