De saxofoon wacht op
zijn emancipatie
...e/7 gisteren
vandaag
^toegeficht^.
'Achter het Nieuws' bekendste actualiteitenrubriek
Niet alleen een striptease instrument
aïatlS..H
TOP DERTIG TOP DERTIG
•aaC«?°idraa
SSCS-"-'
RADIOPROGRAMMA
TV morgen)
VRIJDAG 18 JULI 1975
HTVERSUM Gemiddeld 60 pro
cent van de ondervraagden in een
telefoon-enquete van de afdeling
kijk- en luisteronderzoek van de NOS
wist de namen van de tvractualitei-
ten van de vijf a-omroepen alsmede
die van "Den Haag Vandaag" te
noemen. De grootste bekendheid viel
VARA's Achter het Nieuws ten deel.
Ondervraagden uit de eigen ach
terban van de a-omroepen wisten
,voor gemiddeld 74 procent de naam
van de rubriek die bij een omroep
behoort. Hierbij bleek Aktua van de
TROS de hoogste ogen te gooien. Op
de vraag naar namen van tv-pre-
sentatoren bleef 45 procent het
antwoord schuldig, 36 procent noem
de een of twee namen, 19 procent
drie of meer. De grootste bekend
heid geniet Wibo van de Linde (ge
noemd door 30 procent), dan volgt
Jaap van Meekeren (22 procent).
Ongeveer dertig procent van het
publiek dat .de aktualiteitenrubriek
volgt is 35 jaar en jonger, 25 procent
is op een leeftijd tussen 35 en 50
jaar, 25 procent tussen 50 en 65 en
een kleine 20 procent is ouder dan
65 Jaar. Ongeveer 15 procent heeft
middelbaar of hoger onderwijs ge
volgd.
De meeste ondervraagden merk
ten geen politieke invloed op in de
actualiteitenrubrieken. Achter het
Nieuws werd door de ja-zeggers nog
het meest politiek gekleurd geacht,
Den Haag Vandaag het minst. Wat
Brandpunt betreft: een meerder
heid noemt deze rubriek katholiek,
een minderheid links. Den Haag
Vandaag (NOS) wordt het meest
betrouwbaar geacht, Aktua (TROS)
het minst, en Achter het Nieuws
(VARA) een beetje minder dan
Brandpunt (KRO), Hier en Nu
(NCRV) en Televizier Magazine
(AVRO).
Wibo v. d. Linde: bekendste nieuwspresentator.
met
Het ls nog altijd eenvoudiger
om een muziekinstrument uit te
vinden dan om het ingeburgerd te
krijgen in het officiële muziekle
ven. Kijk maar naar de saxofoon.
De Belg Adolphe Sax construeer
de het instrument rond 1840 ter
verrijking van het harmonie-or
kest.
Door
Aad van der Ven
De saxofoon is op diverse terrei
nen populair geworden jazz,
amusementsmuziek maar in de
zogenaamde klassieke sector is
deze gekrulde toeter toch een
vreemde eend in de bijt gebleven.
Vier Nederlanders willen deze si
tuatie veranderen en ze doen dat
ook: Leo van Oostrom, Ed Bo
gaard, Adri van Velsen en Jacques
Landa. Zij vormen sinds 1969 het
Nederlands Saxofoonkwartet en
zij geven les aan diverse Neder
landse conservatoria.
Als groep geven ze talloze school-
concerten tot in de meest achteraf
gelegen plaatsen van Nederland,
maar ze hebben ook in de Verenigde
Staten gespeeld.
Als individuele musici proberen ze
in de pedagogische sector iets van
hun enthousiasme op andere over te
brengen, en enthousiasme voor het
muziekinstrument dat, zo zegt Leo
van Oostrom, „lang beschouwd is er
iemand, door wie de saxofoon
misschien hier en diaar nog wel
beschouwd wordt als een vrij smerig
voorwerp, een instrument voor bij
de striptease in schemerige etablis
sementen."
In een Utrecnts etablissement, met
schemerig en zonder striptease,
vindt een gesprek plaats met drie
van de vier leden van het
Nederlands Saxofoonkwartet. Jac
ques Landa is door dringende
werkzaamheden audities voor
harmonie-orkesten in het zuiden des
lands verhinderd.
Maar ook zonder hem wil de
conversatie wel vlotten, want Leo
(sopraansax), Ed (altsax en zakelijk
leider van de groep) en Adri
(tenorsax) hebben geen gebrek aan
gespreksstof. De aanleiding tot het
gesprek is het bezoek dat ze kort
geleden aan Berlijn hebben ge
bracht. Aan de Hochschule für
Musik aldaar nog altijd een van de
bolwerken van de Westerse muziek
cultuur, hebben zij hun opwachting
gemaakt.
Aangezien daar geen vakopleiding
voor saxofoon bestaat en de sax
trouwens in geheel Duitsland een
verwaarloosd instrument is had
Hochschule-directeur prof. dr. Hel
mut Roloff het Nederlands Saxo
foonkwartet uitgenodigd in zijn
instituut concerten en demonstraties
te geven.
Ed zegt: „Wat de saxofoon aangaat
is de situatie aan de Berlijnse
Hochschule, 't grootste muziekoplei
dingsinstituut van West-Duitsland,
zo achterlijk als op de muziekschool
in Nieuwe Pekela. Ze hebben daar
geen notie van het enorme
repertoire dat er voor onze
instrumenten bestaat. We hebben
ons zelf daar maar op een voetstuk
gezet. Anders bereik je niets.
Belangstelling was er in ieder geval
genoeg. En wie weet, wanneer
Berlijn begint aan een saxofoonop
leiding volgt München misschien
ook."
En hoe staat het in Nederland?
Leo, Hagenaar en de enige van het
viertal met een veelzijdig verleden
in de jazz: „Niet alleen is het sinds
enkele jaren zo dat aan de
conservatoria hier de gelegenheid
bestaat saxofoon te studeren en dat
van die mogelijkheid relatief veel
gebruik wordt gemaakt, ook bij de
amateurs heeft zich wat dat betreft
iets ontwikkeld. Er was een tijd dat
alle jongens met belangstelling voor
een blaasinstrument klarinet wilden
spelen. Dat is veranderd. De
saxofoon is op de muziekscholen
veel populairder geworden."
WAARDERING
Maar hoe is hier de waardering voor
de saxofoon als concertinstrument?
Ed, wonend en lesgevend in Utrecht,
de vlotste spreker van het stel: „Als
een echt concertinstrument wordt de
saxofoon door de meeste mensen
nog niet gezien. Je merkt die
misverstanden bij de concerten die
1
2)
Stand by your man, Tam
17
(i6)
Autobahn, Kraftwerk;
my Wynette;
18
(30)
Roll over lay down, Status
2
1)
If you go, Barry en Eileen;
Quo;
3
(12)
The elephant song,
19
(22)
Long hot summer, Galaxy-
Kamahl;
Lin;
4
5)
Dolannes melodie. Paul de
20
Zomertijd, Mieke en Vader
Sennevjlle en Olivier Tous-
Abraham;
saint;
21
Actiën, The Sweet;
5
3)
SOS, Abba;
22
Seven Eleven, Catapult;
6
(13)
Ramaya, Afric Simone;
23
Ach Heinrich, Emily und
7
7)
Before the next teardrop
Tom;
falls, Freddie Fender;
24
One of these nights, The
8
4)
Vino, Imca Marina;
Eagles;
9
8)
Moonshine Sally, Mud;
25
(14)
Disco Shirley, Shirley en
10
(18)
Foe deeh oh deeh. The
Company;
Rubettes;
26
(23)
Nothing else to do, Maggie
11
6)
I'm not in love, 10 cc;
MacNeal;
12
(10)
Take your mama for a
27
Tu t'en vas, Alain Bar
ride, Lulu;
rière et Noëlle Coerdier;
13
(17)
Don't call us we'll call you,
28
(11)
For the good times, Albert
Sugarloaf;
West;
14
(26)
Seventy five. Limousine;
29
(15)
Like a Spanish song, The
15
9)
Oh Monah, Nat Gonella en
Cats;
Ted Easton;
30
(19)
Coco (not coming today),
16
(28)
Feelings, Morris Albert;
Jackpot.
we voor allerlei kamermuziekvereni
gingen hebben gegeven. Ze denken
dan aan Willem Breuker. Die zegt:
gewoon die toeter pakken en dan
lekker spontaan spelen. Wij zijn
daar niet afkerig van, maar we
willen toch altijd zo mooi mogelijk
spelen."
Is er in Nederland een grote
belangstelling voor het Nederlands
Saxofoonkwartet?
Adrie van Velsen, inwoner van
Zoétermeer, leraar aan deDelftse
Muziekschool en het Maastrichts
Conservatorium: „Het is een beetje
stil geworden. We hebben in dit
seizoen veel minder uitnodigingen
gekregen dan in het vorige seizoen."
Leo: „Ik geloof toch dat dit een
natuurlijke terugslag is van de
-activiteiten in de laatste jaren. We
hebben via het Nederlands impresa
riaat zoveel concerten gegeven,
vooral sinds het koffieconcert in de
mode is gekomen, dat de meeste
kamermuziekverenigingen waar
schijnlijk liever even willen wachten
met ons opnieuw te vragen. We
doen ook veel voor de stichting Het
Schoolconcert."
Ed: „Daar zit wel een gevaar is.
Die schoolconcerten zijn slopend. Je
moet uitkijken als je zo op een
middag twee scholen bezoekt dat je
niet op je routine gaat spelen. Ik
vind overigens dat we, al is het nu
voor ons wat te rustig, dat we niet
ontevreden mogen zijn. De klarinet
heeft een paar eeuwen nodig gehad
om ingeburgerd te raken. De
saxofoon heeft een snelle ontwikke
ling doorgemaakt en er gebeurt
momenteel veel, al komt het niet
allemaal met veel tamtam naar
buiten."
Adri: „Ja, in de opleiding gebeurt er
wel veel, maar ik vind dat de
saxofoon nog niet als volwaardig
concertinstrument is geaccepteerd.
- Dat is het kernpunt."
Leo: „Je kunt het ongeveer
vergelijken met de positie van de
accordeon. Alleen is de saxofoon
bevoorrecht met een groter concert
repertoire. Dat weten de mensen
gewoon niet: er bestaat werkelijk
veel muziek voor saxofoon en
speciaal voor saxofoonkwartet waar
mee je volwassen concertprogram
ma's kunt vullen. Vooral veel Franse
DODELIJK
#trainPo1
.midget
«boot]®5
NEDERLAND I
16.25 Tour de France (NOS)
18.45 Minimolen (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19 05 Europese Pony Team Kampioenschappen 1975 in Rot
terdam (NCRV)
20.00 Journaal (NOS)
20.21 Gehuild in het woud, speelfilm (NCRV)
2155 Ander nieuws (NCRV)
22 30 Liedjes voor het slapen gaan (NCRV)
22.55 Geloven in de onvoltooid verleden tijd, tv-serie (IKOR)
23.25 Journaal (NOS)
23.30 Samenvattend verslag Tour de France (NOS)
NEDERLAND II
18 45 Minimolen (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 AVRO's Toppop presenteert de Nationale Hitparade
(AVRO)
20.00 Journaal (NOS)
20.21 Cannon, tv-serie (AVRO)
21.10 De gebroeders Hammond, vervolgserie (AVRO)
21.55 Televizier Magazine (AVRO)
22.40 AVRO's Sportpanorama met de Internationale Tennis
kampioenschappen van Nederland (AVRO)
23.50 Journaal (NOS)
Er komen steeds meer groepen die er ons attent op maken
dat wij niet zo goed leven, dat we onze levensstijl moeten
gaan vernieuwen. Hoewel het geen nieuw thema is wordt toch
vooral na de oproep van de Raad van Kerken vorig jaar no
vember en de oprichting van een werkgroep gesproken van
een "nieuwe levensstijl". Het is vooral een kwestie van be
zinning, waarbij een groot aantal vragen meespeelt, als leven
we om te verdienen of verdienen we om te leven? Besteden
we ons geld wel goed? Hoe komt het verschil tussen rijke en
arme landen? Is de welvaart in de wereld wel rechtvaardig
verdeeld? Over deze zaken gaat de aflevering van het NCRV-
programma "Ander Nieuws" vanavond om 21.55 uur op Ne
derland 1, waarin onder anderg wordt gesproken met Liebje
Hoekendijk over vrijwilligerswerk en de Stichting Werkwinkel
en met dr. Hans Opschoor, voorzitter van de Werkgroep Nieu
we Levensstijl van de Raad van Kerken. Deze laatste zegt
over de problematiek onder meer: "We kunnen wél over ver
nieuwing praten, maar de mensen moeten de nieuwe levens
stijl, de andere maatschappelijke structuur ook willen."
polier8 A
V. ol P.
dag
muziek van componisten als Pierne,
Franaix en Ibert. Messiaen werkt
momenteel aan een stuk voor
saxofoonkwartet. En in Rusland
hebben we Glazoenow, die een
econcert voor saxofoon en orkest en
een saxofoonkwartet schreef."
Ed: „Veel Nederlandse componisten
hebben ook stukken voer ons
gemaakt: onder andere Joep Straes-
ser, Tristan Keuris, Theo Loevendie,
Maarten Bon en Klaas de Vries. We
hebben nu ongeveer vijftien Neder
landse stukken op ons repertoire."
Waarom al die Bach-bewerkingen
compleet met slagwerk op de enige
grammofoonplaat van het Neder
lands Saxofoonkwartet die een paar
jaar geleden bij Polydor verscheen?
Ed: „Je moet natuurlijk niet meteen
hoog van de toren blazen. Die plaat
was bedoeld als een vlotte
introductie. We staan er eigenlijk
niet meer achter."
Het Residentie-Orkest introduceert
in het komende seizoen het concert
voor saxofoonkwartet en orkest van
Jean Martinon.
Ed: „Ja, een aardig initiatief. Maar
daar moest zo nodig een Franse
groep voor gevraagd worden* het
kwartet van Deffayet."
LONDEN Ringo Starr, die
drummer was van de Beatles, is ge
scheiden van zijn vrouw Maureen
met wie hij tien Jaar geleden ge
trouwd was. Maureen wenste de
scheiding op grond van overspel van
de 35-jarige Ringo met zijn Ameri
kaanse vriendin, het model Nancy
Andrews (24).
De advocaat van Maureen (28)
deelde mee dat beiden het vrijwel
eens waren over financiële aange
legenheden en over de toewijzing
van de drie kinderen die zij hebben:
Zak, Jason en Lee.
De geschiedenisboekjes over de 20e
eeuw zullen een verschrikking
worden voor de schooljeugd in de
toekomst. Het meest recente histori
sche gebeuren was weer prima in de
huiskamer te volgen: als de televisie
niet bestond zou de ruimtevaart
haar hebben uitgevonden. Een groot
deel van de zendtijd over het
Apollo-Sojoez-proj eet werd door de
NOS gevuld met een gezamenlijke
Eurovisie-documentatie voor 27 lan
den over de toepassingen van
ruimtetechnologie in het leven op
aarde.
In Space for man werd daar
hoofdzakelijk in positieve zin over
gesproken. Het ruimtevoedsel, de
pace-maker, de gewichtssimulator,
de 400 miljard gulden die de
exploratie van de ruimte heeft
gekost, bewerksbeligden meer dan
enigë stevige handdrukken. Ruimte
de mens werd gepresenteerd als
een inventariserende verdediging
van de ruimtevaart. Je zou je echter
af kunnen vragen of je geen
pace-maker kunt ontwerpen, omdat
je een pace-maker wilt ontwerpen
en niet omdat je een vlag op de
maan wilt planten. De makers van
de film hadden zich die vraag niet
gesteld.
Veel aandacht in ruimte voor de
mens kreeg de Landsat, een satelliet
uitgerust met apparatuur waardoor
olievervuiling, wervelstormen ed.
gelocaliseerd kunnen worden Zelfs
een miniem veld met papavers, de
heroine-leverancier, kan zodoende
opgespoord worden. Dat is mooi,
denk ik dan, maar er is ook een
andere kant. de „big brother is
watching you"-kant. De almachtige
Landsat kan misschien wel een
kaart aanleggen van huishoudens
waarin hagelslag op het brood wordt
gegeten. De documentaire over de
prachtige verworvenheden van de
ruimtevaart had kritischer gekund.
In de VARA-terugblikrubriek „Zo
was het" weid deze keer een veelheid
aan programma's uit vervlogen
tijden teruggehaald. „U zult het wel
leuk vinden die bekende gezichten
eens terug te zien", zei presentatrice
Letty Kosterman. Christel Adelaar
als Mammaloe, dr L. van Egeraat,
in de 'stoel van Mies,
Cor Steyn, Henk van
Montfoort met „ik zou zo graag eens
serieuze dingen zingen", zo was het,
ooit. Maar hoe was het nou
werkelijk?
Letty Kosterman en het team
achter „Zo was het" willen kennelijk
vermijden dat het wat al te zeer
schattig en neerbuigend terugkijken
wordt. De prijs van dit streven is
het ontbreken van enig verhelderend
inzicht in hoe de tv ooit was en zich
ontwikkelde. Ik ben het zelf maar
even een beetje nagegaan. In de
laatste november-week van 1964
bijvoorbeeld (Nederland II was daar
nog maar pas. kleurentelevisie was
er nog niet) had de VARA viermaal
uitzending. Op zondag sprak dr. L.
de Jong zijn buitenlands commen
taar in „De wereld van vandaag",
vervolgens kwam de Rudi Carrell-
Show vanuit België, de VAR A-avond
werd besloten met de tweede
aflevering van Maigret.
Op dinsdag debuteerde Theo Eerd-
mans met „Tel uit Je winst", verder
was er Achter het nieuws en het
Lurelei-cabaret. Op donderag had
de VARA Nederland 11 met onder
meer de Lucy-show en een discussie
over kunst en cultuur. Zaterdag 28
november was Top of Flop, Achter
het nieuws. Reacties op reacties, een
show met Rob de Nijs, een
toneelstukje en Zo ls het toevallig
ook nog eens een keer.
Zo'n lilstje leert mij meer dan ..Zo
was het". Is aan Christel Adelaar, dr.
L. van Egeraat en Henk van
Montfoort, de studiogasten. werke
lijk niets aardigere te ontfutselen
dan het antwoord op de standaard
vraag hoe zij hun bekendheid
ervaren hebben?
De gouden medaille voor interview
techniek gaat echter naar president
Ford, die, zodra zijn landgenoten
overgestapt waren, even voor
journalist mocht spelen en enige
vragen stelde, waarop, om Chriet
Titulaer te citeren, de antwoorden
„Uiteraard: Ja" waren. Toen presi
dent Ford herinneringen op ging
halen aan een picknick met de
ruimtevaarders in Virginia scher.en
de hoge vliegers het ook maar
gezwets in de ruimte te vinden, zij
begonnen door het beeld te zweven.
BERT VAN DER VEER
VRIJDAG 18 JULI
ziek. 12.16 Overheidsvoorlichting: fran-
Ze zijn het er met z'n drieen over
eens dat het hebben van een plaats
in een orkest dodelijk is voor het
kamermuziekspel. Leo: „Wanneer je
het echt in de kamermuziek wilt
zoeken is de combinatie met
lesgeven veel beter." Ed: „Bovendien
is het zo dat je, om een kwartet als
dat van ons in leven te houden,
vanuit de groep andere activiteiten
moet ontwikkelen."
Zo'n activiteit, weliswaar georgani
seerd door de Eduard van Beinum
Stichting maar met een belangrijke
inbreng van het Nederlands Saxo
foonkwartet was de internationale
werkweek voor saxofonisten die
enkele maanden geleden in Huize
Queekhoven bij Breukelen werd
gehouden. Ed Bogaard en de
prominente Franse Saxofonist Jean-
Marie Londeix (leraar aan het
conservatorium van Bordeaux en
gastdocent in de Verenigde Staten
en Moskou) hadden de leiding. Zo
werden de banden tussen Nederland
en Fiankrijk (het enige land met
een klassieke saxofoontraditie) op
dit terrein nog eens aangehaald.
daag. 20.00 Nieuws.
23.55-24.00 Nieuws.
Hilversum III
NOS: 18.
Friesche Elfstedenweek 1975. (Tussen
week 1976. AVRO: 20.05 Burengerucht.
21.02 De Negen-uur-show. 22.02 Ra
diojournaal. 22.05 (S) Superclean
23.02 (S) Vanavond
ijoi -----
end-Muzlek-Magazl:
laat. 0.02 Radiojournaal. 0.05
1.02 Soultime
USA. 2.02 Continu de nacht door. 4.02
Voor dag en dauw. (2.02, 4.02 en 5.57
radiojournaal). NCRV: 6.02-7.00 (S)
Klaar wakker.
ZATERDAG 19 JULI
Hilversum I
huls. TROS: 12.26 Med.
en tuinbouw. 12.30 Nieuws. 12.41 Ak I
tua II. 13.00 Tross-country. 14.00 (S)
De fop-shop: licht muziek. 14.45 De
Tijdmachine, hoorspel. 16.04 (S) Luis
ter uit en thuisnaar Annet de
Langen: programma voor militairen.
(15.30-15.33 Nieuws). 17.30 Nieuws.
17.32 Aktua Mag.
Hilversum II
VARA: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtend-
gym. 7.20 (S) Z.O. voor alle kinderen
die op zijn. 8.00 Nieuws. 8.11 Dingen
van de dag. 8.23 (S) Z.O. gaat ver-
dervoor leaereen. 10.30 Gesprek met
Willy Alfredo. 11.00 Nieuws. 11.03 (S)
Etablissement ln de veertiger jaren:
oude liedjes. 11.30 AndermaalCen
traal: herhalingen van interviews.
12.30 Z.I. Sport. 13.00 Nieuws. 13.11
Apollo-SJoez. 13.15 (S) Wegens vakan
tie gesloten. (13.40-13.45 Apollo SoJoez
project, rep.) NOS: 15.00 (S) NOS
Jazz. 15.30 Gamma van alpha en beta,
wetenschappelijk programma. 15.59
Apollo SoJoez testproject, rep. 16.05
Nieuws. 16.08 (S) Het Zwarte Schaap.
17.00 Friesche Elfstedenweek 1975.
7.45 Voor blinder
1.65 Med., SOS-
Hilversum III
NCRV: 7.02 (S) Drie op Je boter
ham. 8.03 (S) Drie op Je
Pers Vers. 9.03 <S) Tot 1
Representant*. 19.59 Programma-over
zicht. WDR: 18.00 Handel en geen
wandel. 18.10 Wo die Llebe hlnfallt:
de waakhond. 18.40 Akt. 19.20 Gisteren
gelezen. 19.45 Planoconcert. 20.00 Jour-
weerberlcht. 20.15 Die ZUr-
land- cher Verlobung. Duitse speelfilm. 22
A"- Der 7 Slnn. 22.05 Rep. uit Bonn.
Tatort, misdaadserie. 0.10-0.16 Journaal
Duitsland II
Journaal. 17.10 Dlese Flegel ge-
papa. 19.00 Journaal. 19.30 Buitenlands
Spass an der Freud. 21.15 Jour
Nederland I
Journaal. AVRO: 15.02 Zo hoor Je
nog eens wat: mensen vertellen van
vroeger. 15.36 AVRÓ's Sportpanorama.
NOS: 18.25 Tour de France. 18.45 Ml-
18.55 Journaal. AVRO: 19.05
(S) Schrijf es 'n kaartje
verzoekplatenprogramma. (Tussen 14.03
en 18.00 rep. Tour de France. (16.03
(S) Sportshow.
DUITSE TV
muziek. (7.30-7.40 Nle
Aktua I. 8 30-8.35 Nieuws. 8.36-8.45
Gymn.) 9.00 (S) Wegwezen, tops voor
weekendtrips. 9.30 Tl en-om. kinder
programma. 10.00 (S) Aktua sport.
(10.30-10.32 Nieuws). 11.00 (S) Hartje WÊBÊ
Amsterdam: mensen, meningen, mu- schau mag. 19.26 Gisteren gelezen:
Special, amusementsprogramma. 21.10
De zomer in het hoofd 21 20 Alle Hens
tv-serle. 22.10 The new Dlek van Dyke
show. 22.35 Orgelklanken uit Studio
I. NOS: 22.45 Journaal.
Nederland II
18.45 Minimolen. 18.55 Journaal. KRO
19.06 The Flints tones 19.25 Kareltjes
