I
3
De Godfather II
briljante film
kardomel
De Vrijgemaakten
rekenen af met
de andere kerken
Gevechten
door vier
musketiers
Gezonde magere karnemelk
met aardbeien of perziken.
VRIJDAG 18 JULI 1975
De inquisitie heeft geen al te
beste naam, zeker niet in ons
land. Nochtans betekent dit woord
alleen maar "onderzoek", vrij on
schuldig. Maar in de praktijk was
zij niet zo onschuldig. Het werd
een rechtbank die belast was met
het opsporen en straffen van ket
ters. De inquisitie is reeds zeer
oud in de kerk en het gevaarlijke
was hier het hand in hand gaan
van kerkelijke en burgerlijke
overheid. De bisschoppen straften
de ontdekte ketters met de ker
kelijke ban. De wereldlijke over
heid voegde er burgerlijke straf
fen aan toe, zodat een gestrafte
in feite uit heel de samenleving
kon worden gebannen. We weten
dat dit tenslotte is uitgelopen op
de brandstapels en dergelijke
straffen, die weerzin wekten van
steeds meerderen in de samenle
ving, zodat tenslotte met deze
vorm van inquisitie het tegen
overgestelde werd bereikt dan de
bedoeling was.
Leertucht
Deze extreme vorm van inquisitie
heeft het protestantisme in ons land
niet gekend, maar dit wil niet
zeggen, dat men hier geen inquisi
tie heeft gehad. In het gereformeerd
protestantisme van ons land heeft
men van het begin af aan de leer-
tuoht gehad. Het was altijd weer een
benauwde zaak wanneer een ambts
drager van de kerk (om hen ging het
voornamelijk) beschuldigd werd van
onrechtzinnigheid in de leer. Er is
een geval bekend van een predikant
die, in het midden van de 17de eeuw,
een contract had aangegaan met de
Oostindische Compagnie om «in het
land ginds enige jaren dienst te doen.
Hij was reeds met zijn schip in En
geland, toen hij hoorde dat er een be
schuldiging van onrechtzinnigheid te
gen hem was ingebracht. Hij pakte
onmiddellijk zijn spullen bij elkaar
en keerde terug om zich te verdedi
gen. In de toenmalige maatschappij
was het ook een ingrijpende zaak
wanneer iemand door de ban van
de kerk werd getroffen. De brand-
Btajpel kwam er wel niet aan te pas,
De -les gelezen
Nu doet zich in ons land het merk
waardige geval voor dat de Vrijge
maakte Geref. Kerken steeds meer
gaan optreden als "inquisiteurs" over
de andere kerken. Op een congres
van de Geref. Gezindte, waar de vrij
gemaakte prof. J. Douma met vreug
de werd ingehaald, heeft deze de an
dere kerken, waarvan hier vertegen
woordigers aanwezig waren, geducht
de les gelezen. Het kwam er op neer
dat alleen de Vrijgemaakten rechte
wegen gaan, naar de belijdenis van
de kerk, en deze belijdenis hebben al
le kerken van gereformeerde signa
tuur in ons land gemeen.
Nu zou het flauw zijn om te zeg
gen: kijk ook maar eens naar jezelf.
Wat is er niet omgegaan in jullie
kerken sinds de vrijmaking! Hoeveel
kerken zijn er niet die bij jullie bui
ten verband zijn geraakt. Het is lang
zamerhand een hele reeks geworden.
Afwijking van de belijdenis is een
gevaar voor de kerk dat we niet moe
ten onderschatten. Daarover wordt
nogal eens al te luchthartig gedacht
en gesproken. De rechte verkondi
ging van het Evangelie is een ernsti
ge zaak en er is geen enkele kerk
denkbaar die zich daarmee niet in een
of andere vorm zal moeten bezig
houden.
Dat doet bijv. de N.H. Kerk ook,
die in dezen nogal eens als het zwar
te schaap in de kudde wordt ge
brandmerkt. Ook zij is toch wel de
gelijk bezig met het opzicht over de
leer en de prediking en er zijn heel
wat stukken van deze synode aan
te wijzen die richtlijnen aangeven
die betrékking hebben op de leer en
in verband daarmee op de prediking.
Valse kerken
Maar, om op de Vrijgemaakte
Geref. Kerken terug te komen; we
troffen in het "Gereformeerd Kerk
blad" onlangs een stuk aan onder de
titel: De strijd van de Geref. Ker
ken (vrijgemaakt) tegen de valse
kerken. De titel reeds liegt er niet
om. Het is een stuk - zo staat er
bij - dat aanvankelijk werd geschre
ven als studiemateriaal voor het
voortgezet onderwijs, de redactie
achtte kennisneming in bredere kring
nuttig en leerzaam.
Tot die valse kerken behoren dan
allereerst de Geref. Kerken die bui
ten het verband van de vrij
gemaakte kerken zijn geraakt. We
kunnen in dit stuk historie lezen hoe
dit zo gekomen is. Zij zaten oor-
spronkeiljk in de goede schaapskooi,
maar door hun binding aan de valse
leer, moesten zU wel uitgestoten wor
den. De synode heeft dan ook niet
geaarzeld dit gezwel uit te snijden.
"Het bittere resultaat werd: een aan
tal predikanten moest worden ge
schorst en met hen gingen onge
veer 23.000 leden van ons weg". Hoe
zeer dit valse kerken zijn in de ogen
van de Vrijgemaakten, blijkt wel uit
het feit (aldus het stuk) dat deze
"buiten-verband-kerken nu al jaren
vergeefs worstelen om een normaal
kerkverband te vormen". Men geeft
aan jonge mensen die predikant wil
len worden het advies naar de theo
logische hogeschool van de Chr.
Geref. Kerken te gaan. Het eind
oordeel is dat, nu men geen radikaal
neen tot de dwaling spreekt, men te
recht komt in independentisme (on
afhankelijkheid; iedere gemeente
gaat haar eigen gang). Zo verspeelt
men de kerknaam. "Onze afstand
tot hen blijft onverkleind, zolang
strikte binding aan de confessie en
handhaving van het kerkverband
ontbreken".
Gekapitteld
Niet minder worden de synodale
Geref. Kerken gekapitteld. De
jeugdbonden hebben in 1970 aan de
synoden een werkplan aangeboden
(Samen op weg) dat in tien jaar
de eenwording met de N.H. Kerk
moest verwerkelijken. "Mee dank zij
het vierschünsel-Kuitert, Wiersimga
enz. went men er, helaas, aan het
vrijzinnig denken van de koplopers-
groep. Deze Geref. Kerken zijn ook
al een modaliteitenkerk geworden".
En zo kan de eenwording, waarnaar
de jongeren streven, snel voortgaan.
De verontrusten bewerken alleen 'een
machtig stuk immobiliteit' doordat
zij per sé in het kerkverband willen
blijven, zoals dat ook het geval is
met de Geref. Bond in de N.H. Kerk.
Wat er op deze manier van de be
lijdenis terecht komt is te zien in
de 'proeve van belijden' van de hoog
leraren Berkhouwer en Ridderbos,
waarin het "typisch gereformeerde"
wordt verzwegen, dat men vindt in
de artikelen tegen de Remonstran
ten van de synode van Dordrecht
1618/19.
Wat de N.H. Kerk betreft wordt ge
wezen op het lot dat het „getuige
nis van 1971 ten deel is gevallen, dat
zich keerde tegen politieke prediking
en "horizontalisme dat kiest vóór
Noord-Vietnam en tegen Zuid-Afri-
ka". De Geref. Bond in deze kerk
protesteert wel, zoals tegen de vrouw
in. het ambt, "maar even later zakt
dit woord-protest weg en men blijft
in-de valse kerk". Zo blijft de her
vormde kerk een hotelkerk, waar
ieder "vrijblijvend zijn eigen kamer
tje mag hebben, evenals dat het ge
val is in. de Wereldraad van Kerken.
Het. stuk verzekert dat liefde tot
dwalende christenen al deze dingen
scherp en onbewimpeld doet zeggen.
Midden-kerk
Ook de Chr. Geref. Kerken krij
gen hun beurt. Er is een tijd geweest
waarin we meenden dat er een soort
verloving tot stand zou komen tussen
deze kerken en de Vrijgemaakten. Het
oordeel over de Chr. Geref. Kerken
is: "Ze worden almeer midden-kerk,
waar dc gemoedelijke gevoelstoon het
concreet-profetisch getuigen verhin
dert." En dit kan moeilijk anders
worden zolang men hier denkt van
lijdelijk tot gereformeerd. Overigens
vindt men het vanzelfsprekend dat
er hier een polarisatie aan de gang
is. De synode van de Vrijgemaakte
Geref. Kerken, die in deze maam-
den bezig is te vergaderen heeft er
in haar brief aan de synode van de
Chr. Geref. Kerken nog een schepje
bovenop gedaan, maar daaruit blijkt
toch wel een zekere teleurstelling dat
de eenwording met hen geen voort
gang vindt.
Zoals eerder in deze ru
briek vermeld komt Billy
Graham volgende week naar
de tiendaagse Brusselse jon-
gerenmanifestatie Eurofest,
waarvan het motto luidt "Sa
men voor Christus". Er wor
den zo'n 15.000 jonge mensen
verwacht van 1624 jaar.
Billy Graham zal elke avond
spreken in het hoofdstadion
van Brussel. Evenals bij vo
rige gelegenheden zijn er al
enige kritische geluiden geuit
ten opzichte van Grahams
opzet. Tal van Europese pre
dikanten zijn van mening dat
hij "theologisch de klok vijf
tig jaar terugzet". Bovendien
vrezen zij dat de nazorg van
de Amerikaanse evangelist
(steeds zijn zwakke punt ge
weest) te wensen over zal la
ten.
De Geref. Gemeenten worden ook
onder de loep genomen. "Gods belof
ten worden er niet serieus genomen,
steeds komt er een ja-maar bij,
liefst uit de oude schrijvers." Werk
en genadeverbond is hier verdwenen.
Zij gaan uit van de verkiezing, in
plaats van er dankbaar bij te eindi
gen. En zo worden er hier meer
dwalingen geconstateerd.
De R.K. Kerk kan in dit rijtje na
tuurlijk niet ontbreken. Paus Jo
hannes heeft wel ketters tot ge
scheiden broeders verklaard, maar
verder kwam hier weinig wijziging,
dan alleen dat de mis nu in de
landstaal mag worden gelezen. De
"nieuwe catechismus" is een "enor
me stap naar het vrijzinnige". 'Ro
me is even tragisch ver-weg als tij
dens Trente."
Wanneer we zo het geheel over
zien, dan wordt alleen bij de Vrij
gemaakte Kerken de belijdenis on
verkort gehandhaafd. De toestand
aldaar, ondanks alle leertucht, is nog
niet zó dat andere kerken tot ja
loersheid worden gewekt.
HULSBERGEN
Het Avondgebed van de Leidse
Hervormde gemeente (morgen
avond 7 uur) zal niet plaatsvinden in
de 1 Hooglandse Kerk, maar in
de Bethlehemkerk. Onderwerp: "Be
keerd verkeer".
Van 9 tot 12 september wordt in
Amsterdam een conferentie gehou
den met als.doel het gesprek tussen
de pinksterbeweging en de kerken te
bevorderen. Thema van de conferen
tie is "vernieuwing". De bijeenkomst
staat onder auspiciën van de charis
matische werkgemeenschap Neder
land en de broederschap van pink
stergemeenten in Nederland.
De conferentie is voorbereid door
theologen uit verschillende kerken,
o.a. de Hervormde kerk, de Gerefor
meerde kerk, de Rooms-katholieke
kerk en de Oud-katholieke kerk.
Ook baptisten en leden van de pink
sterbeweging hebben aan de voorbe
reiding meegewerkt.
V Een federaal gerechtshof in Chi
cago heeft in hoger beroep een vrouw
in het gelijk gesteld, die verzet had
aangetekend tegen een gerechtelijke
verplichting om regelmatig naar de
kerk te gaan. Behalve tot vijf Jaar
voorwaardelijk was zij hiertoe "ver
oordeeld" wegens het innen van een
vervalste cheque. Tegen de verplich
te kerkgang tekende de Unie voor
Burgerrechten in Indiana beroep
Het is de laatste tijd in de V.S. niet
zeldzaam dat vonnissen worden aan
gevuld met bepalingen om de veroor
deelde te helpen niet in zijn fout te
hervallen.
Ook de Mormonen hebben een
thema gekozen voor het tweede eeuw
feest van de V.S., dat volgend jaar
wordt gevierd. President Kimball van
het kerkgenootschap heeft opgeroe
pen om aan heel de wereld het
randschrift van de dollar duidelijk te
maken: "op God vertrouwen wij".
"Als we werkelijk geloven in die
uitspraak", aldus de leider van de
er naar best vermo
gen naar leven, zal Amerika winnen
aan kracht en invloed". Dat acht hij
ook zeer gewenst gezien de goddelij
ke bestemming van de natie. Iede
re Amerikaan moet Amerika helpen
"die grootheid te bereiken, die naar
wij weten de hare kan zijn".
De kerk van Jezus Christus van de
heiligen der laatste dagen, ook Mor
monen genoemd, werd in 1830 ge
sticht door Joseph Smith, die een
aantal gouden platen zou hebben ge
vonden met een verslag van Chris
tus' arbeid onder de vroegere bewo
ners van Amerika. Zij geloven dat
de Heer spoedig terugkomt. Van de
ruim 1.600.000 Mormonen wonen er
ongeveer 5000 in Nederland en
Vlaanderen.
Bisschop Zoltan Kaldy van de
Hongaarse Evangelische (Lutherse)
kerk heeft verklaard dat de predi
kanten van zijn kerk 'van ganser
harte" zouden moeten meewerken
aan de socialistische samenleving
van het land. Kaldy, die vanwege
zijn kerk lid van het centrale comi
té van de Wereldraad van Kerken is,
zei voor de staatstelevisie, dat het
lutheranisme in Hongarije altijd
al 'vooruitstrevend" was geweest en
voegde daaraan toe:
Het is belangrijk vandaag een ge
neratie lutherse pastors op te voe
den, die niet uitsluitend zou zijn
geconcentreerd op puur godsdiens
tige zaken, maar die bereid zou zijn
de socialistische samenleving van
ganser harte te dienen'.
KERKELIJKE STAND
Aangenomen naar: Kolderveen en
Dinxterveen, W. Tijink, kand., te
Hoogkerk op- en Neder-Andel
toez., J. Vis te Zijderveld.
Bedankt voor: Drogeham toez., W.
Tijink, kand., te Hoogkerk Longer-
houw, Schettens. Schraard en V/ons-
Engwier toez., W. Tijink, kand., te
Hoogkerk. Exloermond toez., W Tij
ink, kand. te Hoogkerk, Spijkenisse
(vac. dr. H. W. de Knijff), D. J.
Spijkerboer te Santpoort.
De Godfather deel II is een briljante film. Met de eerste to^Mchaefteel^een 1Sitj?°ran's
film van die naam, het grote kasstuk, heeft de bijna drie- °ae wjste^ommunle
eneenhalf uut durende geschiedenis alleen de virtuose foto- ontvangt, maar toch heet hij al An-
grafie en de zin voor het detail gemeen. Dat is eigenlijk al- thony. volgt hij ooit in een deel m
les. Godfather II is veel beter dan het voornamelijk folklo- ï^e^ndlcLtfot^wordr^hl?keurig
ri'Stische spectakel, waarover Francis Ford Copolla destijds directeur van ITT, adjunct-directeur
v van de CIA of zoiets Een trilogie be-
eveneens de regie voerde.
De film tekent scherp de presta- wraak; geen subtiele wraak, maar
tie- en machtsmoraal van de Ameri- rechttoe-rechtaan vendetta, zoals al-
kaanse samenleving. Minderheids- tijd waar het om de macht gaat.
groepen krijgen zelfs niet de vol- Coppola vlecht lange fragmenten
strekte erkenning van de aristocra- over de jonge jaren van stamvader ;j
tische nazaten van de vaderen die de Don Vito door de film. Door heel
Verenigde Staten stichtten, wanneer functioneel gebruik van de kleur
ze over het enorme bloedige machts- geel, die als een folie over het beeld
auuaraat beschikken als Michael Cor- ligt, ontstaan in die flash-backs het
leone beheerder van de erfenis van effect van een soms poëtisch soms
Don 'vito de legendarische keizer barbaars familie-album. Don Vito
van de georganiseerde misdaad. zag dat zijn oorspronkelijke nobel-
Couolla schildert in barse tinten de heid in een samenleving die hem en
schijnheiligheid van de coryfeeën 2ijn landgenoten als ongewassen Ita-
van de politiek en big business, altijd liaanse immigrate^ beschouwden,
bereid om het op een akkoord
gooien, met de mafiosi. Maar als het de
1.^,,-icra nota V»P
HAN MULDER
erop aankomt blijft de keurige esta- het bloed
blishmenf buitenschot. De gangs van j||j|jj
de Italiaanse mafia leggen elkaar
gekwetste
Titel: "De vier musketiers" voor
Hij doodt koel naamstc r„iien: Miehael York, Faye
de Joodse schurk Roth, die de overwogen en hanteert de efficiency Dlmaway cn Christopher Leé;
misdaad en afpersing in Miami con
troleert, legt het loodje,
de grote zakenman. De oude sie; Richara Lester; theater: LIDO
de don Vito kon met gestrengheid en te- leeftijd: 14 jaar.
schoongewassen senator uit Nevada gelijk grote tederheid het gezin, de
die zich wil laten betalen voor zijn in- famiglia, nog bewaren
vloed en het op een akkoordje gooit rosle
met de Cubaanse zetbaas
United Fruit Company Battista, gaat dal^al niet
vr« uit, naar weer een nieuwe
missievergadering die hij moet
zitten. Het is een film van
de dreigende american
way of life; by zijm zoon Michael lukt ni£ regisseur stof
zijn vrouw (Kay gekeverd,
heet ze, geen Maria of zoiets) heeft
Richard Lester kreeg zelfs zoveel
ADVERTENTIE
6 persoons literpak haal 'n pak 'n DOMO produkt
film op- musketiers", een vervolg gaf, ge- ven. Natuurlijk draait het weer alle-
naamd "De vier musketiers". maal om een gemene spion, een ko-
En al zijn het nu vier in plaats ningin die haar koning ontrouw is,
van drie ruwe bolsters met blanke en een schone dame, die alles wat
pit, de schelmenstreken zijn geble- God verboden heeft in haar vaandel
voert.
De schelmen met het goede hart,
die al dat onrecht niet kunnen ver
kroppen, stellen zich in het geweer.
Onder het motto "een voor ons al
len, allen voor een", schakelen zij
menig vijand uit. Dat het allemaal
niet al te liefjes toegaat, zal een
ieder duidelijk zijn. Maar Lester
heeft de vechtscènes wel erg lang
uitgesponnen. Een duel van ruim
vijf minuten, is voor de leek niet in
teressant meer, ja zelfs slaapver
wekkend. Het relaas is teveel onder
geschikt gemaakt aan de vaak bloe
derige gevechten en dat draagt nu
niet bepaald bij tot een boetende film.
Voor wie van vechten houdt en eens
wat anders wil zien dan Kung Pu
zal het echter best te verteren zijn.
ANNEMIEK RUYGROK
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllll
Blijvers
CAMERA "Gejaagd door de
wind", de langdurige tophit voor
de vakantiedagen.
STUDIO "De terugkeer van
de roze panter", een lachsucces
van Peter Sellers.
TRIANON "Mens erger Je
niet", een sexkomedie van Pim
en Wim.
Terug in Leiden
illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
REX "Dracula", de grieze
lige capriolen van de man met
een afwijkend gebit.
CAMERA: "Last tango in Pa
ris", dag. 2.15 en 8.15 uur. 18 Jaar.
CINEAC: "The Yakuza", dag.
7.30 en 9.45 uur. 18 Jaar.
Kindervoorstelling"Walt Dis
ney's tekenfilmparade", dag. 9.30,
11.30, 1.30, 3.30 en 5.30 uur, zo.
vanaf 11.30 uur. AL.
CORSO: "De peetvader deel II",
dag. 2.00 en 7.30 uur. 14 Jaar.
DU MIDI: "M.A.S.H.", dag. 8.15
uur, vr.. za. en zo. 7.00 en 9.30
uur. 14 jaar.
Kindervoorstelling'Tarzan in
New York", dag. 2.00 uur. AL.
EURO: "55 dagen in Peking",
dag. 1.30
3.45 en 7.45 i
AL.
Kinder matinee
illllllllllllllllllllllillllllllillllllllllllllilllllllllilliliilliii
CAMERA 'Tarzans avon
turen".
STUDIO "Oom Ferdinand
en de toverdrank".
REX "Pipo en de piraten
van toen".
Kindervoorstelling: "Lekker op
avontuur met Pluto, Donald Duck.
i Mickey Mouse", za.. zo. en woe.
1.30i
AL.
Nachtfilms
CAMERA "Strawdogs".
REX "Naakt op de liefdes-
markt".
[Illiilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Goede films in andere
steden
(Mel
"Frankenstein junior'
Brooks), Kriterion. Rotterdam.
"De nachtportier" (Charldtte
Rampling en Dick Bogarde). Ca
lypso, Rotterdam.
"The candidate" (Robert Red-
ford), Kriterion, Amsterdam
"Scènes uit een huwelijk" (Ing-
mar Bergman), Tuschinski 2 Am
sterdam.
"Immorele vertellingen" (Wale-
rian Borowczyk), Kriterion,
Haag.
Haagse bioscopen
Den
APOLLO: 'The Bruce Lee sto
ry", dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur.
zo. ook 4.45 uur 18 Jaar.
APOLLO 2: "Maak 'm soldaat",
dag. 2.00, 7.30 en 9.45 uur, zo. ook
4.15 uur. AL.
ASTA: "Frankenstein junior",
dag. 2.30, 7.00 en 9.30 uur. zo.
1.30, 4.00, 7.00 en 9.30 uur. 14 jaar.
BIJOU: "Ik zie het niet meer
FLORA: "Het gaat pas goed als
een Tiroler het doet", dag. 2.00,
7.00 en 9.15 uur. zo. ook 4.30 uur.
18 jaar.
KRITERION"Contes immo-
raux", dag. 3.00, 7.00 en 9.30 uur.
18 jaar.
METROPOLE: "De peetvader
deel II". dag. 2.00 en 7.30 uur.
14 Jaar.
ODEON: "Mens erger Je niet",
dag. 2.00, 6.45 en 9.15 uur, zo.
1.45, 4.15, 6.45 en 9.15 uur. 18 Jaar.
OLYMPIA: 'The dirty dozen",
dag. 2.00 en 8.00 uur. 14 Jaar.
PASSAGE: "The return of the
Pink Panter", dag. 1.30, 4.00, 7.00
en 9.30 uur. AL.
REX: "Goldfinger". dag. 7.15 en
9.30 uur. 14 jaar.
Kindervoorstelling: "Pipo en de
piraten van toen". 9.30, 1130, 1.30
3.30 en 5.30 uur, zo. vanaf 11.30
uur. AL.
ROYAL '70: "Dwaze verwikke
lingen in 't Dollemans Hotel",
do. t/m zo. 2.15, 7.00 en 9.30 uuur,
ma. en di. 2.15 en 8.00 uur, woe.
2.15 uur. AL.
ROYAL: "Opstand der Chinese
Zwaardvechters", do. t/m zo. 2.15
.00 en 9.30 uur, ma. t/m woe
2.15 en 8.00 uur. 18 jaar.
STUDIO: "No sex please, we're
British", dag. 2.15, 7.15 en 9.30
uur, zo. 1.30. 4.00, 7.15 en 9.30
uur. 14 Jaar.
STUDIO 2000: "Contes lmmo-
raux", dag. 7.15 en 9.30 uur. zo.
100, 7.15 en 9.30 uur. 18 jaar.
1 de
DE UITKIJK: "Moord in de
Oriënt Expres", dag. 2.00 en 8.00
uur. 14 Jaar.
