'Ik verlang naar een
rustiger werksfeer'
GS: minder dan 1040
bedden in nieuw AZL
Dr. J. van de Poel neemt afscheid als gemeente-secretaris
MAANDAG 30 JÜNI 1975
T TP T TP AT TA .uli i
LEIDEN De stilte is langdurig, als dr. J. van de Poel
wordt gevraagd een karakteristiek te geven van de drie burge
meesters, die hij als gemeente-secretaris heeft gediend. En dan:
"Dat is een lastige vraag." Andermaal zwijgt hij geruime tijd-
Aarzelend tenslotte: "Van Kinschot was een aristocraat. Hij
functioneerde nog helemaal in het oude model. Kon zich nog
permitteren om in raadsvergaderingen de ingekomen stukken
en mededelingen in sneltreinvaart op moeilijk verstaanbare
wijze voor te lezen, want iedereen gebruikte die tijd om zijn
stukken te ordenen. De periode Van der Willigen was een dui
delijke overgangsfase, waar hij zelf moeite mee had, want hij
was eigenlijk ook een klassiek-model burgemeester. Van der
Willigen was al om tegenwoordig. Hij kon geen half uur op
zijn stoel zitten. Van burgemeester Vis kan je zeggen, dat hij
ordelijker is. Hij is meer de bestuurder vanuit zijn kamer. Als
je zijn bureau ziet: alles keurig op een rij. Ik ben daar zelf wel
eens jaloers op. Vis heeft daarnaast uitstekende kwaliteiten om
vergaderingen voor te zitten. Van der Willigen stond wat dich
ter bij de mensen. Logisch, want hij was voortdurend in bewe
ging."
"Maar wat dat betreft heb ik het gevoel, dat de mensen zelf
de afstand maken. Ik merk dat zelf ook. Ik heb het gisteren
nog meegemaakt, dat iemand hier iets aan de deur kwam bren
gen en dit zo onderdanig deed, dat mijn vrouw in de lach
schoot. Toen ik pas secretaris was stond ik hier buiten mijn auto
te wassen. Kwam er iemand naar me toe en zei in volle ernst:
Door
John Kroon
Vanavond betreedt dr. J. van de
P00I voor de laatste maal als ge
meente-secretaris de raadzaal van
het Leidse stadhuis. Een perio
de van twaalf jaar wordt daarmee
afgesloten. Leiden is zuinig op zijn
gemeentesecretarissen. Het telde er
sinds de Tweede Wereldoorlog twee.
De vorige, mr. J. Bool, diende de stad
tot zijn pensionering in juli 1963.
Van de Poel was pas een jaar amb
tenaar (chef algemene zaken en
van het kabinet van de burgemees
ter) toen hij gemeentesecretaris
werd. Hoofdambtenaren hadden
hem ingefluisterd te solliciteren naar
de plaats, die mr. Bool achterliet. Hij
constateert nu dan ook met genoe
gen dat zijn benoeming er destijds
een was "niet geheel zonder in-
spraak".
Een man, die liever over zaken dan
personen praat. Na zijn zoon enige
Instructies bij het grasmaaien te
hebben gegeven, installeert hij zich
ln zijn stoel en beantwoordt de vra
gen met gevoel voor nuance. Wil
duidelijk overkomen en informeert
regelmatig: "Snapt U?" Waarom gaat
hij weg op 52-jarige leeftijd als ge
meente-secretai'is? "Gewoon omdat
ik voel dat ik het niet goed meer
kan doen. Het ambt is zwaar. Dat
was het al in 1963. Maar er zijn
verzwax-ende factoren bijgekomen.
De openbaarheid van bestuur, een de
mocratiseringstendens, extern en in
tern. De politieke toestand: de raad
viel in 1970 in twee heil'ten uiteen,
die elkaar mixi of meer in even
wicht houden. Het streven naar
nieuwe ambtelijke structuren, via
B.O.O. Zo'n hele organisatie ombou
wen, dat is een operatie. Tussen
mijn veertigste en vijftigste heb ik
dat goed kunnen doen. Mijn consti
tutie is nu anders. Ik weet ook dat
de jaren van je vijftigste -tot je zes
tigste gevaarlijke jaren zijn., ik heb
een vrij groot gezin. Ik verlang
naar een rustiger werksfeer, minder
zaken aan mijn hoofd. Ik wil dat
de minister straks tegen me zegt, dit
of dat wetsontwerp, dat wil ik over
een paar maanden hebben. Ga er
maar eens op studeren. Ik ben een
oud-wetenschapper, die zich met
theorie bezighield. Ik val nu terug op
een andere mogelijkheid: geen pure
wetenschap, maar wetenschap ten
dienste van de praktijk. Het is werk
dat je alleen kunt doen met een ro
yale praktijkervaring, maar ook niet
zonder wetenschappelijke kennis. De
theoretische kennis en de praktische
ervaringen in een synthese. Snapt
U?"
Een weloverwogen stap klaarbijke-
lijk, zoals twaalf jaar geleden de
ovex-gang van wetenschapper naar
ambtenaar evenzeer diende ter in
leiding van een totaal andere dag
taak. "In 1962 had ik twaalf jaar
dat kun je nu toch niet meer doen? Later zag ik tot mijn grote
genoegen dat de Dijkgraaf van Rijnland op het Rapenburg ook
zijn auto stond te wassen."
Waarmee Van de Poel het gesprek uit eigener beweging in
een andere richting manoeuvreert. Hij heeft het moeilijk met
de vraag en zegt tenslotte "Mag ik van het antwoord afzien?"
Het is waarschijnlijk tekenend voor zijn diplomatieke karakter,
dat hem ingeeft dat het beter is over zaken te praten dan over
personen. Van de Poels integriteit is boven iedere twijfel ver
heven, luidde de mening, die elke fractievoorzitter naar voren
bracht, toen de gemeenteraad onlangs even stilstond bij het
ontslag van dr. J. van de Poel.
zonder die lui kunixen doexx. Let wel,
ik praat over mentaliteiten. Er is in
1974 niet genoeg naar een brede ba
sis gezocht, nee. Ik ben niet gelukkig
met de huidige samenstelling van
het college. Dat heb ik ze ook ver
teld, ik heb het altijd prettig gevon
den om in een goede verhouding te
werken, maar wel met duidelijke
standpunten".
Glibberig pad
Dr. J. van de Poel is in 1922 ge
boren in Groenlo, hetgeen in la
ter jaren o.m. tot uitdrukking is
gekomen in een absolute voor
keur voor Grols bier boven an
dere merken. Hy heeft van 1934
tot 1949 op het seminarie in
Venray gezeten, maar werd nim
mer priester. „Ik heb de filoso
fische scholing voltooid* Je zou
kunnen zeggen, dat ik daar een
soort halve wijsgeer van ben ge
worden". Van 1940 tot 1944 stu
deerde hy in Warmond wijsbe
geerte. In Leiden studeerde hy
na de oorlog rechten. In 1950,
inmiddels was hij mr. werd hij
repetitor staatsrecht en admini
stratief recht en bleef dat tot
1960, in welk jaar hij promoveer
de tot doctor op een proefschrift
over gemeenterecht. Vervolgens
was hij o.a. verbonden aan de
gemeente Oegstgeest, het Hoog
heemraadschap van Delfland
en de Vereniging van Neder
landse Gemeenten. In 1962 werd
hij ambtenaar in Leiden; in
1963 de hoogste. Voor die tijd
was hij o.m. voorzitter van de
afdeling Leiden van de KVP en
in de periode 1958-1961 raadslid
voor deze partij. De gemeente
raad neemt vanavond in een
speciale vergadering (van kwart
over zeven tot acht uur) af
scheid van de gemeente-secreta
ris.. Van half negen tot tien
uur is er voor de bevolking een
receptie in de Burgerzaal.
theorie gedaan Toen had ik het ge
voel, dat ik begon te zweven. Dat
krijg Je. vooral als de theorie ten
slotte betx-ekking heeft op de prak
tijk. De enige praktijk die ik toen
had, was die van een raadslid". Dat
was in de periode 1958-1961, toeix de
KVP met acht (bijna negen) zetels
in de gemeenteraad vertegenwoordigd
was, een score die de partij nimmer
daarvoor had behaald! (en tot op he
den: zou behalen). Een "stormachti
ge periode", zegt Van de Poel, "met
interne conflicten van zuiver per
soonlijke aard.
Ik heb toen wel de conclusie ge
trokken, dat ik voor de echte poli
tiek niet geschikt was. Ik ben er te
gevoelig voor, heb geen dikke huid.
Als ik meppen krijg, trek ik mij die
persoonlijk zeer aan. Ik zou in de
KVP best een politieke carrière heb
ben kunnen maken. Die kans heb ik
geweigerd. Ik observeer nu het poli
tieke doen en laten. Wil je als se
cretaris goed kunnen functioneren in
je adviserende functie, daxx moet je
nit alleen afgaan op de inhoudelijke
juistheid van de voorstellen, maar wel
degelijk ook op de politieke
haalbaarheid ervan. Wel, ik weet
heus, hoe de politieke verhoudingen
liggen. Ik kan de politiek alleen zelf
niet aan. Minister Van Agt heeft,
zonder dat ik me met hem wil ver
gelijken, dacht ik dezelfde aard. Hij
gaat ook aan de politiek onder-
De periode, die Van de Poel noch-
thans in Leiden als gemeentesecx-e-
taris meemaakte, was politiek ge
zien woelig. Er was en is sprake
van een toenemende polarisatie tus
sen de progressieve partijen ener
zijds en de confessionele groeperin
gen en de WD anderzijds. Ze leidde
in 1970 tot een college van wethou
ders, dat op een minderheid in de
raad steunde en in 1974 tot een colle
ge, dat op een krappe meerderheid
kan bogen. Van de Poel is met die
ontwikkelingen niet gelukkig. "Je
hebt drie mogelijkheden: een afspie
gelingscollege, het is duidelijk wat
dat is, of je zegt nee, ik wil een meer
derheidscollege op basis van een pro
gramma en de derde mogelijkheid is
een minderheidscollege. In 1970 xs
een mindex-heid ertoe gedwongen
om het te gaan doen. Ik ben voor
een programcollege op zo breed mo
gelijke basis. Die basis blijkt in de
praktijk breder te kunnen zijn, dan
men wel eens verondei'stelt. Er zijn
wel degelijk bepaalde indicaties no
dig. voor je als partijen een college
gaat vormen. Maar ik vind wel, dat
bij programma vergelijkingen je
mentale instelling moet zijn: laten
we eeixs kijken hoe de basis zo breed
mogelijk kan woi-den en niet de men
taliteit: laten we kijken of we het
ADVERENTIE
Bloemenmagazijn
LEIDEN D71-2316S
Halverwege de vorige rit probeer
de Van de Poel het toen zittende col
lege 'VVD, KVP. Prot. Chr. Groe
pering) een bredere basis te geven,
toen wethouder Menken aftrad. Sa
men met de toenmalige directeur fi
nanciën Visser ("hij was goed inge
voerd in de PvdA-kringen en ik in an
dere kringen"), ondernam hij een po
ging om de PvdA toch in het colle
ge te krijgen.
De PvdA eiste aanvankelijk vier wet
houderszetels, de andere partijen
wilden niet verder gaan dan drie.
"We begaven ons op een glibberig
pad", zegt Van de Poel nu. "Het
scheelde uiteindelijk maar een paar
stemmen in de ledenvergadering van
de PvdA. In 1970 waren er drie ele
menten, waarover geen overeen
stemming met de PvdA was bereikt:
de openbaarheid van bestuur, de uit
gifte van gronden en de houding te
genover de rijksoverheid. Achteraf is
het in die periode gebleken, dat het
op deze punten zeer wel mogelijk
was om tot overeenstemming te ko
men. Er gingen soms mensen van
de oppositie mee naar Den Haag.
Waarom kon dat niet van begin af
Een dozijn jaar als hoogste amb
tenaar de dagelijkse entree bij po
litieke bestuurders maken. Het be
gin was voor hem een "avontuur, het
nog onbekende. Ik had zelf het ge
voel dat ik op één punt in ieder ge
val geen moeilijkheden zou krijgen:
de contactuele aspecten. Een secre
taris schakelt het bestuurlijke en
ambtelijke apparaat aan elkaar Hij
is een scharnier, moet vertrouwd
zijn naar beide kanten. Tegenover
de ambtenaren moet hij zich nooit
als de super-specialist beschouwen.
De hoofden van dienst en de hoof
den van de secretarie zijn de specia
listen: ik ben een generalist. Op veel
breder terrein georiënteerd, maar je
hebt mind'cr specialistische kennis."
De laatste Jaren kwam Van de
Poel minder aan het gangbare se-
ci'etariaats-werk toe: veel moest hij
laten liggen voor de adjunct-secre
taris, in verband met de reorganisa
tie vaxx het ambtelijk apparaat. Van
de Poel is voorstander van de reor
ganisatie. maar kent als geen an
der de praktische pi'oblemen die er
het gevolg van zijn. "Je kan de ge
meente vergelijken met een boot. die
van Amsterdam naar New York
vaart. Midden op de oceaan beslui
ten we om de boot om te bouwen.
HAARLEMMERSTRAAT 181
Zoekt U een goed
Ankerhorloge
reeds vanaf f 40,
of
Electronic horloge
De beste merken brengen wjj U.
SEIKO - ETERNA - CERTINA -
PRISMA - CITIZEN - JUNG-
HANS - EWE - ANKER
Horloger v. d. Water
Altijd voordelig
EIGEN ATELIERS
Traditie
Twaalf jaar lang ook bezocht hij
ambtshalve de raadsvergaderingen
zonder zijn mening in het openbaar
te mogen geven. De gemeente-secre
taris mag de kennis, die hij beroeps
halve heeft, niet omzetten in de
macht van het woord. Meer een tra
ditie, dan een wetmatigheid. Mr.
Bool pleitte er twaalf jaar geleden
voor om, zoals ook in een aantal an
dere plaatsen het geval is.degemeen
te-secretaris in Leiden de gelegen
heid .te geven zich in het openbaar te
latexi horen. Het toenmalige raads
lid Woudstra pleitte er eveneens voor.
Van de Poel zelf beschreef de heer
sende situatie bij zijn installatie in
1963 als een "silentium perpetuum".
Het heeft hem moeite gekost.
"Mag ik zeggen, dat ik verschillende
malen met mijn nagels in mijn vlees
heb gezeten? Zó demonstreert het
Dat ik erin heb willen springen?
Want laten we eerlijk wezen: open
baar bestuur, ook op plaatselijk ni
veau is toch een combinatie van po
litiek inzicht, dat geschraagd moet
worden door vaktechnisch inzicht?"
Wanneer dr. J. van de Poel de ge
legenheid wordt geboden om het
laatste woord te nemen, zegt hij:
"Voorzover mijn observatievermogen
het mogelijk maakte, heb ik kunnen
constateren, dat van de ambtena-
x-en in dienst van de gemeente Lei
den erg: veel gevraagd wordt. Dat het
een hardwerkend en toegewijd ap
paraat is. Het fabeltje van de amb
tenaar die maar duimen zit te draai
en, 's avond wat eerder weggaat en
's ochtends al wat later is gekomen,
heeft zijn tijd gehad. Het openbaar
bestuur is gestroomlijnd: hetis nau
welijks meer mogelijk om een ge
zapig ambtenaar te worden. Inte
gendeel: we moeten uitkijken dat
sommige ambtenaren zich niet over
de toeren draaien".
Gezien overcapaciteit in regio
LEIDEN Het viscollege "De
Ruisvoorn" viste de tweede wedstrijd
in het Aarkanaal. De vangst was
slecht.
Uitslag: 1. J. Nieuwenburg jr 1840
gr. <29 stuks): 2. P. Dubbelde-
man 1030 18 3. J. Nieuwerburg sr.
940 (15) 4. W. van Weizen 870 (7>
5. G.P. Voskuil 680 (11); 6. Th. J.
Voskuil 670llx7. Th. J. van Daa-
len 650 (11); 8. W. Mulder 620 (11);
9. H. Dubbeldeman 600 <8i; 10. N.
Dorrepaal 390 (6).
"De Gulden Voorn" viste de vijf
de wedstrijd op de Kaag. Uitslag: 1
J. Schouten 4110 (23»2. F. Smit
3960 <43); 3. H. van Alphen jr 3020
(28»; 2. M. Hoogkamer 1880 <24»; 5.
W. Lardee 1600 «24»; 6. J. van Went
1440 (19); 7. G. Harland 1330 (12);
8. G. Bavelaar 1230 (12); 9. B. Velt-
heijzen 1170 (16); 10. J. van der
Mey 1150 <9i.
V.O.P. '74 viste in Zaandam. Uit
slag: 1. Van der Mey 2390 (17); 2.
J. van Kampen 2020 10)3. Lotte
1640 <11» en Kukler 1870 HO». 5. Velt-
man 1490 10)6. Dubbeldam
1030 <6>; 7. J Kerkvliet 800 <6>;
9. Van der List 400 (3) en 10 H.
van Houten 380 (3).
LEIDEN Een van de fijii-
ste dingen, die je je maar
kunt voorstellen: spelen met
water en zand. Tot en met 1
augustus is het weer Jeugd-
vakantiedorp in L^iden-Zuid-
West. De gemeente heelt on
der meer ervoor gezorgd dat
er een constante waterstraal
aanwezig is. zodat je je pret
niet op kan. En vertel je moe
der maar dat ze alvast het
zeeppoeder in de wasmachine
doet
met de stelling dat de bouw van 'n
nieuw groot ziekenhuis niet beant
woordt aan het streven naar ver
plaatsing van een deel van de G.
nieuw groot ziekenhuis niet benat-
woordt aan het streven naar ver
plaatsing van een deel van de z.g.
intra-murale gezondheidszorg (zie
kenhuiszorg) naar de extra-murale
(huisartsen, wijkverpleging etc.).
Volgens GS hebben academische
ziekenhuizen in hoofdzaak drie
functies, t.w. een gewone, regionale
functie zoals alle andere zieken
huizen, een super-specialistische
functie en een opleidingsfunctie. De
laatste twee functies blijven volgens
GS ook met een verschuiving van
het accent naar de extra-murale
zox-g onaangetast. "De vervanging-
van het verouderde AZL blijft dus,
ook bij een krachtiger accent op de
extra-murale gezondheidszorg,
noodzakelijk", aldus GS.
Het college verklaart ten slotte
dat de realisering van een ei
gen psychiatrische afdeling in het
nieuwe AZL de bestaande samen
werking tussen universiteit en Jel-
gersmakliniek niet eenzijdig ver-
stoort, zoals door Jonker in zijn
vragen was gesuggereerd. "Wel be
staat er in kringen van de univer
siteit nog verschil van mening over
de omvang van de afdeling psychia
trie van het te bouwen academisch
ziekenhuis", aldus GS.
LEIDEN Dr. M. van der
Ploeg, to tdusver wetenschappelijk
hoofdmedewerker bij de afdeling
pathologische anatomie van de Leid
se universiteit, is aan deze universi
teit benoemd tot gewoon lector in
de histochemie, in het bijzonder ia
de kwantitatieve aspecten daarvan.
Dr. Van der Ploeg is 48 jaar oud en
is sinds 1962 aan de Leidse universi
teit verbonden.
88 CENT PER LITER!
Bij BouwVaria
Zoeterwoudseweg 11
Leiden
LEIDEN Aangezien er een
overschot aan bedden bestaat in
de regio Leiden vinden Gedeputeer
de Staten van Zuid-Holland het
niet Juist het Academisch Zieken
huis in Leiden een capaciteit van
1040 bedden te geven. Zij schrijven
dit in hun antwoord op vragen van
het PvdA-statenlid Leendert Jon
ker. Deze had o.m. gevraagd of het
wel verstandig is dat er weer een
nieuw Academisch ziekenhuis wordt
gebouwd met ruim 1000 bedden.
In hun antwoord wijzen GS er
op dat het College voor Ziekenhuis
voorzieningen van de staatssecx-eta-
ï'is voor Volksgezondheid en Milieu
hygiëne opdracht heeft ontvangen
een oxxderzoek in te stellen naar de
meest gewenste vorm waarin en
kele Academische ziekeixhuizen zou
den moeten worden herbouwd.
Daaronder bevindt zich ook het
Academisch ziekeixhuis in Leiden, 't
College heeft werkgroepen ingesteld
waarin voor wat Leiden betreft ook
het bureau van de Provinciale Raad
voor de Volksgezondheid in Zuid-
Holland is vertegenwoordigd.
Volgens GS zal bij de voorberei
ding van het advies dat het college
aan de staatssecretaris zal uitbren
gen het beddental van 1040 niet als
onaantastbaart "uitgangspunt die
nen. "Wellicht zal, gezien de ovex-
bedding, een kleiner aantal bedden
worden aanbevolen", aldus GS die
er verder op wijzen dat dan het
verlies in de onderwijsfunctie van 't
AZL zal moeten worden gecompen
seerd door onderwijsbedden te creë
ren in de bestaande ziekeixhuizen in
de regio (affiliatie). GS vinden
overigens dat de resultaten van het
onderzoek moeten worden afge
wacht. "Het is ons echter bekend
dat bij het College voor Zieken-
huisvoorzieniixgen aan de overbed-
ding in Leiden e.o. voldoende aan
dacht wordt besteed", aldus het col
lege.
Uit het antwoord van GS blijkt
verder dat aij het niet eens zijn
