Gasvoorziening in gevaar
Vrach twagens
rechts op de
autosnelwegen
Naaktstrand bij Hoek van Holland
„TEGEN SOMMIGE
PATIËNTEN NEEN
Buitenom
Binnendoor
Gemeenten
worden
niet
ontkracht
ZATERDAG 21 JUNI 1975
ROTTERDAM (ANP) Ondanks
protesten van de deelgemeente
Hoek van Holland en de gemeen
te 's Gravenzande, dat aan de
Havenplaats grenst, acht het
college van B en W van Rotter
dam het wenselijk, dat er een
naaktstrand komt. In verband
met de aanstaande vakanties wil
het college er zelfs haast mee
maken. Volgende week donder
dag zal de Rotterdamse gemeen
teraad hierover beslissen.
Het dagelijks bestuur van de
Rotterdamse raad voor sport en
recreatie heeft op zich geen be
zwaar tegen een naaktstrand. Het
maakt er echter wel bezwaar te
gen, dat dit in Hoek van Holland
komt. De kans om anderen te
Kwetsen is volgens het dagelijks
bestuur in deze plaats zo groot,
dat men de voorkeur geeft aan
ïen terrein op de maasvlakte. Het
college meent echter, dat ook die
die niet over eigen ver
voer beschikken in de gelegenheid
moeten worden gesteld deze vorm
van recreatie te beleven. Naar
de Maasvlakte is geen openbaar
Het strandgedeelte, dat als
naaktstrand zal worden aange
merkt, is gelegen tussen het ver
lengde van de slag Stuifkenszand
;n de grens met de gemeente 's-
Gravenzande aan weerszijde
zal een brede strook vrij worden
gehouden, 's Gravenzande wil lie
ver geen naaktstrand naast zijn
deur.
De deelgemeenteraad van Hoek
van Holland vindt het terrein te
groot en de argumentatie voor
een naaktstrand te weinig over
tuigend. Zij adviseerde met 5 te
gen 2 stemmen niet tot aanwijzi-
ging over te gaan. Vorig jaar wa
ren 6 van de 11 raadsleden van
deze deeglemeente voor een
naaktstrand. Dit advies wordt
nu herroepen.
Den Uyl:
DEN HAAG (AP) De gemeen
ten moeten in de gedachtengang van
de regering niet worden ontkracht
of onthoofd. Zo heeft minister-pre
sident drs. J. den Uyl gisteravond
meegedeeld. Hij reageerde daar
mee op het verhaal, dat volgens
een regeringsplan voor een verde-
5ing van het land in 26 provincies
de bevoegdheden en taken van de
gemeenten tot een zeer gering niveau
zouden worden teruggeschroefd.
In de loop van een wetsontwerp
te produceren, waarin wordt uitge
gaan van een bestuurlijke indeling
van het land in 26 provincies-nieu
we stijl
Deze 26 gewesten moeten de hui
dige elf provincies vervangen maar
hun rol zal niet dezelfde zijn. De
regering denkt aan sterke gewesten
aldus de heer Den Uyl, waarvan be
langrijke taken worden opgedragen
die nu door het rijk worden ver
vuld. Met de gemeenten in hun ge
bied moeten die gewesten of prö-
vincies-nieuwe stijl ook tot een goe
de taakverdeling komen.
Over het concept-ontwerp moet
het kabinet nog advies vragen aan
de provincale besturen, de Vere
niging van Nederlandse Gemeenten
en de Raad voor territoriale de
centralisatie.
In het Noordhollands
dorpje De Rijp wil men loe
ten dat 400 jaar geleden een
beroemde plaatsgenoot 't le
venslicht zag: Jan Adriaans-
zoon Leeghwater. Gisteren
trok de bevolking van het
dorpje in grote getale naar
het Kerkplein om daar feest
te gaan vieren. Iedereen loas
daabij gestoken in ouder
wetse klederdracht. In De
Rijp zullen dit jaar nog wel
de nodige feestelijkheden
plaatsvinden terwijl de plaats
ook is uitverkoren om dit jaar
te fungeren als startpunt van
het toeristisch-cultureel zo-
mer-evenement 'Toer-In'.
UTRECHT (ANP) 'De psychia-
trische inrichtingen hebben het vol-
Bte recht om 'neen' te zeggen tegen
een bepaalde categorie van patien-
I ten die ze niet meer aan kunnen'.
De psychiater S. Timmers uit Sant
poort stelt dit in 'Medisch contact'
naar aanleiding van de problemen
rond patiënten die door hun agres
sieve gedrag een ernstige bedreiging
r anderen.
Hun gedrag heeft zonder uitzonde
ring een trieste achtergrond en de
de uitdaging om daar een verande
ring ten goede in te brengen ernstig.
In veel gevallen heeft de behande
ling resultaat, maar er zijn ook mis
lukkingen. 'En na de zoveelste in
getrapte ruit, de zoveelste mishan
deling van een verpleegster of een
medepatiënt', aldus de heer Tim
mers, komt er bij de behandelaars
tenslotte een moment waarop zij
zich onmachtig gaan voelen om nog
verder voor deze mensen iets te
kunnen doen. Een proces van demo
ralisering kan effectief therapeu
tisch handelen volledig doorkruisen.
Werkers in psychiatrische inrich
tingen zijn ook maar mensen die
bang kunnen worden voor agressie
en dreigementen en die kunnen af
knappen. En zo ontstaat tenslotte
een situatie waarin men de patiën
ten bij wie iedere behandeling mis
lukt. alleen nog maar kwijt wil, al
dus de heer Timmers. Dat is mis
schien laakbaar, maar de werkers
zijn ook niet van hout.
Er is veel kritiek op psychiatrische
inrichtingen. Ze worden afgeschil
derd als onleefbare, gesloten instel
lingen, maar ze zijn aan het ver
anderen. Ze worden opener, het be
leid wordt gedemocratiseerd en er
wordt steeds vaker een appel gedaan
op eigen verantwoordelijkheid en
eigen inzet van de patient. Volgens
de heer Timmers, betekent dit tevens,
dat de mogelijkheden tot opvang
van de 'onhandelbare psychopaat'
sterk afnemen, zo niet geheel ver
dwijnen. Hij stelt, dat de samenle
ving zich hoogst oneerlijk gedraagt
tegenover de psychiatrische inrich
ting, als enerzijds opsluiting en be
waking van agressieve patiënten
wordt geëist en als anderzijds felle
en vaak ongenuanceerde kritiek
wordt geuit wanneer als laatste red
middel tot opsluiting en behandeling
moet worden overgegaan.
Over de rug van de betrokken
categorie patiënten wordt volgens
de heer Timmers regelmatig strijd ge
leverd tussen de psychiatrische in
richtingen en de Justitie. De in
richtingen vinden dat de justitie moet
optreden als deze mensen delict na
delict begaan. Dit omdat zij hen niet
meer kunnen opvangen en ook om
dat ze geen bewakers of beschermers
van openbare orde en veiligheid
zijn. Maar Justitie zegt: het zijn
patiënten en die horen thuis in een
Inrichting.
De heer Timmers meent evenwel.
dat het primair de taak van justitie
tie is om er op een of andere manier
voor te zorgen dat openbare orde en
veiligheid worden gehandhaafd. 'Het
is absoluut onjuist om te stellen dat
agressief gedrag van iemand die als
psychiatrisch patient geëtiketteerd
is, buiten de strafwetgeving valt.
Diplomatieke
betrekkingen
Nederland-
Zuid-Vietnam
DEN HAAG (ANP) Nederland
en Z.-Vietnam hebben besloten met
ingang van gisteren diplomatieke be
trekkingen aan te gaan en ambassa
deurs uit te wisselen. Dit is gisteren
in Den Haag bekendgemaakt door
een woordvoerder van het ministerie
van Buitenlandse Zaken.
De officiële verklaring luidt: „De re
gering van het koninkrijk der Neder
landen en de Voorlopige Revolutio-
raire Regering van de republiek
Zuid-Vietnam, geleid door de wens de
betrekkingen tussen hun landen uït
te breiden, hebben besloten met in
gang van 20 juni 1975 diplomatieke
betrekkingen aan te gaan en diploma
tieke vertegenwoordigers uit te wisse
len op het niveau van buitengewoon
en gevolmachtigd ambassadeur.
De regering van het koninkrijk der
Nederlanden en de Voorlopige Re
volutionaire Regering van de repu
bliek Zuid-Vietnam zijn er van over
tuigd dat de betrekkingen tussen bei
de landen zich in gunstige zin zullen
ontwikkelen", aldus de verklaring.
DEN HAAG (SP) Vrachtwa
gens mogen straks op autosnelwe
gen alleen nog gebruik maken van
de twee meest rechtse rijstroken,
als zij tenminste niet moeten voor
sorteren. De ministerraad is akkoord
gegaan met een voorstel van minis
ter Westerterp (Verkeer en Water
staat) in die zin. Het reglement Ver
keersregels en Verkeerstekens moet
er voor worden gewijzigd.
Verkeersborden waarop langs
elektronische weg, met afstandbe
diening, een adviessnelheid wordt
aangegeven zal men in de toekomst
meer langs de grote wegen gaan
aantreffen zo is na het vrijdagse ka
binetsberaad ook gezegd. Dergelijke
borden vindt men al onder meer op
rijkswegen 6 en 9 nabij de Velser
tunnel. Al naar de omstandigheden,
bij voorbeeld bij filevorming, kan
de weggebruiker op die manier wor
den gemaand een bepaalde snelheid
aan te houden,
DE NOB wegtransport sprak gis
teravond haar bevreemding er over
uit dat er met de vervoersorganisa
ties tevoren geen overleg was ge-
De motivering, die tot het nemen
van de maatregel heeft geleid, was
bij de NOB nog onbekend. „Als de
minister kan aantonen, dat het in
het belang van de verkeersveiligheid
is. zal ook een organisatie als de
NOB zich er bij neer moeten leg
gen", aldus een reactie. „Maar als
de maatregel is genomen om ver-
keerscongesties te voorkomen dan
heeft de praktijk al uitgewezen, dat
dit geen enkele zin heeft. Op de Van
Brienenoordbrug heeft een derge
lijke proef geen enkel effect gehad.
„Overigens wees men er bij de NOB
op, dat de maatregel voor de toe
komst is genomen, omdat er nog
maar weinig driebaanswegen in ons
land zijn.
Een woordvoerder van de Ne
derlandse bond van protestants chris
telijke beroepsgoederenvervoerders
noemde het de zoveelste blunder van
Verkeer en Waterstaat. „Dit is
weer een maatregel, waardoor het
vrachtvervoer wordt beperkt in zijn
vrijheid Het heeft niets te maken
met verkeersveiligheid. In de war
schopt, wanneer je een deel van
het verkeer een handicap oplegt".
WW WORDT
VERLENGD
DEN HAAG (SP) Een
wetsontwerp tot verlenging van
de wwv-uitkering wordt binnen
kort ingediend zo heeft minis
ter-president drs. J. den Uyl
gisteravond na afloop van het
kabinetsberaad meegedeeld.
Voor werknemers die bij het
verstrijken van twee jaar uitke
ringen krachtens de Wet Werk
loosheidsvoorziening 60 jaar of
ouder zijn, zullen die wwv-uit-
keringen tot de 65-jarige leeftijd
kunnen worden voortgezet.
Dat betekent, dat iemand die
op de leeftijd van 57% jaar
werkloos raakt, niet op bijstand
uitkeringen behoeft terug te val-
krijgt straks, zoals ook nu het
len. Deze oudere werkloze
geval is, een half jaar 80 pet van
het laatstgenoten loon via de
ww-uitkeringen, en daarna tot,
aan zijn pensionleeftijd 75 pet.
via wwv-gelden. Zulks in tegen
stelling tot de huidige situatie,
waarin de betrokkene is aan
gewezen op bijstandsuitkeringen
Deze uitbreiding van de wwv
voor oudere langdurige werklo
zen komt de rijksoverheid op
extra kosten te staan, die naar
raming naar vier jaar kunnen
oplopen tot een jaarlijks bedrag
van rond 150 miljoen gulden.
Deji Uyl zwakt
ÏFesterterps
neen tegen
initiatiefwet
autokeuring af
DEN HAAG (SP) Minister Wes
terterp (Verkeer en Waterstaat) heeft
volgens minister-president niet bij
voorbaat verklaard, dat hij een ini
tiatief-wetsontwerp over de periodie
ke autokeuring zijn vereiste hand
tekening („contra-seign") zal ont
houden. Dat antwoordt minister-pre
sident drs. Den Uyl op de schriftelijke
vragen, die PvdA-fractievoorzitter
Van Thijn hem over deze zaak had
voorgelegd.
In dit antwoord verwijst de premier
naar de letterlijke tekst van wat mi
nister Westerterp 17 juni in de Twee
de Kamer zei. Deze bewindsman had
verklaard: „Er is mij ook gevraagd
wat zou gebeuren ten aanzien van een
eventueel initiatief-wetsvoorstel. Een
regeling die de automobilist feitelijk
dwingt voor een keuring zonder meer
naar een garage te gaan is princi
pieel verwerpelijk en praktisch onuit
voerbaar. Ik zal de ministeriële ver
antwoordelijkheid voor een derge
lijke regeling niet kunnen aanvaar
den".
Deze uitspraak geeft, zo schrijft
drs. Den Uyl, uitdrukking aan het ge
voelen van minister Westerterp ten
opzichte van één van de punten die
bij de autokeuring in het geding wa-
Maar de premier erkent in zijn
antwoord op Van Thijns vragen wel,
dat de bewindsman er beter aan had
gedaan „het misverstand te voorko
men als zou hij zijn standpuntbepa
ling in verband hebben gebracht met
de eventuele indiening van een ini-
tiatiefontwerp".
Premier Den Uyl
Waterpolo Tijdens het toernooi
om de Coppa Ja dra n in de Joego
slavische plaats Budva heeft Cuba
gisteren voor een grote verrassing ge
zorgd door wereld- en Europees kam
pioen Hongarije met 8—6 te verslaan.
De stand na drie wedstrijden is: 1.
Rusland 6 pnt.; 2/3 Joego-Slavië en
Cuba 4 pnt.
Faillissements
aanvraag
voor Casolith
LEEUWARDEN (ANP) Mr. Jo-
sephus-Jitta van het Amsterdamse
advocatenkantoor Blaisse en Stibbe
heeft gistermiddag namens de Duitse
grondstoffenleverancier Degussa het
faillissement aangevraagd voor de
kunststoffenfabriek Casolith in Leeu
warden. Casolith stond voor 1,2 mil
joen gulden in het krijt bij Degussa
en gisteren liep het ultimatum af, om
dat bedrag te betalen.
Als de faillissementsaanvraag door
de rechtercommissaris wordt goedge
keurd, dan betekent dat, de 170 werk
nemers van Casolith ontslag zal wor
den aangezegd, terwijl het bedrijf
zelf gedurende de faillissementspro
cedure op non-actief komt te staan.
Zowel de vakbonden als de noor
delijke ontwikkelingsmaatschappij
zien door dit gerechtelijke optreden
weer nieuwe perspectieven. „Door het
faillissement hopen wij dat ons weer
iets meer manoeuvreer-mogelijkhe-
den worden geboden, want met de
curator zal ongetwijfeld gemakkelij
ker zijn te praten dan met directeur-
eigenaar Talsma", zo is de verwach
ting.
De heer D. Schinkel van de NVV-
industriebond, ziet bij een failliet
gaan van Casolith een taak wegge
legd voor de noordelijke ontwikke
lingsmaatschappij die dan mogelijk
zal moeten omkijken naar een nieuw
fabrieksgebouw. Hierover zouden al
onderhandelingen gaande zijn met
het gemeentebestuur van Leeuwar
den en in dat geval zou de heer Tals
ma met een lege huls blijven zitten,
waar ook de gemeente geen belangste
ling voor heeft, aldus de heer Schin
kel.
Boksen De Califomische finan
cier Robert Hagopo heeft tien mil
joen dollar geboden voor 'n revanche
tussen wereldkampioen zwaargewicht
boksen Mohammed All en George
Foreman.
In West-Nederland bij strenge koude
GRONINGEN (ANP) De instal
latie voor vloeibaar maken en op
slaan van aardgas zal zeker niet voor
de winter 1976-1977 gereed zijn, wat
reeds een vertraging van twee jaar
betekent.
Indien verdere moeilijkheden bij
de afgifte van vergunningen zouden
optreden moet ernstig rekening wor
den gehouden met verder uitstel.
Door deze vertraging zal de gas
voorziening voor de Randstad bij
strenge koude gevaar lopen, zo
In verband hiermee heeft de
maatschappij in 1974 reeds enige
onderdelen van het bouwprogram
ma 1975 uitgevoerd. Het betreft hier
circa 120 km leiding. Desondanks
blijft het de vraag of de capaciteits
problemen die zich de eerstkomende
jaren bij strenge koude in West-
Nederland zullen voordoen volledig
kunnen worden opgelost, aldus het
NV Nederlandse Gasunie wil de
industrie nog slechts aardgas leve
ren voor hoogwaardige toepassingen.
Verder is aanpassing van de aard-
gasprijzen ook voor kleinverbruikers
noodzakelijk om tot een zuinig be
heer van de aardgasreserves te ko
men. Dit schrijft hoofddirecteur C.
Krijgsman in het jaarverslag.
Wat de te vermindere, levering
van aardgas aan de industrie betreft
zegt hij dat voor ondervuring waar
voor een redelijk alternatief in de
vorm van stookolie bestaat in het
algemeen geen aardgas meer kan
worden geleverd. „De leveringen voor
de elektricitietsproduktie zullen tot
de reeds afgesloten contracten be
perkt blijven. Indien door onderlinge
verschuiving tussen centrales een
doelmatiger toepassing van aardgas
mogelijk is zal de Gasunie dit be
vorderen. In de toekomst zal elektri-
citiet via andere brandstoffen zoals
stookolie, kolen en kernenergie moe
ten worden opgewekt"» aldus de
heer Krijgsman.
Niemandsland (1)
Deze week werden twee artsen,
verbonden aan een Leids verzor
gingstehuis, tuchtrechtelijk ge
corrigeerd. Men was schromelijk
tekort geschoten in de medische
begeleiding van een hoogbejaarde
man. Gelukkig is dit soort exces
sen zeldzaam. Het merendeel van
de artsen zoekt nog altijd zorg
vuldig en naar beste weten naar
optimale hulp, ook voor de be
jaarde medemens.
Toch kan, ondanks alle goede
voornemens, Juist in het contact
van arts met bejaarde gemakke
lijker dan elders een rampzalige
storing in de communicatie optre
den. Dat komt omdat het hier
gaat om enerzijds een over-, an
derzijds een onder-geprivilegiëer-
de groep. U mag zelf raden tot
welke groep artsen en tot welke
de bejaarden behoren.
De arts ontleent aan zijn maat
schappelijke status een surplus
aan gezag, de bejaarde, ook al
weer door zijn bescheiden maat
schappelijke status, moet terrein
prijsgeven dat hem in een eerder
stadium van zijn leven wél be
schoren was. Het gevolg is tussen
beide partijen een zeer brede
strook niemandsland, die de arts
slechts kan betreden met daad
werkelijke interesse en mededo
gen voor de oudere aan de andere
kant.
Iedereen die oudere familiele
den heeft in verzorgingstehuizen
en aanverwante instituten weet
dat het met de mondigheid van
de inwonenden nog slechter is ge
steld dan in gewone ziekenhuizen.
Vaak geschiedt de communicatie
langs tot het allernoodzakelijkste
teruggebrachte banen. De bejaar
de is de toegesprokene. Hem wor
den in een soort Calimerotoontje
goede wenken gegeven. Weerwerk
wordt vrij gemakkelijk als eigen
wijsheid gerubriceerd. De bejaar
de is zich terdege van zijn mach
teloosheid bewust. Bovendien zal
hij, vooral als hij uit bescheide
ner sociale lagen afkomstig is,
nimmer de alwetendheid van de
behandelend geneesheer ook maar
In discussie durven stellen. Dat
zal die geneesheer dus zelf moe
ten doen. Dat gaat ook de goed-
willenden, en dat is de meerder
heid, ik schreef het al, maar moei
lijk af.
Niemandsland (2)
Vaak zegt zo'n arts tegen een
met vele klachten behepte grijs
aard: „twee nieuwe benen kan ik
u niet bezorgen". Dat is natuur
lijk wel waar, maar psychologisch
een verschrikkelijke misser. Bo
vendien weet de grijsaard dat ook
wel. Hij is niet om een dergelijke
boodschap verlegen, ook niet in
nieuwe ledematen geïnteresseerd.
Hij wil dat zijn oude benen het zo
goed mogelijk doen en hij ver
wacht dat die geneesheer daar
ook vanuit gaat. Een persoonlijke
benadering, geen confectie dus.
Van de zijde van de artsen wordt
zeer vaak tegen geworpen dat
overbelasting individueel medisch
dienstbetoon belet. Niemand zal
ontkennen dat zeer velen inder
daad overuren maken en zelf de
peppillen meer hanteren dan de
hark en schoffel. Maar het is wél
de vraag of men door de Jachtige
confectie in dienstverlening, in
vestering in de breedte als het
ware, zich niet veel meer werk
op de hals haalt, dan bij een aan
dachtiger, meer in de diepte gaan
de behandeling. De patiënt die
het volle pond niet krijgt, komt
steeds terug, dwaalt verloren rond,
stuurloos temidden van steeds
weer andere symptomen, waar
over hij zich ongerust maakt.
Kortom is volstrekt verloren in
dat niemandsland van zoëven.
Er komt er niemand tegen.
Wat is lelijk (1)
Vijftig auto's van diverse ma
kelij die ons in korte tijd passe
ren. terwijl we Juist in een rozen-
perkje de middagboterham nut
tigen, vormen geen beeld van
uitzonderlijke schoonheid. Het is
eerder andersom, we vinden het
een lelijk gezicht.
Toch is dat gek. Als wij die
boterham niet in een rozenperk Je
verorberen, maar gezeten aan,
zeg, de Nieuwe Waterweg en zien
vijftig vaartuigen aan ons oog
voorbij trekken, dan worden de
zinnen door een mooi gevoel van
schoonheid gestreeld.
Ik had het daar van de week
met een architect over. Architec
ten zijn mensen die van de schoon
heid een deugd moeten maken.
En „deugd" betekent dan bij ge
bouwen doelmatig zijn, niet te
kostbaar, vooruitzicht op een
redelijke levensduur.
Die architect kwam met de ver
gelijking van auto's en schepen.
Is een auto een lelijk voorwerp?
Neen, eigenlijk niet. Er komen
vormgevers aan te pas, die van
hoge esthetische idealen zijn ver
vuld en ze vaak heel aardig in de
praktijk realiseren. Misschien is
zijn nieuwe auto wel een geslaag
der stuk industriële vormgeving
dan de fluitketel of de bierfles
die hij ervoor en erna ontwierp.
En zeer waarschijnlijk is die auto
fraaier dan de scheepkens op het
water. Want mét Rudy Kous
broek ben ik van mening dat het
hoogtepunt van nautische schep
pingsdrift lag rond de eeuwwis
seling, toen de oceaanreuzen (en
vooral ook oorlogskruisers) strijk-
Ijzervormige voorstevens voerden.
Wat is lelijk (2)
Hoe komen we hier ooit uit?
Met één theorie kom Je een
heel eind. Die gaat als volgt: klas
sieke auto's vinden we mooi, want
daar zyn er weinig van, die zijn
niet te betalen. Je kunt je er niet
mee vereenzelvigen, omdat ze on
bereikbaar zijn. Dus zijn ze mooi.
Daarentegen heeft ongeveer
iedereen een moderne auto. Het is
alledaags. Dus weg ermee, zeker
als ze op een kluitje staan of pas
seren. We vinden ze lelijk en rea
geren agressief.
Maar ho, het wordt tijd dat de
theorie aan het wankelen wordt
gebracht. Een cola-flesje heeft
een aangename, eigentijdse vorm
ofschoon reeds in 1913 ontwor
pen!), vijftig cola-flesjes op een
schap in de supermarkt wekken
eerder onze dorst dan onze agres
sie. Ze zijn nog bereikbaarder
voor een iegelijk dan de automo
biel. Dus die mooie theorie gaat
niet op.
Wat is lelijk (3)
Voorlopig houd ik het erop dat
onze afweer tegen de auto niet
een esthetische maar een sociale
achtergrond heeft. Het voertuig is
zo wezenlijk voor ons bestaan ge
worden dat wij ons volstrekt ver
eenzelvigen met onze auto. Het
wordt een lichaamsdeel, een twee
eenheid. Dis is de auto die
beeld van de tweeëenheid mens
machine. En weliswaar gelden
wij als een in groepen levend
zoogdier, maar daarom minnen
wij onze medemens toch ook weer
niet al te zeer. Wij mijden hem
en hebben hem nodig. Dus neste
len wij ons niet in een rozen-
perkje met de middagboterham,
maar in de berm met de primus,
slaan de automobielen gade, maar
eigenlijk de medemens en ver
foeien hem hardgrondig.
Zwaard (1)
Allah Akhbar („Alla is groot")
riepen de tienduizenden in Riaad
samengestroomd om er getuige
te zijn van de executie van de
moordenaar van koning Feisal.
Het gebeurde met een gouden
zwaard en vol religieus ritueel.
Opvallend vond ik dat de terecht
stelling na zonsondergang ge
schiedde: de dag die teneinde
loopt. De westerse traditie bfj een
dergelijke gesanctioneerde moord
partij wil dat het luik of het guil
lotinemes altijd in de prille och
tend vallen. De Wrekende gerecht-
tigheid is matineus in onze dre
ven. Maar het gepeupel placht er
wel met liefde een nacht voor op
te blijven, zoals Toergenjev ver
haalt in zijn meesterlijke „Her
inneringen" (pas weer, uitstekend
door Charles Timmer vertaald,
uitgegeven by de Arbeiderspers).
Hij beschrijft daarin de openbare
executie in 1870 van de Jongeling
Troppmann die een boerengezin
met kinderen en al heeft afge
slacht. Parijs loopt er voor uit. de
kroegen zyn vol. aan de lantaarn
palen hangen de nieuwsgierigen,
een jongeman valt en breekt z'n
nek. Toergenjev brengt met een
aantal bevoorrechten de nacht in
de gevangenis door, is in de buurt
als de directeur Troppmann het
„uur van boetedoening" aankon
digt, maakt deel uit van het ge
volg van de veroordeelde op weg
naar de executieplaats: „plotse
ling sperden zich de beide vleu
geldeuren van de poort langzaam
als een muil voor ons open en in
dezelfde seconde staarde het mon
ster van de guillotine met zijn
twee smalle zwarte balken en het
ertussen hangende mes ons aan,
onder de begeleiding van het uit
bundige gekrijs van een opge
luchte. eindelijk aan zyn trekken
komende menigte. Het liep my
ineens koud over de rug en ik
werd misselijk; het kwam me voor
dat ook die kou ons door de ge
vangenispoort op de binnenplaats
had overvallen, mijn benen be
gaven het onder me. Toch wierp
ik nog eenmaal een blik op Tropp
mann. Hij was plotseling terug
gedeinsd, wierp zijn hoofd ach
terover en knikte in zijn knieën,
alsof iemand hem een slag op zyn
borst had toegediend „hij gaat
nog van zijn stokje" lispelde een
stem naast me Maar hij ver
mande zich en liep met vaste tred
verder".
Zwaard (2)
Ik heb George Orwell's repor
tage van een ophanging in Bur
ma er ook nog eens bijgehaald
(„Collected Essays", Seeker
Warburg)„en toen, terwijl de
strop werd aangebracht, begon de
gevangene om zijn God te roepen.
Het was een schrille, herhaalde
schreeuw „ram, ram, ram, ram",
niet gehaast en angstig als gebed
of hulpgeroep, maar regelmatig,
ritmisch, bijna als klokgelui. De
beul haalde een kleine katoenen
zak voor de dag, een soort meel
zak en trok die over het gezicht
van de gevangene. Maar het ge
luid, gedempt door de stof. bleef
doorgaan, steeds weer: „ram, ram.
HAN MULDER
