Onthutsend rapport over de
misdragingen van de CIA
Zuid-Afrika biedt Amerika
marinebasis Simonstown aan
AMÏN STELT
ULTIMATUM
AAN LONDEN
Wilson verplaatst Benn
naar energievoorziening
LSD-proeven - postcontrole- geheime dossiers
Ierse gevangenen in
Ulster vrijgelaten
Portugezen vuren op
bevrijdingsbeweging
Bij de ABN kunt u op een
bijzondere manier geld lenen.
U mag daarbij weer opnemen
wat u hebt afgelost.
Bon voor flexibel geld lenen.
WOENSDAG 11 JUNI 1975
BUITENLAND
PAGINA 9
-Rockefel-
WASHINGTON (DPA/AP) De Amerikaanse geheime dienst
CIA heeft in de afgelopen jaren geheime dossiers over 7.200
Amerikaanse burgers aangelegd, tot twee jaar geleden miljoe
nen brieven van Amerikanen onderschept en ongeoorloofde ex
perimenten op mensen uitgevoerd. Maar bewoog zich in weer
wil van deze en andere 'duidelijk in strijd met de wet zijnde
activiteit' meestal binnen het kader van de legaliteit. Met deze
conclusie heeft de door president Gerald Ford aan het werk
gezette commissie onder voorzitterschap van vice-president
Rockefeller, gisteren in Washington het resultaat bekendge
maakt van haar onderzoek van vijf maanden.
De commissie doet dertig aanbe
velingen, op grond waarvan in de
toekomst een krachtiger controle
van de Amerikaanse regering en het
Congres uitgeoefend zou kunnen
worden.
Het 299 bladzijden tellende rapport
van de "commissie-Roclcefeller"
houdt zich bijna uitsluitend bezig
met de binnenlandse spionage-acti-
viteit van de CIA. Een apart, tach
tig bladzijden tellend rapport van de
commissie over gemelde betrokken
heid van de CIA bij plannen tot
moordaanslagen op buitenlandse
staatslieden, kan volgens president
Ford nog niet openbaar gemaakt
worden, aangezien het "onvolledig is
en buitengewoon tere zaken bevat".
Een uitvoerige analyse van de fei
ten, aldus het gepubliceerde rapport,
heeft de commissie ervan overtuigd,
dat de grote meerderheid van de bin
nenlands politieke activiteit van de
CIA aan haar bevoegdheden volgens
de wet beantwoordt. "Desalniette
min heeft de CIA in de 28 jaar van
haar bestaan zich overgegeven aan
activteiten, die gigispt dienen te
worden en die niet herhaald mogen
worden. Enige van deze activiteiten
werden hetzij rechtstreeks hetzij in
direct door de president (bedoeld
wordt Nixon) geëntameerd of gelast,
enige waren duidelijk in strijd met
de wet en betekenden een ontoelaat
bare inbreuk op de rechten van de
Amerikanen".
In dit verband levert de commis
sie onverbloemd kritiek op de voor
malige president Richard Nixon, die
de CIA voor zijn "persoonlijke poli
tieke oogmerken" misbruikt had.
Het rapport geeft ook te kennen,
dat het Witte Huis in 1971 steun van
de CIAL beval voor de latere Wa
tergate-inbreker E. Howard Hunt
en de publicatie eiste van streng ge
heime documenten over de landing
in de Varkensbaai, de Cuba-crisis
en de Vietnam-oorlog, waarmee
kennelijk Nixons toenmalige poten-
- tiële verkiezingsrivaal senator Ed
ward Kennedy in discrediet ge
bracht moest worden.
Het openbaar gemaakte rapport
gaat ook kritisch in op de "operatie
chaos", een bijzondere afdeling, die
Zeven priesters
gearresteerd
in Baskenland
MADRID (Reuter) In Baskenland
zijn zeven priesters en twee novicen
van de Jezuieten gearresteerd in
verband met een preek waarin de
Spaanse regering beschuldigd wordt
van het uitlokken van geweld.
In goedingelichte kringen in Ma
drid werd gezegd dat deze preek
die zondag in verscheidene kerken
zou zijn gehouden, door een aantal
priesters in Baskenland gezamenlijk
is voorbereid en opgesteld. In deze
preek wordt de door de Spaanse re
gering voor Baskenland uitgeroepen
noodtoestand een toestand genoemd
waarin het geweld de boventoon voert
Van Baskische zijde is inmiddels
meegedeeld dat de bisschop van Bil
bao, mgr. Antonio Anoveros, gewei
gerd heeft het militaire tribunaal dat
alle zaken in Baskenland behandelt,
de drie priesters te laten berechten
die de vorige maand op grond van
de noodtoestand zijn gearresteerd.
de CIA in 1967 vormde met het oog
op de toenemende betogingen tegen
de oorlog in Vietnam, op verlangen
van president Lyndon B. Jóhnson.
"Operatie chaos" moest er achter
komen, welke betrekkingen er be
stonden tussen het buitenland en de
Amerikaanse dissidenten. Tijdens
haar zesjarige arbeid legde de afde
ling 13.000 dossiers over personen
aan, waaronder dossiers van 7.200
Amerikanen. In het geheel bevatten
de in computers "opgeslagen" dos
siers 300.000 namen.
De commissie-Rockefeller stelt
voor, dat deze stukken vernietigd
worden. Ook zou de algemene perso-
nen-cartotheek van de CIA doorge
licht en "gezuiverd" moeten worden.
In deze carthotheek zijn volgens het
rapport vai
Ier de nanr
miljoen mensen uit de hele wereld,
waaronder die van 115.000 Amerika
nen, die voor het werk van de CIA
van enige betekenis waren of zijn.
Als duidelijk "onwettig" ken
schetst de commissie een reeds in
1952 begonnen CIA-actie, in het ka
der waarvan tot 1973 post tussen de
Verenigde Staten en de Sow jet-Unie
en omgekeerd onderzocht werd.
Alleen al in het laatste jaar voor
het staken van de actie onderzocht
een onderscheppingsdienst in New
York 2,3 miljoen brieven, die naar
de Sowjet-Unie gingen of vandaar
waren aangekomen. 33.000 van deze
brieven werden gefotografeerd en
8.700 geopend.
Het rapport onthult voorts, dat de
CIA Jarenlang een activiteit ont
plooide, waarbij de uitwerking van
verdovende middelen op mensen be
proefd werd. Het was "kennelijk on
wettig", dat daarbij proefpersonen
zonder hun weten verdovende midde
len waren toegediend. In 1953 was
bij een dergelijke proef met LSD een
mens om het leven gekomen.
Tot de aanbevelingen van de com-
missie-Rockefeller voor een betere
controle op de CIA behoort ook de
vorming van een nieuwe Congres
commissie en gedeeltelijke publika-
tie van de begroting van de CIA.
In haar rapport zegt de commis
sie geen "geloofwaardige bewijzen"
te hebben gevonden voor de stelling
dat de CIA op de een of andere ma
nier betrokken zou zijn geweest bij
de moord op president John Kennedy
op 22 november 1963 in Dallas. Bij
een nieuwe studie van een destijds
gemaakt amateurfilmpje waren vijf
deskundigen eenstemmig tot de slot
som gekomen, dat Kennedy slechts
door twee kogels was getroffen. In
de VS is verscheidene malen het ver
moeden geuit, dat behalve Lee Har
vey Oswald nog ander mensen op de
president hebben geschoten.
Als "onhoudbaar" betitelt de com
missie de theorie, dat de later ver
oordeelde Watergate-inbrekers Ho
ward Hunt en Frank Sturgis mede
plichtig zouden zijn geweest aan de
moord op president Kennedy.
Over liet beproeven van potentieel
gevaarlijke middelen op argelo
ze Amerikanen zegt de commissie
nog, dat alle gegevens over dit pro
gram in 1973 door de CIA zijn ver
nietigd, maar dat gebleken is dat dit
program deel uitmaakte van een
veel omvangrijker plan van de CIA
voor 't bestuderen van methoden om
het menselijk gedrag te regelen.
Hiervoor waren ook onderzoekingen
gedaan op het gebied van psychiatrie
psychologie
ook de gevolgen v£
schokken en straling
zocht. "Tegenwoordig
litiek van de CIA geen middelen te
beproeven op personen die niets ver
moeden", aldus de commissie-Roc-
kefeller.
Leven Engelsman bedreigd
KAMPALA (UPI) President
Idi Amin van Oeganda heeft
Engeland een ultimatum van
vijf punten gesteld die binnen
10 dagen moeten worden uitge
voerd als Londen tenminste een
Britse lector van de dood door
de kogel wil redden.
Het ultimatum werd gesteld
na een verzoek van president
Kenjatta van Kenia aan Amin
om het leven te sparen van de
61-jarige Dennis Cecil Hills die
in Oeganda terecht staat op be
schuldiging van spionage. De be
schuldiging houdt verband met
een stuk dat Hiils schreef over
de rol van de blanken die in
Oeganda leven. Amin wil dat er
een einde gemaakt wordt aan
alle "kwaadaardige progaganda"
tegen de president, de regering
en het volk van Oeganda, dat
alle Oegandese ballingen in En
geland die "verzinsels" over Oe
ganda vertellen, uitgewezen wor
den en dat er een eind komt
aan de pogingen van Engeland
om andere landen over te halen
de hulp aan Oeganda stop te
zetten. Voorts wil hij dat Lon
den niet meer "rond vertelt"
dat er in Oeganda een chaos
heerst en eist hij dat de Britse
regering akkoord gaat met de
levering aan Oeganda van on
derdelen voor Brits militair ma
teriaal dat de regering van Oe
ganda heeft gekocht. Als zijn
;isen niet binnen tien daeen in
gewilligd worden, zal „Hills, zo
hij schuldig bevonden wordt,
door een vuurpeloton terechtge
steld worden."
Na verloop van tijd zal
d&ze man vermoedelijk wel
hebben ingezien, dat zijn po
gingen om zijn pestelwagen
met een blikje leeg te hozen
gedoemd zijn op niets uit te
lopen. Het was een van de
auto's die in het Amerikaanse
Houston het moesten afleg
gen tegen de watermassa's
die laaggelegenwegen onbe
gaanbaar maakten na zeer
zware regenval.
Aanslag In het Boliviaanse
mijnbekken Catavi op 350 kilometer
ten zuiden van La Paz waar het al
twee weken hevig spant, zijn giste
ren opnieuw zeven doden gevallen,
waardoor het totale aantal is geste
gen tot negentien. De overheid
sprak over een "betreurenswaardig
incident", maar
avondblad veronderstelde
slag". De vorige doden wa
ten die "verdronken".
DE AZOREN
WILLEN VRIJ
LISSABON (UPI) De afgetreden
burgerlijke gouverneur van de Azo-
ren, Borges Coutinho. heeft gisteren
de in het weekeinde gehouden de
monstraties op het eiland San Miguel
gekenschetst als een poging van se
paratistische groepen om de Azoren
te scheiden van Portugal en aanslui
ting te zoeken bij de Verenigde Sta
ten.
De betogingen die aanvankelijk be
doeld waren als protest tegen lage
landbouwprijzen, kregen weldra een
tegen de regering in Lissabon ge
richt karakter. Gouverneur Coutin
ho stelde onder druk van de demon
stranten zijn functie ter beschikking.
LONDEN (AP) Premier Ha
rold Wilson heeft gisteren een wij
ziging aangebracht in het Britse ka
binet. Minister Anthony Wedgwood
Benn, een prominente figuur in
de linkervleugel van Labour, ver
huist van het Departement van In
dustrie naar dat van Energiezaken.
Benn, die een felle campagne heeft
gevoerd tegen een voortgezet Brits
EG-lidmaatschap, gaat nu een por
tefeuille beheren die hem zeggen
schap geeft over de Britse olie op
het continentaal plat.
In regeringskringen wordt staande
gehouden dat de mutatie geexx straf-
maati-egel betekent voor de linkse
minister die zijn anti-EG standpunt
vorige week bij het referendum niet
gesteund zag door het kiezersvolk.
De mutatie is een regelrechte ruil
binnen het kabinet, want Benn
wordt op Industrie afgelost door Eric
Varley, de man die hij als minister
van Energie opvolgt.
Ook Varley heeft tegen het EG-
lidmaatschap gepleit, zij het minder
luidruchtig dan Benn.
Voorts heeft Reginald Prentice,
een verklaard "Europeaan", het mi
nisterschap van Onderwijs verwis
seld voor de post van staatssecreta
ris voor Overzeese Ontwikkeling.
Zijn voorgangster in deze funktie,
de anti-EG gezinde Judith Hart,
heeft het kabinet verlaten.
Tot nieuwe minister van Onder
wijs is benoemd Fred Mulley.
Wilson was door de Conservatie
ve oppositie onder druk gezet om
Benn als minister van Industrie te
verwijderen. De Conservatieven vrees
den dat Benn plannen koesterde om
het particuliere bedrijfsleven op gro
te schaal te nationaliseren.
De linkervleugel van Labour eiste
echter het aanblijven van Benn in
het kabinet en wilde evenmin dat
hij vanwege zijn axiti-Europese ge
zindheid openlijk door Wilson zou
worden gedesavoueerd.
Nu het besluit van de premier be
kend is vragen beide partijen zich
af of Benn's positie is versterkt of
verzwakt.
Verdachten in
Stuttgart uit
rechtzaal
verwijderd
STUTGART (AP) Na de hervat
ting van het Baader-Meinhof proces
in Stuttgart heeft de president van
de rechtbank Theodor Prinzing gis
teren de verdachten (Andreas Baa-
der, Ulrike Meinhof en twee anderen!
uit de rechtzaal verwijderd voor de
duur dat hun advocaten het woord
voerden.
Prinzing besloot hiertoe na luide pro
testen van de verdachten tegen de
3 verdedigers.
Eerder heeft Prinzing drie advoca
ten van de Baaders keuze van de
verdediging uitgesloteix.
BELFAST (Reuter) De Britse
autoriteiten hebben de vrijlating in
fasen hervat van republikeinen die
in Noord-Ierland zijn gedetineerd
zonder te zijn veroordeeld.
Gisteren zijn acht Noordieren uit
de Maze-gevangenis in Long Kesh
ontslagen.
De invrijheidstellingen werden vijf
weken geleden gestaakt toen leden
van het verboden Ierse republikein
se leger IRA ondanks het overeen
gekomen bestand in Londonderry 'n
politieagent doodschoten. Sindsdien
heeft de IRA niet meer openlijk toe
gegeven bij gewelddaden betrokken
te zijn geweest.
Uit officiële cijfers blijkt dat nog
296 republikeinen, voorstanders van
een afscheiding van Engeland, zijn
gedetineerd. Sinds vorig Jaar decem
ber, toen het IRA-bestand van kracht
werd, zijn 225 gedetineerden vrijge
laten.
terwijl
elektrische
•en onder-
lxet de po-
LEOANDA (Reuter) Portugese
militairen zijn gisteren ingezet om
de buitenwijken van de Angolese
hoofdstad Loeanda te zuiveren van
de lijken van ruim 200 slachtoffers
van de recente gevechten tussen le
den van de twee elkaar bestrijdende
bevri j dingsbewegingen.
De Portugese bevelhebber van het
militaire district Leoanda, kolonel
Heitor Almenda, heeft gezegd dat
gepoogd wordt de troepen van de
bevrijdingsbewegingen met hun
zware wapens, waaronder machine
geweren, mortieren en raketlanceer-
buizen, terug te laten trekken tot
minstens twintig kilometer van Loe
anda.
Portugese troepen openden het
vuur op een stelling waarin zich mi
litairen van het front voor de be
vrijding van Angola verschanst had
den. Zij gingen daartoe over toen
bevelen van de militaire comman
dant van het FNLA in Loeanda om
zich uit deze bij het vliegveld bevin
dende stelling terug te trekken niet
door zijn manschappen werden op-
De "nationale coördinator" van de
jeugdafdeling van de volksbeweging
voor de bevrijding van Angola
MPLA, Manuel Pareira Dos Santos
Vandunenn, is bij het jongste tref
fen in Loeanda met de rivaliserende
beweging FNLA gedood, zo is offci-
eel in Brazzaville vernomen.
Dat tieet ABN Plan-Krediet. Het werkt als volgt: u spreekt
met de ABN een maximum bedrag af dat kosteloos voor u wordt
gereserveerd.
U kunt dit bedrag ineens in zijn geheel opnemen of een deel
ervan. U betaalt alleen rente over het bedrag dat u heeft
opgenomen. U lost maandelijks een van tevoren afgesproken
minimum bedrag af,maar dat mag ook méér zijn. En terwijl u
aflost kunt u weer over nieuw krediet beschikken.
ABN Plan-Krediet, is dus voor u een ideale flexibele manier
van geld lenen.
WASHINGTON (AP) Cornells
Mulder, de Zuidafrikaanse minister
van Voorlichting en Binnenlandse
Zaken, heeft de Verenigde Staten
gisteren het gebruik van de strate
gische marinebasis Simonstown
aangeboden. Deze basis, die de
scheepvaartwegen van de Indische
naar de Atlantische Oceaan contro-
leerd, zal waarschijnlijk binnenkort
door Groot-Brittannië worden ont
ruimd.
De Britse Labour-regering heeft dit
In beginsel besloten, maar pleegt nog
overleg met Pretoria.
Doordat de Britten zich uit Simons
town terugtrekken, „is er een va
cuum ontstaan dat momenteel wordt
opgevuld door de Russen die in het
gebied een aantal bases hebben", al
dus minister Mulder in een toe
spraak tot de Amerikaanse pers-
„Wij vragen Amerika niet om in on
ze wateren politieagent te komen
spelen", vervolgde Mulder, „wij heb
ben geen anderen nodig om ons ei
gen werk te doen, maar we hebben
in de Westerse wereld wel vrienden
nodig die bereid zijn hun eigen ver
antwoordelijkheden in de ons om-
te dragen".
Mulder achtte een Amerikaanse
aanwezigheid in deze wateren
.noodzakelijk" en bood het gebruik
van Simonstown aan „in plaats van
uw eigen bases in het gebied te bou
wen, wat met hoge kosten gepaard
zou gaan". Met dit laatste doelde
Mulder waarschijnlijk op de plannen
tot stichting van een aantal Ameri
kaanse vlootbases in de Indische
Oceaan, met name op het eiland
Diego Garcia.
Mulder wees erop dat 70 procent van
de Europese oliebehoeften, afkom
stig uit het Midden-Oosten, worden
aangevoerd via de route rond Kaap
de Goede Hoop. Ondanks de herope
ning van het Suezkanaal die „enig
soelaas biedt", blijft het kanaal vol
gens Mulder echter kwetsbaar en de
Kaapse route van vitaal belang.
De Amerikaanse minister van De
fensie Schlesinger heeft gisteren
verklaard dat de Sowjet-Unie een
„zeer grote" militaire basis had ge
vestigd in Berberra, de havenstad
van het Afrikaanse Somalië, en hier
door de militaire balans in het wes
telijke gedeelte van de Indische
Oceaan kon worden verstoord.
De minister, die sprak tot de se
naatscommissie voor de strijdkrach
ten, zei dat het noodzakelijk was dat
de regering 13,8 miljoen dollar uit
trok voor uitbreiding van de Ameri
kaanse militaire basis op het in de
Indische Oceaan gelegen eiland,
Diego Garcia.
Als de zeeverbindingen in dat deel
van de oceaan worden bedreigd dan
zou dit van een catastrofale invloed
kunnen zijn voor de V.S. en zijn
bondgenoten, aldus de minister.
De haven van Berberra ligt slechts
een paar honderd mijl af van de
ingang van de Perzische Golf, waar
nagenoeg alle tankers doorheen va
ren die geladen met olie op weg zijn
naar de Westerse wereld en Japan.
In de Sowjet-basis te Berberra wa
ren ook geleide raketten voor doe
len op de begane grond (of zee)1
opgesteld, zei hij.
Op Diego Garcia zou de minister de
startbaan willen verlengen, de ha
venfaciliteiten uitbreiden (onder
meer opdat er gelijktijdig meer
schepen kunnen liggen) en installa
ties „voor logistisohe steun aan on
ze strijdkrachten opererend in de In
dische Oceaan" aanbrengen.
Ik wil graag meer weten over ABN Plan-Krediet; stuurt urnij
zosnelmogelijknadereinformatie.
Dhr./Mevr./Mej.:
Adres:
Woonplaats:
Heeftreedsrekeningbjj de ABN:ja/neen
Zo ja, ABN-kantoorin:_
In ongefrankeerde envelop zenden aan:
AlgemeneBankNederland,Antwoordnummer35Q2, Amsterdam.
Algemene Bank Nederland
