'Ik had ervaring met het toneel feuilleton niet willen missen' c/RflÜ p-ma* Pieter van Empelen kijkt tevreden terug vandaag toegelicht I ...e/7 aistëreïT] mma Plan voor vervolg op Project 75 Calvé borrelnootjes fö Geen uitbreiding van A VRO-radiozendtijd TV morgen) DONDERDAG 5 JUNI 1975 LEIDEN Tijdens de viering van de universitaire eeuwfeestweek kon men elke dag een afle vering van een toneelfeuilleton zien. De grote mannen achter deze feuilleton waren Pieter van Empelen en Roel Polak. Vooral de eerste heeft zich werkelijk dag en nacht ingespannen om het toneelfeuilleton helemaal tot zijn recht te laten komen. Dat ging vaak ten koste van zijn nachtrust. Nu de viering van "400 jaar Universiteit" al weer een aantal dagen achter ons ligt kijk ik samen met Pieter van Empelen terug op het toneelfeuilleton, de problemen en de leuke momenten, die het met zich meebracht. Dit artikel wil een aanvulling zijn op het artikel van Ruud Paauw in het Leidsch Dagblad van vrijdag 30 mei jL Daar waar hij vooral de relatie tussen de universiteit en de Leidse bevolking ter discussie stelde, alsmede de orga nisatorische problemen, wil dit artikel zoveel mogelijk informatie geven over de nasleep van het toneelfeuilleton. „De nasleep" zult u zeggen. Maar het eeuwfeest is toch voorbij? Ja, maar men vond het bij Prokekt-75 zo'n verantwoord initiatief, dafc, men het plan heeft opgevat dit pro jekt nog verder uit te bouwen. Na dat men het positieve wantrouwen, dat was gerezen tegen ProJekt-75 had overwonnen en een aantal Lei- denaars zich met veel enthousiasme bereid had verklaard het initiatief te ondersteunen, bleken de verschil lende afleveringen van het toneel feuilleton al spoedig een succes. Al le opvoeringen werden verricht on der de noemer "Creatieve Vereniging Projekt". Daarnaast zal er nu een "Stichting Projekt 75" gaan bestaan die onafhankelijk subsidie kan aan vragen en die van de "Creatieve Ver eniging" mankracht en financiën kan verwachten. Inmiddels is er een ge sprek geweest tussen de "Tentakel commissie" van P75 en de directie van het Leidse Volkshuis over een eventuele onderbrenging van P75 in het gebouw aan de Apothekersdijk. Bij het Leidse Volkshuis is men enorm enthousiast, maar één van de medewerkers van P75 liet door schemeren, dat ook de mogelijkheid bestaat, dat P75 als sectie van het LAK blijft voortbestaan. Er zal ech ter op zeer korte termijn een algeme ne ledenvergadering van de "Crea tieve Vereniging Projekt" worden belegd, waar over de toekomst van P754 zal worden beslist. Voor zover de toekomstverwachtingen van P75. Pieter van Empelen, die deze maand weer zal beginnen met voor bereidingen voor het nieuwe pro gramma van "Don Quishocking" zal deze ontwikkelingen waarschijnlijk niet meer van dichtbij meemaken, omdat het de bedoeling is, dat hij zich weer met andere zaken gaat be zighouden. Hij is overigens wel lid geworden van de "Creatieve Ver eniging Projekt". Behalve het nieu we D.Q.-programma is daar ook de manifestatie van het "Nederlands Centrum voor Amateurtoneel", die werkweekeinden voor het cabaret or ganiseert en waar Pieter van Empe len een hele week "cabaret" zal do ceren. Daarnaast wil Van Empelen met Wim Laman (die "Wat Baet de Vrijheit" speciaal componeerde voor het akkoord van de studenten muziekgezelschappen "Lyra Aca demica") "De Muis en de Vrouw* van Dylan Thomas (1914—1953) uit de bundel korte verhalen "Uitzicht Op Zee" in een gestyleerde toneelvorm bewerken. Laman zal hierbij de mu- eiek componeren. Welke moeilijkheden kwam Van ADVERTENTIE BEHaaKEGnDBaainHi!. PINDA'S MET EEN JASJE Weet u zelf een leuke borrel» nootjes babbel? Stuur in naar Calvé, postbus 1000. Delft. Empelen tegen bij het realiseren van het toneelfeuilleton? Van Empelen: "Eigenlijk een relatief groot aantal problemen. Ten eerste hadden zowel Roel Polak als ik onszelf onvoldoende gerealiseerd, wat het precies inhoudt de artistieke leiding van een derge lijk projeckt op je te nemen. Ik heb vroeger vaak amateurtoneelvereni gingen begeleid en daar was altijd een tastbaar spelerspotentieel aan wezig. Hier werden we geconfron teerd met een initiatief, dat nog he lemaal van de grond moest komen. Wij hadden verwacht, dat er in de kaartenbak van eNVe-Drama zo'n driehonderd namen voorkwamen van mensen, waar we met betrekking tot het toneelfeuilleton een beroep konden doen. Toen we echter aan onze taak wilden beginnen, bleek spoe dig, dat er eigenlijk nog verrekt weinig was gebeurd en dat we alles van de grond af moesten opbouwen. En daar hadddn wij als dramaturgen eigenlijk niet de kwaliteiten voor. Daarnaast kenden wij en Leiden en de Universiteit èn het LAK zo slecht, dat wij ook niet meteen wisten, hoe we dat op poten moesten zetten. Henk Gerding, die later secretaris van het Eeuwfeest is geworden, zat als bestuurslid in het LAK en die heeft voor de introductie gezorgd. Toen hij het in eerste instantie aan Roel vroeg en later ook via Roel aan mij, realiseerden we ons beslist niet, wat de consequenties waren van een lustrumstuk ter gelegenheid van het 'zoveeljarig' bestaan van de Leid se universiteit. Maar daar zijn we wel achtegekomen. Zo viel me ook op, dat weinig mensen overweg konden met eenvoudige dingen als hamer en spijkers. De steigerbouw van zo'n wezenlijk belang voor straat toneelstukken, kwam daarom ook vaak met zeer veel moeite van de grond. Hoe waren de relaties uit het pu bliek? Van Empelen: dat wisselde per sce ne. Het was ook in sterke mate af hankelijk van de plaats, waar het feuilleton werd gespeeld. Inhoude lijk heb ik weinig gefundeerde kri tiek ondervonden. De kritiek, die los kwam moest je zoeken bij de 'ar tistieke achterban'. De reacties van uit het publiek waren voornamelijk primair gericht. Was men gebonden aan histo risch vastgelegde gegevens bij het samenstellen van de toneelfeuille ton? Van Empelen: Wij hebben met de opvoering van» en de themastel lingen binnen het toneelfeuilleton be wust er naar gestreefd de geschied schrijving niet te ontmaskeren. Toch werden we er vaak onvrijwillig mee geconfronteerd. Zo werd het "Wonder jaar 1566' veranderd in het 'Honger jaar 1566', hetgeen een totaal an dere interpretatie betekent. Hierdoor werden vele officiële publicaties en geschiedschrijvingen op z'n minst van onnauwkeurigheid beticht. Wij hebben toen besloten uit alle geschied kundige gegevens datgene op te ne men, wat wij voor de waarheid hiel den. Wij hebben als leidraad het be grip bij het volk met betrekking tot die vrijheidsstrijd gehanteerd. Dat begrip was overigens nauwelijks ont wikkeld, omdat de 'Hoge Heeren' (adel, geestelijkheid, hoge ambtena ren) toch door bleven gaan met het nemen van beslissingen zonder het volk erin te kennen'. Hebben Van Empelen en Polak te genwerking ondervonden? Van Empelen: "Ja, eigenlijk wel. Een vorm van goedbedoelde tegen werking. Kijk zo'n feuilleton moet op een andere manier de waarheid ge ven dan de officiële geschiedschrij ving. Binnen de officiële geschied schrijving is er een streven terug te gaan naar de bron, een soort analy tische geschiedschrijving. Wij stellen echter, dat we "drama" willen ma ken. Maar dan staat er ogenblikke lijk een historicus op, die zegt, dat wij dat niet kunnen doen, omdat wij nooit een bepaalde periode binnen het tijdsbestek van een uur ade quaat kunnen weergeven. Dat zijn hinderlijke misverstanden tussen de historicus en de dramaturg. De taak van de dramaturg is echter (en dat realiseert de historicus zich blijk baar toch onvoldoende), dat hij en kele kenfeiten opneemt en daar fic tie opbouwt om de mensen enig in zicht in de tijd te geven. En dat kan heel wel binnen de tijd van een uur. En daarmee heb je vanzelfsprekend niet alle bronnen gebruikt en alle nuanceringen aangeven. Maar de groepen hebben tenslotte elk voor zich 'een aflevering geschreven en de verantwoording voor het gegeven lag daarom duidelijk bij de groep zelf. Maar ik heb toch met een his toriekenner een vrij langdurig ge sprek gevoerd over de interpretatie van de historische gegevens. Het ge sprek eindigde tenslotte met het ge baar van de man, die mij een paar geschiedkundige boeken meegaf om mijn inzicht in de Leidse historie nog verder te verdiepen. Tenslotte hebben we eikaars standpunt gere specteerd. Inhoudelijk heb ik me overigens bewust gedistancieerd van elke historisch opgelegde dwang. Dat is dramatisch overigens ook niet haalbaar. Het zijn afzonderlijk van elkaar levende grootheden". Heeft Van Empelen leuke herin neringen aan het toneelfeuilleton? Van Empelen: „Ja, ik heb bijvoor beeld met erg veel plezier de ont wikkeling van een aantal amateur toneelspelers gevolgd. Wij hebben bewust niet gezegd: "Jij hebt geen talent en kan daarom niet meedoen! Iedereen, die interesse had, kon aan het projekt deelnemen. Het was ook leuk te.kunnen constateren, dat bin nen het arsenaal aan projektmede- werkers op een gegeven ogenblik een soort eigen terminologie groeide waar de buitenstaander eigenlijk weinig van begreep. Ja, als ik er goed over nadenk weet ik zeker, dat ik die er varing nooit had willen missen. Ik heb Projekt 75 een jaar lang bege leid en ik ben nu bezig met de af handeling van de lopende zaken. Maar als ik alle voorbereidingen in herinnering roep en dan zie wat het ADVERTENTIE Een heel nieuw gezicht bij Het Motorhuis! Komt U snel naar één van onze showrooms waar wij U presenteren: iets geheel nieuws op Vauxhall-gebied en natuurlijk óók: Bedford, Opel en een show met grote sorte ring gebruikte auto's. HET MOTORHUES LEIDEN: Vondellaan 80 Tel. 071—69313 KATWIJK: Ambachtsweg 1 Ind.terr. 't Heen Tel. 01718—71046 VOORSCHOTEN: Julianalaan 46 Tel. 01717—2559 Den HAAG Minister Van Doorn van CRM heeft de AVRO meege deeld dat met de invoering van het vierde radioprogramma bij de uit breiding van de radiozendtijd deze omroep geen uitzonderingspositie ten opzichte van de andere omroepen zal krijgen. Hij heeft daarbij in overweging genomen dat in vergelijking met de TROS het ledental van de AVRO niet meer zo uitzonderlijk groot is. Ook de geestelijke verwantschap wat achtergrond tussen de TROS en de AVRO betreft is geen aanleiding voor de minister om af te wijken van de normale regels voor de zendtijdver deling. In een gistermiddag uitgegeven ver klaring zegt de AVRO de intrekking van de beschikking van minister Klompé, die deze omroep vier jaar geleden 20 procent meer radiozend tijd gaf, in strijd met de wet te vin den. De AVRO is het oneens met de be- De Duitse Wagnerzangeres Frida Leider die triomfen heeft gevierd in Wenen, Stockholm, Brussel, New Yrk en Amsterdam is op 87-Jarige leeftijd in WestBerlijn overleden. Frida Leider nam in 1944 afscheid van het operatoneel. In de tijd van de nationaal-socialisten weerstond ze aan druk om zich te laten scheiden van haar in 1938 naar Zwitserland gevluchte Joodse echtgenoot. V erkeersongeluk LEEUWARDEN (ANP) Bij een ernstig verkeersongeval op de rijks weg tussen Marssum en Beetgumer molen is gistermiddag de 37-jarige landbouwkundige P. G. Prins uit Berlikum (Fr), zo ernstig gewond geraakt, dat hij een uur later aan die verwondingen overleed. De heer Prins liep een schedelbasisfractuur op, toen hij naar huis fietsend door een auto werd aangereden. De chauf feur van deze wagen, bleek onder in vloed van alcohol te verkeren. NEDERLAND I 17,55 Europa Cup Landenteams voetbal FinlandItalië (VARA) 18.55 Journaal (NOS) 1S.05 Tweede helft voetbal wedstrijd FinlandItalië (VARA) 19.50 Holland Festival Rubriek (NOS) ?0.00 Journaal (NOS) 20.21 Achter het Nieuws (VARA) 20.35 Klaverweide, tv-serie (VARA) 21.25 2 voor 12, kwis (VARA) 22.05 Ronnie Corbett klein maar dapper, Engelse komische serie (VARA) 22.30 Achter het Nieuws (VARA) 23.05 Den Haag vandaag (NOS) 23.25 Journaal (NOS) NEDERLAND II 18.45 Minimolen (NOS) iP.55 Journaal (NOS) 19.05 Small wonders of great nature, natuurfilm (TROS) 19.25 Songfestival 1975 in Eemnes (TROS) 20.00 Journaal (NOS) 20.21 De wereld van Hedwig Courths-Mahler, tv-serie TROS 22.15 The Cats op Rhodos, muziek programma (TROS) 22.50 Journaal (NOS) kin een reportage, samengesteld door Fieke Landré, laten kinderen zien hoe zij een songfestival organiseren. Onder de titel "Kindersongfestival 1975 te Eemnes" wordt van avond van 1925 tot 19.55 uur via Nederland II dit kinder songfestival door de TROS uitgezonden. Uit de reportage zal blijken dat deze leerlingen van een openbare lagere school geen problemen, geen ster-allures en geen zenuwen kennen. Iedereen krijgt dan ook een prijs. kHet zonovergoten, Griekse eiland Rhodos vormt het decor waarin de Volendamse popgroep 'The Cats' speelt en zingt: 'Hard to be friends', 'Comedy tragedy', 'I have fallen for a fallen angel', 'Come Sunday'European flowers', 'Mary Lee' en 'Walk on water'. Vanavond van 22.15 tot 22.50 uur op Nederland II. resultaat is, ben ik toch eigenlijk wel beeld van Leiden gekregen. Ja, Lei- erg tevreden, ik heb in Leiden erg den is toch eigenlijk een verdomd veel artistieke vrienden gemaakt en fijne stad. heb het afgelopen jaar een vrij goed A. C. KOEKEBAKKER JR. Minister Van Doorn: Na 15 jaar is Nico Scheepmaker er mee gestopt. In die vijftien jaar is de televisie minder bijzonder gewor den, dat staat vast. Geven voor leven haalde meer geld binnen dan Open het dorp, maar maakte minder los. Al veroorzaakte Hache- Servet drie boeken en Hoepla maar een, toch was er in 1967-1968 meer opwinding. Alles of niets mag dan het hoogste geldbedrag in de Nederlandse quiz-geschiedenis heb ben uitgekeerd, tel uit je winst was ooit vaker onderwerp van gesprek. Deze devaluatie aan sensationele betekenis wil geenszins zeggen- dat die televisie geen ergernis of genot, woede of gelach, bezorgdheid of gelatenheid meer kan veroorzaken. Over de mogelijke effecten en effectieve mogelijkheden van het medium is nog niet uitgedacht. Niet alles is uitputtend uitgeprobeerd. De VPRO stimuleert deze zomer zo'n wezenlijke discussie door een elftal oorlogspropagandafilms uit te zen den. Gisteravond werd begonnen ihet Prelude to war (Voorspel tot oorlog) van Frank Capra uit 1943. De Amerikaanse militairen m de eerste plaats werden door zo'n werkstuk gemotiveerd tot de strijd tegen de vijand. In hoeverre een massamedium in staat is tot opwekking voor welke actie dan ook (nog los van de vraag in hoeverre een dergelijk doel geoorloofd is) mag een immer actueel vraagstuk genoemd worden. De EO beijvert zich de achterban te motiveren tegen drugs of abortus, de VARA had ooit actie-stimulerend bedoelde programma's als En een zoen van de juffrouw en Van onderen. De techniek uit de Tweede Wereldoorlog kenmerkte zich door gewetenloosheid. Zo werden zonder enige terughoudendheid, alhoewel aangekondigd, in Prelude to war authentieke en nagespeelde scènes gemengd. Die beelden moesten geladen zijn. Geen interviews met personen werden getoond of een militair op weg naar zijn werk gevolgd, nee, opgewonden menigtes, schreeuwende dictators, vallende bommen, schietende geweren. De beeldwisselingen waren talrijk, het vuistregeltje voor super-8-amateur dat de knop bij voorkeur drie a vier seconden ingedrukt moet worden werd door de propaganda uitgevon den. Ik heb het in twee willekeurige minuten getimed (je kunt niet van iedere tv-kijker verwachten dat hij zich wapent met schrijfgerei, twee tv-toestellen een een stop-watch): de ene keer waren er 19, de tweede keer 20 vrijwel gelijk geladen maar anders ingevulde beelden in zestig seconden. De commentaartekst blijkt van wezenlijk belang. Het ritme luistert nauw. Dit zinnetje is een mooi voorbeeld: "Fighting, living, dying, for wat? Freedom". De propaganda bood handvaten: omdat van het onderwerp afstand genomen kan worden (Duitsland hoeft niet meer verslagen te worden, ook al denkt Prank Sinatra er anders over) levert de VPRO-cyclus een boeiend over zicht van deze techniek. Het activeren en motiveren van doe- groepen is een wezenlijk aspect van massacommunicatiemedia, al is dat (gelukkig) niet zo gemakkelijk. Met Archie Bunkers schoonzoon is het niet gelukt. Meat-head denkt volgens Bunker dat Russische vliegtuigen tegen te houden zijn door in een korte broek langs het strand te rennen, slechts gewapend met een vlindernet. BERT VAN DER VEER windsman dat de uitzendingen van de AVRO en de TROS gericht zijn op nagenoeg dezelfde culturele en geestelijke behoefte.. „De AVRO", zo stélt de omroepvereniging, „neemt een geheel eigen positie in het om roepbestel in en weigert dan ook door de regering op één noemer ge plaatst te worden met welke ande re omroeporganisatie dan ook". Nederland I NOS: 18.45 (K) Manege. 18.55 (K) Journaal. AVRO: 19.05 (K) AVRO's Toppop presenteert de Nationale hit parade. NOS: 20.00 (K) Journaal AVRO: 20.21 (K) Kung Fu. Ameri kaanse tv-serie. 21.10 (K) De Ge broeders Hammond, Engelse tv-serle. 22.00 (K) Televizier magazine. 22.45 (K) Sportpanorama. 23.10 Gesprek met de Minister President. NOS: 23.20- 23.25 (K) Journaal. Nederland II NOS: 18.45 (K) Kortweg. 18.55 (K) DONDERDAG 5 JUNI wonderlijke letter M: progn Hilversum I 18.00 (S) Tijd vrij voor muziek in vrije tijd. 18.30 Nieuws. 18.41 Wereld- panorama. 18.53 Zojuist verschenen: boekbespreking. 19.00 (S) Leger des Heilskwartier. 19.15 (S) De wereld zingt Gods lof: gewijde muziek. 19.55 Overdenking. 20.00 (S) Muziek, mu ziek, muziek: licht muziekprogramma. 21.50 Kerkorgelconcert: klassieke mu ziek. 22.12 De kerk vandaag: nieuws kommentaar. 22.30 Nieuws. 22.40 (S) ziek. (10.30 Nieuws). NOS: 11.30 Blik tot twee: KRO's pauzeprogramrr (12.22 Wij van het land. 12.26 Me dedelingen. 12.30 Nieuws. 12.41 Echo. 13.00 Raden maar). 14.00 Bespreking (15.)30 Nieuws). 17.00 Zonder grenzen: Hilversum II schappelijk gebeuren. Gunsmoke. westernserie. 22.00 (K) King of Jazz, jazz-muziek. NOS: 23.05- 23.10 (K) Journaal. DUITSE TV DONDERDAG 5 JIJNI Duitsland I 17.55-18.00 (K) Journaal. (Regionaal programma: NDR: 9.30-10.00 (K) Se- samstrasse. 18.00 (K) Kultuurspiegel 18.30 (K) Aktualiteiten. xt8,45 ,(K) Zandmannetje. 18.55 (K) Nordschau magazine. 19.26 (K) Unter einem Dach, tv-serie. 19.59 (Z/W) Pro grammaoverzicht. WDR: 8.05-11.45 (ged K) Schooltelevisie. (9.30-10.00 (KI Se- samstrasse). 18.05 (K) Die Junge Anwalte, tv-serie. 18.40 (K) Journaal en weerbericht. 20.15 (K) PÏ-o en con tra. 21.00 (K) Nakia. der Indianer sheriff, misdaadfilm. 21.45 (K) Kon traste. 22.30-22.50 (K) Journaal, kom mentaar en weerbericht. Duitsland II 17.00 (K) Journaal. 17.10 (K) Te kenfilmserie. 17.40 (K) Aktualiteiten en muziek. 18.20 (K) Die Entschei- dung, toneelstuk. 18.55 (K) Mainzel- rVrijheid en Demokratie. IKOR: 18.30 Kleur: informatie en kommentaar over zaken van kerk en samenleving. AVRO: 19.00 (S) Roman pianotrio's. 19.40 (S) Viool en gaatje. (8.00 Nieuws. 8.11-8.30 Radio- briek. 9.35 Waterstanden. 9.40 Toeris- mo: toeristische informatie uit binnen- buitenland. AVRO: 10.00 (S) Voor stereo. (11.00 Nieuws. 11.03- 11.05 Radiojournaal). 11.30 (S) Knip perlicht, verkeersmagazine. 11.55 Beursplein 5. 12.00 (S) Trad: Volks muziek vandaag. Overheidsvoorlich ting: 12.30 Uitzending voor de land- solisten: klassieke muziek. AVRO: 22.30 bouw. AVRO: 12.40 Marinierskapel Pianorecital. 22.45 (S) Vanavond laat Cul. 23.35 (S) Vanavond laat nieuws. 23.45 Radiojournaal. 23.55-24.00 Nws. Hilversum III vakaturebank. 18.10 22.02 Soul top 10. 21.02 (S) Sesjun: i blues live. 22.02 De Hugo 13.25 Programmaoverzicht. 13.30 terview. 14.00 Muziek: de wereld muziek en geluid op zijn kop of batprogramma. 17.55 Mededelingen. jazz sir: een jazzy night-cap. 0.02 De Hugo van Gelderen Show: een uur tje LP-werk. 1.02 De Nachtwacht. EO: 5.02 (S) Old time Religion: Blue grass gospelmusic. 5.30 (S) Matinata: mu ziek voor de vroege ochtend. Hilversum III informatie en kom- 8.10 (S) Tussen thee en kof- VRIJDAG 6 JUNI zieken. TROS: 10.03 Pep op drie. 211.00 (K) Journaal. 2.15 (K) KRO: 7.00 Nieuws. 7.02 Het levende Thomas Mann, 100 Jaar geleden. 3.00 (K) Journaal. muziek. j. Overweging. 8.30 Nieuws. 8.36 Gym nastiek voor 4e huisvouw. 8.45 Da NOS: 14.03 Popkontakt I: het Frits huisvouw. 8.45 Da varende Dartid de nationale hitoarade.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1975 | | pagina 5