Kamer vraagt een miljard
meer voor
de bouw
L
Weinreb grote afwezige in zesde deel dr. De Jong
Vredeling:
"F-16 is geen
alleskunner"
Minister Gruijters misplaatst optimisme verweten
Vietnam-debat
Tweede Kamer
Nederland gaat als
eerste EG-land hulp
geven aan Portugal
Keukenhof
nü in
volle bloei
HONDERDEN
RIJBEWIJZEN
VERVALST
KONINKRIJK DER NEDERLANDEN IN DE TWEEDE WERELDOORLOG
Verkiezing PvdA-
wethouder zou in
strijd zijn met
zuiveringseed
WOENSDAG 16 APRIL 1975
DEN HAAG (SP) Een ruime meerderheid in de Tweede
Kamer wil een injectie in de bouw van ongeveer een miljard
gulden. Het staat nog niet vast of het kabinet-Den Uyl zo ver
wil gaan. Vrijdag zal de ministerraad erover beraadslagen. Wel
is duidelijk dat op zijn minst honderden miljoenen extra voor
de bouw beschikbaar komen om de grote werkloosheid een
stukje in te dammen
De injectie van tjn miljard is ge
vraagd door de regeringspartijen
PvdA, KVP en ARP. De oppositie
partij, WD, vroeg een injectie van
anderhalf miljard gulden.
Klachten na
maagoperaties
makkelijk te
verhelpen
UTRECHT (SP) Klachten na
J maagzweeroperaties blijken in een
aantal gevallen vaak eenvoudig ver
holpen te kunnen worden. Met name
dieetvoorschriften, ijzer, calcium of
vitamine B zijn zinvol.
Dit staat in een gezamenlijk proef-
schrift van drie artsen die gisteren
in Utrecht promoveerden op een on
derzoek naar gevolgen van maag-
zweeroperaties. Het onderzoek wees
uit dat mensen die waren geope-
reerd aan een maagzweer vaak
I bloedarmoede of tekort aan
vitamine B en calcium hadden. Dit
laatste zou verband houden met het
wijd verbreide geloof onder maagpa
tiënten dat men na de operatie geen
melkprodukten mag gebruiken. Dit
is een misverstand; melkproducten
zijn juist erg goed om de tekorten
aan calcium op te vangen, aldus de
artsen.
DEN HAAG (SP) -Op verzoek
van het tweede-kamerlid De Koster,
(VVD) legt minister Van der Stoel
(Buitenlandse Zaken) morgen een
verklaring af namens de regering,
over de situatie in Vietnam. Ter
stond daarna zal de Tweede Kamer
een debat over de Vietnam-verkla-
I ring houden.
De Christen-Democraten, de op
positie en D'66 vroegen om stimu
lering van het onderhoud van eigen
woningen. AR-woordvoerder Scholten
vond dat beunhazerij in de bouw be
streden kan worden door alleen on
derhoudswerken te subsidiëren, die
door erkende bouwondernemingen
zijn uitgevoerd.
Scholten dacht bij wijze van voor
beeld aan de subsidiering van on
derhoudskosten tussen 5000 en 25.000
gulden per Jaar. Het subsidiepercen
tage zou 25 tot 30 procent moeten
bedragen. De tijdelijke subsidiering
van groot onderhoud zou alleen dit
Jaar en in 1976 moeten gelden, vin
den de Christen-Democraten.
Zowel de PvdA als de Christen-
Democraten spraken zich uit voor
een voorstel van het Nederlands
Christelijk Instituut voor de Volks
huisvesting om het onderhoud van
woningen van woningbouwcorporaties
te stimuleren door een keer f.200,-
extra per woning te geven. Het KVP-
lid Cornelissen stelde tevens voor
de premies voor mensen die een
eigen huis laten bouwen te verdub
belen.
Kombrink (PvdA) pleitte voor een
betere aanpak van de vernieuwbouw.
Hij dacht dat de enige mogelijkheid
om dit goed te doen was: "Aankoop
door de overheid van de hele hap".
De WD-fractie vroeg per motie
een minder strak beleid inzake de
kleine kernen. Minister Gruijters,
zou soepeler moeten zijn met de toe
wijzing van woningbouwplannen aan
kleine gemeenten volgens de WD.
Algemeen was de kritiek op minis
ter Gruijters van Volkshuisvesting.
Vele kamerleden verweten hem een
misplaatst optimisme en vonden dat
hij mede schuldig is aan het inzak
ken van de bouw: 50.00(1 woningen
minder in aanbouw per jaar.
SChollten (ARP) zei dat Gruyters de
indruk maakt onvoldoende -geïnte
resseerd te zijn in de bouw. Hij
vroeg de minister een "grotere per
soonlijke inzet".
De minister antwoordt volgende
week op de kritiek uit de Kamer.
Minister Gruijters (links) en staatssecretaris Schdêfèt schateren
de Kamer tijdens de behandeling van de bouwnota.
i opmerking uit de Twee-
Extra werk
bouwvakkers
DEN HAAG (SP) Minder
dan tienduizend bouwvakkers
zijn aan werk geholpen sinds de
regering in 1972 begon extra
werkgelegenheidsprogramma's
op te zetten ter bestrijding van
de steeds stijgende werkloosheid.
Minister Gruijters (Volkshuis
vesting) noemde in de tweede
kamervergadering van giste
ren enkele cijfers. De grootste
impuls ging uit van het ex
tra programma in 1973 6314 te-
werkgestelden. Zeer teleurstel
lend is het aantal tewerkgestel-
den via het tweede programma
van 1974: in totaal acht.
De stichting Landelijk Om-
budsteam Stadsvernieuwing
heeft aan staatssecretaris Schae-
fer een lijst met 72 projecten
aangeboden. Volgens cfe stichting
kunnen binnen enkele Jaren
42.000 woningen verbeterd of
vernieuwd worden. Dit Jaar zou
den al vijfduizend bouwvakkers
werk in de stadsvernieuwing kun
nen vinden, volgend jaar bijna
negenduizend en vanaf 1977
naar schatting 28.000. De stich
ting raamt de kosten van de 72
projecten op 2,5 miljard gul
den.
DEN HAAG (ANP) Nederland
gaat, als eerste land van de Euro
pese Gemeenschap, Portugal econo
mische steun veiHenen, en aai deze
steunverlening voor een aanzienlijk
deel verstrekken via Portugals voor
malige koloniën Mozambique en Gui
nee-Bissau. Dit blijkt uit hetgeen
de minister van Buitenlandse Zaken
mr. M. van der Stoel, gisteren op
een persconferentie in Den Haag
heeft meegedeeld.
Met Mozambique en Guinee-Bissau
is oriënterend overleg geweest over
de ontwikkelingsprojecten die door
NedehUajid zullen wordiem gefinan
cierd, maar zullen worden uitbesteed
in Portugal. Met Portugal zelf zal
contact worden opgenomen over hulp
bij de vestiging van uit de voorma
lige kolomen afkomstige Portugezen
hetgeen (vooralsnog) de enige recht
streekse hulpverlening aan Portugal
is
Nederland zou graag hebben gezien,
aldus mr. Van der Stoel, dat de Eu
ropese Gemeenschap Portugal, eer
der de helpende hand had geboden,
slagvaardiger had gereageerd om de
omverwerping van het bewind van
DEN HAAG (SP) De Amerikaanse
F-16 straaljager kan nu ock weer niet
alles. Het toestel heeft o.a. een
lagere snelheid dan de Starfighter
en wordt niet uitgerust met
apparatuur die voor andere taken
dan grondsteun en handhaving van
een beperkt luchtoverwicht nodig
zijn. Defensieminister Vredeling
heeft dit gisteren in de Eerste
Kamer bij de behandeling van zijn
begroting verklaard.
De minister reageerde hiermee op
verwijten die in eerste instantie uit
zijn eigen partij, de PvdA, zijn
gekomen, nameflijk dait de F-16 als
deze de opvolger van de Starfighter
zou worden, de bewapeningsspiraal
zou aanjagen. Hij wees er ook op
dat de oorspronkelijke 138 Starfigh-
ters waarover de koninklijke lucht
macht beschikte (inmiddels zijn er
19 neergestort) door slechts 102
nieuwe jagers zullen worden vervan
gen.
Vredeling zei de senaat dat hij alle
gegevens over de opvolging van de
Starfighter voor 15 mei aan het
kabinet zal verstrekken. Op die
Caetano'. Anderzijds was Portugal
ook niet erg duidelijk in heit formule
ren van zijn wensen. Uit h«t amibwoord
van de minister op vragen bleek
dat het weinig slagvaardige beleid
van de Gemeenschap mede het ge
volg was van de wens van sommige
landen de ontwikkeling in Portugal
door economische steunverlening te
beïnvloeden. Nederland, aldus de
minister, 'wil alles vermijden dat
zou kunnen liiken op democratisch
kolonialisme'. Het heeft daarom be
sloten 'niet meer te wachten', maar
het hoopt dat andere Westeuropese
landen het Nederlandse voorbeeld
zullen volgen en hulp kan worden
verleend in het verband van de Eu
ropese Gemeenschap.
De minister legde uit dat Portugal
geen ontwikkelingsland is, dat het
onmogelijk als concentratieland kan
worden bestempeld, en dat men daar
om moet 'passen en meten' om het
geld te vinden voor projecten waar
door Portugal kan worden geholpen.
Vooralsnog gaat het om een bedrag
van 10 miljoen gulden voor Mozam
bique; voor Guinee Bissau is nog
geen bedrag vastgesteld.
i Mooi ideetje: bezoek de
Keukenhof in Lisse.
Want nu ziet u Europa's
grootste bloementuin op ïn
best In voile bloei,
kom kijken hoe gekleurd de
keukenhof
datum loopt de offerte af van
General Dynamics, de fabriek die de
F-16 maakt. Dat geldt trouwens ook
voor de offerte van de Zweedse
Saab-fabriek voor de Viggen.
Volgens insiders zou de zaak al deze
vrijdag in het kabinetsberaad ter
sprake kunnen komen. Na de
beslissing van het kabinet zal
Vredeling het resultaat in een nota
aan het parlement bekendmaken. De
bewindsman ontkende in dit ver
band dat de Deense regering, die
voor eenzelfde keus staat, deze zou
hebben uitgesteld om af te wachten
wat Nederland onder invloed van
het recente PvdA-congres van plan
zu zijn. De Denen beslissen in mei,
zei hij.
De vervanging van de Starfighter
zal volgens Vredeling binnen het
gestelde budget van 2,3 miljard
gulden kunnen blijven. Van een
onverwachte prijsverhoging vam de
F-16 zou geen sprake zijn.
Uit het verder weinig opwindende
ctefensiedebat bleefk nog dat de
regering andere Noordzeelanden
heeft uitgenodigd voor een bespre
king in Den Haag over beveiliging
van booreilanden. Ook bevestigde
minister Vredeling dat het onder
zoek naar de mogelijkheid voor het
leger om op beperkte schaal in
Canada te gaan oefenen ondanks de
tot nu toe gebleken bezwaren, wordt
voortgezet.
ALMELO (ANP) In Twente
is een grote rijbewijzenzwendel aan
het licht gekomen, waardoor vol
gens de politie honderden Turken rij
den met een onrechtmatig verkre
gen rijbewijs. Drie Turkse gastarbei
ders zijn gearresteerd.
Uit het recherche-onderzoek is ge
bleken dat Turkse gastarbeiders via
de arrestanten, maar ook langs an
dere wegen tegen betaling van 500
a 900 gulden een vervalst Turks rij
bewijs konden krijgen. Met dat
Turkse rijbewijs kregen ze vrij ge
makkelijk een Nederlands rijbewijs
hoewel velen nog nooit hadden gere
den.
De zwendel zou in 1970 zijn begon
nen. De zaak kwam aan het licht,
toen een Turkse vrouw in Almelo bij
een verkeersongeluk om het leven
kwam. De bestuurder van de auto
waarin ze zat, had een vals rijbe
wijs.
Den Haag Grote afwezige in het
vandaag verschenen zesde deel van
dr. L. de Jongs geschiedenis over het
koninkrijk der Nederlanden in de
Tweede Wereldoorlog is drs. Frie-
drich Weinreb, de nog altijd zeer
omstreden joodse econoom. Juist in
de periode die dit deel beslaat, juli
'42 tot mei'43, ontwikkelt Weinreb
zijn eerste reeks activiteiten; hij zou
van de bezetters toestemming heb
ben gekregen om met drie trein-
transporten joden die op een bepaal
de door Weinreb samen te stellen
lijst, kwamen, naar het onbezette
deel van Frankrijk te brengen. In
het nieuwe deel van De Jong is
Weinreb één zin in de tekst en één
regel in een voetnoot. Dr. De Jong
zei op een gisteren gehouden pers
conferentie dat hij graag de activi
teiten van Weinreb in 1942 in dit
deel behandeld had en zijn her
nieuwde optreden in 1943 in het vol
gende deel, maar dat hij "geen vrije
keus" had. Dr. D Jong: "het zou vol
strekt onmogelijk en onbehoorlijk
zijn geweest, vooruit te lopen op de
conclusies van de medewerkers van
het rijksinstituut voor Oorlogsdocu
mentatie mr. Giltay Veth en Van
der Leeuw. „Beide wetenschappers
leggen op dit moment de laatste hand
aan een reusachtig onderzoek naar
de handel en wandel van Weinreb,
waarvoor destijds door het Instituut
een speciale studiecommissie werd
ingesteld.
Dr. De Jong zei dat Van der
Leeuw ondermeer twee keer naar
Israël Is geweest en daar gedurende
twee maanden met 80 getuigen over
Weinreb heeft gesproken. In totaal
zijn 400 personen over Weinreb ge
hoord; de man zelf woont in Zürich,
waar hij verleden Jaar september
uitgebreid is ondervraagd over zijn
gedragingen. De commissie-Wein-
reb is nu voor 80 procent met het
rapport in eerste concept klaar en
met de helft voor het tweede con
cept. Dr. De Jong verwachtte dat
het uiteindelijk rapport qua om
vang zeker in de buurt van 1600
bladzijden zou komen te liggen. In
oktober van verleden Jaar is aan
staatssecretaris van O. en W. dr.
G. Klein, onder wie het Rijksinsti
tuut van Oorlogsdocumentatie res
sorteert, machtiging gevraagd tot pu-
blikatie van het rapport. 'Tot op
heden hebben we nog geen antwoord
van de staatssecretaris ontvangen",
aldus dr. De Jong, die zich bij na
dere vragen op de persconferentie
overigens haastte, op te merken dat
men achter de late reactie van de
bewindsman waarschijnlijk niets
geheimzinnigs hoeft te zoeken.
In elkgeval zullen de getrouwen
van het werk van De Jong pas na
der vernemen over het mysterie-
Weinreb in deel zeven van de serie
mei '43 tot Juni '44), dat waar
schijnlijk volgend Jaar april uit-*
komt, maar in elk geval niet vóórdat
het rapport over de man is gepubli
ceerd. Uit de toon van die ene zin
over Weinreb in het nu verschenen
deel ("enkele duizenden die een haast
onschokbaar geloof koesterden in de
verhalen van een Scheveningse doc
torandus in de economie, F. Wein
reb") valt zonder al te veel specula
tie af te leiden dat De Jong's slot-
oordeel over de figuur negatief zal
luiden.
Twaalf delen
Met dit zesde deel is de helft van
het totale projekt voltooid. Dr. De
Jong zei dat de totale omvang van
het werk nu vaststaat: twaalf de
len. "Maar", voegde hij er haastig
aan toe, "over hoeveel banden het
zullen worden, kan ik niet met ze
kerheid voorspellingen doen. De
laatste drie delen, dus ook dit Jong
ste, zijn in dubbele banden gepubli
ceerd. In april 1985 moet het werk
klaar zijn en dan hoopt dr. De Jong
de tweede-wereldoorlog kenner Evert
Werkman in dichtvorm van repliek
te dienen op dien geestige sonnet
over de sysyf us -arbeid van de his
toricus. Op dit moment zijn al 660
duizend exemplaren van de ver
schillende delen verkocht.
Ook dit deel is weer in de beken
de, verhalende, bijna journalistieke
trant geschreven. De jodenvervolging
tweede fase (de deportaties maar de
uitroeiingskampen), het verzet en de
weifelende rechterlijke macht ne
men een belangrijke plaats in in het
boek. Vooral de slappe, draaierige
houding van ons hoogste rechtscol
lege, de Hoge Raad, onderstreept nog
eens hoe het Nederlandse volk dat
zich tot dan toe altijd gekoesterd
had in een onweersproken notabel
leiderschap in de steek werd gelaten.
Nu de Hoge Raad in een berucht ar
rest uit begin '42 vastlegde dat de
rechter onbevoegd was om verorde
ningen van de bezetters te toetsen
op hun wettigheid, viel een stuk
morele en juridische rechtvaardi
ging van het verzet weg.
De stijl van De Jong is anekdotisch
en soms niet vrij van een zeker
voyeurisme. Het is een meeslepend
verhaal in brokken. Allerlei dwars
verbanden zoekt men nog tevergeefs.
(Wellicht zal het reeds aangekondig
de grote hoofdstuk in deel 7 over de
verarming van Nederland in sociaal-
en financieel-economische zin hier
wat verheldering brengen en hoeven
niet alle conclusies tot deel 12 te
wachten.
Soms klinkt een stuk nauwelijks
verwerkte woede tussen de regels
door. Zoals in het trieste relaas over
de jodin Ans van Dijk, oorspronke
lijk lid van een verzetsgroep, later
nadat zij tegen de lamp gelopen
was agent provocateur en ver
raadster van een aantal van haar
Joden-lotgenoten. Ans van Dijk is na
de oorlog door 't bijzonder gerechts
hof in Amsterdam ter dood veroor
deeld en geëxecuteerd. De Jong zegt,
niet zonder meer te betwisten dat
zij die straf niet had verdiend, maar
benadrukt haar dwangpositie als be
dreigde jodin en vergelijkt daarbij 't
minieme aantal van vier jodenja
gers dat na de oorlog inderdaad voor
het vuurpeloton kwam, alle overi
gens kregen gratie, of zelfs niet eens
de hoogste straf. "Wij achten dat
feit in schril contrast staan met de
executie van Ans van Dijk", schrijft
De Jong. Op de persconferentie voeg
de hij eraan toe dat zeer wel in de
veroordeling van deze beklagens
waardige vrouw kan hebben mee
gespeeld dat zij homosexueel was, 'n
extra-belastende omstandigheid in
die dagen.
HAN MULDER.
Friedrich Weinreb
AMSTERDAM (ANP) Als de
Amsterdamse gemeenteraad van
middag Pit Treumann tot wethouder
kiest, wil WD-fractieleider Huub
Jacobse door de rechter laten uit
maken of vijftien leden van de
PvdA-fractie hun zuiveringseed al
dan niet schenden.
Volgens deze eed dient ieder raads
lid in staat te zijn zonder last of rug
gespraak met de achterban een
stem uit te brengen in de gemeen
teraad. "We hebben hier een spec
taculair geval, waarbij we te maken
hebben met mensen die anders zul
len stemmen dan ze eigenlijk wil
len". aldus Jacobse.
Vijftien van de zeventien leden,
van de Amsterdamse PvdA-fractie,
wilden aanvankelijk de kandidatuur
van Treumann niet ondersteunen. Ze
hebben echter van de gewestraad
opdracht gekregen dit wel te doen
om zo de eenheid binnen de PvdA
te bewaren.
De verkiezing van een nieuwe wet
houder is nodig, omdat Huib Riethof
onlangs als wethouder voor de PSP
aftrad in verband met de metro
kwestie.
ADVERTENTIE
r
groenoordhal leiden
WRUm <U Zwijqarioon -TM.071-20045
TOEGANGSPRIJS f 230 p.p.
