Vrijwilligers
bezoeken
zwakzinnigen
in inrichting
een GRANDIOZE ARTIESTENAYOND
Bonaventura
blijft oppermachtig
DONDERDAG 3 APRIL 1075
DE KOSTEN BEDRAGEN inclusief vervoer en toegangsbewijs f 13,50
BOEKINGSADRESSEN: LEIDSCH DAGBLAD - Witte Singel I - tel. 071—25041, tst. 45
REISBUREAU BEUK - Vuurtorenplein 15 - Noordwijk
REISBUREAU BEUK - Beestenmarkt 19 - Leiden
REISBUREAU BEUK - Vierkant - Lisse
RIJSCHEMA: Vertrek vanuit Lisse - Vierkant bij Reisbureau Beuk plm. 18.45 u.
Sassenheim - bij het K.S.A. gebouw plm 18.55 u.
Noordwijkerhout - Witte Kerk plm. 19.05 u.
Noordwijk - Vuurtorenplein plm. 19.15 u.
Katwijk - VVV-boulevard plm. 19.30 u.
Rijnsburg - Remiseflat plm. 19.40 u.
Leiden - Station plm 19.45 u.
Noordwijkerhout Een zwakzinnige
ls zo "gek" nog niet. Helaas is de
ervaring dat verworpen mensen
zoals zwakzinnigen nooit de kans
hebben gekregen om een op hun
niveau aangepast leven te leiden.
Zo'n 32.000 zitten er in inrichtingen.
Dan zijn er nog zo'n 100.000 van wie
we weinig of niets weten; zij wonen
bij hun ouders thuis of zijn in de
kinderdagverblijven.
Gelukkig komen er schoorvoetend
ontwikkelingen op gang die de
zwakzinnigen meer recht doen. In
het kielzog van de Dennendal-ge
dachte "de zwakzinnige is een
mens" proberen degenen, die in de
zwakzinnigenzorg werken, het kli
maat in de inrichtingen te
verbeteren. Zij doen dat met de
hulp van enkelingen uit de
samenleving, die al zover zijn dat ze
zwakzinnigen volledig als mensen
willen erkennen.
In de praktijk blijkt dat een
omgeving zonder vooroordelen zo
gunstig werkt, dat een zwakzinnige
soms na jaren isolement plotseling
zichzelf wordt. Zoals Rob (14), die
al die jaren dat hij in de inrichting
verbleef zijn mond niet opendeed.
Tot de dag dat hij door regelmatig
contact met zijn zus zove rkwam
dat hij ging praten. De band met
het zusje deed hem zo goed dat zijn
gevoelens eindelijk loskwamen.
Een ander voorbeeld is een
twintigjarig meisje dat vanaf haar
tweede jaar in de inrichting zat. Ze
had geen enkel contact met de
buitenwereld en had zelfs nog nooit
een gewoon huis gezien. Toen
iemand van buiten de inrichting
zich over haar ontfermde en haar
mee naar huis nam, bleek dat het
meisje dingen wilde doen waar nooit
iemand aandacht aan had besteed.
Ze leerde lezen en schrijven.
Contact met de buitenwereld. Een
holle frase zolang zwakzinnige
mensen worden buitengesloten.
Maar liefst zestig procent van hen
zit in de inrichting zonder ooit
bezoek te krijgen. Er zijn mensen
die tot aan hun dood niet eens
weten hoe en wat er buiten de
poorten van de inrichting gebeurt.
Een aantal tehuizen is zich bewust
geworden van deze onmenselijke
situatie en heeft vrijwilligers
aangetrokken, die de bewoners van
de inrichting regelmatig bezoeken.
Er zijn inmiddels projecten met
pleeggrootouders, met wandeltantes
en bezoektantes.
Werkwinkel
De laatste tijd worden er steeds
opnieuw pogingen gedaan om de
Voor dodelijke
messteken in
Leiderdorp:
2,5 jaar
DEN HAAG (ANP) De rechtbank
in Den Haag heeft vandaag de 28-
jarige Turk S.K. uit Den Haag ver
oordeeld tot twee jaar en zes maan
den gevangenisstraf met aftrek van
voorarrest wegens zware mishande
ling de dood tot gevolg hebbend. De
officier van justitie had drie jaar
met aftrek van voorarrest geëist.
Op 1 december van het vorig Jaar
heeft K. zijn landgenoot Mustafa C.
in Leiderdorp na een korte ruzie en
kele messteken toegebracht waar
door het slachtoffer korte tijd later
overleed. K. heeft ontkend de mes
steken toegebracht te hebben. Na de
steekpartij was de verdachte naar
België gevlucht, waar hij later werd
gegrepen.
Vandaag diende voor de Haagse
rechtbank tevens de zaak van de 18-
Jarige schoonmaker Ed D. De Offi
cier van justitie, mr. E.A.J. Hillen,
eiste wegens doodslag acht Jaar met
aftrek van voorarrest. In de nacht
van 16 tot 17 oktober van het vorig
jaar heeft D. de 34-Jarige adjunct-
direèteur van een Mazda-garage in
Den Haag, Walter Lauret, doodge
stoken. De dader meldde zich twee
dagen na de steekpartij vrijwillig bij
de politie. Voor de rechtbank ver
klaarde D. dat hij in een waas ver
keerde toen hij de man doodstak. 'Ik
zag niets meer. "Het was zwart voor
mijn ogen. Ik was zo zenuwachtig. Ik
wist niet wat er gebeurd was. Ik rea
liseerde me niet eens dat hU dood
was. Ik had zoiets nog nooit mee
gemaakt. Ik ben geen moordenaar.
zwakzinnigen uit hun eenzaamheid
te halen. Zo heeft de Stichting
Werkwinkel (een vrijwilligers-be
middelingsbureau) begin deze
maand een forse stoot in de goede
richting gegeven. De televisie-uit
zending van Werkwinkel in
maart liet op een ontroerende
manier zien hoe waanzinnig geluk
kig een zwakzinnig kind reageert op
een beetje warmte en genegenheid
van een ander. Die ander is in dit
geval een vrijwilliger, die trouw een
bewoner van de inrichting bezoekt
en hem na verloop van tijd ook
eens mee naar huis neemt. De
uitzending is zo aangeslagen dat
zich al zo'n duizend mensen hebben
gemeld die willen meewerken. En er
komen nog dagelijks brieven binnen.
Volgens het team van Werkwinkel
zijn er ook veel reacties gekomen
van mensen, die het zelf moeilijk
hebben. Mensen die weten wat het
is om Je eenzaam te voelen en
daarom gemotiveerd zijn om te
helpen. Maar juist bij deze mensen
is tevens hun schroom opvallend. Zo
vroeg een alleenstaande vrouw zich
af of zij voor dit werk wel
geaccepteerd zou worden omdat zij
Indonesische is.
Kwetsbaar
Sttichting Werkwinkel: "Als Je Je als
virjwilliger opgeeft, moet je wel
weten waar je aan begint. Je kunt
het niet na een tijdje zomaar
opgeven. Een zwakzinnige heeft
maar heel weinig relaties. Hij leeft
met de groepsleider, die dan nog
vaak wisselt ook. Hij zit dus in een
onttzettend kwetsbare positie. Ook
moeten vrijwilligers in het begin
niet teveel dankbaarheid en harte
lijkheid verwachten omdat ze zo
aardig zijn voor die uitgestoten
mens.Ook moet Je er goed van
doordrongen zijn dat zwakzinnigen
er niet altijd zo aantrekkelijk
uitzien. Dat je je in een milieu
begeeft waar het mooi zijn van
mensen niet belangrijk is. Ongetwij
feld zullen veel mensen niet eens
weten wat een zwakzinnigeninrich
ting is. Dat is helemaal niet erg.
Want Je moet toch een periode
inbouwen waarin je al die facetten
moet leren kennen".
De Stichting Werkwinkel zal niet
zelf de mensen die zich hebben
aangemeld selecteren. Werkwinkel
bemiddelt slechts tussen de vrijwilli
gers en de inrichtingen, die de zaak
verder moeten afhandelen. Wel zal
de stichting over drie maanden
iedereen die heeft gereageerd een
enquete-formulier sturen waarin de
ervaringen worden gevraagd. Wan
neer iemand om de een of andere
reden door een inrichting is
geweigerd, zal werkwinkel proberen
hem in contact te brengen met een
andere inrichting.
Bavo
Een inrichting, waar de vernieu
wingsgedachten de laatste jaren al
in praktyk worden gebracht, is de
Sint Bavo in Noordwijkerhout. In de
Bavo —met 700 bewoners telt de
sector zwakzinnigenzorg "De Half ak
ker" honderd mensen. Volgens
groepsleider Kay Okma en Egbert
de Bruin, die zich speciaal
bezighoudt met. de bezoekersdienst
en de oudervereniging, heeft de
vereenzaming van veel zwakzinnigen
te maken met een dichtgeslagen
gestichtstoestand. Kay Okma: "Van
uit de gestichten is Jarenlang het
contact met de buitenwereld ont
moedigd. Als de familie iets wilde,
zeiden de groepsleiders: als Je
babbels hebt, stap je maar op. Dan
neem Je je zus of broer maar mee.
Je kunt Je voorstellen dat zo de
banden met de familie steeds
kleiner werden. We hebben dan ook
maar een kleine groep van
getrouwen die naar de inrichting
blijven komen".
Inmiddels is er wel wat veranderd.
In de meeste inrichtingen zullen de
ouders, broers of zusjes niet meer
als lastposten tegemoet worden
getreden. Er zijn al tehuizen die de
bezoekuren hebben afgeschaft omdat
ze bezoekers de gelegenheid willen
geven de hele dag te komen.
Van de honderd bewoners in De
HaLfakker van de Bavo krijgen er
zo'n twintig vaker bezoek. De
overigen zien zeldeTi of nooit iemand
die speciaal voor hen komt. Vooral
de oudere zwakzinnigen krijgen
bijna nooit bezoek. Van sommigen is
het duidelijk dat naar moderne
inzichten zij ooit onterecht in de
inrichting zijn gekomen. Vanuit de
Bavo is alles gedaan om familie van
de bewoners op te sporen. Men
heeft zelfs via doopregisters probe
ren te achterhalen waar ze wonen.
En wanneer een familielid was
gevonden, werd alles in het werk
gesteld om hem in contact te
brengen met de zoon of broer in de
inrichting.
Ook de samenwerking tussen familie
van bewoners en personeel zoals dat
bij de Bavo sinds een jaar bestaat,
heeft veel goeds tot gevolg. Er is nu
al een duidelijke toeneming van het
bezoek. Bovendien betekent de actie
van de Stichting Werkwinkel een
welkome aanvulling hierop.
Schuldgevoelens
Kay Okma: 'Vaak zit de familie met
schuldgevoelens. Maar als je daar
voor begrip toont willen ze graag
meewerken. Als personeel moet je
voorzichtig zijn dat je van familie
en ook van vrijwilligers niet teveel
verlangt. Je moet rekening houden
met de draagkracht van de familie.
En wanneer een zwakzinnige in een
klein gezinsverband kan zijn en niet
zoals in de inrichting alleen maar in
de grote groep, dan merk Je pas
goed wat zijn behoeften zijn. De
verpleging van nu beleeft zwakzin
nigen meer als mensen met
behoeften. En dan voel je pas goed
waar je tekort schiet".
De groepsleiding van de Bavo stelt
bij de selectie van vrijwillige
bezoekers voorop dat het wel tussen
twee mensen moet klikken. Iemand
kan een voorkeur koesteren voor een
bepaalde bewoner; maar het kan
ook dat men pas na enkele bezoeken
aan de afdeling een bewoner
ontmoet met wie het echt klikt. En
wie denkt dat het alleen maar
kinderen zijn die behoefte hebben
aan contact, heeft het mis. In een
zwakzinnigeninrichting wonen niet
alleen maar leuke, speelse kinderen
die de "pleegouders" om de hals
vallen.
door Madeleine Roumen; foto; Kurt
Bokenkamp
Donderdag 10 april 20.30 uur, inde Rijnstreekhal, Alphen aan den Rijn
LEIDEN —Zonder zelf te moe
ten spelen moest A. Schuering toe
zien hoe zijn koppositie werd verste
vigd door een overwinning van L.
Konings op J. J. Piket. In deze par
tij miste Piket na het offeren van
twee stukken waarschijnlijk de
winst.
Van beslissend belang zijn de par
tijen Konings—Schuering en Kem-
perman-Van Dijken die morgen ge
speeld worden. Overige uitslagen
vijfde ronde eerste klasse: L. Pols—
A. M. J. van der Berg, 0—1, J. Bak
ker—R. van der Aardweg 0—1, G. v.
Dijk—Van der Wijngaard 1—0, J.
TolenaarH. v. Halderen E;
BongersTh. Piket H. Keim-
permanR. Dobbelaar 10.
Stand aan kop:
I. A. Schuering 5, 2. H. Kemper
man, B. v. Dijken, L. Konings, 4. In
de tweede klasse is de strijd nog vol
ledig open.
Stand aan kop
1/4. Rijnsburger, Van Oudshoorn,
Vrieze. Geyer 4, 5/6. Geertsma, Van
Beijeren 3%.
met o.a.
Het LEIDSCH DAGBLAD laat i.s.m. Reis- en touringcarbedrijf BEUK bussen naar Alphen aan den
Rijn rijden om belangstellenden de gelegenheid te geven deze avond bij te wonen.
Trots met de Leidsch Dagbladbeker op schoot:
VADER ABRAHAM
MIEKE
HERMAN EMMINK
het Vader Abraham
showorkest
Bonaventura 1 en Visser 't Hooft.
schoolbasketbal, die gisteren in de
Vijf Meihal werden gehouden, heb
ben een drievoudige zege van de
scholengemeenschap Bonaventura-
Kijokenborg opgeleverd.
Alleen bij de jongens en meisjes 12-
jarigen kwam Bonaventura er niet
aan te pas. In deze finalegroep was
de Louise de Coligny s.g. de beste.
Louise legde beslag op de eerste
plaats bij de jongens met de Paulus
s.g. als tweede, en legde beslag op de
tweede plaats bij de meisjes achter
het Stedelijk Gymnasium.
In de leeftijds-categorie 13-14
Jarigen waren er twee titels voor
Bonaventura. Het jongensteam bleef
Rembrandt s.g.. Vijf Meilaan en de
Chr. LTS voor. De meisjes bleven het
Stedelijk Gymnasium en de Pauhis
s.g. de baas. Toen concentreerde de
strijd zich op de afronding van de
schoolcompetitie. Met de afwezigheid
van de drie langste spelers bij titel
houder en landskampioen Bonaven
tura leek de strijd geheel open. Een
sensatie hing in de lucht toen Rem
brandt sg. Burggravenlaan geduren
de de hele eerst speelhelft Bona ach
ter zich hielden. Bij rust was het
10-10 maar Bonaventura pakte toch
de zege: 36-23. D&arna had de hou-
de van de Leidsch Dagblad-beker
niet veel moeite om zich in de finale
te spelen. De Oranje Nassaumavo
capituleerde met 29-16.
In de andere groep leek het er even
op of de finale een "Bona-onderons -
je" zou worden. De Christelijke Pe
dagogische Academie stak hier een
stokje voor door het tweede team
van Bonaventura na een achter
stand van vijf punten toch te klop
pen: 17-15. Daarmee werd gelukkig
een broederstrijd voorkomen, de
aanstaande leraren plaatsten zich
door een eerdere zege op de MTS-
MSG 1 in de finale.
In de finale bleek duidelijk dat
Bonaventura het gemis van Van
Rooden en Berendsen maar moeilijk
kon opvangen. De fel spelende Chris
telijke Pedagogische Academie bleef
steeds op kleine afstand van Bona.
Bij rust was het 11-8. Daarna ver
liep de strijd voor de oranje-hem
den wat voorspoediger en was de
marge bij het eindsignaal zeven pun
ten: 23-16.
Bij de meisjes behaalde Bonaven
tura een tweede plaats achter de
Visser 't Hooft scholengemeenschap
dat in de beslissende poule-wedstrijd
Bona met vier punten voorbleef: 21-
17. Visser 't Hooft bleef daarmee on
geslagen. Na afloop ontvingen de
aanvoerster en aanvoerders van de
teams de prijzen uit de handen van
Leidse inspecteur voor lichamelijk
onderwijs. Aan de winnaars van de
scholencompetitie, Bonaventura 1 en
Visser 't Hooft overhandigde hij de
door het Leidsch Dagblad beschik
baar gestelde wisselbekèr.
Eindstand jongens 12 jaar: 1. Loui
se de Coligny s.g. 2. Paulus s.g. 3.
Rembrandt Vijf Meilaan. Meisjes 12
jaar: 1. Stedelijk Gymnasium, 2.
Louise de Coligny sg. Jongens 13-14
jaar: 1. Bonaventura Kijckenborg
2. Rembrandt sg Vijf Meilaan, 3 Chr.
LTS 4, Rembrandt sg. Voorschoten.
Meisjes 13-14 jaar: Bonaventura
Kijckenborg 2. Stedelijk Gymnasium
3. Paulus s.g. 4. Oranje Nassau-ma-
vo. Meisjes schoolteams: 1. Visser 't
Hooft s.g. 2. Bonaventura Kijcken
borg 3. MEAO 4. Stedelijk Gymna
sium. Jongens schoolteams: 1. Bona-
ventura-Kijckenborg 2. Chr. Peda
gogische Academie, 3. Bonaventura-
Kijckenborg 2, 4. Oranje Nassauma
vo 5. MT*S-MSG 6. Rembrandt s.g.
Burggravenlaan 1. 7. Rembrandt s.g.
Burggravenlaan II, 8. Christelijke
LTS.
(t.b.v. het geestelijk en lichame
lijk gehandicapte kind). herman emmink
