1
f
i.'fA
Gerry de Groot fascineert
in bizarre 'Makropoulos'
herregend bloemkoolcorso
iet reclame van Gratama
Emmy Verhey speelde
(technisch) erg knap
Sublieme dansen
(9uc/
teuws
I
DAG 3 FEBRUARI 1975
;r de
SIDEN/OEGSTGEEST Rients
trad zaterdagavond op in
>ijkert[ Rijnlands Lyceum met zijn pro-
'Regen Op Het Bloemkool-
De Friese cabaretier, die
felde voor een slechts ten dele ge-
zaal, zong liedjes van Cees
vaarbij hij zelf de teksten
gemaakt. Daarnaast zorgde het
Bylstra voor de mu
lle omlijsting. Dat Rients Grata-
via de 'Ster-reclame" de geneug-
verdedigt van Sonnema's Beren-
kor- |g is tot daar aan toe. maar dat
geld. meent tijdens zijn programma
ast— delijk te moeten zeggen, dat hij
ea-1 'suikervrije Rivella' gaat drin-
gaat werkelijk te ver. Op zich -
is er alle begrip vooor. dat de
>aretier zijn programma finan-
el laat begeleiden door Friesche
,Lg uit Leeuwarden, teneinde de
pten enigszins te kunnen drukken.
ver te gaan en dit pro-
kt ook nog in de skètches te ver-
rken getuigt van weinig artistiek
ïzicht. Het werkt uitermate hin-
lijk. Dat filmproducers daar vaak,
walgens toe, gebruik van maken
overbekend. Laat een cabaretier
reclame echter beperkt houden
het programmaboekje en het
»t ook nog eens in de tekst verwer-
Daamaast is de samenspraak
st de brandwacht, die liever thuis
de televisie was blijven kijken
ioe is het mogelijk!) erg amateu-
stisch opgezet. Niemand van de
eschouwers in het Rijnland Lyce-
dan ook verbaasd, toen Gra
ma tijdens deze samenspraak,
op tape was vastgelegd, 'plot-
ling' achter de coulissen vandaan
vam. Bij het liedje 'Allemaal be-
ilve Daan' valt op, dat de bege-
Iders van Gratama, die voor de
•legenheid hun muziekinstrument
hebben weggezet vaak niet of
itermate slordig meezingen. In het
ogramma staat, dit ter oriënta-
de toeschouwer, dat men
van overtuigd mag zijn, dat al-
wat in de loop der tijden in het
■ogramma is veranderd, verscho
of vervangen tot doel heeft ge-
ad het programma nog leuker te
taken. Tja, wat moet Je met zo'n
tmerking? Het kan slechts, bete
enen, dat men of niet kritisch ge-
oeg het eigen produkt heeft beoor-
eeld, of Juist de verkeerde dingen
eranderd, verschoven of vervangen
eft. Ik wil niet zo ver gaan te stel-
fen, dat men nagelaten heeft Rients
Bratama zelf te vervangen, want
lis radiopresentator maakt hij toch
Qtijd een zeer evenwichtige indruk,
pratama moet echter in Hilversum
Bij ven en niet, met als excuus een
erregend bloemkoolcorso, het land
h trekken. Gratama moet het ver
hogen bezitten te onderkennen, dat
ten instrumentaal nummer van het
lombo o.l.v. Cees Bijlstra, dat de
iaam Interludium - 2' heeft mee
gekregen, niet in het geheel past.
[lusicaal is het ongetwijfeld erg
toed, maar het Nederlandse lied en
ïabaretminnend publiek zit bepaald
hiet te wachten op een beatnummer.
Dat de Friezen een eigen taal heb
ben is aan iedereen bekend. Maar
iat de Friezen ook een eigen humor
hebben is sinds zaterdag pas dui
delijk geworden. Ondanks het feit,
Sat Rients Gratama (oa. door de
rie 'a's in zijn naam) meent, ana
loog aan de status van de verschil
lende omroepen, zich een a-cabare
tier te moeten noemen. Hij heeft
LEIDEN/OEGSTGEEST Emmy
Verhey, opgetreden in de K. en O.
matinée in de Groene Kerk, is een
violiste met vier sterretjes achter de
naam. Gaat u maar na: Amsterdam
(Krebbers), Luzern (Sohneiderhan)
Moskou (Oistrach), Milnchen (een
wereldtitel). Maar als u naar haar
podium kijkt, ziet u geen maëstra,
kracht-fluïdum ontbreekt haar. Ze
lijkt niet voor de massa geboren, al
ziet zij die geregeld aan haar voe
ten, en wanneer zij met een char
mant stemmetje twee programma-
wijzigingen meedeelt, horen maar
een aantal rijen waar zij het over
heeft. Door deze inleidende mede
deling hebben we onwillekeurig al
veel van haar speeltrant verraden.
Een kernpunt ter beoordeling, is
de wijze van interpreteren van De-
bussy's enige vioolsonate, het laat
ste belangrijke werk van een door de
dood getekende. Jammer, dat het
programma daar geen tegenhanger
voor had. Bijvoorbeeld Bartok's so
losonate, ook zwanezang, een legaat
aan de mensheid. Bartok geeft zich
dodelijk ernstig over in een stilma-
kende alleenspraak in een bijna on
aardse "Melodia". Debussy weert
zwierig-capricieus de dood af, niet
zonder hoon, en danst hem weg in de
finale. Het is niet zo geworden, dat
Emmy Verhey dat wat hier door de
noten heen grijnst met het toegela
ten realisme "zichtbaar" maakte of
psychisch "beschreef". Maar haar
6pel, gezien in het technisch aspect,
is begenadigd. Zie. of luister terug
naar de episode in Ravel's Tzigane,
waar d componist de begeleiding
weglaat. Toverklank op alle snaren.
Alles in die Tzigane is moeilijk: in
tonatie, applicatuur, pizzicato's maar
hoorbare moeite bestond er niet. We
misten wel bijbehorende or
kest en dat gold ook Introduction et
Rondo capriccioso van Saint-Saëns,
die er nu maar een weinig kleurrij
ke pianopartij aan overhield. Ab
sent was Bartok niet, zijn Roemeen
se Dansen kregen nog eens de beurt,
naar daarvan is de oerschepper
de vitale boerenman van de Balkan,
in bote fleur, zang en dans.
Op de zesde vioolsonate van Beet
hoven, waarmee het begon, gaan we
niet in. Ze bracht voelbaar geen
contact met de toehoorders, aan wie
de geliefde vijfde Frühlings-sonate,
beloofd was. De Ravel-solo bewees,
dat de vleugel in de Groene Kerk
de klank van één viool wegdrukt,
(vóór het podium gaan staan zou
veel verbeteren). Er is daarom tijd
nodig voor een geleidelijke aanpas
sing in het luisteren. Pianist Carlos
Moerdijk heeft daar niet onder ge
leden. Hij heeft de materie coloris-
tisch briljant onder de knie.
KEES VERHOEF
DEN HAAG De Boeroebceioer
verkeert in staat van verval. De res
tauratie van dit unieke tempelcom
plex op Midden-Java kost handen
vol geld Een groep vam bij ma vijftig
Indonesische dansers, zangers en mu
sici maakt daarom een wereldtour
nee. Een tournee ter ondersteu
ning van een grootscheepse fondsen
werving. Dank zij het werk van het
Nederlands Centrum van het In
ternationaal Theaiterinstdtult tneedt
het gezelschap, bestaande unit hof-
dansers van Djokjakarta, klassieke
dansers van Bah en Sumaitraanse
zangers, nu in Nederland op. Zater
dagavond werd een uitermate ge-
Slaagde voorstelling gegeven in het
Scheveningse Circustheater, dat vrij
wel vol was gelopen met liefhebbers
van de Indonesische cultuur. Zowel
d)e dansgroep van Djokjakarta als dlie
van Bali brachten de traditionele
dansen, die vooral zijn geïnspireerd
op klassieke helden, en godenverha
len. Indonesische dansers en danse
ressen beschikken over natuurlijke
soepelheid, waarop de Europese be
oefenaren van de baliletkunst te
recht Jaloers kunnen zijn.
Op Java hebben veel dansen een to
neelmatig karakter, maar de Javaan
se vorstenhoven kennen daarnaast
de Badaja en de Serknpi, gewijde
dansen, die even heilig zijn als sa
crale erfstukken. Hoe broos en hoe
sierlijk de de bewegingen van bijv.
de Serimpledansen zijn maakten vier
prachtige danseresjes van Djokja
karta aan het begin van de avond
al meteen duidelijk. De danslijmen
zijn in dllit geval al even teer als de
structuren van het al even schitte
rende Djokja-zilver. Er gaat van de
ze dansen, waarin alle expressie in de
arm. en voetbewegingen schuilt en
waarbij de gelaatsuitdrukking van
de uitvoerenden strak en geheel on
bewogen blijft, een enorme betove
ring uit. Perfect beheerst waren
trouwens ook de vele andere dansen,
die werden uitgevoerd op net inge
wikkelde ritme van de gamelanmu-
ziek. Zo subtiel en ingetogen als de
Javaanse (hof)danisen zijn, zo fel en
dynamisch zijn de Balinese dansen,
die zeer duidelijk zijn beïnvloed door
het Hindoeïsme. Ook hoer van wer
den in het Circustheater prachtige
voorbeelden geven. De populaire lied
jes van die Sumatraanse groep Im-
pola vielen geheel buiten het kader
van deze gesublimeerde volkskunst,
maar ze riepen bij velen In elk geval
wel fijne herinneringen aan tempo
doeiloe op.
Vanavond is er een voorstelling in
de Rotterdamse schouwburg!
PIE7TER C. ROSIER
r entoonstellingen
expostle van Anton Vrede en Pleter
Mol schilderijen en tekeningen. Ge
opend: dag. van 16.00—0.100 uur. zat.
van ai 14.00 uur zo vanaf 18.00 uur t/
dag. 2.30, 7.00 en 9.1S uur, zo. ook
4.45 uur. 18 jaar.
LIDO: 'The man with the golden
gun,' dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur. zo.
ook 4.45 uur. 14 Jaar.
REX: 'Hoera, mijn slipje is gestolen,'
dag. 7.00 en 9.15 uur. 18 Jaar.
Kindermatinee: 'Goofy, de held van de
Olympisch spelen,' woe., za. en zo. 2.30
Nachtvoórs telling'Stewardessenrap
port.' vr. en za. 11.30 uur. 18 Jaar.
TRIANON: "Mijn nachten met Su
zanne'. dag. 2.30. 7.00 en 9.15 uur. zo.
2.15. 4.30. 7.00 en 9.15 uur. 18 Jaar.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Anuakllnlek:
claase: de gehele
13.30 tot 14.30 i
18.30 tot 19.30 i
woensdagavond van 18.30 tot 19.8
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
Kort "exposeert eigen werk o.a. glas
buigen
Rijksmuseum van Oudheden (Ra
penburg 28) werkd.^10 ^uur voorm.—
Jon. de Wittseraat 40 Galerie Ka-
jblnet Gaper Wisselende expositie dL
Drukkerij De Bink. Rooseveltstraat 3.
Pleter TJepkema exposeert foto's; van
120 lanuari t/m 28 februari. Geopend
ma. t/m vr. van 817 uur.
Leidse bioscopen
LUXOR: 'Chinatown,' dag. 2.30, 7.00
Oug^auend lenst elke dag Acade
misch ilekenbulf behalve van dins
dag i 0» uur tot woensdag 18.00 uur
Dtaco '»essenh uleen vsd vrijdag
13.00 aw tot zaterdag 18.00 utu (EU-
6abeth uiekenhuls)
Bezoekuren Ziekenhuizen
Olaooneseenhuu. Middag bezoekuur:
I8.4&—14.80 uur. Avondbezoekuur:
18 8(>—1980 uur Kinderafdeling dage-
Hike van 14.00—19 00 uur. alleen «Öoi
oudera eondag 14.00—16.00 urn voor
overier- familieleden Kinderen beneden
Voor de Drematurenafdeling gelden de
kinder afdeling
eeen toegang
18.8020.00
de prematur
volgende bezoekuren (alleen
ouders)
Maandag t/m vrijdag:
18.30—18.45 uur
Zaterdag en zondag:
15.30—15.46 uur
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan, kan
de hoofdverpleegkundige hiervoor spe
ciale kaarten verstrekken
Alphen aan den Rijn
Unoord: le en 2e klas 11—11.80
Rilnoo
b.3b-i<
St Elisabeth-ziekennuia. klasseafde
lingen Volwassei
12.00 i
2.00, 4.30, 7.00
hgen.)
14 tto 14.45
1 uur Kr
11.16 tot 12
19.30 i
Kraamafrtellng:
<a
15—15.30 u alleen
ouders 18
llng:
18 jaa
STUDIO: -Mariken i
18.80
19.30 uur: kinderafdeling dag van
18 30 uur: 8e klasse: dag van 14
19.80 uur
lag van 15 tot 16 uur
19.80 uur; Kinderaf
deling dag van 15 tot 18.30 uur
CCU (hartbewaklng). dag. van 14.15
Nleumeghen.' tot 14.45 uur en van 19 tot 19.80 uur
Kraamafdellng: dai
18.30 i
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol
kunnen dag en nacht worden gemeld
bi) het informatiecentrum Geluids
hinder Schiphol (020—175000)
3 februari 1975
Honderd jaar geleden stond in
deze krant:
Dc heer M. C. de Vries, be
kend medailleur te Amsterdam
heeft een gedenkpenning ge
graveerd bij gelegenheid van
het 300-jarig bestaan der Leid-
sche hoogeschool. De voorzijde
stelt voor de borstbeelden van
Prins Willem I en van Koning
Willem III met een Latijnsch
omschrift, dat in vertaling
luid: De academie gesticht on
der Prins Willem I; het derde
eeuwfeest gevierd onder Ko
ning Willem III, 8 Febr. 1575
8 Febr. 1875. Op de tegenzijde
ziet men de faculteiten zinne
beeldig tot een groep ver-
eenigd, met het omschrift: Fa-
mam urbi laudem patrae lu-
cem addidit orbi, d.i. Zij (de
hoogeschool) schonk roem aan
de stad, lof aan het vaderland,
licht aan de wereld. In de af
snede (in de mun- en penning
kunde is dat de ruimte onder
de beeldenaar, Red.) staan de
wapens van Leiden en van
Holland. De grootte is in door
snede 68 millimeter.
Vijftig jaar geleden:
De commissie van deskun
digen, welke sedert 1921 de St.
Paul's kathedraal in Londen
heeft onderzocht, blijkt van
meening te zijn, dat er geen
grond bestaat voor de bewe
ring, dat het gebouw niet vei
lig is en dat personen, die de
kathedraal bezoeken of aldaar
een godsdienstoefening hou
den, gevaar lopen. Het totale
bedrag, waarvoor thans is in
geschreven op het fonds voor
het behoud van het Kerkge
bouw, bedraagt intusschen
reeds meer dan 215,000 pond
sterling (2y2 miljoen gulden,
Red.).
Vit Milnchen wordt gemeld,
dat Hitier na de binnenkort te
verdachten opheffing van het
verbod der nationaal-socialis-
tische beweging in Beieren on
middellijk zijn activiteit zal
hervatten met een openbare
vergadering in het circus Kro
ne. Hij zal met een veranderd
program den strijd tegen het
Marxisme voortzetten.
PANDA EN DE MEESTER-KR1MPER
65 - 127 Zodra de laatste wagon van de trein voorbij reed,
richtte Joris het verkleinende apparaat en haalde de trekker
over. Een felle lichtstraal schoot tegen het rijtuig - en terwijl
de trein nietsvermoedend door reed, begon de getroffen wagon
te krimpen. De wielen raakten van de rails en hobbelden over
de dwarsliggers, en daarop brak de koppeling.
"Geslaagd..." prevelde Joris, die achter de trein aan had ge
hold "Het meest ruwe werk is achter de rug. Het zal nog wel
even duren voor men dit geld-transport zal missen - en in
middels ben ik met dit rijk gevulde speelgoedje allang verdwe
nen Nu eerst even naar professor Kalker om het te laten ver
groten. En dan kan ik op mijn gemak de inhoud gaan besteden
aan een prettig en cultureel leven..."
Het
geheim
van de
Macu
Ancapa
tfa, om in de grote
ijzeren vogel /nee
te kunnen vliegen
r We hebben geluk! Vandaag vertrekt
er nog een vliegtuig naar Peru
GEBONDEN
KONIJNESOEP
Hak het karkas in stuk
ken, met eventueel over
gebleven andere botjes en
zet die op in een braad
pan, tesamen met enkele
kleine blokjes ontbijtspek
of 1 stukje spekzwoerd, 1
gesneden ui, 1 theelepel
•tijm, versgemalen peper
en zout naar smaak.
Strooi er 1 afgestreken
eetlepel bloem over en
laat het geheel goed bruin
worden, boven flink vuur.
Zet uw keukendeur er
maar bij open, schud de
inhoud van de pan nu en
dan eens om. Giet er na
10 min. 1 1. heet water
bij, temper het vuur, roer
door en laat de soep 2
uur trekken boven uiterst
laag vuur. Zeef de bouil
lon. Smelt 25 g boter, laat
er 25 gr bloem in bruin
bakken met 1 eetlepel to
matenpuree en giet er
dan geleidelijk de wat af
gekoelde bouillon bU.
Voeg het fijngesneden
vlees van de botjes aan
de soep toe en op 't laat
ste ogenblik nog een
scheutje madeira of sher
ry en fijngehakte verse
peterselie. Rode wijn kan
ook, maar die kunt u be
ter al een half uurtje eer
toevoegen.
De Nederlandse Operastichting
heeft de Janócek-traditie weer opge
vat die na de oorlog geleidelijk is op
gebouwd door de voormalige Neder
landse Opera en het Holland Festi
val. Vrijwel alle opera's van die won
derlijke Tsjechische componist Leos
Janaoek (1854—1928) hebben we hier
in de loop der Jaren in Nederlandse
of geïmporteerde produkties kunnen
zien.
Twee Jaar geleden kwam de Neder-
landse Operastichting met een ini- stuk "Makropoulos" zich moeilijk
tiatief waarvan we hier over het al- leende voor een °P«ra- Janacek zet-
gemeen nogal huiverig zijn: JanAceks te door cn Wle llet stuk heeft gezien.
"Uit een dodenhuis" werd in een weet waar de 5Ch0en wrine*" "Makro-
Nederlandse vertaling opgevoerd. poulos" is een bizar en statisch con-
Nu kan men gaan kennismaken met versatiestuk.
"Makropoulos" in een Nederlandse De hoofdpersoon is de gevierde
versie, volgend seizoen staat "Katja zangeres Emilia Marty die tengevol-
Kabanova" op het programma en ge van een experiment met een
daarna volgt nog "Het sluwe vosje". drankje van haar vader die in de zes-
"Makropoulos", waarvan de Ne- tiende eeuw hofalchemist was van
derlandse produktie eind vorige week keizer Rudolf II gedoemd is enke-
in het Circustheater in première le eeuwen te blijven leven. Als een
ging, is in menig opzicht een proble- soort vrouwelijke tegenhanger van
matisch werk. Wie aan de geschikt- de Vliegende Hollander (de eeuwig
heid van het in dit geval door Ja- verdoemde zwerver over de ocea-
nacek gekozen tekstboek twijfelt be- nen) verschijnt zij op 337-Jarige leef-
vindt zich in goed gezelschap want tijd in deze opera,
de bekende Tsjechische dichter schrij Het komt tot eeen dramatische en
ver Karei Capek heeft dé componist tot haar dood leidende confrontatie
zelf gewaarschuwd dat zijn toneelmet mensen die eisen dot zy haar
verleden bekend maakt.
Literair kan zo'n gegeven misschien
interessant zijn, voor een opera lig
gen de zaken iets anders. Janfccek
heeït zyn keus nieit helemaal kunnen
zijn keus net helemaal kunnen waar
waarmaken. Pas in het laatste be
drijf krijgt zijn muziek de vertrouw
de kracht en gloed.
De voorstelling werd gedragen door
Gerry de Groot fascinerend in haar
aanvankelijke koelheid, aangrijpend
in de wanhopige momenten voor
haar dood en steeds zingend met
een geweldige allure. Wat zich om
haar heen bewoog was, afgezien van
Peter van der Bilt, en van Anke
Brokstra en Mary Willems in twee
kleine rollen, beneden de middelmaat.
Vooral het tenor-aandeel van René
Claassen was uiterst naargeestig. On
der de overige medewerkende bevon-
mans, Pie ter van den Berg, Nico
Boer en Je routinier Johan van der
Zalm die overigens mooi een seniele
aanbidder typeerde.
Naast het domineren van Gerry
de Groot moet direct het aandeel
van de Tsjechische dirigent en Ja-
nócek-expert Bohumil Gregor worden
genoemd. In deze muziek is hij wel
haast onnavolgbaar en het Amster
dams Philharm. Orkest had daar
van ook de vruchten geplukt.
Wat de regie betreft: de vraag is
of wat FremySl Kod heeft gewild
er in dit volledig Nederlandse team
ook is uitgekomen. De vertaling van
Johannes den Hertog was in ieder
geval vrij duidelijk te volgen. "Ma
kropoulos" wordt op 16 februari in
het Circustheater herhaald en op
18 februari in de Rotterdamse
Schouwburg.
KOM NOU... IK HEB
n' Se ALLSSKI
SeSTaAN.OM'N
PA<JE OP TE
Ilcdacht.dat
vrouwen olüjd
woretaarop;
3JkwnnenLV
FRED BASSET
