Leidsch Dagblad | 1975 | 3 februari 1975 | pagina 3

Nieuwe C en A
een zaak van
de lange adem?

VERNIELINGEN IN
KAMALA-CL UBHUIS

MAANDAG 3 FEBRUARI 1975

De trap van het voormalige
Raad van Arbeid zetelt.

nog nauwelijks enige bekendheid
heeft gekregen is die, stammend uit
de PSP/PPR/D'66-fractie. Zij
zien mogelijkheden in een transactie
tussen C en A en het hoogheemraad,
schap Rijnland. Door een onderlinge
ruil zou C en A in de gelegenheid ge
steld moeten worden een nieuw be
drijf te stichten waar nu het oude
postkantoor staat. Rijnland zou dan
Het Gulden Vlies en het Hof van
Holland kunnen restaureren en ge
schikt maken als kantoorpanden. Als
bezwaar voor deze oplossing geldt,
dat beide partijen inmiddels in een
vergevorderd stadium van voorberei
ding zijn en hun ontwerpplannen heb
ben afgestemd op de aangekochte
panden. Voorts zijn nog als plaatsen
genoemd Morssingel en Langebrug
(brandweerkazerne)

Tenslotte stamt al uit 1969 het al
ternatief om een geheel nieuw win
kelcentrum te creëren op het Schut
tersveld. De twee voorgaande colle
ges van B. en W. hebben zich fel
tegen deze ideeën verzet. Omdat ze
ernstig vreesden voor de toekomst,
van het huidige winkelcentrum. Het
huidige college komt daar niet van
terug.

Gevolgen

Wat zouden nu de gevolgen zijn voor
het geval C en A toch toestemming
krijgt om aan de Breestraat een
nieuw pand neer te zetten? In de eer
ste plaats betekent het dat het ge
bouw van de Raad van Arbeid zal
worden gesloopt. Datzelfde geldt voor
het koetshuis in de tuin van Het Gul
den Vlies. Hiervoor zal de minister
van CRM ook toestemming moeten
geven, want het staat op de monu
mentenlijst. Verder zullen onder de
sloperhamer vallen de panden Bree-
straat 131—133 (het voormalige Mo
dehuis Mack) en Ketelboetersteeg 3.
Het Gulden Vlies zelf zal worden ge
restaureerd.

De panden die C en A nu aan de
Botermarkt in gebruik heeft, zullen
vrijkomen. Op dit punt heeft de Ka

"Hof van Holland" waar nu de

mer van Koophandel de suggestie
gedaan de benedenverdiepingen in elk
gevaJl raiiet door en vermoedelijk blijft
ven. terwijl de hoger gelegen verdie
pingen een woonbestemming zouden
kunnen krijgen.

Gaat de hele operatie niet door dan
blijft in elk geval het gebouw van
de Raad van Arbeid bestaan. De
transactie met C en A gaat in dat
geva lniet door en vermoedelijk blijft
de Raad van Arbeid in het huidige
pand zitten, zij het dat het opgeknapt
zal worden. Onzeker is de toekomst
van het Gulden Vlies. Niet denkbeel
dig is dat C en A het pand zal af
stoten. Eveneens onduidelijk is wat
er zal gebeuren met de bestaande
vestigingen. Tot nu toe heeft de lei
ding van het kledingconcern tegen
over Leiden nog nooit het dreige
ment gebruikt, dat men de zaken zal
sluiten als de nieuwbouw niet door
gaat. Tot slot zal het gevolg zijn dat
het Koetshuis gespaard blijft even
als de tuinen die nu achter de pan
den aan de Breestraat liggen.

Slepende kwestie

Samenvattend kan gezegd worden
dat hoe de beslissing van de raad
en de minister ook uitvalt het een
slepende kwestie dreigt te wor
den. Vooral wanneer beroep wordt in
gesteld bij de Kroon. Niet te voor
spellen zal zijn hoe in dat geval C
en A zal reageren. Een tweede knel
punt kan worden de uitvoering van
de gevelzowel de directeur Gemeen
tewerken als een aantal leden van
de gemeentelijke commissies hebben
bezwaren tegen een betonnen ven
sterloze massa. A. G. Rootinck, ver
tegenwoordiger van C en A Neder
land, heeft bij een recent bezoek aan
Leiden (hij liehtte de plannen toe,
voor' de gemeentelijke commissies),
gezegd, dat het laatste woord daar
over nog niet gesproken behoeft te
zijn. En dat is een uitlating die zelfs
de felste tegenstanders van de
nieuwbouw van C en A zullen onder
schrijven.

GRATIS KALENDER!!!

Iedereen mag zo lang de voorraad strekt een kalender komen halen.
Een kleurrijke posterkalender voor 1975. Helemaal voor niks!

UITZENDBUREAU LUBA

Nieuwe Rijn 35 - Leiden - Telefoon 071-40341
Winkelcentrum De Aarhof 67. Alphen a. d. Rijn. Tel. [phone].

Willem van Oorde: 'Je weet niet wat je ziet'

LEIDEN De leiding en deleden
van de Leidse Kamala-scoutinggroep
zien het niet meer zitten. Sinds de
zomer van 1974 worden in hun olub-
gebouwtje aan de Haarlemmertrek
vaart week in week uit vernielingen
aangerichtAfgelopen zaterdag werd
de padvondersgroep geconfronteerd
met een climax in dit vandalisme.
Van en in het houten gebouwtje is
weinig meer heel gebleven. Alle rui
ten liggen eruit, de inboedel is gro
tendeels kort en klein geslagen of
verdwenen.

Vice-voorzitter van het groepsbe
stuur Willem van Oorde: "De vernie
lingen zijn al jaren aan de gang,
maar na de zomer is het steeds er
ger geworden. Elke zaterdag wanneer
we hier met de groep komen kunnen
we zien dat er ongewenste bezoe
kers binnen zijn geweest. Het begint
langzamerhand een beetje zinloos te
worden om de zaak steeds maar weer
te vernieuwen."

Ongeveer vijf jaar geleden werd
op het terrein grenzend aan het ten
nispark "Unicum" een drietal hou
ten gebouwtjes neergezet door de ge
meente. Ze werden via de Leidse
Jeugd Aktie (LJA) gehuurd door
padvinderegroepen. Leden werkten
er hard aan om er plezierige club
huizen van te maken en ook de om
geving werd zoveel mogelijk ver

fraaid.

Omdat de gebouwtjes nogal ach
teraf staan en er weinig mensen in
de onmiddellijke omgeving wonen,
waren de gebouwtjes zo nu en dan
het doelwit van baldadige jeugd. In
de loop der Jaren werd het steeds er
ger. Een van de gebouwtjes werd
voor de zomervakantie zodanig ver
nield, dat het niet langer gebruikt
kan worden.

Ook het clubhuis van de Kamala-
groep dreigt daartoe te vervallen. In
de afgelopen maanden zijn er al di
verse malen ruiten vernield en is er
schade aangericht aan het meubi-
leir. Elke keer opnieuw heeft men
dat hersteld. Afgelopen zaterdag was
het opnieuw raak: vandalen die
waarschijnlijk vrijdagmiddag aan
het werk zijn geweest hebben er een
complete chaos van gemaakt. "Het is
een niet te beschrijven bende", al
dus Willem van Oorde. „Je weet niet
wat je ziet en zelfs de politie die -
op dit punt toch wel wat gewend
moet zijn stond ervan te kijken
hoe erg het was.

Alle ruiten waren ingegooid. Het
serviesgoed was aan brokken gegooid.
Bussen verf zijn links en recht leeg
gegoten. Touwen met een waarde
van ettelijke tientallen guldens zijn
verdwenen. Ook de herinneringen, die
we hadden aan kampen of prijzen
die waren gewonnen bij wedstrijden

zijn meegenomen door de vandalen"
zegt de zeer teleurgestelde Willem
van Oorde.

Gisteren voerde het groepsbestuur
van Kamala overleg over de situatie
met overkoepelende leiding van de
padvinderij in Leiden en omstreken.

"Die Jongens moeten tijdelijk er
gens anders ondergebracht worden"
zegt Willem van Oorde. "Maar dat
zal niet eenvoudig zijn, want de
Manrixgroep, die haar clubhuis door
brand verloren zag gaan, zit ook al
lange tijd in een tijdelijk onderko-

We hebben in de afgelopen Ja
ren ook al diverse Jongens zien ver
dwijnen, omdat de ouders het niet
langer verantwoord vonden dat
hun kind in een ruimte zat, waar
steeds maar alles vernield wordt.

Een mogelijke oplossing zou kun
nen zijn, dat de gemeente de hou
ten gebouwtjes vervangt door ste
nen clubhuizen. Maar die moeten
dan wel voorzien worden van lui
ken, zodat we de zaak goed kunnen
afsluiten. We zullen daarover met
de LJA gaan praten".

Veel hoop dat er op korte termijn
iets zal gebeuren heeft men echter
niet. Willem van Oorde: "Het heeft
twee Jaar geduurd voordat de ge
meente voldeed aan ons verzoek om
de sloten rondom het terrein uit te

Willem van Oorde temidden van de ravage.

baggeren". Ook het verzoek aan de
politie om bij de patrouille een ex
tra oogje in het zeil te houden
heeft tot nu toe geen resultaat ge
had. Naimetn van vermoedelijke da
ders zijn bij de politie gemeld, maar
door het ontbreken van bewijzen,
heeft men nieuwe vernielingen niet
kunnen voorkomen.

"Er zijn mensen die af en toe wel
eens iets zien gebeuren. Die durven
dan geen namen te noemen uit

angst voor repressaille-maatregelen
aldus Willem van Oorde, die nu
van plan is bij de kinderpolitie aan
te kloppen. "Het is tenslotte een
kwestie van baldadigheid van de
jeugd en geen echt inbrekerswerk.
Het trieste van de hele affaire is,
dat wij met ons padvinderswerk
Juist die baldadigheid willen voor
komen door de jeugd bezig te hou
den".

BRAM VAN LEEUWEN

Acht ton voor
'nierafdeling'
in AZ Leiden

LEIDEN De afdeling niertrans
plantaties en nierziekten van het
Academisch Ziekenhuis Leiden heeft
van de Nierstichting f800.000 subsi
die gekregen voor een interne ver
bouwing. Hierdoor zal het mogelijk
zijn om een aparte verpleegafdeling
te creëren met 17 bedden. De bed
den zullen worden gebruikt zowel door
transplantatie- als dialyse-patiënten.
Tot dusver zijn de bedden over de
verschillende afdelingen verspreid.

Ketelboetersteeg gezien vanaf de Langebrug. Straks links
de nieuwe gevel van C en A?

Door

Bram van Leeuwen

Foto's

Jan Holvast

LEIDEN Wanneer de Leidse
raad vanavond voltallig is, ^zal
waarschijnlijk met 28 tegen 9
stemmen worden beslist, dat men
het pand Breestraatl27-129 het
gebouw waarin nu de Raad van
Arbeid zetelt afgevoerd wil zien
van de monumentenlijst. Het is
een van de reeks beslissingen, die
de mogelijkheid opent, dat C en A
een nieuw gebouw gaat neerzet
ten aan de Breestraat ter hoogte
van de Ketelboetersteeg.

De afgelopen weken is op diverse
niveaus gediscussieerd over deze
nieuwbouwplarmen. Er rijn nota's,
rapporten en adviezen uitgebracht,
er werden alternatieven aangedra
gen, er rijn bezwaren gemaakt en
er is gewezen op de economische en
de historische functie van de Leidse
binnenstad. Reden om een aantal
zaken nog eens op een rijtje te zet
ten.

Hoe is de stand van zaken op dit

ogenblik? Het kledingconcern C en
A heeft twee vestigingen in Leiden:
één voor dames- en meisjeskledimg
aan de Botermarkt en een vrij smal
pand voor heren- en Jongenskleding,
eveneens aan de Botermarkt en
doorlopend tot aan de Breestraat.
Beide panden liggen op enkele tien
tallen meters van elkaar. C en A
wilde uitbreiden en beide vestigingen
concentreren en het daarbij het oog
vallen op een gebied begrensd door
Breestraat-Ketelboetersteeg-Lange-
brug.

Als eerste aanzet voor die nieuw-
bouwplannen werd destijds heb voor
malige restaurant "Het Gulden
Vlies" gekocht. Een uit het begin

van de 18de eeuw daterende koop
manswoning, die na de Tweede We
reldoorlog in de huidige toestand
werd gebracht. Een gebouw, dat
voorkomt op de Monumentenlijst van
het ministerie van CRM, evenals het
Koetshuis dat in de tuin achter Het
Guide Vlies staat.

Hof van Holland

In een later stadium werden be
sprekingen geopend met de Raad
van Arbeid, die is gehuisvest in het
aangrenzende pand Breestraat 127-
129. Het pand draagt de oorspronke
lijke naam "Hof van Holland", dat
in 1730 werd gebouwd en aan het
eind van de 19de eeuw werd voorzien
van een voorgevel met onder meer
reliëfs in neo-remaissancestijlHet
gebouw stond niet op de Monumen
tenlijst. Daarover verder in dit arti
kel meer.

In de onderhandelingen bleek de
Raad van Arbeid bereid om de hui
dige hulsvesting te verlaten, zoat
de nieuwbouwpiannen van C en A
niet werden belemmerd. Van het
geld, dat met de transactie ge
moeid was, zou de Raad van Ar
beid een nieuw gebouw kunnen
neerzetten op een terrein aan de
Rijnsburgersingel. Dit terrein wordt
op het ogenblik vrijgemaakt door
de sloop van de gebouwen van "De
Landbouw".

Steeds heeft de Raad van Arbeid la
ten weten niet perse het huidige kan
toorpand te willen verlaten. Voor
zitter Van Loen van de RvA ver
klaarde tegenover ons onlangs: "We
hoeven en willen niet weg uit de
Breestraat. maar gaven gehoor aan
het argument van de toenmalige wet
houder Kret, omdat we niets konden
inbrengen tegen zijn argument, dat
een vestiging van C en A beter
past in de Breestraat dan een kan
toor".

Op dat ogenblik leek er voor C
en A geen vuiltje aan de lucht. Met
de wetenschap dat "Het Gulden
Vlies" een monument was en de
"Hof van Holland" niet sloeg men

aan 't cijferen en verschenen er eer
ste ontwerpen op de tekentafel. De
plannen hielden rekening met een
restauratie van Het Gulden Vlies,
dat zou worden ingepast en de sloop
van het gebouw van de Raad van
Arbeid.

Monumenten'lij st

De hele nieuwbouw kwam in
een geheel nieuw stadium te verke
ren toen bekend werd, dat het ge
bouw van de Raad van Arbeid op
de voorlopige Monumentenlijst was
geplaatst. Een mogelijkheid die iede-
de Nederlandse staatsburger is gege
ven. Wie het pand erop plaatst is
steeds zorgvuldig geheim gehouden,
maar er is links en rechts wel over
gespeculeerd.

Wat houdt nu het plaatsen op de
lijst precies in? Daarover verschaft
de uit juni 1961 daterende Monu
mentenwet opheldering. Door plaat
sing geeft men te kennen dat men
wil dat de minister van CARM een
uitspraak doet'over de vraag of in dit
geval wel of geen sprake is van
een monument. Is dat wel het ge
val dan krijgt het bouwwerk de no
dige bescherming. Het mag niet af
gebroken worden, het mag ook niet
zonder meer worden verbouwd. Er
mag zelfs niets gebeuren, waardoor
het monument gevaar zou kunnen
lopen.

Een dergelijke beslissing neemt
de minister niet op zijn eigen hout-
Je. Hij laat zich van diverse kan
ten adviseren. Over één van die ad
viezen beslist Vanavond de gemeen
teraad. Verder wordt er een advies
uitgebracht door de Monumenten-
raad, een instelling die is opgebouwd
uit vijf afdelingen waaronder de
Rijkscommissie voor de Monumen
tenzorg en de Rijkscommissie voor
de Monumentenbeschrijving. In be
paalde gevallen staan ook gedepu-
teerde staten en de Rijksplanologi
sche commissie de minister bij.

Het eindoordeel van de minister

hoeft dan ook nog niet beslissend
te zijn. Er bestaat nog een beroeps
mogelijkheid voor belanghebbenden
bij de Króón. Mocht de minister tot
afvoering van de MonumentenlUst
besluiten, dan heeft het Comité Aca
demie- en Pieterswijk al aangekon
digd een dergelijk beroep te zullen
instellen. En aangezien een derge
lijke procedure Jaren kan duren ziet
het op dit ogenblik niet naar uit
dat snel een definitieve beslissing
zal worden genomen.

Anderzins is het de vraag of zowel
C en A als de Raad van Arbeid een
dergelijke vertraging zullen accepte
ren. De kans is niet uitgesloten dat
alsnog naar andere mogelijkheden
wordt uitgekeken.

De meningen of het Hof van Hol
land nu thuishoort op de Monu
mentenlijst of niet lopen sterk uit
een. In kringen van Monumenten
zorg wordit echter gefluisterd, dat
plaatsing van dit pand op de Monu
mentenlijst door het ministeri evan
CRM over het hoof gezien is.

Aan dit vermoeden wordt voedsel
gegeven door het boek "De Neder
landse monumenten van geschiede
nis en kunst". Daarin wordt het pand
in de Breerstraat inderdaad als een
monument aangeduid. In de beschrij
ving wordt gesproken over "een
vestibule met stucplafond en deuren
in rijke Régencetrant en in de rech-
tervoorkamer plafonds in deze trant"
En dat alles daterend uit ongeveer
1735. In de toelichting op de plaat
sing van de voorlopige Monumen
tenlijst wordt ondermeer gesproken
over "inwendige gang en kamerpla
fonds mét rijke stucdecoratles in
Lodewijk de Veertiende-stijl".

Niet uniek

Voorstanders van de nieuwbouw
van C en A zetten daartegenover dat
de gevel stamt uit de 19de eeuiw en
zeker niet uniek is. Ter oriëntatie
moge dienen dat aan beide rijden
van de Breestraat in totaal 58 pan
den op de Monumentenlijst rijn. De
discussies rondom de Raad van Ar

beid overziend kan algemeen gesteld
worden, dat de voorstanders de na
druk leggen op de economische func
tie van de binnenstad. Er wordt ge
wezen op de noodzaak om een aan
tal grootwinkelbedrijven in het cen
trum te hebben als "klantentrekkers".
Tegenstanders van de nieuwbouw
wijzen er op dat opnieuw een stukje
Oud-Leiden wordt opgeofferd. Kort
samengevat komt het erop neer dat
het gaat om een keuze tussen his
torie en economie.

Wat de samenstelling van de twee
"kampen" betreft. Tot dusver hebben
zich officieel tegen de plannen van
C en A verklaard: de Adviesraad
voor de Binnenstad, de Bond Heem-
sohut, het Overleg Wijkorganen, de
Culturele Raad van Leiden en de
Vereniging Oud Leiden. Voorstanders
zijn op dit ogenblik het Leids City
Centrum, (het overkoepelend orgaan
van de Leidse middenstand) en de
Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor Rijnland.

De afgelopen weken rijn van ver
schillende kanten suggesties gedaan
voor alternatieve bouwplaatsen voor
C en A. Voorgesteld is bijvoorbeeld
dat C en A een nieuw kledingma
gazijn neerzet aan de ir. Driessen-
s tra at. En dan zo mogelijk in com
binatie met een parkeergarage. In
dezelfde richting gaat een oplossing
voor C en A-vestiging aan de Ga-
renmarkt. Ook daar zou tegelijkertijd
een parkeergarage moeten verrijzen.

De laatste oplossing wordt ook
door B en W van Leiden aangegeven.

Dat zou echter pas aan de orde ko
men, wanneer een eerste alternatief
op onoverkomelijke bezwaren stuit.
De primaire oplossing zou bereikt
kunnen worden, wanneer C en A de
panden ziet te kopen die nu liggen
tussen de twee vestigingen aan de
Botermarkt. Door het bouwen van
een nieuw filiaal na afbraak van de
panden zou C en A de beschikking
over een tweemaal zo grote opper
vlakte hebben.

Een alternatieve oplossing, die

"Rijke stucdecoraties in Lodewijk de Veertiende-stijl". Een van de plafonds van het gebouw van de
Raad van Arbeid.