Gezins- en vrouwenbladen
veel meer in trek
dan de opinieweekbladen
Lezers schrijven
Wie vindt 'het gat op de markt?'
een miljoen gulden aan prijzen
26 FAM stofzuigers!
ZATERDAG 28 DECEMBER 1974
Met dit zinnetje begon iemand
een opstel dat hij moest maken voor
een cursus korte verhalen schrijven.
Hij dacht er goed mee voor de dag
te komen. want. zo redeneerde hij,
het bevatte precies de elementen
waarvan hij geleerd had dat ze de
mensen altijd aanspreken: religie,
koningshuis en sex.
De man van dit geprogrammeerde
succeszinnetje was een Amerikaan,
vandaar dat religie bij de driepoot
waarop de menselijke interesse
steunt wordt genoemd. Godsdienst is
in Amerika nog steeds een ..issue",
het speelt een grotere rol dan
elders.
Door
Alexander Münninghoff
Vertaald naar algemenere maatsta
ven zou de prinses in plaats van
kJieve hemel" iets in de trant van
„het paleis staat in brand" moeten
zeggen. Want, en dat staat als een
paal boven water, het merendeel
van de mensheid dorst diep in zijn
hart naar sensatie. Ook wij, rustige,
degelijke Nederlanders. De oplage
cijfers van de weekbladen die ons
land rijk is bewijzen het.
Met de natte vinger kunnen drie
categorieën weekbladen onderschei
den worden: opiniebladen, gezins
bladen en damesbladen, in onze tijd
meestal recht voor zijn raap
vrouwenbladen genoemd. Van deze
drie groepen heeft de sector
opiniebladen het, zoals bekend,
commercieel het moeilijkst. Haagse
Post, Groene Amsterdammer en
Nieuwe Linie, drie bladen die links
van het op zichzelf wazige
midden ronddobberen dreigen te
verdwijnen als ze geen forse
overheidssubsidie ontvangen.
In het geval van de HP wordt de
oorzaak van de achteruitgang in het
abonneebestand wel eens gezocht in
höt D'66-effeot. Deze parttij van
goedwillende progressieve verbete
raars sleurt, zegt men, de HP, die
mikt op dezelfde groep progressieve
pragmatici die de democratie hoog
in hun vaandel voeren, mee in haar
ondergang. Gematigd links lijkt
weinig kans te hebben op de opinie
bdiadenimarkt.
De trend wordt steeds meer: ofwel
kleur bekennen en dus met Vrij
Nederland de barrikades op (VN is
het enige linkse blad met een
groeiend aantal abonnees: dat dit te
maken heeft met de service van
contact-advertenties die het blad
biedt wordt, met verwijzing naar
cijfere, in alle toonaarden ontkend),
of verzinken in de uitdijende
moederschoot van Elseviers Magazi
ne, koers WD, rustig, gematigd, af
en toe een uitschieter maar nooit
een knalharde linkse of rechtse
directe.
Acht procent
Niet veel keus
Veel meer keus Is er inderdaad niet.
Het zieltogende Accent is er nog en
gaat misschien betere tijden tege
moet nu de aandelen voor een ruim
percentage door de almachtige
Telegraaf zijn overgenomen. Waar
mee dit dagblad in de markt van
het weekblad is gepenetreerd, een
verre van gezonde situatie. Een
garantie voor een eigen gezicht voor
Acceoit lijkt deze coup Sn ieder geval
niet te bieden.
Rest tenslotte De Tijd, de benjamin
van de magazines, strohalm voor
een zestigduizend katholieken die
het roemrijke dagblad van weleer
trouw zijn gebleven.
In totaal voorzien deze zeven
weekbladen een kleine 400.000
abonnees van achtergrondverhalen,
geschreven vanuit een bewuste
stelllngname voor een eigen publiek
waarvan de cantouren in grote
trekken bekend zijn. Dat is acht
procent van de dagbladmarkt.
Veel is dat niet, vandaar ook dat er
naarstig gezocht wordt naar het
fameuze „gat op de markt". De nogal
exclusieve groep Nederlanders die
opiniebladen leest (het merendeel
werkt in de intellectuele beroepen,
heeft middelbaar of hoger onderwijs
genoten) lijkt echter met de
besbaatnide diviersiltöit voldoende ge-
covered.
Een gat voor nog een opinieblad ziet
niemand meer zitten. Bijkomende
problemen: sterk stijgende kosten
van papier en frankering (in
Januari 1975 komt er weer een
verhoging) en de toenemende
concurrentie van radio en vooral
tv. Als het gat van Nederland
met problemen lastig gevallen wil
worden prefereert het de buis. De
moeite van het lezen dient, wat de
overgrote meerderheid betreft, geho
noreerd te worden met lichte,
prettige, onderhoudende kost die
geen visie of denkwerk vereist.
Hoop
Een blad dat tot in het absurde aan
deze vraag voldoet is Het Beste, de
Nederlandse versie van de Ameri
kaanse succes-formule Readers Di
rest. In artsenwachtkamers kan
men zich er. al bladerend in Het
Beste van overtuigen dat er nog
hoop is voor de mensheid. De wereld
is volgens het blad zo rot iniet, er
bestaan nog helden, de strijd met de
kanker levert steeds meer gevallen
Van genezing op. Het gaat beter,
alles komt goed. De lezer voelt zich
na lezing gesterkt, en dat is ook de
bedoeling.
Degene die zich in de Nederlandse
uitgeverswereld het meest heeft
beziggehouden met de analyse van
het onuitgesproken verlanglijstje
van het publiek is wel Henny ten
Brink, directeur van Bonaventura.
Zowel Elsevier als Haagse Post zijn
aan dit concern gelierd. De
achteruitgang van HP was vorig
Jaar voor Ten Brink de aanleiding
om het blad met euthanasie te
bedreigen. De torpedo die de
hozende bemanning van het HP-
bootje definitief naar de kelder
moest helpen had Ten Brink al
ontworpen: het weekblad Deze Week
onder de dynamisóhe leiding van de
gouden maar tevens zo prettig
eenvoudig gebleven Witoo van der
Linde.
Niets opdringen
Formule: een weekblad zonder
engagement, dat geen uitgesproken
politieke mening verkondigt, dat
niets wil opdringen maar hooguit
aanstipt, vooral niet educatief,
vooral wel: onderhoudend. De
filosofie van Ten Brink was. en is
nog steeds, dat het gat op de markt
een doelgroep omvat van om en
nabij een miljoen Nederlanders die
het moeten stellen met De
Telegraaf, Televizier en de Tros.
maar die daarmee niet geheel
bevredigd worden in him hang naar
het gewone, het alledaagse. Wat dan
miljoen wil lezen moet volgens Ten
Brink actueel zijn, maar daarnaast
gelardeerd met een veelheid aan
simpele details die weliswaar niet
relevant zijn maar wel de herken
baarheid van het nieuwe vergroten.
volgens Ten Brink door hun lange
productielijn niet actueel genoeg. De
grootste staatsman wordt herken
baar als je beschrijft hoe hij zijn
ontbijt nuttigt. Dat wil het publiek,
bestaande uit allemaal gewone,
ongekunstelde mensen, lezen. Dat
het op die manier een stukje
actualiteit oppikt is meegenomen.
De gewone man, en dat is feitelijk
iedereen, wil vooral een mogelijk
heid tot identificatie hebben.
Hoe het met Deze Week afliep is
bekend. De torpedo werd met een
enorme knal gelanceerd maar miste
zijn doel. Het HP-schuitJe dobbert
nog steeds rond. Deze Week is
in het niets opgelost.
Economische factoren
Gevraagd naar de oorzaak van dit
falen geeft Ten Brink als commen
taar dat de oplaag weliswaar
stijgend was, maar dat economische
factoren (weer: de salarissen, de
frankering) verder exploitatie toch
onmogelijk maakten. Geruchten die
zeiden dat het marktonderzoek dat
Bonaventura van ae voren liet
houden nergens op leek (een
bestaand Amerikaans marktonder
zoek zou gewoon naar Nederlandse
schaal zijn .omgebouwd") weer
spreekt hij krachtig als zijnde
„onzin".
„Er bestaat wel degelijk een markt
voor lichte lektuur", stelt Ten Brink
verder, „maar momenteel heb Je het
Story-effect: wat lagere bevolkings
groepen vreten zijn de onbenullige
verhalen die geen nieuwswaarde
hebben. Story heeft overigens een
paar ideeen van ons overgenomen.
Verder is het zo, dat Story tegen
een miljoenenverlies aan huis
bezorgd wordt, wat in Nederland om
de een of andere reden nog steeds
in het Calvinistische cultuurpatroon
Wibo van de Linde
zit ingebakken. In Belgie gaat 90
procent van de bladen in de losse
verkoop van de hand, in ons land is
dat precies andersom. Een wegwerp-
blad, een gebruiksartikel dus zoals
Deze Week wilde zijn. heeft in
Nederland geen kans. De Nederlan
der laat geen weekblad in de trein
liggen, dat vindt hij zonde".
Succesformule
Het komt allemaal wat rancuneus
over wat Ten Brink over Story te
zeggen heeft. Misschien omdat het
blad voor een groot deel Juist de
elementen verwerkt die Ten Brink
zelf eens als behorende tot de
interessesfeer van de gewone man
heeft geformuleerd: horoscoop
praktische tips, prijspuzzel, toerisme,
dit zegt de dokter, sport, lichte
economie, kookrecepten, lezers in de
pen, koningshuis, cartoons, lichttoet-
6ige kritiek, varia, roddels. Een
greep uit een van de recente
nummers van „het blad met hart
voor het nieuws" zoals Story zich
veelkleurig presenteert: Caroline
blijft 't zorgenkind van Monaco;
Johan Cruijff: er komt geen
fotograaf meer over de vloer!;
waarom speelt Paul van Vliet
zonder Liselore?; Een ruilnier redde
huwelijk (een mooie combinatie van
twee gewilde onderwerpen, AM.)
Een actrice huilde om Frans van
Dusschoten. Daarnaast: Uw brief.
Story hoorde (roddel), de dokter
vertelt, artiestenportret, schrijf t
maar aan Mona, shownieuws,
horoscoop.
Dit is dus de succesformule: 575.000
exemplaren vliegen de deur uit van
dit vrouwen blad. Daar kan zelfs
Televizier niet meer aan tippen, laat
staan de andere welbekenden in de
economisch zo gezonde sector van de
gezinsbladen: Nieuwe Revue, Pano
rama, Mlmo, eventueel Sekstant.
- de torpedo miste zijn doel
Totale oplage van deze
den: een kleine anderhalf miljoen,
drie en een half maal zoveel dus als
de opiniebladen.
V rou wenbladen
Maar dat is nog niets vergeleken bij
de vrouwenbladen die alle bij elkaar
op 2,7 miljoen komen. En nog is het
gat op deze markt waarschijnlijk
niet gedicht: in januari 1975 komt
Weekend met zijn eerste nummer
uit. Zelfs uiterlijk is Weekend een
getrouwe kopie van Story, en de
redactie geeft dan ook zonder
problemen toe zich aan Story te
spiegelen.
Het enige verschil zal zijn dat
Weekend zich iets meer op de
actualiteit zal richten. Het credo
blijft echter: „beroemdheden en
koningshuizen", zoals een redactielid
letterlijk stelde.
De uitgever, het uitzendbureau Aktie
'68 uit Haarlem, is optimistisch
gestemd: „Twee gelijksoortige bla
den kunnen best naast elkaar
bestaan. Kijk maar naar de Libelle
en de Margriet".
Dat is helemaal Juist, al zijn die
twee niet uit een gat op de markt
geboren, maar veeleer afgestemd op
een damesbehoefte die een curieuze
geschakeerdheid bleek te vertonen.
Want wat maakt Libelle voor de ene
vrouw aantrekkelijk, terwijl de
andere huismoeder zonder aarzelen
naar de Margriet grijpt? De enige
duidelijke, begrijpelijke keus is die
van de vrouw die Avenue, eventueel
Viva leest: bladen voor de Jonge,
zelfbewuste vrouw. Maar Margriet
en Libelle? Voor hen die de sleutel
tot het grillige hart van de gewone
Nederlandse huisvrouw weten te
vinden ligt er ongetwijfeld een
gouden toekomst open.
Opnemen van brieven tn De redactie behoudt zich
deze rubriek behoeft niet te daarenboven het recht voor
betekenen dat de redactie om bijdragen te «elgeren dan
het met de Inhoud eens ls. wel In te korten.
Discussienota
Groenevelt (2)
De leden van de Industriebond
NW kunnen trots zijn op hun
voorzitter Arie Groenevelt. Einde
lijk een topfiguur uit de vakbewe
ging die het procentje loonsverho
ging of het kwairttertje minder
werken niet meer het belangrijkste
vindt maar een omvorming van de
huidige kapitalistische maatschap
pij in een socialistische samenle
ving. Dat het burgerlijk kamp met
o.a. "Elsevier" en de heren Rotte
veel, Peeters e.a. zo fel reageert is
begrijpelijk.
Instinctief voelen zijbelast met
een materialistische, kapitalistische
ideologie aan, dat een mobilisatie
van de totale nationale en interna
tionale vakbeweging het socialis
me kan alleen Internationaal tot
volle ontplooiing komen voor 't
standpunt Groenevelt, spoedig aan
het voortbestaan van de kapitalis
tische produktiewijze een einde zou
maken. Groenevelt ls voor hen 'n
groter gevaar dan de "progressieve"
partijen die vertegenwoordigd zijn
in diverse colleges, waar de sterren
van de hemel geplukt worden maar
die essentieel niets veranderen.
De vakbeweging vertegenwoordigt
een economische macht, die bij
maatschappij-verandering een gro
te rol kaïn spelen. Men hoeft geen
veilig buiten schot blijvende dre .te
zijn heer Peeters om te constateren
dat de structuur van de huidige
maatstschappij, waar de produktie-
mlddelen, grond en grondstoffen in
handen van een kleine groep zijn,
desatreuze gevolgen heeft. Fabrie
ken worden gesloten of fusioneren
zonder dat de werkers in deze be
drijven er invloed op kunnen uit
oefenen.
Honger en armoede heersen in een
groot deel van de wereld. Discrimi
natie, vaak bewust in stand gehou
den om een wig te drijven tussen
gekleurde en blanke arbeiders.
Daar waar de macht van de "mul
ti-nationals" dreigt te worden aan
getast, wordt op maf ia-wijze door
de bezittende klasse ingegrepen,
ook als de regering op democrati
sche wijze tot stand is gekomen.
Duizenden vermoorde Chileen
se mannen en vrouwen zijn een re
cent voorbeeld hiervan.
Economische recessies, die het ge
volg zijn van de huidige productie
wijze, nL het behalen van een zo
hoog mogelijke winst i.p.v. de pro
ductie naar behoefte, en waar we
thans midden in zitten, zullen steeds
vaker optreden en dieper ingrijpen.
Het gevolg is massale werkloosheid,
ouderen komen niet meer aan de
slag, Jonge mensen worden niet in
de bedrijven opgenomen, afgestu
deerden vinden geen emplooy. Ar
beid is verlaagd van recht naar
gunst.
En is het kapitalisme dan in een
situatie gekomen dat een debacle
drefcgt, dam zorgen opgeroepen te
genstellingen wel voor een oplossing,
nl. een derde wereldoorlog.
We volstaan met deze summiere
opsomming. Voor velen al uit zelf
behoud en voor het lot van hun
kinderen een reden de kant van
Arie Groenevelt te kiezen.
G. BEURSE,
Jac. UaHusplianlteoein 242,
Leiden.
maakt al «25® jaar stofzuigers, maar dat wil nog niet
^35^zeggen dat ze ook kunnen vliegen...
Maar dat neemt niet weg dat „moeder-de-vrouw" er wèl mee In de wolken lal Ter
gelegenheid van haar 25-jarig bestaan stelt de Verenigde FAM fabrieken B.V. te
Maarssen, ten bate van da Nationale Puzzelaktie, 26 stofzuigers type VENTURA-
SWINGTOP, ter beschikking, totale waarde 6.526,-
