Wie werken
er ook met
Kerstmis?
Hallo, inlichtingen
Het ia zo'n onpersoonlijke in
stelling, dat 008. Je belt en Je
hoort: „Hallo, inlichtingen
Altijd hetzelfde, of het nu een
mooie maandag in Juli is of
Kerstmis. Wist u wel dat er on
geveer negentig vrouwen zijn, die
dat bekende cliché op vrijwel
identieke manier uitspreken? Ne
gentig vrouwen, die, in wisselen
de diensten, de vele duizenden te
lefoontjes per dag beantwoorden.
Ook op zondag, ook met Kerstmis.
Barbara Vossen (55) is een ge
wone huisvrouw (man, getrouw
de zoon. studerende dochter) die
dit werk al vier Jaar doet. Voor
haar persoonlijke genoegen, want
voor het geld hoeft ze niet.
En dan toch die ongeregelde
diensten? Is dat niet vervelend?
„Ach welnee, dat werken op de
feestdagen hoort erbij. Ik zorg
er voor dat thuis het eten op ta
fel staat en verder is er niets
van de hand".
Is de sfeer op zo'n hoogtijdag
anders dan anders?
„Een beetje wel. Ja. Veel men
sen zijn gewoon verbaasd als Je
opneemt. Ze realiseren zich dén
pas. dat JU aan het werk bent.
Gewoonlijk blijf Je als 008-befle-
foniste volstrekt anoniem, maar
op zo'n dag is er een tikkeltje
meer persoonlijkheid bU- Som
mige mensen zeggen ook: pret
tige kerst, of zoiets. Dat is aar
dig".
Zijn er wel mensen die gewoon
bellen voor een praatje?
„O. Ja. vaak zelfs. Niet alleen
op kerstdagen, trouwens. AltUd.
Er zijn ongelooflijk veel eenza
me mensen, die even een stem
willen horen. Je kunt er eigen
lijk niet kwaad om worden, al
heb Je 't druk genoeg. Ik heb
geen kribbige natuur en Ja, ik
ben al wat ouder, hè. Dat scheelt.
De jonge meisjes hier hebben
daar weieens moeite mee. Die
worden wat eerder ongeduldiilg."
Is uw vak eigenlijk typisch
vrouwelijk
„Nee, niet typisch.Er zUn, in
Utrecht bijvoorbeeld, veel studen
ten die wat bUverdienen door dit
werk. Maar Ja, ik weet het niet,
ik geloof dat vrouwen het toch
meer in hun vingers hebben. Die
zUn van nature misschien be
hulpzamer. Vinden het waar
schijnlijk niet zo erg om ano
niem te blijven. E. T.
Het leger waakt
Ondanks alles waakt het le
ger. Ook met Kerstmis. Ook in
Leiden. Stakkers? Gestraften?
Wie houden de wacht? Een
vraag aan de kazerneadjudant
Verhoog van de Doelenkazerne.
„Geen stakkers, geen gestraf
ten. Ik maak een rooster en
wie er dan mee moet draaien,
heeft pech gehad, maar het doet
maar eventjes pijn. Het volgend
Jaar hoeven ze echt niet hoor".
Hoeveel mensen zijn er in
de kazerne?
„Een wachtcommandant met
drie soldaten, de officier van pi
ket, de officier van de kazer-
neweekdienst. een verpleger,
twee of drie koks natuurlijk,
twee of drie soldaten die brand-
piket hebben, een of twee cen
tralisten (voor de telefoon) en
een chauffeur van dienst. U ziet
het loopt gauw naar de twintig
man toe.
NatuurlUk ga ik niet iemand
Inzetten die getrouwd is en in
Maastricht woont. Ongehuwden
hebben voorrang.
En de mannen krijgen een
dag vrtj per gewerkte dag".
Hoe is de sfeer nu, is er
iets te merken van Kerstmis in
een kazerne?
„Ze moeten zichzelf verpozen,
want er moet overal verspreid
iemand zitten. Alles moet bezet
blijven: de ziekenzaal, de keuken
noem maar op. Dus dan kan Je
niet iedereen gezellig bij elkaar
laten zitten. Dat mag ook niet,
want de aandacht mag niet ver-
slapppen".
Is er ook een kerstdiner?
„Ja natuurlijk. Voordat de
soldaten van 24 december tot 2
januari naar huls gaan, is er
een groot diner. Dan zit ieder
een bij elkaar, zo'n paar hon
derd man; ze zitten waar ze wil
len. Er is dan echt sfeer met
versieringen, kerstmuzlek. Ja,
dat is gezellig. En natuurlijk een
prima menu. Vorig Jaar kregen
we 'n garnalencocktail. een hel
dere kippesoep, gebakken aard
appelen. boontjes en appelmoes,
kip, ijs met slagroom en koffie
met cake. En dan staan er siga
ren en sigaretten op tafel. Ja,
dat is heel gezellig en ge
moedelijk"
Mogen de mensen die
dienst hebben worden opge
zocht?
„Nee. officieel niet, maar het
wordt oogluikend toegestaan, dat
wel. Maar nogmaals: de waak
zaamheid mag niet verslappen.
Kerstmis in de kazerne is hele
maal niet zo erg als het lijkt,
hoor". P. W.
Een ernstig vak
„Ze kennen me als Ome Dirk,
niet als meneer Van der Luit.
Ik loop al zo'n 35 Jaar mee,
dus mag het wel".
Ome Dirk van der Luit, de
enige van de oude generatie, die
nog werkzaam is bij de (Leidse)
begrafenisonderneming met de
zelfde naam. Misschien wat lu
guber: iemand die lijken wast,
aflegt en in de kist stopt. Maar
wèl erg waar. En het is onzin
om te veronderstellen dat
iemand als Ome Dirk met kerst
mis niet zou werken.
Dus als u bij wijze van
spreken achter het kerstdiner
zit en er wordt gebeld dat er
iemand is overleden
„Dan schuif ik mijn bord van
me af, trek m'n Jas aan en ga
aan de slag. Gemiddeld ben ik
er drie kwartier mee bezig. Je
kunt niet zeggen dat het met
Kerstmis drukker is dan nor
maal. Er zijn Kerstmissen dat
er niets gebeurt, maar ook dat
Je het enorm druk hebt. In de
oorlog bijvoorbeeld, in de hon
gerwinter. Man, ik rende me
rot".
Doet het u nu niks: iemand
afleggen op een feest dat nieuw
leven" betekent?
Een ernstig vak?
„Ja natuurlijk. Als er iemand
nieuw is bij ons zeg ik altijd:
Jongen, bijt liever Je lippen ka
pot dan dat Je glimlacht. Dat
moet toch? En Ja. evengoed heb
ik wel eens bU iemand in Was
senaar lekker op het terras een
glas cognac zitten drinken.
Maar dat mag niet meer met die
nieuwe wet.
Vroeger moesten we ook aan
zeggen in de buurt. Als Je dan
tegen schemer bij de mensen
aanbelde, schrokken ze. „Man,
ga weg" en ook „Ha, fUn". Ja,
Je maakt van alles mee.
Bent u bang voor de dood?
,Jk? Nee. Ik heb er ook nooit
aan gedacht. Ik zou het liefst
plotseling weg willen zijn; dat
is het beste.
Weet Je wat het gekke is?
Ik ga nooit op bezoek in een
ziekenhuis. Dan voel ik me zo
klein. Dan moet ik vluchten an
ders ga ik brullen»
en vriendelijke
droef beroep.
P. W.
Het thema van deze pagina („Wie werken er ook met Kerstmis?") was gemakke
lijk op papier te zetten, maar niet zó gemakkelijk uit te werken. We hadden een
enorme lijst met allemaal zeer gewaardeerde beroepen, die ook met hoogtijdagen als
Kerstmis door moeten gaan.Zoals treinconducteurs, verpleegsters, kellmer en serveer
sters, buschauffeurs, journalisten, huismoeders vooral, café-houders, boswachters,
kinderverzorgsters, ziekenhuispersoneel, koks, eindexamen-kandidaten van de mid
delbare school, brugwachters, schippers, piloten, stewardessen, pastoors
En nog véél, véél meer. We hebben er een paar uitgelicht, uit die lange lijst. Niet om
dat die andere, niet gekozen beroepen niet interessant zijn, maar omdat we eens een
kijkje achter de schermen wilden nemen bij kerstmis-werkers, waar men over het
algemeen niet zo vlug bij stilstaat. Een zéér beperkte keuze dus, ook al omdat we
fnet z'n vijven maar zeven kolommetjes te verdelen hadden.
Verpleegsters, spuitgasten, artsen en huismoeders (en al die anderen) moeten
dus maar niet boos zijn als ze hierop niet speciaal vernield staan. Wij achten u hoog,
allemaal
Zielzorgers
hebben een
drukke tijd
Het staat buiten kijf dat ook de
zogeheten zielseorgers het druk
hebben rond Kerstmis. Wat doen
ze eigenlijk precies? Een vraag
die een ruime uitloop kan heb
ben. Dat bleek toen wU met de
hervormde ds. R. Steenstra uit
Leiden daarover praatten.
Zijn eerste reactie: „Het is een
soort Tiendaagse Veldtocht. Ie
dereen houdt in die tijd kerstwij-
dingen en kerstvieringen. Daar
moet de dominee bij zijn. In al
die vieringen kun Je verzuipen.
Je kunt ook zeggen: „Ik doe het
niet", maar dat gaat niet. Het is
per slot het kerstfeest van de be
jaarden. van de Jeugdclubs, noem
maar op. Voor een dominee is
Kerstmis vieren soms moeilijk,
omdat hdj het al zoveel doet, soms
zoveel dat Lucas 2 z'n neus uit
komt.
Het gekke is dat het toch geen
routinezaak wordt. Dat ligt aan
de mensen. De mensen reageren
goed, het is hun kerstviering.
Voor het spontane van die men
sen moet Je openstaan en dat
lukt, gelukkig".
Hoe viert u het thuis?
„Eerste kerstdag 's avonds.
Daar nemen we ruim de tijd voor,
vooral voor de maaltijd. Kerst
feest is een sfeerfeest, althans: de
sfeer is enorm belangrijk. Kerst
mis moet ook 's avonds worden
gevierd. Pasen niet; Pasen is veel
meer een „ontbijtfeest". Kerst
mis ls uiteindelijk een heidens
feest met een christelijke Jas aan;
het Oudgermaanse feest van de
zonnewende: na 21 december wor
den de dagen weer langer. Het
licht heeft weer gewonnen. Met
Kerstmis wil Je een lichtje".
Waarom wordt met Kerst
de „hulp" zo opgeklopt? Proble
men zijn problemen, alleen zijn
is alleen.
„Dat heeft weer met die sfeer
te maken. De geboorte van een
kind, het „Kerstkindje", heeft iets
vertederends, of hoe Je het ook
wilt noemen. Met Kerstmis is er
een legitieme aanleiding Je ge
voelens even te laten gaan. Dat
wat het hele Jaar niet mag en
niet kaai, dat mag wèl en kan
wèl met Kerstmis. Kerstmis heeft
wat dat betreft meer met religie
dan met christendom te maken.
Het ls niet waar dat daar bij
sprake ls van „valse romantiek".
Iedere vorm van alternatief
kerstfeest zou Je dan ook onder
die noemer moeten brengen.
Mensen hebben er behoefte aan
eens even niet zo moeilijk te hoe
ven doen. Mag dat dan alsje
blieft?
Hulp met Kerstmis omdat Je
even medelijden mag hebben met
de ander en niet in de eerste
plaats omdat Je Je prinoipieel
voor hem verantwoordelijk weet
en moet voelen. Gevoel is een le
gitieme zaak. We zUn al zo weinig
emotioneel en vreselijk bang voor
valse sentimenten. Los van alle
oprecht gemeend idealisme doen
we toch vaak „would-be" en ge
dwongen principieel. Nou en laat
Je dan maar lekker gaan hoor,
met Kerstmis.
Het gaat om een harmonie tus
sen het één en het ander. Dat is
ook iets van die kerstvrede. Vre
de heeft meer aspecten dan .geen
oorlog". Het is een teken van
eensgezindheid, van harmonie,
van rust. BU Jezelf begonnen, Je
gezin en van daaruit verder.
En als dommee timmer Je aan
de weg. Wat prevaleert er dan?
Dat wat de mensen graag horen
of dat wat Je als waarheid be
lijdt? De mensen moeten wakker
schrikken; ze worden soms ge-
schokkeerd; ze moeten erbij wor
den betrokken. Het is geen vrij
blijvende zaak, geen ethisch spel,
geen idee. Het gaat om leven en
dat moet in de eerste plaats eer
lijk worden geleefd. Anders word
je slachtoffer óf van valse ro
mantiek óf van valse principes".
Terug naar uw gezin. Een
„Ja, wat eten en drinken be
treft een „wat laag bij de gronds"
feest, om zo in zulke hoge sferen
te komen dat Je als mens daar
tussen het Juiste midden houdt.
Zo ging dat naar mijn gevoel
in het Oude Testament ook. We
vieren veel zaken met maaltijden.
God en de mensen in het Oude
Testament ook.
Dat heeft te maken met eens
gezindheid en zo ook weer met
vrede en met harmonie. Dat moet
thuis beginnen. Per slot van re
kening begint daar ook de onvre
de. De maaltijd heeft een hele
diepe zin. Als ik de tijd heb,
schrijf ik een kerstverhaal voor
mijn kinderen. Ik lees ze in ieder
geval voor uit de bijbel. Alweer
Lucas 2 en alweer klinkt het dan
anders. En nóg verveelt het niet".
„Als predikant ben Je niet voor
iedereen duidelijk. Je spreekt ei
genlijk een soort onzindelijke
taal. En dan hoor Je wel eens;
„Maak dat maar eens waar". Je
bent tegen een God aangelopen
die dwars op alle eigengemaakte
goden staat; dwars ook op Je
eigen bestaan.
En van die God kom Je
niet los. Je gaat de waarheid zó
sterk ervaren, dat Je met veel
plezier een evangelievertol ker
bent. Dat zal wel gek klinken,
maar ietwat primitief zou je
kunnen zeggen dat het hele bij
belverhaal zo onlogisch in elkaar
zit dat het niet verzonnen kén
zijn. Die God die Je van daaruit
tegemoet komt is alleen volkomen
anders dan wij hem willen heb
ben, maar Ja, dat is de waarheid
per Slot ook (en daarom mag die
niet gezegd worden). Dat maakt
wel overigens dat het hele „do
minee-zijn" af en toe een hope
loze zaak is.
God is geen fictie. Net ais liefde
moet ook God geleefd worden.
Het gaat niet om de mooiste, de
beste, of de machtigste God, maar
(net als met de liefde) het gaat
om ,4e ware".
Maakt u in zes dagen waar
wat u de zevende dag op de kan
sel verkondigt?
„Ik hoef niets waar te maken,
niets. Althans niemand heeft het
recht me die vraag te stellen.
Niemand vraagt me toch ook:
„Hebt u een goed huwelijk en
kunt u dat waarmaken?" Wat
voor maatstaf legt men daar voor
aan?
Dat ls nou de grote vergissing
die de mensen met „het geloven"
maken. Geloven is een levensin
stelling en een uitgangspunt van
waaruit Je leeft. Een God waarin
je Je door alles heen vastmaakt.
Het is geen levensinterpretatie,
geen garantie voor een beter
mens, misschien wel voor een
echter mens.
En die mens kan er dan toevallig
wel eens minder uitzien dan het
beeld dat we van hem maken. Dat
ik iets waar zou moeten maken
is onjuist.
Als Je leeft, maak Je fouten. En
God wil dat we leven. Met elkaar
en voor elkaar.
Ik houd van een eerlijk leven
boven een vroom leven.
Zo kunnen we ook dit kerstfeest
vieren". P. W.
Door
Christa van Hees
Elisabeth Tolenaar
Paul Wolfswinkel
Wiin van Wanroodj
Dienst is dienst
Kerstmis in het Alphense po
litiebureau. Met een beetje wee
moed aan thuis denken, en sa
men met Je collega's de kerst
krans aansnUden die Je zelf be
taald hebt.
De komende dagen is het weer
zover. Zo ongeveer de helft van
het Alphense politiekorps is eer
ste of tweede kerstdag de „pi
neut". Want ook de politie is
een van die onmisbare instellin
gen. Misschien Juist met de
kerstdagen. „Want rustige da
gen zijn het niet", heeft Alphens
oudste politieman, adjudant
van den Berg (57) met 34
dienstjaren in Alphen op zUn
naam, ervaren. „Het verkeer is
druk, vanwege de vele familie
bezoeken, en privé-moeilijkhe-
den manifesteren zich juist vaak
op dit soort dagen".
Op het bureau zelf worden de
kerstdagen in een vredige sfeer
doorgebracht, mèt kerstboom,
mèt kaarsjesAch Je raakt
ermee vergroeid, het hoort nu
eenmaal bij Je beroep. Hoewel,
als het eenmaal zover is en Je
zit hier op het bureau, denk Je
toch: nou is het kerstmis, en ik
zit hier". De mensen zijn zich
er vaak niet van bewust dat ze
de politie met dit soort dagen
toch wel een hoop, en soms ook
onnodig, werk bezorgen, vindt
adjudant Van den Berg.
Het korps zelf draait met een
minimale bezetting, en legt zich
vooral toe op dienstverle
ning. Speciale contróles zul
len er op deze dagen dan ook
beslist niet verricht worden. Dat
geldt overigens niet alleen voor
de kerstdagen, maar eigenlijk
voor iedere zondag. Adjudant
Van den Berg: „Toen we enkele
Jaren geleden eens een ver
keerstelling hielden op de Prins
Bernhardlaan, gewoon om te
zien hoeveel verkeer daar nou
op zondag voorbUkomt, had de
burgemeester al na een kwar
tiertje een telefoontje. Een ver
keerstelling lijkt voor het pu
bliek natuurlijk veel op een ver
keerscontrole".
Voor de achterblijvende vrou
wen, die thuis alleen Kerstmis
vieren wordt zo'n „kerstdienst"
natuurlijk ook niet met gejuich
ontvangen. „Al heeft mijn eigen
vrouw gelukkig altUd wat om
handen", verklaart adjudant
Van den Berg. „Maar geen van
allen vinden ze het gezellig".
Bijzondere dingen zijn er wat
adjudant Van den Berg betreft,
hier in Alphen met de kerstda
gen nooit gebeurd. Het is nooit
zo geweest dat ik zei: „Dit is
een Kerstmis om nooit te ver
geten. C. v. H.
De bakker,
hij bakte
Brood behoort ook heden ten
dage nog tot de zeldzame pro-
dukten die nauwelijks vers te
houden zijn. Dat betekent voor
de echte broodbakker, tot op het
laatste moment vers brood af
leveren. Wanneer u op eerste
kerstdag aan de koffie met
kerstkrans zit, slapen bakker
Jac. de Graaf en de zUnen uit,
na een continu-dienst van 24
uur. In die tijd heeft de in Rid
derhof gevestigde bakkerij on
geveer 2400 broden (ongeveer 50
verschillende soorten, ruim vier
honderd krentenbroden en en
kele honderden kerststollen af
geleverd.
Vanaf maandagavond wordt
door bakker de Graaf en zijn
zes man personeel doorgebakken
totdat de winkel op 24 december
sluit. Het werk wordt hoogstens
onderbroken voor een bak kof
fie. De kerstkrans of hartige
hap worden in de drukte stee
vast vergeten.
Voor de bakker begint kerst
mis op tweede kerstdag. „Dan
pas begin ik een beetje te le
ven". vertelt Ridderhof-bakker
Jac de Graaf. Wat dat betreft
is december met Sinterklaas,
kerst en oud en nieuw, een v
keken maand, vindt hij. Het is
ieder weekend al een hard ge-
gelag wanneer in de bakkerU
vrijdagavond om negen uur al
aan de eerste broden wordt be
gonnen ..en er aan de overkant
een feestje wordt gebouwd",
vindt deze rasechte brookbak-
ker. „AndierzUds, het hoort bU Je
beroep", voegt hij daar toch a
toe.
Voor de klant beginnen
de problemen hoogstens op
tweede kerstdag met het oude
brood. Want voor dat probleem
is eigenlijk nog steeds geen op
lossing gevonden, al biedt de
diepvriezer wel enig soelaas.
„Persoonlijk vind ik het niet
ideaal", aldus bakker De Graaf.
De beste methode is om het nog
„ovenverse" brood direct tot een
graad of veertig in te vriezen.
Wanneer een en ander zo snel
mogelijk gebeurt, is er vrijwel
geen kwaliteitsverlies". Maar de
meeste huishoudvriezers werken
te traag", is bakker Jac. d e
Graaf van mening. En voor wie
niet in het bezit is van een vrie
zer is er .op tweede kerstdag al
tUd nog het broodrooster.
C. v. H.
Wel naar de
kerk
Als de meeste Alphenaren de
komende kerstdagen in de huise
lijke kring een extra gezellig tin
tje meegeven, zullen op het sta
tion de normale werkzaamheden
moeten worden uitgevoerd. Eén
van de onmisbare schakels in
het alledaagse treinverkeer is
dienstleider Jan van der Linden
(29), die zUn wieg in Twello (ge
meente Vorst) had staan en na
omzwervingen via Nljverdal,
waar zijn vader stationschef was,
als „oosterling" naar Alphen
trok. Van opa tot neven is de fa
milie van Jan in de volks
mond bekend geworden onder de
naam Jan „Spoor" bU de Ne
derlandse Spoorwegen werkzaam.
Het beroep van treindienstleider
is hem met de paplepel ingego
ten en zijn opmerking na een
dienstverband van 12 Jaar „het
bevalt me uitstekend" wekt
dan ook geen verbazing.
De levenslustige vrijgezel is één
van de Alphenaren die de beide
kerstdagen, van 's middags vier
tot "S nachts één uur, zUn arbeid
moet verrichten. Het deert hem
evenwel niet: „Ik vind het niet
vervelend. Tenslotte weet Je van-
tevoren dat je met de kerst in
touw kunt zijn", omschrijft hU
zUn werkplicht. „In dit beroep
ben Je er gewoon aan gewend
geraakt. Ik ben vrijgezel, dus voor
mij maakt het niet veel uit".
Jan van der Linden merkt
overigens wel op dat de
Foto's van
Jan Holvast
en
Wim Dijkman
die tijdens de feestdagen het sta
tion aandoen, zich anders gedra
gen dan op een normale werk
dag. „De kerstsfeer komt hier wel
over. Je ziet het vooral
mensen aan het loket, die niets
van die „haast"-sfeer (te laat uit
bed, snel 'n kaartje willen kopen
en dan nog maar nét de trein
halen) als ze naar hun werk
gaan hebben"
Jan v. d. Linden, de
seinen en wissels zodanig bedient
dat de treinen op de vrije banen
en blokken tussen Leiden. Bos
koop, Bodegraven en Alphen
gehind-.d kunnen voortdenderen
praat over een „gewone jondag".
Hij zegt: .Kerstmis is voor mij
dat ik naar de kerk kan gaan en
verder gebeuren er gelukkig nooit
vervelende dingen"
W.
W.
