Mariken en duivel
woonden in Buren
JAMES BOND WEER
VOL SPEKTAKEL
lamps
Ik heb
geen tijd,
ik zit
in
de film
Mariken
gruwelijk
realisme
ROBIN HOOD ALS
ZEER SLIM VOSJE
Dillingernogal
sympathieke boef
VRIJDAG 20 DECEMBER 1974
PAGINA 11
Puren is weer rustig. Het schitte
rende stadje ia de Betuwe is weer
wat het we» voordat „de film langs
kwam": eea verstild troetelkind van
Monumentenzorg. Nabij de grote
pomp voor de kerfc waarin in 't La
tijns gebeiteld staat: „Bij het aan
wakkeren der vlammen ben Ik de
burger tot heil", sjokt slechts weer
plaatselijk verkeer. Er is weer tijd
om beaoekers nauwgezet te registre
ren in de spionnetjes. Buren is te
ruggekeerd tot de orde van de dag.
Vorig Jaar nog was 't anders. Toen
was het ieder weekeinde televisie,
zeggen de Burenaren, toen behoefd
je Je geen moment te vervelen, toen
gebeurden er hoogst merkwaardige
dingen.
De Utrechtse doe-het-zelf-cineast
Jos Stelling nam in die parel van de
Betuwe op: „Marlken van Nieumeg-
hen". Voor het veihaal over Mariken
en de duivel Moenen, zocht Stelling
een .middeleeuwse locatie". Het kon
niet mooier, Buren. Waar de tijd
best stilgestaan zou kunnen hebben,
waar het gros van de huisjes in het
oude centrum zomaar goed is voor
een historisch openluchtmuseum,
waar vroede vaderen en burgerij
van mening waren dat het een kos
telijk goed zou zijn om Buren op
een passende wijze in de bioscoop te
adverteren.
Buren hielp een Jaar lang mee aan
de opnamen voor „Mariken". Met
hand- en spandiensten, met figure
ren, met alles, werkelijk alles. De
filmploeg kreeg een aantal oude, op
dat moment leegstaande, huisjes ter
beschikking, er werd dit georgani
seerd er werd dat geregeld. Alles
kon.
Stelling gaf de Burenaren die mee
hielpen, net zoals zijn eigen mede
werkers, een honorering in punten
inplaats van in geld. Als de film
straks echt guldens zal blijken op te
brengen, dan zullen al die punten
worden verzilverd. "Mariken Nieu-
meghen" gaat vandaag in première.
Buren wacht af. In spanning.
In cafetaria „De Zwaan" hangen aan de muur foto's die zijn gemaakt tijdens de opnamen van
"Mariken van Nieumeghen". In de sfeer van patat-met, loempia's-om-mee-te-nemen, de fruit
automaat, een reclame voor knakworst en verder niemand in de zaak, hangen die foto's daar
nogal onwezenlijk. Maar, taria-baas Dick van der Linden ziet het allemaal nog voor zich, alsof
het gisteren was.
^Iedereen van de film kwam hier.
Om te eten, of om een emmer heet
water te lenen, of zomaar even. voor
een praatje. We hebben hier wat af-
gelachen met die lui. En wij? Wij
waren alleen maar gastvrij. En we
deden alles. Bloed nodig? Dan gaan
we Moed halen; ik mee, want ze
wisten de we® niet. Ja, bloed, bij
het abattoir. Dat moest Je eerst
flink klappen anders stalde het. Of
een stuk blauw vlees. Dat ze als
verwonding op een arm bonden, "n
Gezellig Jaar".
j Plezier
k,Er liepen wel eens honderd monni
ken in de rondte. Die kwamen dan
net terug van de .heksenverbranding
I in het natuurreservaat. En die kwa
men dan hier een drankje halen.
Het was een en al plezier".
Loodgieter Ton Staassen: „Het wa-
j ren eenvoudige Jongens. Niks geen
opschepperij. Ik heb ook erg veel
I voor ze gedaan. Als er iets nodig
was, dan was het: ga maar naar
j Ton. En dat deden ze, soms midden
in de nacht. Ik wil wel zeggen dat
ik alles vrijblijvend heb gedaan. Uit
liefhebberij, uit hobby. Een proviso
risch waterleidinkje aanleggen, of
6nel een douche, helpen een decor
bouwen, noem maar op. Alles vrij
blijvend, ik heb geen punt willen
hebben, het is voor mij ontspanning
geweest, ik wil er niets mee verdie
nen, ook als de film misschien goud
opbrengt".
Marlnus Jansen zo te zien nabij
het pensioen is er eens echt voor
gaan zitten. In bretels, met een
klein sigaartje. Op tafel ligt een re
likwie. Een stukje plastic, waarop
met een letterbang is aangebracht:
,.M. Jansen, ass. decor."
Jansen brandt los: „Ik ken het hele
stuk niet. Nu ik alles heb meege
maakt, zeg ik: Marietje van Nijme-
gen. 'n machtig stuk. Ja Joh, Stelling
heeft thuis zo'n klein bioscoopje en
daar hebben we al wat stukskes van
de film gezien. Zo enorm mooi, Joh!
Ik zou het graag weer eens willen
meemaken. Toen de speuiers wegwa
ren was het opeens weer erg stil
hier, diep Je Je weer te vervelen, net
als vroeger".
Marlnus heeft niet alleen getim
merd. gesjouwd, gebouwd en zich
vooral de benen uit de gat gelopen,
hij heeft ook een rol gespeeld. „Ik
was poortwachter. Toen ik mezelf op
de film bij Stelling terugzag, her
kende ik me niet. 't is werkelijk
waar. Ik ben wel es thuis gekomen,
verkleed, dat de vrouw d'r eigen ka
pot schrok. En als iemand me iets
vroeg, zei ik altijd: ik heb geen tijd,
ik zit In de film, ik was er dol van".
Stelling heeft geluk gehad met Ma-
rinus.
„Ze hebben het met mij bijzonder
goed geschoten. Ja Joh, dat doen we
wel effe, begrijpt u wel? U moet
weten dat de meeste Burenaren nog
al gesloten z\jn, die kijken liever
de kat uit de boom. Toch. ik moet
zeggen, uiteindelijk was iedereen be-
nreid een steentje WJ te dragen. Bij
voorbeeld: Stelling zag een vrouw
lopen. Hij zegt: Marinus. die wil ik
in de film hebben. Ik t vragen.
Goed hoor, en haar man deed ook
mee. Ze moesten een paar spelen
dat iets deed en dan ruzie kreeg en
al ruziemakend moesten ze weglo
pen. Dat ging prima, alleen bij het
weglopen draaide zij zich om en be
gon naar 't volk te wuiven. Dat kon
niet. Tsja, we hebben wel eens een
probleem gehad".
Over een varken.
„Er moest een varken aan zo'n pdn,
stukjes vlees roosteren. Juist, aan
het spdt. Het vuur brandde en maar
draaien, t Lukte niet. Over en weer
over, en stinken, want dat varken
was allang verbrand, maar, zei
Stelling, geeft niet. dat zie Je toch
niet op de film".
Nog een Interessant bedrijf.
„Marietje, het is een prachtig stuk.
Oh, ja, toen de pest uitbrak en ze
een kar val met dood vee moesten
hebben. Nou. die doode koeien kwa
men. met zo'n controleur in een wit
te jas erbij. Ja, stel je voor dat er
een koe blijft liggen. Dan zit Buren
zo onder de infectie. En. om de pest
voor te stellen, moesten er ratten
over die kadavers lopen. Uit Utrecht
hadden ze tamme ratten meege
bracht. Tam, doodmak, Je kon ze zo
In Je hand houden. Maar niemand
durfde dde beesten op de kadavers
te zetten. Marinus! Marinus zei: dat
doe ik wel effe, joh. 't Was prachtig".
Hij heeft veel punten gekregen.
..Er zijn er die heel weinig hebben
gedaan. Die hebben tien punten, of
bwintig. Anderen hebben er honderd,
Mevrouw Jansen: „Afijn, we zullen
maar zeggen dat als de film goed
gaat lopen dan gaan wij op Beverly
Hills wonen".
ICmdermatinee
CAMERA: "Dick Trom" (za
terdag, zondag, woensdag).
REX: "Asterix en de helden",
(zaterdag, woensdag).
Nachtfilms
CAMERA: "Le charme discret
de la bourgeoisie"
REX: "Mannen die de kansen
grijpen"
"Wij zün 17 en leren van alles"
De neventitel van dit werkje is:
"Hoe vrouwtjes zich omhoog wer
ken". Alleen dat woord "vrouw
tjes" alNou, Ja. Die meis
jes van 17 leren tamelijk eenzij
dige zaakjes en de weg omhoog
slaan ze bepaald niet gekleed in.
Goede films
in andere steden
"The Odessa File" <Jon
Voigth, Maximilian Schell, Mary
Tamm) Apollo, Den Haag.
"Dokter Zjivago" (Julie Chris
tie, Omar Shariff) Euro-cinema,
Den Haag.
"Chinatown" (Roman Polanski,
Jack Nicolson, Faye Dunaway),
Rex, Den Haag.
"Anatevka" (Topoi, Norman
Crane, Molly Picon) Victoria Am
sterdam.
"Luchthaven in alarm" (Charl
ton Heston, Karen Black), Rialto,
Amsterdam.
"El Cid" (Charlton Heston, So
phia Loren) Corso, Rotterdam.
"Zardoz" (Sean Connery, Char
lotte Rampling) Lijnbaan theater
Rotterdam.
Haagse bioscopen
Apollo "The Odessa file",
dag. 12.00, 2.45, 7 en 9.45 uur, za.
en zo. 1.30, 4.15, 7 en 9.45 uur, 14
Jaar.
Apollo 2 "De vier vuisten
van de duivel", dag. 2.15, 7.15 en
9.30 uur, zo. 1, 3.45, 7.15 en 9.30
uur, 14 Jaar.
Asta "Luchthaven in alarm",
dag. 2.30, 7 en 9.30 uur, zo. 1.30,
4, en 9.30 uur. 14 Jaar.
Bioju "Emmanuelle", dag. 2,
7.30 en 9. 30 uru£0.ook4.15uur,
18jaar.
Camera "Mariken van Nie-
rneghen", dag. 2.15, 7.15 en 9.45
uur, zo. ook 4.30 uur, 18 Jaar.
Cineac "Robin Hood", dag.
9.30, 11.30, 1.30, 3.30, 5.30, 7.30 en
9.30 uur, za v.&. 11.30 uur, al
Corso "The Sting", dag. 2,
7 en 9.30 uur, zo. ook 4.30 uur, 14
Jaar.
Du Midi "The Getaway", do.
vr. en ma. 8.15 uur, zat. en zo. 7
en 9.30 uur, 18 jaar. Kindermati
nee: "Pinocchio^, zat. en zo. en
ma. 2 uur, al
Euro "Dokter Zjivago", dag.
1.30 en 7.30 uur, zat., zo. en woe.
3.45 en 7.45 uur, 14 Jaar.
Kindermatinee: "De gemaskerde
bandieten koningin", zat. en zo.
1.30 uur, al
Flora "Kriiminele ontucht
op Pigaüe". dag. 2, 7 en 9.15 uur,
zo. ook 4.30 uur, 18 Jaar.
Kriterion "Le train", dag. 3
7 en 9.30 uur, 14 Jaar.
Metropole "The man with
the golden gun", dag. 2, 7 en 9.30
uur, zo. ook 4.30 uur, 14 Jaar.
Odeon "Robin Hood", do. en
vr. 2, 6.45 en 9.15 uur, zat. t/m
ma. 1.45, 4.15, 6.45 en 9.15 uur,
ai.
Olympia "De kanonnen v.
Naverone", dag. 2 en 8 uur, 14 Jr.
Passage "The man with the
golden gun", dag. 1.30, 4, 7 en 9.30
uur, 14 Jaar.
Rex "Chinatown", dag. 11,
1.30, 4, 7 en 9.30 uur, zo. v.a. 1.30
uur. 18 Jaar.
Royal '70 "De sadistische
rechter", do. t/m zo. 2.15, 7 en
9.30 uur, ma. 2.15 en 8 u. 18 Jaar.
Royal "Fury of King Box
er". do. t/m zo. 2.15, 7 en 9.30 u,
ma. 2.15 en 8 uur. 18 Jaar.
Studio "Libido", dag. 21.5.
7.15 en 9.30 uur, zo. 1.30. 4, 7.15
en 9 30 uur. 18 Jaar.
Studio 2000 "The Godfather"
dasr. 8 uur, zo. 2 en 8 uur (ma.
besloten voorst.). 14 jaar. Kin
dermatinee: "Robin Hood en de
piraten", zat. 2 uur. a.l.
De Uitkijk "Cabaret", dag
2.30, 7 en 9.30 uur, zo. 1, 7 en
9.30 uur. 18 Jaar.
„Argenta"SuperLux:
de lamp met 30%
meer licht op tafel
voor dezelfde stroomkosten
Foto boven: Mariken op
het moment, dat Moenen met
het ene oog haar definitief in
zijn macht heeft. De vertol
kers van de beide hoofdrol
len, Sander Bais en Ronnie
Montagne leven op het ogen
blik in Californië.
Onder: Een pestprocessie
moest in de Middeleeuwen
vaak de overal loerende ge
varen bezwerenHet hielp
niet altijd, steden en dorpen
zagen hun bevolking tot wei
nige overblijvers slinken.
Pas op... of we
slaan d'r op
Titel"Pas op...of we slaan d'r
op"In de hoofdrollen: Terence
Hill en Bud Spencer Theater:
Luxor.
Terence Hill, de laconieke vechter
en dat vat vol brommerigheid, Bud
Spencer, vaak vereend maar niet
gelijkgezind, vormt een koppel ko
mieken dat er nu blijkbaar de wes
ternuitmonstering maar voor heeft
uitgetrokken. De grappen ln het prai
riegras en de saloon raakten op; zij
hadden een ander décor nodig. Dat
hebben zij gevonden in "Pas op.,
of we slaan d'r op," avontuurlijke
complicaties rond een stockcarrace,
een garagebedrijf, een lunapark en
een gangstersyndicaat, dat zij met
innerlijke rust tegemoet treden, om
dat zij al weten dat zelfs tien of
twintig dwarsliggers geen partij voor
hen zijn. Een olijke film. Marcello
Fondato heeft een stel aardige grap
jes bedacht, daarbij dankbaar ge
bruik makend van het nieuwe décor.
Film: Mariken van Nieumeghen,
produktie Ron du Mé en Jos Stel
ling; regie Jos Stelling. In de hoofd
rollen: Ronnie Montagne en Sander
Bais. Theater: Studio (18 jaar).
De titel "Mariken van Nieumeg
hen is bedrieglijk voor wie verwacht
een chronologisch overzicht van Ma-
rikens leven in beeld gebracht te
zien, overeenkomstig het gelijkna
mige Mariamirakel uit de zestiende
eeuw. Dit vers telde 1144 regels waar
van de auteur onbekend is gebleven.
De film geeft een gedramatiseerde
weergave van een deel van Marikens
leven, maar negeert de laatste paar
honderd regels van het vers, waar
in Mariken spijt krijgt over haar zon
den, bij de Paus gaat biechten, boe
te doet en vergiffenis krijgt, volgens
de vaste volgorde die daarvoor nu
éénmaal in goed-katholieke kringen
is aangegeven.
Bovenstaande is overigens aller
minst als bezwaar bedoeld. Integen
deel, Mariken van Nieumeghen mag
als één van de beste filmprodukties
die tot nu toe in de lage landen is
gefabriceerd, worden beschouwd
De film eindigt als het verhaal weer
begint; intussen is Mariken dan al
lang van het kuise pad afgedwaald
en heeft samengeleefd met de dui
vel in éénogige mensgedaante: Moe
nen. De nadruk valt daarbij niet op
het verhaal, dat als bekend mag
worden verondersteld. De film is een
aaneenschakeling van krachtig neer
gezette scènes, waarbij het realisme
aan het einde gruwelijke vormen aan
neemt. Du Mée en Stelling hebben
gebruik gemaakt van zo'n achthon
derd figuranten en daarbij gestreefd
naar het perfectionisme van Paso-
lini. Met knappe resultaten; al krijg
Je op den duur het gevoel dat er in
de Middeleeuwen niemand met een
alledaags gezicht rondliep.
JOHN KROON
James Bond, alias 007, deelt weer heel wat - rake - klappen uit.
Film: Dillinger. In de hoofdrol
len: Warren Oates, Ben Johnson.
Regie: John Milus. Theater: Carnet
John ("daar kunt u uw kleinkin
deren over vertellen") Dillinger is
een misdadiger van het type Bonny
en Olyde. Boeven in nette pakken.
Dillinger is er bovendien één van
het sympathieke en populaire soort.
Of hij nu een bank overvalt met
zijn bende of op spectaculaire wijze
(onder de ogen van de hele National
Garde) uit de gevangenis ontsnapt,
iedereen volgt zijn avonturen op de
voet en met veel enthousiasme. Als
een beroemdheid wordt hij geeërd.
"Seat u nou John Dillinger?" Jour
nalisten vragen zijn mening over po
litieke zaken etc.
Zelfs de FBI-man die hem achter
volgt, raakt geïmponeerd döor Dil
linger. Zo zeer zelfs dat hjj een
einde aan zijn leven maakt door met
DilHngers pistool zichzelf door het
hoofd te schieten (Niet in de film
te zien).
Spanning en romantiek wisse
len elkaar af. Het ene ogenblik kun
Je, als het ware, het bloed ruiken in
de bioscoopzaal, het andere moment
vaar Je mee met Dillinger en zijn
vriendin op de rustig voortkabbelen
de golfjes begeleid door romantische
muziek.
WILMA STORIMANS
Film: The man with the golden
gun. In de hoofdrollen Roger Moore
Christopher Lee en Britt Ekland.
Regie: Saltzman en Broccoli Thea
ter: Lido.
Het is al weer ruim twaalf Jaar
geleden, om precies te zijn op 5 ok
tober 1962, dat in het Londense Pa-
villion de eerste James Bondfilm in
première ging met een toen nog vrij
wel onbekende Sean Connery in de
hoofdrol, charmant terzijde gestaan
door Ursula Andres6.
De film van het regisseurs-duo
Saltzman/Broccoli sloeg in als *n
bom, en in de volgende Jaren kwam
er dan ook steeds een nieuwe 007-
film. In '63 From Russia with love,
in *64 Goldifinger, in '65 Thunderball
en in '67 You only live twice. Toen
vond de Ier het genoeg en gaf de be
voegdheid om te doden over aan
George Lazenby. die ondanks het
gezelschap van Diana Rigg ("de
wreekster") in On het majesty's se
cret service de oude held niet kon weg
spelen. Sean Connerv keerde nog één
keer terug naar de 007-set voor Dia
monds are forever. Daarna lever
de hij de aartsschurken over aan Ro
ger Moore die er ln "Live en let
die" wel raad mee wist. Nu is er
traditiegetrouw in de week van Kerst
mis de première een nieuwe rol
prent gebaseerd op het boek "The
(man with the golden gun" van Ian
Fleming. Zoals bij de voorgaande
praduktles al geconstateerd werd is
het originele verhaal nog slechts ru
dimentair aanwezig, maar daar zul
len de erfgenamen van Fleming wel
niet om treuren. De Bondliefhebbers
waarschijnlijk ook niet want er zit
weer alles in. waar de fans op reke
nen. Een race met een speedboat die
overigens wat minder speotaculair
ds dan de vorige keer, een auto-ach
tervolgingsrace. een zeer stertce
ditmaal, allerhande vliegende toestel
len tot een vliegende auto toe. een
schitterend laboratorium (lang
zamerhand een verplicht nummer)'
en boelende gevechten in Kung Fu
stijl. De Amerikaanse sheriff, die het
in "Live and let die" zo aardig deed
is teruggehaald en zorgt ook nu weer
voor een reeks komische situaties.
De grote schurk is ditmaal niet
Blofeld, maar een zekere Scaraman-
ga, met veel bekwaamheid neerge
zet door Christopher Lee, de map die
al in vele Draoulaflkps figureerde.
De zaak waarom het ditmaal draait
is een uitvinding, die de energiecri
sis met één klap oplost: elektrici
teit uit zonnestralen. Het geheel
speelt zich weer af in een exotische
omgeving. Deels in Hongkong (met
de haven waarin de gezonken Queen
Elizabeth een verrassende rol
speelt) en deels in Thailand (Bang
kok) en China (een van de vele
eilandjes voor de kust). De film is
het aankijken weer dubbel en dwars
waard mede dankzij de massale en
ongetwijfeld weer uiterst kostbare
decors, het vrouwelijk schoon, en niet
te vergeten de typische humor die af
en toe met "dubbele bodem" om de
hoek komt kijken. Kortom een ver
rukkelijk stukje filmwerk voor de
liefhebbers.
BRAM VAN LEEUWEN
RECTIFICATIE!
Voor „THE MAN WITH THE GOL
DEN GUN" (met Roger Moore als
James Bond 007) is plaatsbespre
ken tot 2 dagen tevoren mogelijk;
tot onze spijt was deze toevoeging
in onze editie van 1812—'74 niet
opgenomen!
LIDO THEATER
STEENSTRAAT 39
Titel: "Robin Hood" tekenfilm
var Walt Disney Productions
theater: Trianon.
Maar weinig verhalen uit de mid
deleeuwen zijn zo beroemd gebleven
als de belevenissen van Robin Hood,
ct man die in de bossen bij Notting
ham leefde. Met zijn aanhangers be
stal hij de uitbuiters, de corrupte
vazallen van koning Jan en verdeel
de de buit onder het arme volk. Het
verhaal met zijn mooie, bijna roman
tische achtergrond is al menigmaal
Wie Spanje kent,kent Osborne sherry
verfilmdNu hebben de opvolgers van
tekenfilmkunstenaar Walt Disney
zich er over ontfermd. En zoals van
hen verwacht mocht worden, heb
ben zij er iets origineels van ge
maakt. Robin Hood hebben zij "ver
taald" in de dierenwereld en er al
dus een woest spekstakelstuk van ge
maakt. Een uiterst slappe leeuw,
speelt de rol van koning Jan, zijn
minister van Financiën is een slang
(graaf Slis) en Robin Hood is hoe
kan het anders een vos. Het is
een boeiend werkstuk dat met de ge
bruikelijke Disney-vakkundigheid in
elkaar zit. Toch kan men zich afvra
gen of de grote meester, als hij nog
had geleefd, aan het eindresultaat
niet was gaan sleutelen. De dialogen
en handelingen tussen koning leeuw
(stem van Peter Ustinov) en da
slang (stem van Terry Thomas) zijn
juweeltjes en moeilijk te overtref
fen, maar daar staat tegenover dat
Robin Hood en zijn helper Kleina
Jan (de beer) nogal vlakjes zijn
neergezet. Samengevat: een teken
film van klasse, maar men kan niet
zeggen dat het onderste uit de kan
i> gehaald.
RUUD FAAUW
