LAROUSSE ENCYCLOPEDIE
Paardrijden
sport
en hobby
Fischers schaak-injectie
is nog niet uitgewerkt
SMULLEN
SMULLEN
SMULLEN
Vliegen
voor je
leven
SPROOKJE IN
MODERNE
STIJL
ZATERDAG 14 DECEMBER 1974
PAGINA 21
Op deze boekenpagina
bijdragen van
Ruud Paauw
C. J. Rotteveel
Koost Post
Jan Preenen
Henriëtte v. d. Hoeven
Eindredactie
René Vos
Gestaag vordert de groei van de
Grote Nederlandse Larousse Ency
clopedie in 25 delen, uitgave van
Schel tens en Giltay in Den Haag.
Het kortgeleden verschenen negende
deel bevat niet minder dan 10811
trefwoorden (van Efa tot en met
Frans), 2384 illustraties en 27 kaar
ten in zwart-wit, alsmede 28 pagina's
in fraaie kleuren. Om van deze laat
ste een paar te noemen: twee over
Egypte (hoofdzakelijk kunst), even
eens twee over Frankrijk met een
tussenliggende kaart-in-kleur over
twee bladzijden, en voorts hele pa
gina's over uiteenlopende onderwer
pen als elektronica, Elzas, Ethiopië,
Etrurische kunst, expressionisme,
fauvisme enz. enz. De verluchting
van het artikel over Europa omvat
een gekleurde kaart natuur-
en staatkundig) over twee pagina's,
en (voor en na) een overzicht van
de grote periodes in de geschiedenis
van ons werelddeel in elf kleinere
kaarten, zeer duidelijk voor de vele
kleuren. Bijzondere vermelding ver
dient de transparant van een elek
tronenmicroscoop, in drie delen,
waardoor een prachtig inzicht in de
ssmenstelling van dit ingewikkelde
instrument wordt verkregen.
De bijzondere aantrekkelijkheid
van deze encyclopedie bestaat in het
zeer grote aantal trefwoorden, waar
door moeilijk zoeken in samenvat
tende artikelen voorkomen wordt en
bovendien ook meer aandacht aan de
verklaring van elk van die woorden
geschonken kan worden, zonder dat
dit systeem overigens ten koste van
overzichtelijke bijdragen gaat. Heel
prettig is het grote aantal kleine
foto's in de marge van elke pagina
ter illustratie van een aantal tref
woorden, wier verklaring daardoor
een extra-dimensie verkrijgt.
Naast Nederland krijgen België en
ook Zuid-Afrika voldoende aandacht
toegemeten. Dat deze uitgave in onze
taal van een oorspronkelijk Frans
werk tenvolle aan de eisen van de
Nederlandse gebruikers voldoet,
blijkt niet alleen uit het opnemen
van een enorme hoeveelheid taal
kundige informatie, inclusief spreek
woorden en zegswijzen, maar bijv. ook
uit de volstrekt-objectieve benade
ring van „Frankrijk", waarvan het
artikel even groot is als dat over
Duitsland in een vorig deel. Nuttig
is de bibliografie (verwijzing naar
studiewerken) aan het slot van elk
deel. Reeds eerder werd gewezen op
de band in groen en rood, die niet
alleen bijzonder fraai is, maar, ook
bij veelvuldig gebruik, uiterst solide.
Rl.
„Vliegen voor je leven" door
Bas Eenhoorn naar vraagge
sprekken met Pim Sierks, Ruud
van der Zwaai en Bernie Knight
Uitgave Amsterdam Boek.
Prijs f 12,90.
Wie nog eens in detail wil we
ten wat er zich heeft afgespeeld
in die aftandse Franse Boeing,
waarmee Pim Sierks, Ruud van
der Zwaai en Bernie Knight op
dinsdag 17 september een aan
tal Japanse terroristen naar het
Midden-Oosten brachten en
daarmee een einde maakten aan
het gijzelingsdrama in de Fran
se ambassade, die wordt met dit
boekje van Bas Eenhoorn op zijn
wenken" hpdlend. Veel bijzonder
heden staan er in (al houd je
toch het niet te definiëren ge
voel dat Sierks en Van der Zwaai
niet het achterste van hun tong
hebben laten zien), zoals de
trimoefeningen die Ruud van
der Zwaai de Japanners onder
weg liet doen, zoals dat gerom
mel met die 300.000 dollar los
geld. Het is een bizar verhaal
drie vliegers, die hun ze
nuwen op voorbeeldige wijze
onder controle hielden.
Het enige wat op het boekje
aangemerkt kan worden is de
ouwe- '"«".ons-krentebrood-stijl
waarmee het geschreven is. Een
voorbeeldle: „Dinsdag 17 sep
tember 21.35: Ho, captain Sierks,
dat ziet er merkwaardig uit. Dat
is andere koffie dan zo'n strand-
terras in Noordwijk. dan een
goed glas met de allerliefste en
«•'kaar verzekeren hoe fijn het
leven en de wereld wel zijn",
mz. enz. Als Eenhoorn zich wat
soberder had opgesteld, zou hij
een zeer goede documentaire
•->Qbben geschreven.
R.P.
Bobby Fischer
"Paardrijden, sport en hobby" door Leni Fiedelmeier, in de
vertaling van P. van Straelen verschenen bü Elsevier Neder
land (f 22,50).
Steeds meer mensen worden tot de recht). Hoe paarden verzorgd die-
paardesport aangetrokken. Niet al- nen te worden (Gelukkig komt daar
leen wedstrijdruiters. maar ook vrije- wat meer van terecht, al is hef niet
tijdruiters. In Nederland en Vlaan- altijd even teilloos). Ze praat over
deren komen zij tezamen aan het ree paardeziekten, waarop we zouden
pectabele aantal van ongeveer Ietten bU het kopen van een paard.
250.000. En het worden er elk Jaar Ze heeft het over draf-, ren- en tuig-
meer. Dat hebben we al eens ge- paardesport. Ruiteretiquette komt ook
zegd. En we hebben er toen aan nog even naar voren. Alles bij elkaar
toegevoegd, dat we dat ook kunnen een legertje onderwerpen, dat we al
merken in het toenemende aantal heel wat vaker in heel wat boek
boeken, dat aan deze sport wordt ge- Jes hebben zien langs draven. Maar
wijd. Toch zijn we zelden een zo juist de wijze, waarop Leni Fiedel-
prettig boek, over paarden en paar- meier het heeft geboekstaafd maakt
desport tegengekomen als het vrij mo dat we zeggen, dat we zelden zo'n
numentale werk van Leni Fiedel- prettig boek zijn tegengekomen. Na-
meier. tuurlljk is de omlijsting van de tekst
„Paardrijden, sport en hobby". Leni medebepalend,
is medewerkster aan het door hoog
leraren uitgegeven maandblad „Das Maar toch.... We hebben meer
Tier". Ze heeft meer dan twintig paardeboeken gezien, die net als dit
Jaar zelf een stoeterij gehad. Vooral werk uitstekend waren afgewerkt en
dat laatste merkt men bij herhaling voorzien waren van een keur van
in haar verhalen. Leni Fiedelmeier machtig mooie foto's al of niet
schrijft vanuit de praktijk van een in kleur. Dat deze platen bijzonder
liefhebster. Vanuit de visie van een functioneel in het verhaal zijn ge-
vrouw, die van paarden houdt. Die plaatst is ook meegenomen, maar
deze dieren niet ziet als handelsob- het is toch de vakkundige en toege-
Jecten. Die niet van hen bezeten is wijde wijze waarop de schrijfster te
omwille van de prestatie, omwille van werk is gegaan, die voor ons de
het lintje of de beker, maar hen ziet waarde van dit boek heeft bepaald.
K.P. Een archieffoto van de bekende Britse rutter Harvey Smith.
als trouwe en plezierige kameradein in
de sport. Geen troeteldiertjes, ook
geen over-intelligente dieren, maar
gewoonpaarden, die als paard
werken, gehoorzamen, reageren en
prestatie leveren. Maar nooit meer
dan paard kunnen zijn. Juist op dat
facet heeft Leni Fiedelmeier naar
ons gevoel terecht veel nadruk ge
legd. Een paard acteert als een
paard, nimmer anders. Het pleidooi
van de schrijfster om dat nooit en
nergens te vergeten komt heel sterk
over. Voor een groot deel ls dat te
danken aan haar indringende wijze
van schrijven. Leni Fiedelmeier heeft
dit boek geschreven als een goedlo
pende roman. Toch behandelt ze en
passant heel zakelijke onderwerpen.
Hoe we zouden moeten leren paard
rijden (Wat komt daar helaas In de
praktijk toch bitter weinig van te-
TITEL: Plaatselijke en geweste
lijke specialiteiten uit Nederland.
AUTEUR Anton van Oir schot. UIT
GEVERIJ Helmond-Helmond.
In dit boekje verzamelde de schrij
ver meer dan 1500 specialiteiten op
het gebied van eten, volkskunst, an
tiek speelgoed, klederdracht, vlag
gen enz.
In het algemene gedeelte van
het boek staat alles alfabetisch ge
rangschikt, van aardappelen (we heb
ben wel 80 soorten tot zult of hoofd
kaas. Dan komt er een indeling per
provincie, heel aardig op zichzelf, als
de schrijver niet wat geografische
blunders had gemaakt bij Noord- en
Zuid-Holland. Zo bestempelt hij
Kaag. Lisse, Katwijk en Hillegom
als Noordhollandse dorpen, 'n Fout
die bij 'n kenner van Nederlandse
zaken bij uitstek toch niet voor mag
komen. Maar toch kom je aardige
dingen tegen, want wat is een Leide-
naar? Inwoner van Leiden, maar ook
de benaming voor een ganzepen met
drijvertje. Kende u het gezegde „Lei
den de stad van bul en bolus". En
zo kunnen we nog wel even door
gaan. "Schone van Boskoop" ls een
appelsoort, ook wel goudreinet. On
der Warmond vinden we Kager-
meertjes, rond botergebak met a-
mandelvulling. Toch een aardig
boekje, alleen even de atlas er bij
nemen om al die grappige dingen
in de Juiste provincie te plaatsen.
Indonesisch
Titel: Klein Indonesisch kookboek.
Auteur Raden Suwondo Sudewo.
Uitgeverij Luitingh-Laren. Prijs
f6.90.
Een boekje dat volgens de schrij
ver speciaal is geschreven voor be
ginners in de Indonesische keuken.
Een Jaar geleden reisde Raden Su
wondo Sudewo naar Indonesië, het
land waar hij een groot deel van zijn
jeugd doorbracht. Hij kwam terug
met een keur van recepten en aar
dige pentekeningen. Hij begint met
te vertellen welk keukengerei nodig
is, geeft een verklaring van de meest
voorkomende Indonesische kruiden
en specerijen en eindigt met sugges
ties voor het opstellen van een ver
antwoord menu. Een idee dat zeker
de moeite waard is, want van de goe
de combinatie hangt veelal het suc
ces van een maaltijd af.
Romeins
„Julian's avontuurlijke reis" door
Paul Gallico. In de vertaling van C.
H. Schaap verschenen bij Wereld
bibliotheek in Amsterdam (f 12,90).
Er was eens.... (we moeten dit
stukje in de sfeer van het boek be
ginnen u.. een Jongetje van nog
geen tien jaar. Dat boos van huis
liep, omdat zijn vader zijn uitvin
ding van een bellenblaaspistool niet
zo erg zag zitten. De kleine Julian
zo heette dat Joch was niet
mooi, maar wel erg aardig. Hij
klauterde in een van die beroemde
Amerikaanse Greyhound-bussen om
in Washington octrooi op zijn uit
vinding te gaan aanvragen. En laat
dat nu net de eerste bus zijn ge
weest, die door een meerijdende mis
dadiger werd gekaapt. En laat die
bus ook nog allerlei andere merk
waardige personages hebben ver
voerd.
Heit ls natuurlijk allemaal wat erg
toevallig, maar dat mag in een
sprookje en het is daarom ook niet
minder grappig. Soms zelfs wat ont
roerend als de kleine Julian erg
hardhandig het gruwelijke verschil
tussen Jeugdfantasie en grauwe wer
kelijkheid moet ervaren. Maar Paul
Gallico heeft het in vlotte stijl neer
gezet. Een sprookje-moderne-stijl.
Over een kind, maar beslist niet al
leen voor het kind. Een werkje,
waaraan een ieder, plezier kan bele
ven.
KJ».
H. Golombek Het Schaakspel f 22,50; C. H. O. D. Alexander-
Partijstellingen f 16,90; Dr. M. Euwe/W. J. Muhring Zo leert
u goed schaken, serie 1 en 2, per deel f 14,90. Uitgegeven door
Hollandia BV Baarn.
De injectie, die Bobby Fischer de
schaaksport in 1971 en 1972 heeft
toegediend, blijkt nog altijd niet te
zijn uitgewerkt. De manier, waarop
hij door de Russische stellingen raas
de heeft er in belangrijke mate toe
bijgedragen dat vooral veel Jongeren
deze denksport zijn gaan beoefe-
Want Fischer mag dan eigenzinnig,
lomp en hatain overkomen, hij heeft
er dan toch maar voor gezorgd dat
het schaken uit een sfeer van be
zadigdheid is gehaald. De populari
teit, die er voortvloeide wordt niet
alleen weerspiegeld in de geweldige
groei van onder meer de KNSB, maar
ook ln de verkoop van schaakboe
ken. Zo zijn alleen al door Hollandia
in Baarn de afgelopen weken vier
exemplaren uitgegeven, waaronder
overigens de herziene uitgaven van
de schaaktests van het duo Euwe/
Muhring. Evenmin nieuw is „Het
Schaakspel" van de Engelsman Go
lombek. In 1954 en 1962 is het al
verschenen onder de oorspronkelijke
titel ,.The game of chess" en eerst
nu ls de Nederlandse bewerking op
de markt gekomen.
Omdat het een vertaling betreft
van een boek, dat al zo lang geleden ls
geschreven zijn de biografieën verre
van compleet. Zo is in het geval
Fischer volstaan met het vermelden
van diens wapenfeiten tot 1962; een
voetnoot herinnert aan het behalen
van de wereldtitel door de Amerikaan
in 1972. Over de spectaculaire ge
beurtenissen .(de 6—0 zeges op Tai-
manov en Larsen), die aan de finale
tegen Spasski voorafgingen wordt
met geen woord gerept. Nu is dat na
tuurlijk ook niet zo'n ramp, omdat
de studie nu eenmaal voorop staat.
De verzorgdheid en de speelse bena
dering die men elders aantreft, ma
ken trouwens veel goed. Zoals aan
het begin. Golombek valt niet zo
maar met de deur, of liever gezegd
met het bord, in huis, maar opent
met informatie over de oorsprong
van het schaakspel. Het boek is ook
luchtig van opzet dankzij biografieën
van grootheden uit het verleden als
Morphy, Lasker, Capablanca, Num-
zowitch en Aljechin. Opvallend is dat
Golombek de beginnende schaker al
snel de (bekendste) openingen voor
zet De Engelsman heeft er echter
voor gewaakt dat zijn leerlingen met
een al in een doolhof van varianten
terecht komen. Hij neemt aanvanke
lijk de openingen voorzichtig door
en komt in het lijvige leerboek later
uitvoeriger op de ouverture van de
partij terug. Die methode heeft het
voordeel dat de beginnende schaker
al vlot volop bij het schaakspel wordt
betrokken.
Voor de gevorderde schaker heeft
een andere Engelsman, de inmiddels
overleden C. H. O. D. Alexander,
een boekje met partijstellingen ge
schreven. Conel Hugh O'Donol Alex
ander begint met een systematische
inleiding tot het combinatie-spel aan
de hand van vele voorbeelden. Daar
na worden zeventig stellingen behan
deld. die in series van tien zijn ge
Titel: Het groot Römertopf boek.
Auteur Arne Krüger. Prijs f 18,90.
Uitgeverij Luitingh-Laren.
„Laat 'm in z'n vet gaar smoren"
is een bekende uitdrukking. Een
zegswijze die letterlijk van toepas-
singe is op de gerechten die in de
Römertopf, of in het Nederlands Ro
meinse smulpot, zijn klaargemaakt.
Het bereiden van gerechten in aar
dewerk is al eeuwen oud. Met het
streven naar steeds minder vet eten
ls de Romeinse pot herontdekt. Arne
Krüger geeft ln dit boek in het kort
de geschiedenis van de pot weer en
hoe deze moet worden gebruikt. Bij
het zoeken van recepten is Arne
Krüger er heel duidelijk vanuit ge
gaan dat ook minder goede en min
der geroutineerde koks naar de .Ro
meinse pot" zullen grijpen. Daarom
ook voor beginnelingen op culinair
gebied recepten.
rangschikt, door de lezer kunnen
worden opgelost en van de nodige
aanwijzingen zijn voorzien. Alexan
der besluit met 'n test waarbij de le
zer zijn resultaten kan vergelijken
met Engelse internationale meesters
als Hartston, Keene en Penrose. Be
treft 't hier een nieuw boek de tests
van Euwe en Muhring zijn al eerder
verschenen; door de grote belangstel
ling is een tweede druk noodzake
lijk geworden. In serie I van „Zo
leert u goed schaken" is een 100-
tal schaaktests opgenomen voor de
beginnende en de gevorderde schaker
met enkele partijen uit de negen
tiende eeuw. Actueler, maar ook las
tiger is serie 2, waarin naast de
100 schaaktests ook nog eens vier
series van 10 slagvaardigheidstests
zijn opgenomen.
JR.
Ook alle «naken kunnen bij de
Romeinse pot aan bod komen, want
naast kip, wild en gevogeltje staan
er recepten in voor het bereiden van
vis, groente, soufflé en éénpansge-
rechten, zoete nagerechten en taart.
Bij de meeste recepten wordt dan
ook nog een drank-suggestie gege
ven, die kan rode Hongaarse wijn
zijn maar ook mineraalwater, kort
om een complete handleiding. Ge
lukkig hoeven enthousiaste experi-
menteerders die helemaal geen kook
boek willen en veel liever zelfbe
dachte recepturen uitvoeren de Ro
meinse pot niet links te laten liggen,
want als de „gewone" bereidingstijd
bekend is moeten daar voor de Ro
meinse pot ongeveer 20 minten wor
den bijgeteld.
H.v.cLH*
