Amusante 'Wijze Kater'
Te pretentieuze 'Iwanow'
Twijfels van een toneeldiva bij 'Theater'
DINSDAG 26 NOVEMBER 1974
Bij het Publiekstheater
Het Russische karakter is vaak
beschreven als van een brandend
elan in de Jeugd, spoedig gevolgd
door de melancholie der onmacht,
wellicht opgeroepen door de onmete-
i lijkheid van het Russische land.
Kijkend naar de karakters in
Tsjechows stukken is dart. veelbete-
nend geweest. „Iwanow" schreef hij
als 27-Jarige nog op de grens van
die Jeugdperiode, de drie rijpere
meesterwerken, welke zijn uiteinde
lijke roem bepaalden daarna in een
ongeëvenaarde tekening van een
maatschappijfase. Hoewel in „Iwa
now" alle ingrediënten bijkans
aanwezig zijn reikt hij nog niet
zover. Hij staat nog aan de andere
kant van de lijn, schrijft de
(melodramatische) effecten volledig
uit en bouwt in zekere zin voort op
wat zijn Russische voorgangers voor
het toneel deden.
De titelfiguur ervaart plotseling zijn
eigen falen. De mensen om hem
heen ondergaan zijn gedrag, vooral
tegenover zijn ongeneeslijk zieke
Joodse vrouw als onmenselijk,
herkennen niet zijn ontreddering
zijn levensdrift die onvervuld moet
blijven.
Knap zet Tsjechow naast Iwanow ter
onderscheiding twee mannen neer in
een andere fase, de Jeugdig
ongenuanceerde moralist Konstanti-
nowitsj en Lebedjew, die zijn
onbevredigend huwelijk met alcohol
heeft overspoeld.
In een bondiger versie dan tot nu
bekend was (van de hand van Guus
Rekers) nam het Publiekstheater
„Iwanow" op het repertoire. Eind vo
rige week ging in Amsterdam onder
regie van Hans Croiset de première.
Een heldere doorlichting van de
figuren met een accent op Iwanows.
„Ik begrijp het niet" stond hem voor
Eric Schneider en Petra Laseur in Anton Tsjechows "Iwanow",
dat bij het Amsterdamse Publiekstheater in premiere is ge
gaan.
ogen. Maar er bleek nog meer te
zijn beoogd. Croiset raakt nogal
eens gefnuikt door grootse gedach-
tenco neep ties, die de mogelijkheden
van het stuk te buiten gaan. Dat
was in Goldoni zo en bleek ook in
Tsjechow het geval. De heterogene
werkwijze van de schrijver laat
overigens toch al niet gemakkelijk
een synthese toe. Na de nostalgische
sfeerbeelden van Scharow en de
rönitgenanalyse van Ton Lutz
beproefde Hans Croiset nu een soort
Universal kunst, al zichtbaar in de
trappen, zigzagopgangen, lange gor
dijnen, vleugel met Beethoven,
weelderige hanglampen, boomtak
ken.
Het Publiekstheater brak er de tan
den op hoe intelligent Eric Schneider
ook de titelrol -trachtte omarmen. Hij
kon niet overtuigen, Annet Nieu-
wenhuyzen had het gemakkelijker
en wist wel aan te spreken, Petra
Laseur als Sasja moest van een
goed begin naar een Amerikaans
blijspelletje toe. Bij tijd en wijle
konden Max Croiset en Hans
Boswinkel tot aardige dingen
komen.
PIET RUIVENKAMP
Bij Stadstoneel Rotterdam
Lou Landré maakt van de dierlijke
hoofdrol in ,De wijze kater" van
Hcrman Heijermans, waarvan het
Stadstoneel Rotterdam zaterdag
avond in de Rotterdamse Schouw
burg de première gaf, een geweldige
creatie. Superieur en beheerst met
een katachtige gratie en plastiek,
sluipt, springt en klautert hij over en
door het staketsel-decor van Jan
Kieboom en geeft daarmee dat
doorgewoekerde bouwsel zijn beteke
nis. Hij krijgt niet op alle plaatsen
de steun die de rol behoeft maar
niettemin is, om Lou Landré en een
paar andere rollen, de voorstelling
heel amusant en over het geheel
Heijermans' boosaardige sprookje is
eigenlijk maar op een paar punten
door de tijd achterhaald. Wij kijken
nog minder op tegen vorstelijke
macht als in 1917, toen er ten
oosten van ons land nogal wat van
die vorstelijke potentaten rondliepen
(niettemin blijkt een modern
publiek toch te blijven lachen om
„rake zetten" over de vorstelijke
macht). Maar de dierlijke, primaire
logica van de wijze kater zelf is niet
verouderd en even klemmend als
toen en kan voorbeelden te over
bMJven vinden om de illogica van de
westerse beschaving aan de kaak te
stellen.
Maar. zoals dochter Hermine
Heijermans terecht betoogt in de
programma-toelichting, Heijermans
schreef geen klucht maar een
comedie, en bouwde dus een
werkzaam psychologisch mechanis
me in. Hij maakte van de bedrogen
koning een teleurgesteld mens, van
de „losbol" Jonathan een even
teleurgestelde Idealist. Daarvan is in
deze regie van Rene Lobo, met alle
vooral plastische kwaliteiten die de
voorstelling heeft, weinig terug te
vinden. De Jonathan van Edo van
Dijken is het type van de losbol, de
koning van John Leddy een
personage zonder een grein majes
teit.
Zo wordt het stuk een kluchtige,
visueel sterk aansprekende show
rond de kater van Lou Landré, met
soms heel aardige types.
De voorstelling maakt alle kans een
groot publiekssucces te worden.
JAAP JOPPE
T entoonstellingen
sociëteit Burgers (Burgsteeg 3a);
Pen- en penseeltekeningen André van
Bu iren (tot 30 november)
Galerie van der Vlist. Botermarkt 3
expositie Anke Blankevaart en Dlnl
Henkes - keramiek, Machteld Hooyen
- schilderijtjes. Tevens expositie van
wandkleden, kleuretsen en bronsplas-
tleken. t/m 30 dec. Openingstijden dl.
Ut. Hoflaan 7. Wasse-
Exposltle Dolf Bausch - schilde-
Pri Heil - plastieken Van 16 nov.
7 dec Openingstijden -
Oude Singel 38-83
toonstelling Lelden "74 leven in
loestlld in de tweede helft van d<
eeuw Van 26 sept t/m 1 dec
ningstilden dag van 10 uur v.t
De Lakenhal daa to—6 out Zondag
Expositiezaal gemeentelijke archief
dienst Bolsotkade 2a tentoonstelling 15 tot 18.30 uur; 3e
"40( jaar Lelden» Ontzet"
Vanaf 3'/ «ent 94 ooveml
en van 14-17
leen 's ochtends van 9-12
Koordstudlo (Oude Rijn 88): Ex
positie Son Mou en Wllma Nouse (t.
em. 30 november)
Leidse bioscopen
LUXOR: „De twee vechtjassen van Tri
nity", 14 jaar. dag. 14.00 en 20.00 uur,
zondag 14.00, 17.00 en 20.00 uur.
LJDO: „The good, the bad and the
ugly", 18 Jaar, dag. 14.30 en 20.00 uur.
STUDIO: „The paper chase", 14 Jaar,
dag. 14.30, 19.00 en 21.15 uur.
TRIANON: „De vijf van de vierdaagse".
14 jaar. dag 14.(
18.30 tot 19.30 uur; Klnderaf-
Intensieve verpleging: dag.
ir; "s zondags 11—12
Klasse afdeling
i klasse: de gehele
i 18.30 tot 30 00 i
zondag 14.15. 16.30, 19.00 en 21.15 t
CAMERA: „The great dictator"
Charlie Chaplin. 14 jaar, dag. 19.00
21.30 uur. ma., dl., do. en vt. 14.30 t
Kindermatinee: ..Old Shatterhand"
en za. 14.30; zo. 14.00 en 16.15 uur.
Nachtvoorstelling: „The Chase". 18
woensdagavond van 18.30 t
ACADEMISCH ZIERENHUIS
Voor alle patiënten (behalve kln<
ren) zUn de bezoekuren als volgt:
De Bink Rooseveltstraat 2. Frans
Eradus exposeert foto's, dag. open van
8-5 uur. behalve za en zo Van 6 nov
tot 24 dec
Volkenkunde
Tentoonstelling "Zuid-
de Doeken'
De Scherf' Nassaulaao 41
This Eye Noordeinde 2a ex-
scbllderllen
openings-
Werkd
~de~ Wittstraat 40
17.00 en 21.15 i
Nacbtvoorstelli
18 Jaar. vr. en
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Oug*> cuiendlenst elke dag Acade
misch ziekenhuis behalve van dins
dag 0« uur tot woensdag 18.00 uur
(Diaoo'tessenhuis) en van vrijdag
13 00 nu. tot saterdag 13.00 uur (Eli
sabeth uekenhuls)
Bezoekuren Ziekenhuizen
18 SO—19 80 uur Kinderafdeling dage-
volgende bezoekuren (alleen
Maandag t/m vrijdag:
18 30—18.45 uur
Zaterdag en zondag:
15.30—1645 uur
Bezoek aan ernstige patiënten:
ernstige patiënten, door-
wordt toegestaan, kan
binet Japei Wisselende expositie dl r»ver1e>
Legermuseum Geopend
se met vrttdag 9
j nam Zon *d fees
deden Kinderen l
kinderafdeling
St. Elisabeth-ziekenhuis, klasseaf de-
toegang op de
Volwassenen dag. v. 11.15 tot
iz.uu uur van 14 tto 14.45 uur en van
18.30 tot 19.30 uur Kraamafdeling:
Wanneer
lopend be
de hoofdverpleegkundige hiervoor i
dale kaarten verstrekken
Alphen aan den Rijn
Rllnoord; le en 2e klas 11—11.30
13 30—14.15 en 18.30—19.30 u.; 3e klas
13 30—14 16 en 18 30—19.30 u.; Kraam-
afdeling 13 30—14 15 uur alleen voor
echtgenoten 19—20 u.: Kinderafdeling
15—15.30 u alleen voor ouders 18
18.30 u
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol
kunnen dag en nacht worden gemeld
bij het Informatiecentrum Geluids
hinder Schiphol (020—175000)
(Que/ ^)Ite
teuws
26 november 1974
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Z Af. de Koning heeft de ze
ven dagen cellulaire gevange
nisstraf. waartoe een Deventer
schooljongen van 12 jaren was
veroordeeld wegens het toe
brengen van een pak slaag aan
een anderen jongen, veranderd
in eene geldboete van f 15.
Uit eene officieele statis
tiek van het Fransche ministe
rie van koophandel blijkt, dat
Frankrijk tegenwoordig 123.000
fabrieken bezit die aan 1800.000
personen werk verschaffen en
wier gezamenlijk stoomver-
mogen gelijkstaat aan
502.000 paardekrachten. Parijs
fabriceert jaarlijks voor 1690
millioen aan goederen, onge-
weer het vijfde deel der pro
ductie van het gansche land.
Vijftig jaar geleden:
Zeventien Mexicaanse offi
cieren onder wie drie generaals
en vier kolonels die na de mis
lukking van de revolutie van
Huerta" gratie hadden gekre
gen, maar onlangs opnieuw
den strijd tegen de regeering
waren begonnen, zijn krach
tens een vonnis van den krijgs
raad in den staat Tabasco dood
geschoten. Eeveneens doodge
schoten is Hipölito Villa, het
laatste lid van een beruchte fa
milie en evenals zijn beruchte
broeder Franco, evn gevaarlijk
rooverhoofdman.
(Adv.) J. J. Hakkaart, Haar
lemmerstraat 4, Leiden, uit
sluitend eigengemaakte Hee-
ren- en Jongenskleeding. Win
terjassen in gekl. en effen ra-
tiné vanaf f 29.00, Ulsters de
nieuwste modellen, prima stof
fen vanaf f 17,50, Motor jekkers
met wollen stof en pluche ge
voerd, vanaf f 9£0. De groot
ste Keuze, de beste Kwalitei
ten, de laagste Prijzen.
PANDA EN DE MEESTER-KRIMPER
9-127 Panda dobberde langzaam in
het lekke bootje naar het midden van het meer; en hij keek wat
onzeker Joris na die opgewekt wegstapte met het muntstuk dat
hij voor de verhuur van het vaartuigje had gekregen.
"Ik hoop maar dat hij gauw met de roeiriemen terug komt",
mompelde Panda. "En misschien had ik hem toch ook moeten
vragen om een hoosblikje. Het begint hier steeds vochtiger te
worden."
Maar hij was nu eenmaal gekomen om te vissen, en daarom
wierp hij zijn hengel uit.
"Zou het een echte vis zijn? Hij glinstert wèl - maar toch... Wat
zou het zijn?"
De
avonturen
van
Jommeke
Het
geheim
van de
put
Kooktip
UIENSOEP UIT DE
PFALZ
Snipper 4 flinke uien
en laat de snippers bo
ven laag vuur in 50 g bo
ter en een eetlepel spek
vet licht goudgeel fruiten.
Voeg zout naar smaak
toe en met royale hand
versgemalen peper, 1/4
fles eenvoudige witte wijn
3/4 1 sterke runderbouil
lon, 1 blaadje laurier, 2
kruidnagels en 1 ongesne
den teentje knoflook.
Laat de soep 20 min
zachtjes koken. Verwijder
het teentje knoflook en
het blaadje laurier. Bak
dobbelsteentjes brood in
boter of olie goudbruin en
laat die in de soep drij
ven. Strooi er fijngeknip
te bieslook over.
WINA BORN
De toneelgroep Theater heeft voor
haar première afgelopen zaterdag in
Arnhem naar een minder gespeeld
stuk van Pirandello durven grijpen,
„Trovarsi" uit 1932. Een late eerste
Nederlandse opvoering en dat is wel
begrijpelijk, de'Italiaanse auteur is
ook ditmaal weer op Jacht naar de
werkelijke identiteit, zijn eeuwige
speurtocht naar het onderscheid het
wezen van de mens en de rolden)
waartoe hij zich gedrongen voelt.
Zeker in het eerste bedrijf van „Op
zoek naar Jezelf" gebeurt dat echter
in een meer theoretiserende vorm,
die op het toneel minder zal aan
spreken dan dat kon gebeuren in
Bij alle dramatische raffinement,
waartoe de Italiaan ook in zijn
laatste levensperiode nog in staat
bleek, waren de levenservaringen in
de eerste twintig Jaren van deze
eeuw de krankzinnigheid van zijn
vrouw Antonietta waarmee hij op
zijn thema van schijn en wezen
bepaald was, in hun sterkste emoties
al uitgedrukt. Het waren toen voor
Pirandello de Jaren van teleurstel
ling in een fascistisch avontuur; een
Jaar voordat zijn „pirandellisme" met
een Nobelprijs werd erkend moest
hij in zijn „Als men iemand is"
erkennen dat hij gekluisterd was
aan zijn image: „Ik mag niet meer
anders voelen, denken, ik moet
schrijven zoals het publiek zich een
voorstelling van mij heeft gemaakt".
Theater heeft met Pierre Laroche
als gastregisseur een grote inzet
getoond om in een stijlvolle
presentatie zowel als de poging tot
de kern door te dringen er een
waardevolle verdediging van te
maken.
Als vaak kiest Pirandello voor een
ontmaskering in „Op zoek naar
Jezelf" weer de toneelwereld. Donata
Genzi is een jonge diva, die bij haar
succes toch in een crisis raakt
wanneer zij herkent dat een eigen
leven achter alle rollen zich niet
heeft ontplooid. Een kort avontuur
verschaft haar die kans met de
conclusie dat dat haar nog slechts
een rol zal overlaten. Zij keert
„bevrijd" terug naar haar publiek.
Fenneken Fockema Andreae bleek,
meer dan zij in vroegere hoofdrollen
liet zien, in staat tot een boeiend
beeld van een in twijfel gebrachte
vrouw, levendig in kontrast met de
primair gespeelde minnaar van Guy
Lavreysen, net zozeer een verrassing.
PIET RUIVENKAMP
(KLEINE VAART)
Zandvoorde,
Dutch Mate 24 vn Rotterdam nr Am
sterdam,
Dutch Sailor 23 vn Dordrecht nr
Tees,
Mare Liberum 23 vn Rotterdam
Purfleet.
Pandora 23 te Rotterdam.
Prinsen borg p 23 Brunsbuettel
(GROTE VAART)
Aohillee 23 te Curacao,
Alkmaar 23 te Aruba,
3 23 te Norfolk,
Arlstoteles 25 te St. Maarten verw,
Camitla 23 vn Curacao nr Stanlow,
Chevron Eindhoven 25 200 n PIJieU.
nr Singapore.
Chevron Madrid 25 135 z Mlsirah nr
Coral Maeandra 24 vn Donges
Uusikaupunki.
Dallia 25 te Hoek van Holland,
Diloma 24 tr Rotterdam,
Diogenes 23 te Rotterdam.
Fulgur 25 te Seattle.
Bias 24 te Amsterdam.
Kermia 25 vn Port Gentil nr Dakar,
Koslcla 25 te Wellington,
Marnelloyd 24 vn Rotterdam
Nedlloyd Niger 24 vn Le Harre
Philidora 24 560 no Sombrero nr
Tranmere,
Prinses Margriet 22 te Amsterdam.
Rijnborg Dass 22 Brunsbuettel nrUTu,
Guaira nr St.
Orleans nr Alml-
Chevron Naples 25 te Freeport
Cop an 23 280 no Galapagosell. nr Los
24 te Bilbao,
Ulysses 24 te Houston,
Vasum 24 te Pto. Miranda,
Viana 23 vn Curacao nr New York,
Vlieland 24 1100 ono Pitcairn nr Pre-
mantle,
Waalekerk 23 te Hamburg
Lou Landré als 'De wijze kater
Oei, wat een gulzigaard!
Hij drinkt misschien de
f ALS ik
getrouwd
ben wil ik
EEN
EOEKDERI3
friesland.
PTZ S
HOU van
goede
boeken
en mooie
muziek-
'ik ben A/laten we
gek op "selkaaes
^p--rt«?KN0EIEN.IK
V SBEN MEER VQOE
v vanille.
o1
en ik wil
ik wil x ook peie
ik ook /al'
boeken en
l muziek,
[prachtig'
f pa's
grappig-
IK
l ook. j
'©PIS
am
