Brief voor
Gerard Reve
TWEE SPANNENDE THRILLERS
Meubelkijkboek
tiara, het dragende
midden van de mens
Het Lieve Leven9
Moeten we
nu echt
opnieuw
beginnen?
4
Over vier eeuwen
ontdekkingsreizen
in heel Afrika
Interessant boekje
over betaalbare wijn
ZATERDAG 16 NOVEMBER 1974
PAGINA 17
Gerard Reve. Het Lieve Leven. AthenaeumPolak en Van
Gennep. Amsterdam.
Waarde Reve,
Terwijl de brief als communicatiemiddel nagenoeg van de aard
bodem verdwenen is, belieft het jou het ene boek na het andere
te vullen met brieven aan vrienden. Dit verheugt mij en wel
licht daarom heeft deze methode besmettelijk gewerkt, want ik
voel een welhaast niet te bedwingen neiging in mij om over
je nieuwste werk Het Lieve Werk, in de vorm van een epistel
te schrijven. Mogelijk is het je bekend dat ik mijn voorkeur
voor je werk nooit onder de journalistieke stoelen of banken
gestoken heb, zij het dan op de traditionele wijze als boekbe
spreking.
„De man in de rij' 'door Jose
phine Tey in de vertaling: van
Henny Scheepmaker, verschenen
in de serie „Crime de la crime"
van uitgeverij De Arbeiderspers
in Amsterdam 18,50). In de
zelfde serie kwam uit „De ge
streepte lijkwagen" van Ross
Macdonald. (f 18,90).
Even ter introductie: Crime de
la crime is een serie, waarin De
Arbeiderspers sinds enkele Jaren
hoogtepunten wil brengen uit de
misdaadliteratuur sinds het mid
den van de vorige eeuw. De na
druk wordt daarbij gelegd op in
dit genre „klassieke" verhalen, die
in Nederland nog niet bekend zijn.
Dat wü niet zeggen, dat de auteurs
ook onbekend zijn. Roe6 Macdo
nald bijvoorbeeld heeft al ver
scheidene van zijn talrijke thril
lers in het Nederlands vertaald
gezien. Zijn „Gestreepte lijkwa
gen" schreef hij twaalf jaar gele
den. Weer is Lew Archer zijn
hoofdfiguur. De eenzame detecti
ve, die een ingewikkeld mysterie
ontrafelt en daarbij steeds voor
vreemde verrassingen komt te
staan. De vorm, waarin het ver
haal is gegoten, doet een beetje
monotoon aan. Steeds weer dialo
gen tussen Archer en de mensen,
die hij ondervraagt. Maar deson
danks houdt Ross Mcdonald de
spanning er stevig in door de
talrijke onverwachte wendingen,
die hij aan zijn verhaal geeft.
Voor de liefhebbers van de zui
vere thriller zonder al te veel sen
satie en sex een heerlijk kluifje.
Dat kan men trouwens ook zeg
gen van „De man in de rij" (1953)
van Josephine Tey een veel fre
quenter verschijning in deze se
rie van de Arbeiderspers. Haar
grote man is inspecteur Grant
van Scotland Yard, een bijzonder
intelligent speurder, die uitzon
derlijk lijnrecht naar de ontkno
ping toestevent van een zaak,
welke in het begin niet veel aan
knopingspunten lijkt te bieden.
Een man in de rij voor het thea
ter wordt doodgestoken. Grant
weet echter van elk strohalmpje
een stevige meerpaal te maken
en langzaam maar heel zeker
koerst hij naar de oplossing toe.
Wij vinden het alleen Jammer,
dat de echte ontknoping een uiter
mate toevallige zaak is. De cli
max in dit verhaal is eigenlijk
meer een anti-climax. Maar het
geheel zit goed in elkaar, laat
zich preittig-Iezenenhouriltde late
lezer gemakkelijk een uurtje lan
ger uit bed. Maar hij zal daarna
echt niet uit zijn Slaap worden
gehouden.
KJ®.
Het heeft mij getroffen hoezeer de
briefvorm, meer dan enig andere ro
manvorm, een direote ervaring op de
lezer overbrengt. De ervaring niet al
leen ah.w. zelf toegesproken te wor
den, maar ook die van betrokkenheid,
daar de schrijver van de brief moge
lijk nog totaal niet weet hoe de gang
van zaken nu verder zal zijn, daar
hij toch eerst een antwoord zal moe-
te afwachten. Nogmaals, ik vind
het Jammer dat die antwoorden
over het algemeen niet mee-uitgege-
ven zijn. Want nietwaar, brieven wer
ken allerheftigst op de nieuwsgierig
heid. Een nieuwsgierigheid, die je
uitstekend weet op te wekken, voor
al als het gaat over (of moet ik zeg
gen: tegen) een figuur als een zekere
Frans Pannekoek, alias Bullie van
der Knaak in ,.De Kunst gaat voor de
Baat uit". Zijn vrouw spreekt Je toe
met de heerlijke naam Pamphylia,
zodat ik mij haar als een alom be
minnenswaard en bemind schepsel
voorstel. Je vriend Pannekoek zet Je
neer als uitermate getalenteerd en
dus kribbig, eigenzinnig, overant-
woordelijk. Ietwat on-menselljk. Toch
moet hij Je zeer na aan het hart
gelegen hebben. Hoezeer heb Je Je
niet voor deze schilder en etser uit
gesloofd! Je hebt zijn beschimmelde
huis behoed voor instorten, Je redt
zijn etsen voor het oplossen in re
genwater, Je organiseert verkopingen,
tentoonstellingen en TV reclames. Ik
begin heus te geloven dat mensen-
min een van Je voornaamste eigen
schappen is. En ondertussen zit deze
Pannekoek of wel Van der Knaak
in Spanje kwaadaardig te telegrafe
ren en is blijkbaar ook nog onaan
genaam tegen genoemde Pamphylia,
als ik mij je kleine wenken ten op-
ziohte van haar wel herinner. Kort
om, je gedraagt Je als een volmaakte
vriend en Je geduld met dit mede
mens moet onuitputtelijk geweest
zijn. Maar zie, zelfs aan deze chari
tatieve liefde schijnt een einde te
kunnen komen, zoals ik gelezen heb
in je laatste brief van dit gedeelte
waarin Je de dwarsliggende Panne
koek (Knaak) terecht verwijt dat hü
„te beroerd (is) om ergens serieus
moeite voor te doen" en dat hij
„droomt van 'n woonboot, opdat de
autoriteiten (hem) 'n ligvergunning
zullen kunnen onthouden". Hoe Juist
heb je zulk 'n wezen getypeerd. En
hoewel ik soms 't gevoel kreeg, stie-
kum brieven opengestoomd te hebben
die niet aan mij geadresseerd waren,
heb ik de hele comedie met intense
geboeidheid gevolgd. Misschien zelfs
wel door dat gevoel voornoemd.
Ook de tweede reeks brieven ge
richt tot onze collega Ab Visser
moeten we hem heus Abel gaan noe
men? was mij een vreugd, waar
ik hem ken en met genoegen las dat
je 't voor deze wel wat miskende per
soon opneemt. Je adviezen aan hem
zijn een hartverwarmend mengsel
van genegenheid en galgenhumor.
Adviezen waar Je overigens zelf de
nodige loopjes mee neemt en terecht.
Want ik zie hem toch voorlopig geen
roman of anderszins schrijven onder
de titel „Natuurlijk is Naakt" of „Jon
gens van Beiderlei Kunne", om nog
maar niet te spreken van ..Werk
volk Steelt".
Ik zit mij nu al af te vragen of in
een volgende bundel brieven van Je
zal blijken dat Je deze calvinist in
hart en nieren „uit medelijden en
pure goedheid zo gek hebt weten
te krijgen tot de R.K. kerk toe te
treden". Het zal wel niet lang meer
duren of Je zendit ook hem uit Jouw
naam naar de Amsterdamse kerk ge
naamd „De Papegaai" om daar een
kaars te branden, zoals Je ook, Si
mon Carmiggelt adviseert. Dure lief
hebberij hoor. Ik hoop nu maar dat
Ab Visser iets heeft aan Jouw be
langstelling. Dat zou best eens kun
nen. want de lieden die het voor het
zeggen hebben staan waar het hun
voorkeuren betreft in de regel niet
erg sterk in hun schoenen, zodat een
voorspraak van Gerard Reve best
eens wat op zou kunnen leveren.
Als nu maar niet meer lui op het
idee komen, want neem dan maar
een postbusnummer.
Je gekeuvel met het paar Carmig
gelt is plezierig en vertrouwd, maar
voor een outsider niet zo interessant
meer. Je hebt het allemaal al eens
gezegd en veel beleefd heb Je in de
periode van deze brieven blijkbaar
niet. Bevredigend is het wel voor
mijn bovengenoemde nieuwsgierig
heid, te vernemen dat het paar Bullie
van der Knaak en Pamphylia wat de
combinatie betreft in de neer zijn
geraakt en dat de opofferende P. be
vrijd is van de egoïste Pannekoek.
Ik hoop dat dat zo blijft, maar vol
gens mijn kennis van de menselijke
psyche vrees ik het ergste.
Diep getroffen ben ik door Je be
richt over het verlies van Tijger en
Woelrat, die met elkaar getrouwd
zijn. Als ik me de ditheramben en
rapsodiën herinner waarmee Je deze
halfgoddelijken beschreven hebt, dan
vrees ik dat dit een grote slag voor
Je geweest is. Moge de H.M. Je troost
en berusting geschonken hebben.
Verheugend is dat je via een ad
vertentie in Vrij Nederland nu Jo
seph gevonden hebt. Dit feit verwon
dert mij, want ik heb altijd gedacht
dat al die sex-advertenties eigenlijk
een lolletje van de redactie waren.
Hoe dan ook, Je brieven samenge
vat onder de aantrekkelijke titel „Het
Lieve Leven" hebben mij deugd ge
daan en dat wilde ik je maar zeggen.
Helaas, tot slot moet ik eeu klacht
aanheffen. Het boek dat mij dit ge
noegen verschaft heeft, is niet be
stand gebleken tegen een tweede maal
lezen. Het is geheel in losse velletjes
uit elkaar gevallen en heeft nu het
aanschijn van een kladblok uit de
Hema. Dit verdriet mij des te meer
omdat ik dit boek zelf heb moeten
kopen aangezien Je krent van een
uitgever dit dagblad geen bespreek-
exemplaar waardig keurt. Goed. het
was dan op Jouw eigen verzoek niet
duur, maar ik leg toch liever vijf
gulden meer neer om een boek te
krijgen en niet iets dat binnen de
kortste keren een vod is.
Je toegenegene
CLARA EGGINK
„Opnieuw beginnen" (ofwel: „Te
rug naar de natuur"), door Jacques
Massacrier, uitgeverij Elsevier Am
sterdam/Brussel (prijs f 17,50. na 1
januari f 24,50).
Een merkwaardig boek van Fran
se oorsprong is ons land binnenge
drongen. ..Opnieuw beginnen", van
Jacques Massacrier die ook de tal
rijke illustraties maakte, is een le
vensvisie op het handzame formaat
van 31 bij 21,5 centimeter. De naam
van de schrijver doet me overigens
sterk denken aan „massacrer" (Frans
voor: afslachten), want alles wat er
de laatste decennia is gemaakt of ont
dekt wordt op gedecideerde wijze af
geslacht. Gewoon.
De strekking van dit praktisch-
fllosophische werk is opnieuw leren
Afrikaans avontuur, door Timothy zen in Afrika doen het nog steeds leY?n' zoveél en op je-
Severin; Foto-documentatieSarah erg goed. Livingstone Stanley, dat Bijna tweehonderd bladzijden
Waters, Uitgeverij: Unieboek B.V. zijn bekende namen, 'en na de ge- richtlijnen, hoedje de moderne
Bussum; prijs f 45,- dramatiseerde televisie-serie van vo-
De verhalen van de ontdekkingsrei- rig zijn zijn er misschien ook nog wel
die zich de nar
Speke, Grant en Burton.
gemakken kimt afzweren en wat
in de plaats moet komen, om
herinne- Je n°8 op tijd te redden van
complete lichamelijke en gees-
Gerard Reve met zijn nieuwe boek
moet met-
onbekende Afrika introkken, soms selen, bedden moet timmeren, ge-
•en wetenschappers die wisten 2011(1 vegetarisch voedsel moet ma-
zij aan begonnen en de talen ken (inclusief gezondheidsdrankjes
spraken van de mensen met wie zij on liefdesbrouwsels die de afzwak-
reisden. In veel gevallen waren de kenJe potentie van de homo sapiens
ontdekkingsreizigers nieuwsgierige met alle gevaren van dien voor
avonturiers met te veel geld.
De vaak als romantisch beschre
ven ontdekkingsreizen kwamen er
vaak op neer dat het bereisde ge
bied werd „opengelegd" voor de Eu
ropeanen met andere woorden:
kwam een kolonie.
de toch al nijpende overbevolking
weer op peil moet brengen). Er staat
in hoe je zelf al je kleren kunt ma
ken, natuurlijk van zuivere katoen
en ongekleurde schapenwol (waarbij
ondergetekende de 'kriebels krijgt c
heeft geleid is genoegzaam bekend.
dat toe dat zij hardnekkig allergisch blijkt
Prisma Kookboek missionarissen telijke ondergang
de binnenlanden van het toen nog staat m hoe Je
goed en goedkoop
TitelNieuw Prisma Kookboek
Door N. M. Eekhof-Stork. Prisma
reeks nr. 1647. Prijs: f 6,50.
Kookboeken zijn dankbare boe
ken. Maar kookboeken zijn vaak
zo duur. Prismaatjes niet. Er staat
ontzettend veel in, veel tips voor
de keuken, over calorieën, diëten,
noem maar op. En recepten na
tuurlijk.
Recepten voor beginners en ge
vorderden. voor mensen die hun
kookkennlis w®en verrijken koati-
Overzichtelijk gerangschikt zijn
er hoofdstukken in het 315 pagi
na's tellende boekje clie koffie- en
theetijd, wild en gevogelte, soe
pen, koude voorgerechten, een
pansgerechten (handig!) groen
ten en paddestoelen, kant - en
klaarprodukten, tuinkruiden, spe
cerijen en peulvruchten behande
len.
Een uitgebreid trefwoordenre
gister maakt dit kookboekje com
pleet.
Gewoon goed. En bijzonder
goedkoop. P.W.
dat soort natuurprodukten), hoe
Nog steeds wordt er in Afrika ge- Je servies maakt, hoe Je de eerste
vochten dank zij de voortvarendheid beginselen van Yoga onder de knie
Afrika is letterlijk opgedeeld onder je vitamine A en B
de Europese naties, die daartoe
geten C elke dag i
complete conferentie belegden in Ber- mèt alle andere onontbeerlijke stof-
lijn (1884) en in 1892 was vier-vijf- fen de natuur. Biefstuk op zon-
het oontdnent a1 in buiten- dag er dan ^t meer bij, want
het vlees komt van ongezond opge-
fokte beesten en is aldus Massa-
dit" dankbare kleur- <:rier Ï0OT mensen niet meer ver"
landse handen.
Er zijn uiteraard vele boeken ge
schreven
rijke en dus dankbare onderwerp.
Een van de aardigste en best ge
documenteerde werken is in mijn
i precieze hand
ogen nog steeds het wat populaire, leiding wat je moet doen, als je de
goed gedocumenteerde dubbel- grote stad verlaat en een boerderijtje
t de Journalist Alan Moore- koopt in het noordelijkste noorden
head (The White Nile
Nile). Die boeken zijn voor z
weet nog steeds niet vertaald t
goedkope pocket-uitgave staan niet leen
i Groningen (of in ieder geval
mogelijk weg van het verfoeide
in de westen). Objectief gezien hoef Je al-
kapitaal te hebben
Bij Ankh-Hermes te Deventer (de niet gedeeld zal worden.
uitgeverij van Paul Kluwer, die zich
toelegt op boeken over de geeste
lijke achtergronden van het Oosten)
Tenslotte het boekje „De wijze kat"
(F 19) van Von Dürckheim, die vele
jaren in Japan heeft gewoond
blik weet ik, dat het
weet ook waarom. „Borst vooruit
buik in" is de kortste formule
verschenen enige werkjes in de daar studie van het Zen-boeddhisme een grondig verkeerde houding
•e- maakte. De schrijver heeft zeven de mens, nauwkeuriger gezegd
teksten
Japanse Zen-meesters
De heilige wetenschap, door Swami bijeengebracht, die op het wezen
Sri Yoekteswar; De wijze kat
dere Zen-teksten, verzameld en van
een inleiding voorzien door prof.
Karl fried Graf von Dürckhedm.
Het boekje van Yogananda (f 15,-)
houdt zich bezig met de relatie tus- toeriep. De leerling
sen de Schepper en zijn schepselen, prikkeld,
waarbij vier methoden worden on- de o.m.:
derzooht: de intellectuele, de weg van er aan
de toewijding, de meditatieve en de maar aL
wetenschappelijke. Het boekje (zelf
de prijs) van Yoekteswar beoogt „het
bestaan van de fundamentele
heid in alle religies aan te tonen".
Het is verdeeld in vj
overeenkomen met de
de ontwikkeling van kennis, aldus komt, maar om wat
de schrijver, die eerst een stelling van hct beSln gaat het er natuurlijk
een oosterse wijze citeert en die daar- de uitwendige techniek te leren, ir
verklaart door verwijzing naar de beheerst
lichaamshouding, die
onjuist innerlijke houding blijk geeft
e platen uit het origineeL Nu een boerderij te kopen en
ceerd dat gaat over vier eeuwen ont- tuin en moeder de vrouw bakt, ge-
dekkingsreizen in heel Afrika, dus huid dn haar zelfgebreide hansop, het
niet alleen de Nyl zoals in 't boek van brood in een geïmproviseerde oven in
Moorehead. Het is een duur boek d€ ,tuin, want gas en elektra (net als
45 gulden is nog steeds een waterleiding en een gewone door-
- de uitvoering trek-wc) zijn afgezworen.
Toen ik het boek uit had, voelde
Je me wat onbehaaglijk en verwon
en kleurenweergaven derde het me dat ik nog in leven
en landschappen. Het nóóit ongepei<ie rijst of
i originele prenten uit gojakiemen, ik drink wèl koffie (no-
L 1 tabene van leidingwater), ik draag
confectie en adem stadslucht. Ik heb
geen tijd om me de ganse dag bezig
te houden met mezelf en dat is pre
cies wat ik tégen dit boek heb en
tégen de zich mooie ideeën van
héél
alleman
van prenten
van portretten
gaat hierbij
de tijd van
afbeeldingen uit de boeken
ontdekkingsreizigers zelf.
„Afrikaans avontuur" is ongetwij
feld niet het laatste werk over ont-
dan krom dekkingsreizen in Afrika het on
een leraar in het boogschieten, die gebogen of in elkaar gezakt staan of Verwerp is er te mooi voor en de ge-
hem, toen hij een bewijs van zijn zitten? Zeker niet, stellig recht en ^J£L ^et uxtfePut lcua. VU11 JJM1 ctl
bekwaamheid wilde afleggen, „halt" rechtop! Maar het „borst vooruit - W»)nd de hverlaten een ydille te beginnen, die
daardoor ge- buik in" veiieidit ons tot een hou- reisverslagen), wel te «t een hand-
1 de natuur-
1 HA otA- "H Aiwi '"""ie it
,i*J^t. Jacques Massacrier. Het
leuk zijn
aantrekkelijk uitgevoerd
de meester antwoord- ding, die de opbouw w
ik had allang gezien, dat lijke orde verhindert. Waar het de stand van zaken
er aan uw vorm niets mankeerde, zwaartepunt „naar boven" verlegd ÏST^ti^Ï
maar als het zover is kan een mens wordt en het midden wordt afge- "JghLïi sTJr
maar één ongeluk overkomen: dat snoerd, wordt ook de natuiulUjke ver- tg1j k bepaald ni-*
hij bij het bereikte blijft staan. Want houding tussen spanning en ontspan- worden geno^rd ^Dit
■r- het komt niet aan op het raken, ning verdrongen door 1
Evenmin bij het boogschieten als bij verhouding, die de
secties, die het leren van een andere kunst komt een heen
stadia in het uiteindelijk aan op wat eruit „overspanning"
slingeren tussen val TOk
„zich laten gaan" 278) mf
Waar alles naar boven wordt ^jn: er
getrokken, gaat dit ten koste van het schenen.
verkeerde erg waaJ voor Victoriaanse ont- Pen
dnjft tot dekkers to Afrika en in bijna elk ge- <üe
1 de uiterlijke 1
Juiste „midden".
de andere eeuwen, pag.
laten we niet te kritisch
©en fraai plaatwerk ver-
geschikt voor de lange
de vorige eeuw nog niet ongewoon
geweest. De natuur en de bloe
zijn mij persoonlijk bijzonder
en ik zou ze voor geen goud
"de ver- whlen missen, maar het lijkt me wat
iekkeloos a-sociaal om op een dergelijke defi-
aUenraal nitieve manier uit de wereld te stap-
terug te gaan naar een tijd
eenmaal voorbij is. „Opnieuw
beginnen" propageert een soort su-
pergezonde zelfverheerlijking. En nu
persoonlijk, dus hou niet van su-
pergezonde zelfverheerlijking. En r
winteravonden bij de haard en wie zal Jacques Massacrier wel zeggen
heilige geschriften van het Westen, mag men niet blijven staan bij wat
„Op deze wijze", aldus Yoekteswar, geworden is, maar moet een mens
„heb ik zo goed mogelijk geprobeerd blijven groeien en groter worden.
geen werkelijke Een ander punt, dat Von Dürck-
let dan nog op 1
Deze zinsneden zijn het thema, of minder?
waarop Von Dürckheim enige hon
derden pagina's voortborduurt, met
aanvulling van 65 bladzijden Ja-
l Anglicisme i
November 1974.
veel minder nog heim in zijn inleiding tot „De wijze panse teksten. „Een nauwkeuriger be-
kat" aansnijdt, is „de oefening van schouwing van het verschijnsel toont
het Juiste midden". De Japanner dus", aldus de schrijver op pag. 77,
het "westen". Een opvatting, noemt dit midden „hara", dat let- dat „Hara nooit doelt op het licha-
name in christelijke kring terlijk „buik" betekent (men denke melijke volume van het onderlijf,
Titel: 500 betaalbare wijnen.
Door Hubrecht Duyker. Uitgever:
Unieboek Bussum. Prijs f 14,90.
De auteur van Kleintje Wijn
stuurde me onlangs zijn nieuwste
wiinboekje toe.
Een boekje voor mensen, die in
teresse hebben in en voor wijn,
maar die het naadje van de kous
niet helemaal weten, of het alle
maal te moeilijk vinden om het
te onthouden.
Duyker dook per land per
streek in de chateaux, de domai-
nes en de cotes. Handig, duidelijk
en met het etiket ernaast wordt
zeer kort en krachtig en vlot be
schreven met wat voor wijn we
te maken hebben. Duyker is in de
schoenen gaan staan van de „ge
wone" man, die van een wijntje
houdt. Dat houdt in dat ook de
wijnen van Albert Heyn en Ni
colas worden genoemd. Sterretjes
geven de prijs aan (geen enkele
wijn kost meer dan acht gulden).
En bij ieder etiket en iedere be
schrijving staat ook de impor
teur vermeld. Achter in het boek
worden daarvan de adressen en
telefoonnummers gegeven. Maar
oh, hoe Jammer. Wie een Cha
teau Bommelstein Rouge of een
Olivier Rouge of een Chateau
Bommelstein Blanc Sec in huis
wil hebben, moet importeur Heer
Bommel's wijnhuis hebben. Het
spijt me, met uw welnemen, maar
waar Heer Bommel's Wijnhuis
huist vermeldt Duyker niet.
Tenslotte geeft de samensteller
een lijstje waar hij op let als
hij wijn proeft. Hij suggereert de
lezer hetzelfde te doen.
175 bladzijden interessante, leuk
en vlot geschreven informatie
over de drank der dranken.
P.W.
lijke zin duidt op het zwaartepunt in dit stevig gegrondvest, dan heft het Hoogtepunten van de Meubelkunst'
het juiste midden. Lijfelijk bevindt de labiliteit van de „ik"-krachten op. door H. D. Molesworth. John Ken- staan komt
voorbeelden zoals in dit boek
zich dat in het lagere deel van de Dit zwaartepunt kennen wij ook
romp, iets onder de navel. Graaf Von de houding, die te allen tijde terug
Dürckheim heeft dit mèrkwaardige wordt gevonden bij echte „koningen"
eigenlijk „in het
worthy-Browne en mr. F. Dony w*10" niet meer tegen, of het zou bij
(uitgeverij Elsevier Nederland b.v.) Sotheby's of Christie's moeten wezen.
bij echte „vromen". Hier bepaalt
het de uiterlijke verschijning van
lijke „houding" nader uitgewerkt de goedertieren alsook van de dee-
afzonderlijk boek. dat zonder moedige mens, vooral als uitdrukking meubelkunst'
Een overdaad aan prachtige meu
bels is verzameld in het kijkboek het zoeken naar de iets minder door
Elsevier „Hoogtepunten van de talent gezegende voorbeelden bij r
zich
het vrij-zijn van de hoogmoed summier. Frans Dony' de Nederland- een we8 worstelt door het weerbars-
van het kleine „ik". De zicht- Se bewerking, bepaalt zich tot bon- eiken van het noorden of het
baar naar voren komende buik treft dige karakteristieken. Voor een bre- speelse, behaagzieke notenhout uit
men kenmerkend genoeg ook aan in der opgezette beschrijving van de mediterrane dreven. Een boek dat de
werken van religieuze kunst. Zo bij meubelstijlen in Europa sinds 1500 Jaloesie koestert, de hebzucht voedt!
de Romaanse moet men dus elders terecht. H M
Gothische godshuizen, bijv. de
ver ook onder artsen en therapeu- vrouwelijke figuren aan de Bamber- Maar aan illustratiebron kan de
ten. Ik mis helaas de verhelderende ger Dom, de Ancetres du Christ liefhebber van mooie meubels zich
(Christus' voorouders) in Chartres". nauwelijks een fraaier en vollediger
Tot zover enkele citaten uit dit boek wensen dan dit met zijn in to-
boek van Von Dürckheim, die zich taal 550 kleurenplaten. Men stopt
helder uitdrukt, rond 1900; de voorbeelden uit die
interessant as- tijd zijn overigens wat bescheiden te-
Overigens geeft de schrijver reeds peet van 's mensen „houding" on- genover de enorme hoeveelheid uit
1de eerste alinea's duidelijk weer, derstreept. Toch vraag ik mij af of eerdere periode. Voor de volledigheid
het in dit boek gaat. Von de Japanse „hara" in feite niet sa- had de Juist nu weer 20 populaire
„Een volk, menvalt met of althans parallel loopt art déco uit de jaren twintig ook
.volledige ademhaling" van best een plaatsje kunnen krijgen.
Dit zijn kanttekeningen, die niet
is deze Japanse benadering de moei- meer dan details betreffen. De an
te van het kennisnemen ten volle tiek-verzamelaar zou wei eens moe-
waard. deloos kunnen worden als hij kort na
het doorbladeren van dit boek de een
CJJt. of andere vejling bezoekt. Vormzui-
meer „Hara" heet, met de toevoeging
„het dragende midden van de mens"
(f 25).
Van dit boek (uitgave van Ankh-
Hermes) is nu een derde druk ver
schenen, wel een bewijs dat het sterk de figuren in
de aandacht trekt, volgens de uitge-
foto's uit de eerste druk
tien jaar geleden, als ik mij goed
herinner. Alleen het stofomslag geeft
een illustratie
wordt bedoeld.
vooruit buik in.
Düockheam schrijft daar: „Borst
waar deze spreuk tot een algemeen hatha yoga uit India. Maar ook dan
erkend voorschrift kon worden, ver
keert in groot gevaar", zei mij een
Japanner in het Jaar 1938. Dat was
tijdens mijn eerste verblijf in Ja
pan", aldus Von Dürckheim. „Toen
De tekst is uiterst t'1ualr ot "e11™.
Bijdragen van:
Clara Eggink
Han Mulder
Koos Post
C. J. Rotteveel
Elisabeth Tolenaar
Jan van Wierimgen
Paul Wolfswinkel
Eindredactie:
Bram van Leeuwen
