Mevrouw de Commissaris
"Ik moet zo
erg veel
lezen...
Vorige week vrijdagavond vroeg aan het loket van het
spoorwegstation in Assen, een dame om een enkele reis
naar Den Haag. Ter betaling schreef ze een girocheque uit
en schoof die naar voren. De loketbeambte vergeleek giro
pasje met de cheque, liet de naam tot zich doordringen en
keek toen verrast op. „He, dag mevrouw de commissaris
zei hij, „alsnog welkom in Drenthe!"
Albertina Petronella (Tineke) Schilthuis, 53, had er die
vrijdagavond haar eerste werkweek als Commissaris der
Koningin in de provincie Drenthe opzitten. Ze zou terug
reizen naar haar voormalige woonplaats Den Haag om daar
in het weekeinde nog wat dingen te regelen, ook om in
haar flat aldaar wat bij te komen van de beslommeringen
Vein haar nieuwe, hoge ambt.
De opmerking van de loketbeambte
deed haar voor het eerst opmerken
dat ze notabel was.
Door
Aad Wagenaar
k,Verder zijn de mensen hier
voornamelijk erg vriendelijk voor
me", zegt de eerste vrouwelijke
Commissaris der Koningin, „geluk
kig niet knipmesserig".
Het Is maandagmiddag laat, tegen
de schemering aan, als we
toegelaten worden in haar werkka
mer in het nieuwe Provinciehuis
aan de rand van het Asser Bos. Een
kamer in bruine tinten: „Volgende
week komt de binnenhuisarchitect",
zegt mevrouw Tineke Schilthuis, „ik
zal hem om wat meer kleurtjes in
de kamer vragen"
met het grote telefoontoestel t e
tuttelen. „Dan moet ik eerst hier
drukken en dan een cijfer draaien
en waar is nou ook weer die B-toets
voor..., mompelt ze. De verbinding
met de bode komt tenslotte tot stand.
De commissaris der koningin heeft
een ontwapenende glimlach. Ze zegt
.Ik vraag veel hoor, want haast
alles is nieuw voor me. Ik zit nog in
de luwte van de nieuwigheid en dan
mag Je vragen
'Leerlinge'
Koffer
Tegen eenmuur staat de grote
koffer, waarmee mevrouw Schilthuis
een uur eerder uit Den Haag weer
in Assen is aangekomen. Die gaat
straks mee naar haar kamer in
hotel De Brink, waar de Drenthse
commissaris tijdelijk logeert. In
haar fraaie ambtswoning, die aan
een laan in het bos staat, is men
nog bezig met stofferen en
i.Het is hier mijn kamer nog niet"
zegt mevrouw de commissaris, „ik
weet nog niet waar alles staat, ik zit
aan een tijdelijk bureau, want het
oorsDronkelijke is cadeau gegeven
aan de vorige commissaris, meneer
Gaarlandt. en bovendien wil ik een
grote kaart van Drenthe aan de
muur. Die mis ik nu".
Het is allemaal nog wennen:
mevrouw Schilthuds zou graag willen
dat er koffie kwam en probeert die
nu te bestellen bij de bode. Ze laat
haar vinger gaan over een lange
lijst met nummers en begint dan
Mevrouw Schilthuis zei bij haar
installatie op 4 november dat ze een
.grage leerlinge" wilde zijn; Drenthe
was haar niet zo bekend. Schiet ze
al op met leren?
„Niet bekend met Drenthe Ach
natuurlijk weet ik het nodige van
Drenthe, ik ben hier vaak genoeg
geweest en ik heb niet ver hier
vandaan, in de stad Groningen,
gestudeerd. Dan ken Je Drenthe op
de alledaagse manier. Maar je kunt
niet als nieuwe commissaris der
koningin Ja zeggen op de vraag of
Je Drenthe kent. Dan moet Je
toegeven dat Je alleen maar
basiskennis hebt van zo'n provincie.
Ik constateer dat lk een stuk
nuttige topografiekennis heb en
door mijn bemoeienissen met
waterstaatkundige zaken, in de tijd
dat ik in de Tweede Kamer zat,
weet ik wat hier in het Drenthse
land monden, diepen en wijden zijn
dat soort termen beheers
ik Maar wat de echte kennis
van de provincie aangaat, is het een
zaak van leren bij de dag. Lezen,
praten, lezen, praten. En ook goed
onthouden welke naam bij welk
gezicht hoort
Daags na de installatie op 4
november, reisde Tineke Schilthuis
alweer naar Den Haag terug. Nu m
haar functie van commissaris der
koningin, als hoofd van een
Drenthse delegatie om deel te
nemen aan het overleg over de
Albertina Petronella (Tineke) Schilthuis.
..naar Holland" was geweest (zo zegt
de nieuwe Drenthse commissaris het
nu al; besteedde ze haar tijd aan
kennismaking met vele ambtenaren.
„Ondertussen heb ik ook mijn eerste
vergadering met de gedeputeerden
gehad en op vrijdag ben ik het hele
Provinciehuis doorgegaan om te
kijken wie en wat en waar iedereen
en alles was".
Met hoeveel ambtenaren werkt
het provinciaal bestuur?
Gut, denkt mevouw Schilthuis, dat
zou ik zelf ook wel eens willen
weten. Ze zoekt het telefoonnummer
van de griffier op, draait het en
herhaalt onze vraag. „Vierhonderd
dertig ambtenaren", zegt ze. „danku-
wel meneer Po6tma". Er is een blik
van ontzag, gevolgd door die
ontwapenende glimlach.
Onverzichtelijk
„Het is allemaal nog wat onover
zichtelijk", zegt ze, „het is een groot
apparaat en lk heb er in feite niets
over te zeggen. De griffier is de
baas. De commissaris der koningin
is alleen de voorzitter van de
Staten. In de vergaderingen van de
gedeputeerden, kan ik meestemmen
over bepaalde zaken, maar als de
Provinciale Staten bijeen zijn, kan
ik alleen de vergadering leiden. Ik
kan niet meebeslissen. Met dat idee
heb ik wel wat moeite gehad nadat
ik dde J aren in de Tweede Kamer
heb gezeten en de laatste jaren in
de Haagse gemeenteraad. Je bent
heel iemand anders ais een
burgemeester: die mag wel zijn
oordeel en stem geven in de
vergadering".
Is ze niet bang in een ivoren
toren terecht te zijn gekomen?
„Ik ben wel een beetje bang dat ik
het contact met de mensen zal
missen, zoals bij voorbeeld een
burgemeester dat heeft. Die kan
zich, alleen al als hoofd van de
politie, echt bezig houden met
allerlei zaken van menselijk belang.
Ik heb dat contact als raadslid en
als voorzitster van de „commissie
openheid" ook Jaren gekend, ik geloof
dat deze baan zo gezien veel
moeilijker is dan wat ik voorheen
allemaal heb gedaan".
sollicitatiegesprek van een burge
meesterskandidaat?
„Allicht", zegt ze, „maar niemand
kan me er raad bij geven. Zo'n ge
sprek met een sollicitant voert de
commissaris alleen, zo behoort dat.
Dan zou ik wel raad kunnen vragen
aan de gedeputeerden en de griffier,
maar die hebben ook geen ervaring
in dit soort zaken. Het enige waar
ik op kan steunen, is dat ik een
soort profiel heb van de benodigde
burgemeester, nadat ik een in
spraakvergadering van de betreffen
de gemeenteraad heb bijgewoond".
Is er ook anderszins planken
koorts?
..Ach. plankenkoorts Die heb lk
eigenlijk alleen gehad toen ik n
1956 mijn eerste rede in de Tweede
Kamer moest houden. Ik heb geen
last met mensen toespreken. Toen ik
vorige week geïnstalleerd werd, heb
ik voor al die mensen mijn eerste
rede als commissaris der koningin
moeten houden. Dat gaf geen
probleem, ik had het veel benauw
der de vrijdag daarvoor toen ik die
rede geschreven had en hem op de
post deed naar het Provinciehuis om
hem te laten vermenigvuldigen. Nou
daar gaat-ie dan, dacht ik toen, nou
kun je niet meer terug; dat was
veel enerverender dan de plechtig
heid van het uitspreken".
Plechtigheid
Lichtp anten
„Het was nuttig, dat reisje naar
Den Haag", zegt mevrouw Schilthuis,
„niet omdat ik daar in Den Haag was,
terwijl ik "n dag in functie was, maar
gelijk allerlei zinvolle bijdragen aan
het overleg kon leveren, maar om de
reis. Drenthe is de enige provincie,
waar het provinciaal bestuur geen
dienstauto's heeft; wij doen alles
met de trein. Dus had ik die eerste
werkdag vijf uren om met
gedeputeerde Londo, de waarnemend
commissaris, te praten. En te leren"
„Overigens" mevrouw Schilthuis
kijkt bescheiden en dan sluit ze
steeds even de ogen „heb ik tij
dens dat gesprek in Den Haag ook
nog iets nuttigs gezegd. Dacht ik"v
Ze is dde avond weer naar Assen
teruggereisd. „Ik had na die bonte
dag van de installatie, daarvoor,
echt geen zin om in Den Haag weer
allerlei relaties te ontmoeten. Ik had
het gevoel dat ik weer snel naar
mijn post terugmoest, ook al
betekende dat de stilte van die
hotelkamer en dikke mappen met
stukken, die ik moest lezen".
De dag nadat ze even heen-en-weer
Gesloten ogen. "Maar",
zegt Tineke Schilthuis, „er zijn veel
lichtpunten. Er zijn in de provincie
34 gemeenten en daaraan hoor ik,
overeenkomstig de instructie, en
heel graag, werkbezoeken te bren
gen. Dat is Je gelegenheid om met
de mensen in contact te komen. En
dan heb Je als commissaris
natuurlijk ook nog een heel nuttige
taak bij de burgemeestersbenoemin
gen. Alle kandidaten moeten bij mdj
komen solliciteren. Ik moet me nu
spoedig gaan bezighouden met
Gasselte, waar de burgemeesters
post al een tijd vacant is".
ÏS Tineke Schilthuis Biet
bevreesd voor die „plechtigheid" van
haar ambt?
„Het JiJ-en-Jouw van mijn vroegere
werk in de Kamer, in de raad en al
die commissies zal ik zeker missen,
die informaliteit. Iemand op zijn
tenen gaan staan, sorry zeggen en
het dan weer goed maken Maar
dat gemis van het prettige, losse
wordt toch weer opgeheven door de
wetenschap dat ik in deze baan
completer kan werken. Ik ben niet,
zoals vaak vroeger, alleen bezig met
een zaak. Er is een heel
ambtenarenapparaat, dat Je er bij
wil helpen. Als Je ergens niet uit
kunt komen, druk Je op een knop en
dan komen de nadere gegevens.
Adviseurs hebben, dat is een
ervaring voor me, ook al na deze
-korte tijd".
Buiten was het duister geworden.
De secretaresse van de commissaris
der koningin kwam binnen om de
post te laten tekenen. Het waren er
nog maar vier; een week in functie,
en weer die glimlach van wie-ben-ik
als ze haar naam onder de brieven
schrijft.
„U hoeft niet op mij te wachten
met naar huis gaan hoor",
zegt ze tegen de secretaresse. In het
grote Provinciehuis is op haast alle
plaatsen reeds het licht gedoofd.
Bode Bloemsma haalt de koffiekop
jes weg.
Bij ons afscheid zegt de commissaris
dat ze voorlopig nog niet naar haar
hotel gaat. „Ik moet nog zo erg veel
stukken lezen. Stapels".
i
