„Liberalen aan kop bij de
Europese
partij
vorming
Buitenom
Binnendoor
Den Uyl pleit voor
orde in gevangenis
Musea niet
duurder
ZATERDAG 2 NOVEMBER 1974
PAGINA 7
In het Nederlands Congresgebouw in Den Haag is vanmid
dag een tweedaagse bijeenkomst afgesloten van de Socialis
tische Internationale. Onderwerp van gesprek was de moge
lijkheid van socialistische samenwerkingsvormen in de Eu
ropese Gemeenschap. De Nederlandse minister-president
Den Uyl heeft er over gesproken. Onder zijn gehoor waren
de Westduitse bondskanselier Helmut Schmidt, de voorzit
ter van de SPD Willy Brandt, de Franse presidentskandi
daat Francois Mitterrand en nog enkele socialistische voor-
Door
Peter Riemersma
Maar niet de Britse premier Harold
Wilson. De socialisten in Engeland
boycotten vooralsnog Europa. Dat
blijkt uit de lege stoelen in het
Europese parlement in Straatsburg
en dat werd gisteren en vandaag
onderstreept door de lege stoel van
Wilson in het Nederlands Congres
gebouw.
Van de socialisten in Europa is
voorlopig niet te verwadhten dat zij
6chouder aan schouder optrekken.
Wat dat aangaat staan de
christen-democraten er beter voor.
En de liberalen hebben onlangs het
voortouw genomen met him princi
pe-besluit om een federatie te
vormen van de liberale partijen in
de Europese Gemeenschap. Van de
vertegenwoordigers van de twee
andere grote politieke stromingen in
Europa, de communisten en de
gaullisten, is geen al te grote
Europese gezindheid te verwachten.
Drs. Harry van de Bergh, lid van
het verbindingsbureau in Brussel
van de Socialistische Internationale,
is tamelijk pessimistisch over de
Europese geest van de socialisten.
Nuchterder
Zijn partij, de PvdA, heeft wel grote
belangstelling voor Europese partij
vorming en vindt dat zelfs een van
de politieke prioriteiten. Maar de
PvdA-ers ir. H. Vredeling en dr. S.
L. Mansholt hebben met hun PEP,
Progressieve Europese Partij, een
teleurstellende ervaring achter de
rug. Als oositief punt ervaart Van
den Bergh, dat de socialisten
gelukkig zijn verlost van hun
„vlammende Europeanendom". Ze
kijken er nuchterder tegenaan en
zijn er van overtuigd, dat alleen op
Europees niveau vele socialistische
doeleinden bereikt kunnen worden.
Intussen is de gedachtenwisseling
over een Europees programma van
socialisten op gang gekomen. Men
wil toch wel zijn voorbereid op
rechtstreekse verkiezingen van het
Europese parlement. Het Tweede-
Kamerlid mr. S. Patijn van de
PvdA heeft onlangs een vernuftig
plan gelanceerd om zulke verkiezin
gen per afzonderlijk land te regelen.
Moeilte
De christen-democraten zitten ook
met een Engels probleem. De
Engelse conservatieve partij is wel
in het Europese parlement vertegen
woordigd, maar regelrechte geestver
wanten op het oontinent hebben zij
niet. Zij hebben een werk overeen
komst met de christen-democrati
sche fractie op hun verzoek.
Sommigen hebben daar nogal
moeite mee, maar bijvoorbeeld drs.
W. K. N. Schmelzer, oud-minister
van buitenlandse zaken, en voorzit
ter van de Nederlandse equipe van
de Europese Unie van Christen-De
mocratenvindt die samenwerking
best. ,.De conservatieven hebben
alleen hun naam tegen", vindt hij.
De Westduitser Willy Brandt in gesprek met de nieuwe burgemeester van Rotterdam, André van
der Louw, op het gisteren en vandaag in Den Ha ag gehouden congres van Europese Socialisten.
Optimistisch
Schmelzer is tamelijk optimistisch.
Na vele j'ren houden de Europese
christen-democraten hun jaarlijkse
vergadering weer eens in Parijs: op
22 en 23 november in het Palais
Luxembourg. „Iedereen beseft, dat
het nodig is overeenstemming te
bereiken over een Europees pro
gramma", zegt Schmelzer. In het
voorjaar is het principe-besluit
genomen om een programma op
hoofdlijnen samen te stellen. Het
moet de grondslag vormen van een
Europese politieke partij van
christen-democraten. Nederlanders
spelen daarbij in het voorste gelid
mee. Schmelzer zelf leidt een
commissie die de internationale
politiek formuleert.
Schmelzer vindt, dat de verdeeld
heid onder de christen-democraten
in Nederland geen hindernis meer
is. BIJ de volgende Tweede-Kamer
verkiezingen zullen de christen-de
mocratische partijen KVP, ARP en
CHU met een kandidatenlijst
uitkomen, is zijn vaste overtuiging.
Munt
Over Europa zelf zegt Schmelzer:
„Myn persoonlijke opvattiing is, dat
een Europese monetaire unie in 1980
een feit moet zijn. In dat jaar moet
er een Europese munt zijn. Als men
dat niet aandurft, vindt ik het
begrip Europese Unie wat onwerke
lijk".
Schmelzer zit in een adviesgroep
voor minister mr. M. van der Stoel
van buitenlandse zaken, die de
Nederlandse inbreng in de Europese
monetaire unie moet voorbereiden.
Liberalen
Oud-minister H. J. de Koster is
voorzitter van de Nederlandse groep
van de Liberale Internationale. Hij
meent, dat de liberalen in Europa
verder gevorderd zijn op de weg
naar een Europese partij, dan
socialisten en christen-democraten.
Hij verwijst naar het besluit van
enkele weken geleden om te komen
tot de vorming van de federatie van
liberale partijen in de negen landen
van de Europese Gemeenschap. In
1976 kan de federatie een feit zijn.
Ongeveer tegelijkertijd kan er dan
een liberaal Europees verkiezings
programma op tafel liggen. Daar
wordt nu al aan gewerkt. Ook zijn
er statuten voor de federatie in de
maak.
Bundeling
De bundeling van liberale krachten
is erop gericht straks zo sterk
mogelijk uit de bus te komen bij
rechtstreekse verkiezingen voor het
Europese parlement in Straatsburg.
Wanneer .straks" is, weet niemand.
Maar De Koster signaleert hoopvolle
tekenen in de activiteiten van de
Franse president Giscard d'Estaing.
Angst
Heêl belangrijk vindt de oud-minis
ter de aard van de Europese
samenwerking. Die samenwerking
moet gestalte krijgen in organen die
boven de nationale regeringen staan.
Ze moeten supra-nationaal zijn. De
grote angst is. dat vooral de grote
landen (W.-Duitsland, Frankrijk,
Italië en Engeland) aankoersen op
een intergouvernementele organisa
tie een soort onderonsje van de
nationale regeringen.
Internationale samenwerking van
liberalen bestaat al lang. Vanaf 1922
is er jaarlijks een congres van de
Liberale Internationale, waarvan het
secretariaat in Londen is gevestigd.
In 1932 is in Amsterdam voor het
eerst een congres van de liberale
Internationale ln Nederland gehou
den. Thema was de toen heersende.
werkeloosheid.
Kracht
Vooral van de Engelse liberalen
verwacht De Koster Europese
versterking. Verdrietig wijst hij op
de ondergeschikte positie die zij in
Engeland zelf spelen als gevolg van
het kiesstelsel. Ondanks zes miljoen
liberale stemmen, heeft de liberale
partij maar een handjevol parle
mentaire zetels. Maar bij recht
streekse Europese verkiezingen vol
gens het stelsel van de evenredige
vertegenwoordiging krijgen zjj de
kans hun kracht te laten zien.
Ook bij de liberalen is voor de
Engelsen een belangwekkende rol
Automobilist ontdekt zh wetje.
Het 1 november wetje. Iedere
automobilist weet waar-ie aan
toe is.
Maar nu? Niet meer uitgaan?
Kom. nou, laat u rij den. Met da
trein bijvoorbeeld.
Zeker, het zal even wennen
zijn. Hoewel, er gaan ook
's avonds veel treinen. Vaak nog
na elf uur. Ze mogen harder dan
100. En een avondretourtje kost
vandaag de dag een enkeltje
plus een kwartje.
Zo went u snel aan uw wetje,
lijkt ons.
Ontdek ook de trein.
DEN HAAG Premier Den Uyl
heeft gisteravond toegegeven dat en
kele zaken in de Scheveningse straf
gevangenis tijdens de Jongste gijze
ling niet goed zijn geweest. "Het
bezit van de steek- en schietwapens
en het samenzijn van de vier gede
tineerden had moeten worden voor
komen", aldus Den Uyl. "Er moet
orde zijn in de penitentiaire inrich
tingen, dat spreekt vanzelf", aldns
de premier.
Volgens Den Uyl hebben de gebeur
tenissen in Scheveningen geen wijzi
ging gebracht in het regeringsstand
punt, dat het beleid ten aanzien van
gedetineerden gericht moet zijn op
het bevorderen van de mogelijkhe
den van maatschappelijke integratie.
Over het door minister Van Agt be
kritiseerde optreden van enkele Jour
nalisten (onder meer het doorge-
van van portofoon-gesprekken) zei
Den Uyl: "Je kunt journalisten niet
kwalijk nemen dat zij zo goed mo
gelijk geïnformeerd willen zijn. en
daarbij technische hulpmiddelen ge
bruiken. Wellicht moet het ervan
komen dat by volgende ernstige ge
beurtenissen het contact tussen Jour
nalisten en de overheid meer open
kan zijn, steun gevraagd wordt voor
het beleid en afspraken gemaakt
worden over wat wel en niet gepubli
ceerd wordt".
Voetbal De Westduitse bonds
coach Helmut Schön heeft gisteren
verklaard dat hij een aanbod van de
Braziliaanse club Flamenco om trai
ner te worden voor 15.000 gulden per
maand, heeft afgeslagen. Schön (59)
deelde tegelijkertijd mede dat hij als
trainer van het Westduitse nationale
elftal, dat van de zomer wereldkam
pioen werd, op zijn post hoopt te blij
ven tot 1978, het jaar waarin de titel
moet worden verdedigd.
DEN HAAG De verdubbeling
van de toegangsprijzen voor rijks
musea is van de baan. Minister van
Doorn heeft dit meegedeeld in een
brief, die gisteren op een bijeenkomst
in Haarlem is voorgelezen. In de
brief wordt ook melding gemaakt
van een plan om de musea op be
paalde dagen gratis toegankelijk te
maken. De verdubbeling van de toe
gangsprijzen is aan de orde gekomen
bij de voorbereiding van de rijksbe
groting voor 1975,
Lintjes voor
de bevrijders
DEN HAAG (ANP) Drie leden
van de bijzondere bijstandseenheid
(BBE) van het korps mariniers en
een burger, die donderdagmorgen een
vooraanstaande rol hebben ge
speeld bij de bevrijding van de gij
zelaars in de gevangenis van Scheve
ningen, zijn gistermiddag benoemd
tot ridder in de orde van Oranje Nas
sau. Het zijn de 34-jarige majoor R.
Spiekerman van Weezelenburg uit
Scherpenzeel (tweede van links), die
commandant was van de BBE, de
marinier der eerste klasse J. Tita-
hena (20) uit Winterswijk (uiterst
rechts), C. Bonnema (21) marinier
der eerste klasse uit Drachten (2de
van rechts) en voorts de 28-jarige W.
Ohristiaanse (links) uit Spijkenisse.
de laatste was de man die met
thermische lans het slot tot de toe
gangsdeur door de kerkzaal stuk-
brandde. De onderscheidingen zijn
de vier uitgereikt door minister Van
Agt van justitie op een bijeenkomst
in Hotel des Indes in Den Haag.
Het viertal is koninklijk onderschei
den op voordracht van minister Vre
deling (Defensie)Hij woonde de ont
vangst ook bij, evenals vrijwel alle
anderen, die gedurende de 105 uur
durende gijzelingszaak een rol speel
den in het beleidscentrum op het
ministerie van Justitie, en in de cri
sisstaf in de Scheveningse gevange
nis.
Minister Van Agt noemde het "for
midabel" wat het geridderde vier
tal heeft gedaan. "Met een minimum
aan geweld is een maximum aan
rechtszekerheid bereikt", aldus de
minister.
Kabinet helpt
met de oogst
DEN HAAG Het kabinet zal de
landbouwers in het verregende zuid
west Nederland by het binnenhalen
van hun oogst te hulp schieten. Hoe
en wanneer dat zal gebeuren, wilde
minister-president Den Uyl gisteren
na afloop van het kabinetsbe
raad echter niet zeggen, maar dat er
hulp wordt geboden staat met zeker
heid vast.
Minister Vredeling van Defen
sie heeft zich bereid verklaard, on
derdelen van de koninklijke land
macht op basis van vry willigheid be
schikbaar te stellen voor hulp bij de
oogst in het zuidwesten des lands.
Voorlopig wordt gedacht aan duizend
man, die zich vooral bezig zullen
houden met het rapen van uien, het
trekken van gladiolen en het niet-ma
chinaal oogsten van aardappelen.
INADEMEN
Goede raad is deze dagen zeer
goedkoop. Zo wordt aanbevolen,
om flink lang Je adem in te hou
den, alvorens te blazen. Dat zou
de kwade dampen scheiden van de
rechtschapen en afgewerkte lucht
uit de bronchiën.
Veel baat schynit men ook by het
gebruik van vitamine C te heb
ben. Maar daar moet men dan
wel reeds veertien dagen mee be
zig zyn, alvorens de gewoonte
vruchten gaat afwerken.
De Horeca laat blijkens een ad
vertentie weten dat de cotelette
suisse even lekker en gezellig
smaakt zonder als mét. 3 men
sen zitten bij een glaasje "rood"
(meer dan dat er bij kip of vis
"wit" moet, hoef Je niet te we
ten). Er is ook nog een vierde, die
zit al onhebbelijk aan de koffie.
Die wil kennelijk zo snel moge-
ïyk naar huis, blazen en dan aan
de keil. En dat heet dan een ont
spannen avondje uit.
ZIJ BAD EN
SPON
"Zij bad en spon". Het was de
hoogste Loftuiting waarmee een
middeleeuwse man zijn vrouw
kon eren. Grafschriften uit die
tijd gaven in hun bondigheid ui-
ting aan wat in die jaren de hoog
ste prioriteit moest hebben In de
praktijk van het huwelijksleven.
Het bed werd gedeeld en samen
deelde men ook het ingebakken,
verdriet van 't zoveelste kind dat
na een kortstondig ziekbed aan
vileinige koortsen of pestilentiën
bezweek.
"Zij bad en spon". Zij vulde
geen belastingformulieren in, zij
hield niet aan 't eerste net vast,
terwijl haar man als pater fami-
lias het tweede verkoos, zij had
geen tweede auto.
En drinken deed zij evenmin. Als
er eens wart te vieren viel by vrien
den, reed zij de auto, die enige.
Die liep in die dagen nog op
stoom. Als Je teveel gedronken
had, moest je in de bus blazen.
Dat was bepaald geen luxe, want
geregeld reed er wel iemand tegen
de stadswal op met zijn dronken
kop. En als Je goed zo'n gothische
kerk bekijkt dan zie Je dat er
meestal stukjes uit zyn. Dat da
teert ook al uit de middeleeuwen.
Als de pastoor van een feestje
thuiskwam, wilde hij nog wel eens
met zijn sedan onzorgvuldig het
trottoir op en het portaal van het
godshuis binnen rijden. Dat lag
voor de hand want de pastoor had
in die Jaren geen vrouw en het
is niet zo verwonderlijk dat aan
"celibaat" het onzijdig lidwoord
"het" voorafging. (Dat hebben
we er in de loop der Jaren trou
wens maar in gehouden)Maar ge
trouwde mannen hadden in die
middeleeuwen dus geen centje
pdjn. Moe reed de auto en blies,
als het moest van de schout en
zijn rakkers.
Een enkele keer zie Je op zo'n
grafsteen dan ook staan "Zij bad,
spon en blies". Dat was wat duur
der en het hing van het aantal rij
lessen van mevrouw af, of er
nog ducaten genoeg over waren,
voor dat extraatje.
Het zijn schone, maar lang ver
vlogen tijden. Een troost voor mij
is dat het aangenaam leunen is
tegen een drankkegel van het
vrouwelijk geslacht. Maar zuipen
hoort voortaan tot de huwelijks
gemeenschap. Zoals afwassen/af
drogen en de baby verschonen.
Voor het emancipatiestreven van
de vrouw is de eerste november
derhalve een feestdag: bij oom
agent blaast iedereen zich onge
acht het geslacht een ongeluk.
RONDDE
RING
Het opmerkelijkste bij de boks
wedstrijd in Kinsjasa (het zwart
ste plekje in het zwarte wereld
deel) was wel de absolute meer
derheid aan blanken op de drukste
plaatsen rond de ring. De zwar
te medemens was blijkbaar naar
de goedkope staanplaatsen achter
de goal of op de onoverdekte ver
bannen; ik zag ze in elk geval
niet. Mohammed Ali en zijn com-
paan maakten elkaar derhalve af
en rolden over het canvas, voor
de ogen van een blanke elite rond
wier enige zorg was de hagelwit
te avondkleding te behoeden voor
eventuele bloedspatten.
Met een variatie op Von Clause-
witz kun Je zeggen het is de voort
zetting van een stukje blank im
perialisme met andere middelen.
En mocht dat misschien enigszins
zwaar op de hand worden bevon
den, laat ik het dan anders zeggen
ik zie voorlopig nog geen spring
concours la Jumping Amster
dam met alleen maar Surinamers
ln de loge.
NIEUWS
Tot de ergernissen van het da
gelijkse vroege opstaan behoort de
leuterpraat waar AVRO-omroe-
pers om zeven uur de dag mee
beginnen. De jongens van de con
currentie zeggen gewoon: "Hier
is Hilversum II, de va-er-o-vee,
het is woensdag de dertigste ok
tober, nu volgt het nieuws".
De AVRO doet dat heel anders,
en denk niet dat het zomaar eens
toevallig is, ik heb met stijgende
wrevel de zaak de laatste maan
den bijgehouden. Die Jongen ach
ter de microfoon wil of moet
er biykbaar wat moois van maken
en dan krijg Je het niet terzake
doende gedreutel als: "dames en
heren, goedenmorgen, het is al
weer woensdag de 30ste oktober
1974; u kunt deze hele dag ge
nieten van het programma van
de AVRO. Maar eerst gaan we nu
luisteren naar het nieuws uit bin
nen en buitenland". Op dat mo
ment krimpen de tenen onder de
lakens samen.
Of de hele entourage op dat
wel al niet erg genoeg is. Die an
dere omroepen beginnen de dag
met het frisse carillon van het
Hilversumse raadhuis, maar de
AVRO komt met die maffe pen
dule met big-bengalm die Willem
Vogt persoonlijk nog eens bij
Herculaneum schijnt te hebben
opgegraven. Als de goedkope bim-
bam eindelijk is uitgetrild, krijg
Je dus ook nog dat verhaal van
die omroeper. „We luisteren naar
het nieuws. Sorry, dat maak
ik zelf wel uit: "we" is-ie waar
schijnlijk zelf en gezien de kost
bare omroeptijd die dat ego-ge-
zanik vergt, zal hier géén sprake
zijn van een meervoudsvorm uit
I bescheidenheid.
OPSTELLEN
Vandaag is een boek versche
nen, getiteld "Studies over Joden
vervolging" van de Leidse hoogle
raar en adjunct-directeur van het
Ryksinstituut voor Oorlogsdocu
mentatie dr. B. A. SiJes. Een se
rie enerverende opstellen. Op
nieuw.
En zoals altijd is kennisnemen
van doen en laten van hen die
richting en leiding moesten ge
ven het interessants. De schofte
righeid van de nazi-beulen of de
hopeloosheid van hun slachtof
fers zijn de uitersten op de
schaal. Wat daartussen in ligt,
daar gaat het om. Het zijn de
mensen, zoals u en ik, niet over
dreven goed en edel, niet overdre
ven doortrapt. Dit schrijft de
toenmalige directeur-generaal
van het departement van Handel
en Nijverheid, dr. H. M. Hirsch-
feld in 1938 aan de minister van
pconomische zaken. Het gaat over
het toelatingsbeleid van uit Duits
land gevluchte joden: "Reeds
thans is de maat hier en daar
^vervol. Men mag niet vergeten
dat de Duitse Israëliet een goed
leven gewend was en dit zeker
meer nog ten toon spreidde dan
de Nederlandse rasgenoten doen.
Verder heeft de Duitse jood veel
en vaak zeer veel eigenschappen
in zich verenigd, die de Duitsers
vaak weinig populair maakten. De
vraag is wel eens gewettigd ge
weest of de Duitse Jood in het al
gemeen vaak niet heeft bijgedra
gen tot de slechte naam, die de
Duitsers op menig gebied gewoon-
ïyk hebben.
Om al deze redenen zou ik het
standpunt willen innemen, dat
beperking hier stellig gewenst is.
Intussen zijn er onder de Duit
se Joden weer velen, die op een
uitzonderlijk hoog cultureel ni
veau staan en die stellig metter
tijd zich tot eerste klas Neder
landse staatsburgers zouden kun
nen ontwikkelen.
Dit citaat is wellicht een nuttige
aanvulling voor de categorie men
sen die vinden die zij stellig niet
van anti-semitisme kunnen wor
den verdacht, omdat zij er een
joodse tandarts op na houden,
maar toch nadrukkelijk menen,
dat Joden meer aanleg tot 't viool
spel hebben dan anderen. De
tekst van Hinschfeld dateert van
2»4 Jaar vóór de Duitse bezetting.
Bij zoveel quasi-genuanceerde.
slappe thee van een hoge ambte
naar, was het niet zo vreemd,
dat er in die beginjaren van de 240
duizend mensen in overheidsdienst
er nog geen twintig aldus SiJes
weigerden de ariërverklaring
te tekenen, dat ze geen Jood
waren. Dat is voorbeeld één. Of
dat maar 16 duizend Joden (nog
geen 13%) kondien onderduiken.
Dat is voorbeeld twee.
WRAKE
Ze zouden ze aan de ket
ting moeten leggen, ze zouden
permanent in de boeien moeten,
water en brood moesten ze krijgen,
zeker het eerste half jaar niet
luchten, castreren moesten ze ze.
de doodstraf zou hier op zyn
plaats zyn geweest, het is Jammer
dat die Denie gelyk met zyn han
den omhoog ging staan, anders
waren ze er wel alle vier geweest.
Dit stoere volk, soppend door een
met nimmer aflatende vlijt op de
zee gewonnen stuk drassigheid.
dat ademloos toeziet als een vlerk
met een portofoon gesprekken af
luistert, waar mensenlevens bij
op het spel staan, dat meer qui-
zen volgt dan er bekende va
derlanders om in de jury te zitten
zijn. dat in de kerken gods lief
de bezingt, bezegelt nu het uur
der wrake- Een kogel zo groot en
rond verdient het viertal aan de
voeten.
H.M.
