uit"
„Leids college zit 4 jaar niet
J. A. Cohen-Instituut in
Leiden werkt preventief
Leidse poppen
speler Piet
Onderwater en
Daan Daalder
VVD-LEIDER ELZENGA'S OVERTUIGING:
Film gebaseerd op de
Japanse koffermoord
ZATERDAG 2 NOVEMBER 1974
LEIDEN „Het is mijn vaste
overtuiging, dat het nu twee maan
den opererende college het geen vier
jaar volhoudt. De basis voor 't linkse
programcollege is zó smal, dat de
n erderheid in de raad gauw ver
deeld kan zyn. In het college is er al
het probleem van de eenling Ooster-
man (D'66) met zijn uitgesproken
opvattingen tegenover de vijf socialis
tische wethouders. En in de raad zal
de PSP bijvoorbeeld op het gebied
van openbaar vervoer een afwijkend
standpunt hebben. Wat doet de PPR?
En de CPN-eenmansfractie steunt
het linkse beleid wel, maar houdt de
handen vrij. Trek maar af en de
meerderheid is weg".
Door
Hans Melkert
Cor Elzenga, de 38-jarige leider
van de WD-fractie (de derde in
grootte)zegt het na uitdrukkelijk te
hebben gesteld, dait hij en zijn frac
tie zich constructief opstellen tegen
over dit college. ..Wij hebben dit
linkse programcollege niet gewild,
maar een afspiegelingscollege. Dat is
er niet gekomen, maar dat wil niet
zeggen, dat we overal „nee" tegen zeg
gen. Dat is niet onze wijze van op
positie voeren. Over veel dingen zijn
we het gewoon eens en door dat te
tonen kunnen we wat voor Leiden
doen".
De liberale leider wil niet bulten
spel worden gezet. Daarom windt hij
zich op als PvdA-fractieleider Leo
Meijer hamert op de linkse meerder
heid, „die het toch voor het zeggen
heeft". Daardoor is z.i. de samenstel
ling van de begeleidingscommissie or
ganisatie ontwikkeling (BOO) anders
geworden dan hij zich had voorge
steld. Hij deed een poging tot een
compromis te komen tussen college
en PvdA enerzijds en het CDA an
derzijds. „Door zijn weigering verte
genwoordigers in BOO te hebben zat
CDA-Ieider Helmuth Driessen een
beetje met de zwarte piet. Ik heb
geprobeerd die weg te halen. Toen
Meijer iets zei in de geest van „wat
willen die jongens nou, we hebben
toch immers de meerderheid" heb
ben we ons ook van BOO afgekeerd
en toen zat Meijer met de zwarte
piet. Jammer".
Elzenga vraagt zich af of die link
se meerderheid wel zo hecht is. .Als ik
zie hoe sommige leden van de PvdA-
fractie zich opstellen tegenover het
college, dan heb ik mijn twijfels of
die meerderheid vier jaar lang stand
houdt. Ik weet uit ervaring hoe moei
lijk het is min of meer gebonden te
zijn aan het college. Dat heb ik in
de vorige raadsperiode anderhalf
jaar meegemaakt. In de oppositie ge
nieten wij nu van de vrijheid".
Balans na 4 jaar
De WD-voorman wifl op dOt mo
ment eigenlijk liever geen oordeel ge
ven over het college. ,Dat is moeilijk.
Wat totnogtoe naar buiten is geko
men, is voor het grootste deel een ver
lenging van het beleid van het vorige
college.
Neem de Meren wijk. Die is duidelijk
door het vorige college opgezet, ik
vraag me af of dit college kans ziet
Stevenshove tot ontwikkeling te
brengen. Je kimt op dit moment geen
balans opmaken. De balans na de
„regeringsperiode" is van belang".
In de auto op weg van een door wet
houder Van Aken geleide commissie
vergadering in het stadhuis naar z'n
nieuwe huis in de Merenwdjk vertelt
Elzenga bewondering te hebben voor
de werkkracht van de wethouders.
Thuis in een luie stoel zittend be
vestigt hij dat. Hij en zijn vrouw
Joke, die naast haar gezin met twee
zoons ook nog een baan als lerares
heeft, weten, dat ook het raadswerk
veel tijd kost. „Volgens Joke moet je
mijn schatting verdubbelenzegt
Cor lachend. En serieus: „Het raads
werk kost zeker vier avonden in de
week en de nodige tijd in het week
einde".
Baarn ©n raad
Hij treedt als fractieleider minder
op de voorgrond dan sommige van z'n
collega's. „Dat is bewust gedaan. De
fractie is grotendeels nieuw, maar de
leden lopen al een jaar mee en heb
ben allemaal hun eigen „zaken". In
de oommissies èn in de raad. Ik voel
er niets voor om als fractieleider
steeds het woord te voeren. Dan kun
je het raadslidmaatschap niet met
een baan combineren".
Elzenga heeft een drukke baan. Als
zoon van een Friese aardappelhande
laar is hij in de agrarische sector
gebleven. Elf jaar geleden kwam hij
naar Leiden. Twee jaar geleden zag
hij een verhuizing naar Limburg met
het conservenbedrijf van Nieu-
wanhuizen niet zitten. „Niet, omdat ik
zo aan Leiden gebakken ben, want
waar mijn werk is, daar woon ik.
Als ik weet, dat ik over een maand
ergens anders ga werken dan begin ik
nu te pakken. Maar ik kon het blijven
wonen in Leiden combineren met een
nieuwe baan: zaadteeltcontroleur by
een bedrijf in Rijswijk. Een baan,
waarvoor ik door het hele land rijd
en zonu en dan ook naar Italië en
Afrika moet".
Het probleem van de tijd speelt
toch wel. Elzenga vindt, dat je een
alternatief moet hebben als Je ergens
nee tegen zegt. „In elk geval een al
ternatief aangeven. Maar je weet
mijn standpunt: oppositie voeren is
niet overal nee tegen zeggen. WD
en CDA vormen bepaald geen een-
heidsblok tegen het college. Er is
verschil in uitgangspunten Natuurlijk
praten we wel met het CDA, maar
dat doe ik ook met de PvdA. Het be-
LEZERS SCHRIJVEN:
"Zijn" jongens?
Pater de Bot heeft het in uw inter
view in uw blad van 31 oktober over
de gijzeling in de gevangenis in
Scheveningen aan één stuk door over
..zün jongens". Door het koelbloedig
en verstandig optreden van mariniers
en politie zijn gelukkig onder gegij
zelden en bevrijders geen slachtoffers
gevallen. Stel dan onder gegijzelden
en/of bevrijders doden en gewonden
waren gevallen, zou bovengenoemde
pater dan de misdadige gij zeimaniak
ken ook nog „zijn Jongens" hebben
genoemd?
B. J. HEUVELMAN,
Bachstraat 530,
Leiden.
Herhaling
Terugkomend op het begin van dit
varhaal. Wat gebeurt er als het col
lege tussentijds moet aftreden en de
rit van vier jaar niet volhoudt? El
zenga verwacht dan een herhaling
van wat zich ruim vier Jaar geleden
heeft afgespeeld tussen raadsverkie
zing en wethoudersverkiezing. Na de
jongste verkiezingen heeft de politiek
hete zomer in tegenstelling tot vier
jaar geleden ontbroken. Elzenga:
„Omdat de linkse meerderheid niet
bereid was de andere partijen in
spraak te geven".
Elzenga vraagt zich toch af wat
in de praktijk terecht zal komen
van de inspraak, wa a/rover hét pro
gressieve blok in de oppositie altijd
zoveel heeft gesproken. „We zullen
het zien. Hoofdpunten zijn niet of
nauwelijks aan de orde geweest. Het
eerst zal nu de begrotingsbehandeling
leren hoe ver dit college wil gaan".
Laatste vraag: Is er een band tus
sen de WD-fractie en de enige libe
raal in het verder linkse college van
B. en W. met burgemeester Vis
dus? Cor Elzenga (die eerst infor
meert of het serieus bedoeld is)„Je
kent Vis als de formalistische verga
dervoorzitter, die zich ervoor zal
wachten het ene raadslid anders te
bejegenen dan 't andere. Met andere
woordener is tussen de burgemeester
en de WD-fractie geen andere band
dan tussen de burgemeester en de an
dere fracties".
langrijkste is n.l. wat Je gezamenlijk
kunt bereiken voor deze stad. Vaak is
er alleen verschil over de „toer",
waarop dat moet".
Door Foto
Henriëtte v. <L Hoeven Jan Holvast
LEIDEN De Leidse poppen
speler Piet Onderwater heeft, sa
men met zijn zoon SJaak de eer
ste stappen op het pad van de
film gezet. Eerste stappen die On
derwater met wat gemengde ge-
gevoelens bekijkt. „Ach
het is wel een leuke ervaring
maar het is iets heel anders ge
worden dan ik me had voorge
steld.
Eind augustus ben ik door een
vertegenwoordig gr van de EO be
naderd met het verzoek aan een
poppenfdttm mee te werken. Ik
dacht toen dat het de bedoeling
was dat ik met mijn eigen poppen
zou spelen. Nou, daar voelde ik
wel wat voor en we togen voor
een eerste bespreking naar Hil
versum. Daar bleek echter dat ik
met bestaande poppen zou moe
ten werken. Met mijn vrouw en
zoon heb ik er toen over gepraat,
want zo'n film maken kost heel
wat tijd, en we besloten het toch
maar te doen".
In Hilversum maakt Onderwa
ter ook kennis met zijn nieuwe
„vriend" Daan Daalder, die met
zijn makkers iedere keer (twintig
afleveringen lang) 10 tot 14 minu
ten von de EO kinderkrant opeist
voor zijn avontuur met 'n moraal.
Die kennismaking valt niet zo
goed uit.
Onderwater: .Het zijn poppen
die bij een evangelische instelling
in Amerika zijn gemaakt, ook het
verhaal is Amerikaans, maar ze
lijken erg veel op de poppen uit
de fabeltjeskrant en Paul us de
Boskabouter. Voor een poppen
speler zoals ik ben zijn die figuren
eigenlijk te weinig beweeglijk".
Hij gaat dat meteen demonstre
ren want Daan en zijn vrienden
hebben intussen een plaatsje ge
vonden tussen de andere poppen
van het theater. Aan Daan kun
Je eigenlijk alleen de mond goed
bewegen, voor de rest is het een
vrU statisch dong. „Ik geloof
nooit", zegt Piet Onderwater, „dat
deze figuren de kinderen echt
aanspreken. Bij mij in het theater
zou ik ze er nog geen tien minu
ten mee kunnen bezighouden".
Ook improviseren is er voor de
poppenspelers niet by. De teksten
staan op een bandje. Het enige
wat de Onderwaters doen is de
poppen „bewegen".
Toch hebben ze plezier in het
filmwerk. „Het is een hele ge
waarwording hoor om met die
filmmensen te werken. In het be
gin weet je gewoon niet wat je
hoort, als je ze al die vaktermen
hoort bezigen, maar dat was in
het begin, nu zyn we daar wel een
beetje aan gewend. We hoeven de
stakes" geen twaalf keer meer
over te doen zoals de eerste
week". Tegenwoordig vraagt de
Amerikaanse regisseur ook myn
mening over een bepaalde opstel
ling Peet JU bekykt het als
poppenspeler, ik als filmer dat
was er aanvankelijk ook niet bU.
Je moest gewoon doen wat bU
zei".
Na negen afleveringen is Piet
Ondierwater dan ook helemaal
niet ontevreden met z'n „filmde
buut". „Anders had ik myn mond
wel gehouden", zegt hij met een
knipoog.
Nadat hij de eerste aflevering
op tv heeft gezien en dóe hem erg
meeviel heeft hij als directeur,
publiciteitsman en hoofdrolspeler
van het kleinste Leidse theater
zyn eerste tv-optreden wereld
kundig gemaakt.
Het kleinste Leidse theatertje
aan de Middelweg dat voor vol
wassenen misschien onbekend
mag klinken maar voor kinder
oren zeker niet, want dat is de
plaats waar Jan Klaassen de
meest fantastische avonturen be
leeft, al vier jaar lang.
Toen Piet Onderwater, die al 28
Jaar met poppen speelt, vier jaar
geleden zijn theatertje opzette,
dacht hij niet zo'n succes te heb
ben. Al gauw kwam hij echter tot
de ontdekking dat zyn theater
een geliefde plaats was om een
verjaarspartytje te vieren. „Er
zyn nog maar heel weinig midda
gen geweest dat er geen Jarige
in ons midden was".
Iedere zondagmiddag zyn de
zestig plaatsen bezet en speelt Jan
Klaassen voor een volle bak. Wie
er bU wol zyn moet 14 dagen van
te voren reserveren.
Piet Ondierwater geniet van. dit
enthousiasme van zijin Jeugdig
publiek. „De kinderen zyn ge
weldig. Eigenlijk zyn zy het die
het verhaal maken. Ik weet na
tuurlijk in grote lijnen waar ik
naartoe wil. maar voor de rest
weik ik op suggesties uit de zaal.
Dat enthousiasme houdt Piet
Onderwater aan het werk. De
twee dienstbodenkamers worden
steeds meer een echt theater met
snel verwisselbare decors, fluori-
serend licht waardoor de tove
naar echt iets mysterieus krygt
de oude koffergrammofoon die in
de pauze voor dé ouderen jeugd
sentiment de zaal inwerpt en de
fraaie poppen aan de wand.
Maar Onderwater blijft niet
alleen aan de Middelweg. HU
trekt met zy'n „troep" ook op uit.
Voor bejaarden heeft hüj een spe
ciaal programma met cabaret en
variété in elkaar gezet. „Ontzet
tend leuk om voor bejaarden te
spelen", zegt hU. „Vooral wanneer
je een van de verzorgsters bU het
spel betrekt dam moet je die reac
ties eens horen".
Het is duidelijk, niemand zal
kunnen uitmaken wie er nu meer
plezier beleeft aan het poppenspel
Piet Onderwater of z'n publiek,
want de eerste kijkt nu al uit naar
de viering van het eerste lustrum
van zyn theater (volgend Jaar)
en Jan Klaassen werkt nu al aan
een gloedvolle feestrede
Staatssecretaris installeert inter-universitair instituut
Leiden geboren toen enkele hooglera
ren de wenselijkheid van een oplei
ding van radiobiologen in de medi
sche faculteit naar voren brachten.
Leiden werd als vestigingsplaats bij
zonder gunstig geacht door de na
bije ligging van de TNO-instituten
in Rijswijk en de relatie van prof.
Cohen met deze instituten. In okto
ber 1957 liet de toenmalige minister
van O. K. en W. weten in principe
met het initiatief van Leiden te wil
len instemmen. Hij verbond daaraan
evenwel de voorwaarde dat ook an
dere instellingen van wetenschappe
lijk onderwijs van dit instituut ge
bruik zouden kunnen maken. In 1958
gaf de minister toestemming om met
het instituut te beginnen en op 1
augustus van dit jaar werd het inter
universitaire karakter van het insti-
Prof. Van Rood (links) geeft
uitleg aan staatssecretaris Klein.
tuut onderstreept toen een aantal in
stellingen van wetenschappelijk on
derwijs zich formeel bij het instituut
hadden aangesloten.
In zyn toespraak ter gelegenheid
van de installatie gisteren wees prof.
Sobels erop dat de doelstellingen van
het Cohen-Instituut tot dusver niet
zyn veranderd. Dit zou te wUfen zyn
geweest aan de lange tijd die er is
besteed aan het omzetten van het in
stituut tot inter-universitair instituut.
Prof. Sobels toonde zich er voorstan
der van om de doelstellingen nu te
verruimen en ook verschillende effec
ten van chemische stoffen (o.a. kan
kerverwekkende) bij het onderwijs
en het onderzoek te betrekken.
Wateroverlast
in Merenwijk
LEIDEN Voor de bewoners van
de MerenwUk en de Mare dijk zafl bin
nenkort een voor 1 ichtimgsbyeenkcmst
worden georganiseerd over de water,
overlast in deze wyken. De gemeente
Leiden die deze byeenkomst organi
seert bekykt op dit ogenblik welke
maatregelen er genomen kunnen
worden ter besfcryd'Lng van deze wa
teroverlast. Onder meer het speel-
tuingebouw aan de MaredUk was de
afgelopen weken onbruikbaar als ge
volg van een grote hoeveelheid water
die het gebouw blank zette.
LEIDEN Staatssecretaris dr. G.
Klein (onderwijs en wetenschappen)
heeft gisteren in het academisch zie
kenhuis te Leiden het interuniversi
tair J. A. Cohen-Insttftuut geïnstal
leerd. Dit instituut, dat al geruime
tijd functioneert., verzorgt landelijke
cursussen op het gebied van de prak
tische en fundamentele aspecten van
de radiopathologie (die zich bezig
houdt met ziekten die veroorzaakt
worden door straling), de stralings
bescherming en de Stralingshygiëne.
Daarnaast beschikt het instituut in
samenhang met het academisch zie
kenhuis over een isolatiepaviljoen
voor stralingsongevallen.
Aan het instituut, dat genoemd is
naar de Leidse hoogleraar wijlen prof
dr. J. A. Cohen, nemen deel de uni
versiteiten van Groningen, Leiden,
Rotterdam, de Vrije Universiteit van
Amsterdam en de Technische Hoge
school van Delft. Inmiddels heeft ook
de Rijksuniversiteit van Utrecht zich Naast het verrichten van metingen
AMSTERDAM In Amsterdam
zullen maandag de opnamen begin
nen van de speelfilm „Two in the
Amsterdam rain". Producent is de
Toho Production Cy. uit Tokio. De
film, die ten dele de „Japanse koffer-
moord" als uitgangspunt zal hebben,
speelt zich geheel in Amsterdam af.
Regisseur is de Japanner Korejoshi
Koerahara (47). De bezetting en me
dewerkers zijn gemengd Japans-Ne
derlands. In Nederland is de produk-
tie in handen van John Rosinga's
filmmakers. De voornaamste Japan
se rollen worden vervuld door de Jon
ge acteur Kenichi Hagiwara en de
actrice Keiko KishL
als partner aangemeld,
week bekend geworden.
Volgens de Leidse hoogleraar prof.
door middel van de whole body c
item, waarvan er overigens maar drie
in Nederland zijn, houdt het insti-
dr. F. H. Sobels, die deel uitmaakt tuut zich ook bezig met wetenschap
pelijk onderzoek naar de effecten
WÊvan straling op het nageslacht. Bo-
wegend "preventief karakter, dat o.a. vendien wordt er onderzoek verricht
tot uitdrukking komt ln de voorlich- naar de invloed van straling op de
tende taak en in het wetenschappe- botstofwisseling en naar de mate
lijk onderzoek dat o.a. tot doel heeft de straling kankerverwekkend
det mens zoveel mogelijk tegen radio- kan ®Jn*
Volgens prof. Sobels bestaan
adtfieve straling te beschermen.
Voor wat het laatste betreft beschikt over de gevaren van toe-
het instituut over een z.g. whole bo- passlng van kernenergie vele misver-
dy oounlter, waarmee over het gehele standen. In de Verenigde Staten
lichaam (routine) metingen kunnen wordt ermn uitgegaan dat in het
worden verricht om na te gaan of de Jaar 2ooo alle elektriciteit door mid-
stralingsbelasting niet de toegestane del
dosis te boven gaat.
kernenergie geproduceerd
wordt. De gemiddelde dosis straling
Ernstige stralingsongevallen zijn hoofd van de bevolking zal dan
volgens prof. Sobels tot dusver nog een honderdste bedragen
niet door het instituut behandeld.
Wel zijn er de afgelopen Jaren
tingen verricht bij mensen die op
of andere manier aan straling
den blootgesteld. Over de periode 72-
tuurlijke stralingsdosis (van bodem
en bouwmaterialen) en een zeventig
ste van de dosis die men ontvangt
van de medische röntgenstraling.
Voor wat betreft de kennis
•73 bijvoorbeeld werden bij ongeveer stralingsrisico's staat Nederland vol-
metingen verricht. Het gens prof. dr. L. M. van Putten, hoog-
De Nederlandse rollen worden om.
vertolkt door Arnold Gelderman, tensieve en acht
Hannah de Leeuw, Onno Molen
kamp en Jan Blaazer. Voorts is een
belangrijke rol toebedeeld aan de
Franse acteur Alain Cuny.
isolatiepaviljoen zou beschouwd kun
nen worden als een parate eenheid
om bij eventuele stralingscalamitei
ten direct te kunnen optreden. Het
paviljoen heeft een capaciteit
totaal twaalf patiënten, vier
leraar in de toegepaste radiobiologie
en belast met de leiding van de cur
sussen van het instituut zeer hoog
aangeschreven in het buitenland. Het
in Cbhen-Instituut en het Radiobiolo-
in- gisch Instituut in Rijswijk zouden op
handeling. In dit verband is
samenwerking met de directies
de kernreactoren in Nederland -
heel organisatie-systeem opgezet.
kortstondige be dit gebied als de beste instituten ter
in wereld bekend staan.
Het initiatief om een instituut voor
radiopathologie en stralenbescher-
ming op te richten werd in 1957 in
