Pachman in ouderwetse vorm
Straf of niet?
«Q* ff,
NOORWEGEN SPREIDT UITGIFTE VAN
DRIEDELIGE REEKS OVER TIEN JAAR
Riessenkamp-V arke visser
Kruiswoordraadsel
Kom er ACHT-er
2
m
ZATERDAG 2 NOVEMBER 1974
PAGINA 23
Na de lange "lijdensweg" van de Tsjechische schaakgroot
meester Ludek Pachman verwachtte de schaakwereld niet meer
meer dat hij nog eens in toernooien zou schitteren, omdat ook
de leeftijd (hij wordt 50 jaar) een kardinale rol gaat spelen.
Toen de notatie van zijn partijen in schaakbladen verscheen,
zag men met bewondering dat hij nog niets aan kracht heeft
ingeboet. Men oordele na het bekijken van onderstaande ge
vechten.
Zijn kennis van die openingstheorle
ls. zoals u weet, zeer groot. Zijn on
derzoekingen zijtn in drie dikke delen
vastgelegd. Daarbuiten verschenen
kortgeleden nog twee interessante
boeken, waarvan „Entscheidungspar-
tien" stellig behoort tot het beste in
de schaakliteratuur. Iedere schaker
moet dit werk bezitten!
Pachman's eerste toernooipartij
Ginds 1968 laten we thans volgen. Het
is uit het toernooi van Londen 1972.
PachmanSpeelman
Konings-Indisch
1. d4 Pf6; 2. c4 g6; 3. Pc3 Ig7; 4.
Lg5 d6; 5. e3 0-0: 6. Le2 c5; 7. Pf3
h6; 8. Lh4 Daö; 9. 0-0 g5; 10. Lg3
Ph5; 11. Tel Pg3:12. hg3: Fd7; 13.
a3 Pf6; 14. Pd2 Lf5; 15. dö! e6; 16.
e4 Lh7; 17. Tel Tae8; 18. Ld3 Dd8
(Wit staat reeds overwegend) 19. Dc2
ed5: 20. cd5: Pg4; 21. Tfl Pe5; 22.
Lb5 Te7; 23. Teel a6; 24. Le2 g4 (Op
f5 komt f4!) 25. f4! gf3:; 26. gf3: f5;
27. f4 Pd7; 28. Ld3 Ld4t 29. Kg2 Pf6;
30. ef5:Pg4; 31. Pdl De8; 32. Pf3
Tel:; 33. Tel: Ph5; 34. Ph4! en zwart
gaf het op.
In het toernooi te Netanya 1973,
waarin Pachman derde werd na Ka-
valek en Reshewsky, speelde de
Tsjech de volgende leuke partij.
DomnitzPachman
Spaans
1. e4 e5; 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6; 4. La4
d6; 5. c3 Ld7 6. d4 Pge7 7. Lb3 h6;
8. Pbd2 Pg6; 9. Pc4 Le7; 10. de5:
(Nieuw. Meestal geschiedt Pe3, Lg5
enz.) 10de511. Pe3 Lg5; 12.
0-0? (Wit moet nemen op g5> 12.
Le3:; 13. Le3: Df6; 14. Pd2 Pf4; 15.
Lf4: ef416. Dh5! 0-0; 17. Pf3
Tae8!; 18. Tfel? Te5ü; 19. Pe5; Pe5:
Een doublet kan de betekenis
hebben van een strafdubbel maar
het kan ook gehanteerd worden
als een informatiedoublet. In het
laatste geval wil de man die dou
bleert dat zijn partner z'n mond
open doet, in het eerste geval
moet de partner Juist passen.
Vaak kan men aan zijn eigen
kaart wel zien wat de bedoeling
van de partner is maar soms is
dat bijzonder moeilijk. Wat moet
Zuid bijvoorbeeld doen in hot on
derstaande geval?
4>B52
<?-
O V10 6 5 3
•ft B9 853
Zuid West Noord Oost
pas 1 har dbl 4 har
pas pas dbl pas
Deze situatie is bijzonder lastig.
De grote Engelse expert Terence
Reese zegt hierover: „Zuid moet
passen. Het tweede doublet is. in
tegenstelling tot het eerste, een
strafdoublet en Noord kan best
aardige kracht in harten hebben".
Lijnrecht hiertegenover staat
de mening van de Nederlandse top
speler Filarski die Zuid in geen
geval wil laten passen. „Noord kan
in dit biedverloop niet zo sterk
in harten zijn want de tegen
standers zijn kwetsbaar en het
4 hartenbod moet dan op sterke
troefsteun duiden. Noord-Zuid
moeten proberen zelf een kontrakt
te spelen en het beste is dat
Zuid nu 4 SA biedt. Dat kan om
dat Zuid eerst gepast heeft, nu
geen sterk bod meer zijn en het
betekent dan ook een uitnodiging
naar de lage kleuren. Noord moet
op zijn beurt 5 klaveren of 5
ruiten bieden".
In de praktijk zou Filarski ge
lijk hebben gekregen want Noord
had:
AV43
V102
O AH 8 7
•f» H10
5 ruiten werd zonder moeite
gemaakt, klaveren aas zat vóór
de heer en aangezien de schop
pen heer-tweede bij West zat,
kwamen er zelfs twaalf slagen
binnen. 4 harten zou niet meer
dan ééntje down zijn gegaan.
In het volgende biedverloop kan
men de betekenis van het doublet
zelf wel bedenken, ook zonder
iets te hebben afgesproken.
dbl
Zuid zit vóór de schoppenbie
der en Zuids schoppenbezit kan
dus nooit veel slagen opleveren.
Het doublet is dan ook geen straf
doublet maar informatie en Noord
moet een kleur bieden. Maar be
zie nu het volgende geval:
Zuid heeft:
Nu zit Zuid échter het sohop-
penbod en geeft met zijn doublet
aan tenminste twee slagen in
schoppen te zullen maken. Het
doublet is absoluut een strafdou
blet en Noord mag zich wel twee
keer bedenken voordat hij uit dat
dubbel wegloopt.
Natuurlijk moet men dit soort
kwesties met de partner bespre
ken maar mocht dat niet ge
beurd zijn dan kan men aan de
bridgetafel met logisch redeneren
toch nog een heel eind komen
A. BOEKHORST
20. Ldl Td8!; 21. Le2 (Op De2 volgt
f3!, gevolgd door Lb5) 21Kh7:
22. g4 f3; 23. g5 Df4; 24. Lfl Th8!
en wit gaf op. Er volgt 25g
26. Dh6t Kg8 enz.
Wit: Pachman
Zwart: Yanofsky
DAMEGAMBIET
pgi-ra Pg8-f6
2. c2-c4 e7-e6
3. Pbl-c3 d7-d5
4. d2-d4 c7-c5
5. c4xd5 Pf6xd5
6. e2-e3 Pb8-c6
7. Lfl-c4 Pd5-f6?
Met verwisseling van zetten kwamen
De tekstzet is niet goed. Beter
is 7cd4: 8. ed4: Le7; 9. 0-0 0-0;
enz. Yanofsky eens de held van
Groningen 1946, toen hij koploper
Botwinnik versloeg, heeft sindsdien
geen opzienbarende successen meer
geboekt.
8. 0-0 Lf8-e7
9. Ddl-e2! 0-0
Zie ook 9cd4: 10. ed4:! Pd4:
11. Pd4: Dd4: 12. Pb5 Db6; 13. Le3
met voordeel voor wit. (Pachman).
10. Tfl-dl c5xd4
11. e3xd4 Pc6-b4
12. Lcl-g5 Pb4-d5
13. Pf3-e5 Pd5xc3
Op 13Ld7 kan 14. Lf6: Pf6:;
15. d5! geschieden.
14. b2xc3 Pf6-d5
De stelling is toch niet eenvoudig,
want op 14Bd7 volgt verras
send 15. Pf7:Tf7: (met de koning
nemen gaat het snel uit) 16. De6:
enz. In dergelijke stellingen is Pach
man zeer gevaarlijk!
15. Lg5xe7 Dd8xe7
16. De2-f3! De7-d6
I
i
1
1
1
4
1
g
1
m
m
m
u
2
li
2
s
3
Stelling na 16. Dd6
Tot nu toe heeft zwart het ergste
kunnen voorkomen. Pachman gaat
nu een interessant spel ontwikkelen,
waarmee hij duidelijk overwicht be
reikt.
17. Lc4-b3! Ta8-b8
18. C3-C4 Pdö-f6
19. Df3-e3 Lc8-d7!
20. f2-f4! Tb8-d8
21. a2-a4! Ld7-c6
22. a4-a5 a7-a6
23. Lb3-c2 g7-g6
24. Tal-bl Pf6-d7
25. h2-h4! Pd7xe5
26. f4xe5 Dd6-c7
27. Tbl-b6 Dc7-e7
28. h4-h5 De7-h4
29. h5xg6 h7xg6
Indien 29fg6: dan natuurlijk
30. d5j enz.
30. Lc2-b3 Dh4-g4
31. d4-d5!
Zeer sterk.
31e6xd5
32. Tdl-d4!
Niet 32. cd'5? wegens 32Ld5!
en zwart wint. Opmerkelijk!
42Dg4-f5
33. c4xd5 Lc6-b5
34. Tb6-f6 Df5-bl -f
35. Td4-dl Dbl-b2
36. d5-d6 Kg8-g7
37. Tf6-f2 Db2-a3
38. De3-f3
Dreigt 39. Df6t Kh7; 40. Tf4 enz.
Zwart staat verloren.
38Da3-c5
39. Df3-f6t Kg7-h7
40. Lb3xf7 Tf8-g8
41. e5-e6
Zwart gaf het op.
De slotwending spreekt voor zich
zelf.
Ondanks de eenvoud in dit duel
heeft Pachman toch een bijzondere
prestatie verricht. Had u deze slot
stelling kunnen denken na de dia
gramstelling? De eerstkomende vijf
jaren zal Pachman weer successen
boeken, en dan gaat ook deze groot
meester "op z'n retour"Jammer,
maar het leven gaat door. De toe
komst heeft nu de jonge Anatoli
Karpov (USSR), maar voor hoelang?
BISHOP.
KLM
Sft'
NOORWEGEN Eind 1970 kwam
Noorwegen met de mededeling dat
er in de komende tien Jaar drie se
ries zouden worden gewijd aan Noor
se wetenschapsmensen. De eerste se-
serie verscheen 15 oktober 1970 en
herdacht werden achtereenvolgens
Georg Ossian Sars (1837—1927) op
een zegel van 40 óre. Hans Ström
1726—1797) op een zegel van 50 óre,
Johan Ernst Gunnerus (1748—1773)
op een 70 öre-zegel en op een zegel
van 100 óre Michael Sars (1805—
1869).
Vier Jaar lang hebben we op een
vervolg van deze serie moeten wach
ten. Op 4 september versohenen vier
zegels waarop Noorse geologen wor
den herdacht. Waarden, afbeeldin
gen en kleuren van deze zegels zijn:
65 ore, J. H. L. Vogt (1858—1932),
bruin en groen; 85 óre W. M. Gold-
schmidt (1888—1947), bruin en rood-
violet; 100 óre, Th. KJerulf <1825—
1888), bruin en rood en 140 ore, W.
C. Brögger (1851—1940), bruin en
blauw. Evenals vier Jaar geleden
zijn het weer fraai uitgevoerde ze
gels. Of we nu vier of zes jaar op
de afronding van deze reeks moeten
wachten laat de Noorse post niet
weten.
een zegel van 2 shilling de 100e sterf
dag herdacht van de dichter Franz
Stelzhamer (1802—1874). Op de ze
gel een portret van de dichter. Kleu
ren: donkergroenblauw; oplage ,23
ren: donkergroenblauw; oplage 3,2
miljoen; eerste dag van geldigheid
voor frankering: 12 juli.
Eveneens 4 juli werd een nieuwe
zegel toegevoegd aan de sedert eind
vorig jaar lopende gebruiksserie
waarop landschappen. Deze nieuwe
en weer prachtig gegrafeerde zegel
verbeeldt de oude Finstermünzer Inn-
brug in Tirol. De zegel die vanaf 12
Juli geldig is voor gebruik is uitge
voerd in grijsblauw en donkerblauw
en heeft een waarde van 2 shilling.
Dit is de zevende zegel in de reeks.
De zesde verscheen 13 mei. Toen heb
ben we ook alle voorgaande geme
moreerd, vandaar dat we dat dit
maal achterwege laten.
Een schoonspringster die juist een
salto maakt wordt getoond op een ze
gel van 4 shilling die Oostenrijk op 8
augustus ter gelegenheid van de
in Wenen werden gehouden, heeft
uitgegeven. De zegel die verder het
embleem van de kampioenschappen
laat zien is vanaf 16 augustus gel
dig voor gebruik. Kleuren; licht
blauw en donkersepia. Oplage: 3,2
miljoen.
Van 10 tot 14 september zijn in
het Oostenrijkse Graz de Duitsspre
kende huidartsen voor de 30e keer
bijeen geweest. Dat was aanleiding
voor de Oostenrijkse post om op 3
september een 4 s.-zegel (sepia) uit
te geven waarop het portret voor
komt van de dermatoloog Ferdinand
Ritter von Hebra, die op 7 septem
ber 1816 in Briinn werd geboren en
op 5 augustus 1880 in Wenen over
leed. Hebra wordt beschouwd als de
grondlegger van de moderne leer
van de huidziekten. Hij toonde als
eerste aan dat bepaalde huidziekten
worden veroorzaakt door dierlijke
parasieten. Eerste dag van geldig
heid van de zegel 10 september. Op
lage: 3.250.000.
10 septemberr. Opal age: 3.250.000.
ZWEDEN In de laatste week
van september stonden in Stockholm
de deuren open van de internatio
nale postzegeltentoonsteling Stock-
holmia 74. Gedurende deze tentoon
stelling heeft Zweden vier blokken
met in elk blok vier gelijkwaardige
zegels uitgegeven. Als motieven voor
deze zegels zijn de ontwerpen gekozen
die in 1924 door Ture Tideblad wa
ren getekend ter gelegenheid van het
VTIII wereldpostcongres in Stock
holm, maar die toen om tot dusver
duistere redenen nooit zijn uitgege
ven. Wel versoheen in 1924 een serie
met kleinere waarde-aanduidingen.
Voor de zegels die nu In roulatie
zijn gebracht zijn de oorspronkelijke
motieven met de grote cijfers ge
bruikt. Toegevoegd is de tekst: Stock
holmia 74, Internationell FRImark-
sutstallning.
In de blokken zitten achtereenvol
gens vier zegels van 20 öre (bruin
geel), vier van 25 öre (blauwpaars),
vier van 30 öre (rood) en vier van
35 öre (groen).
HERO WIT
Horizontaal: 1. keer, 4. genotmid- Oplossingen onder het motto nastraat 19. Alphen aan den Rijn.
del, 8. wezen, 11. speelgoed, 13. rij- KRUISWOORDRAADSEL dienen Wij stellen vier prijzen beschikbaar:
dier. 14. bergweide, 15. hijstoestel, 18. voor woensdag a.s. (9 uur) to net be- één van f 10.-, één van 1 7,50 en twee
plaats in Zweden, 20. lofzang, 21. lid zit te zijn van de redactie van bet van elk f. 5,-. Alleen abonnees kun-
van een firma, 22. hoogste punt, Leldsch Dagblad. Witte Singel 1, Lel- nen meedingen.
23. loot, 25. grondsoort, 27. kraantje, den en het Alphens Dagblad Julia-
28. soort, 30. gevuld, 32. reeds. 34.
rivier in Finland, 36. uitroep 1
keer, 37. kat, 38. jungle, 39. boom.
40. specerij, 42. zonder jaartal (lat.
afk.), 43. Jong varken, 44. niet droog,
45. deel van een etmaal. 47. kippen
eigenschap, 50. snijwerktuig, 52. hei-
demeert, 53. plaats in Frankrijk, 55.
ijle stof, 57. strandmeer, 59. uiteinde.
61. vordering, 62. speelgoed, 64. jon
gensnaam, 65. rokje, 66. reus, 67. slim.
Vertikaal: 1. fijne kantoensoort, 2.
oplettend, 3. vod, 6. harsafscheiding,
7. verbrandingsrest, 8. sprookjesfi
guur, 9. water bij Amsterdam, 10. lek
kernij. 12. roem, 14. kloosteroverste,
16. groet, 17. deel van het hoofd,
18. meisjesnaam, 19. visnet, 24. tel
woord, 25. rechtvleugelig insekt, 26.
dichterbij 28. racen, 29. dienstperso
neel, 31. navigatiemiddel, 33. verbin
ding, 34. stuk stof, 35. Europeaan, 36.
openbaar vervoermiddel, 41. korte
overjas. 43. deugniet, 46. echtgenoot,
47. vrouw van Jacob, 48. vlaktemaat,
49. bezittelijk voornaamwoord, 51.
plaaggeest, 52. egaal, 53. gewicht, 54.
bevel, 56. pas, 58. niet thuis, 60. glad
de vis, 62. onmeetbaar getal, 63. fa
milielid.
Liet ik in een van mijn vorige
rubrieken reeds weten, dat het in
de ereklasse competitie dit Jaar ze
ker geen walk-over zou worden voor
RDG, welnu de Residentiedammers
hebben hun eerste verlies geleden.
Tegen het niet al te sterke Gro
ningen, werd in een zeer ongelukki
ge wedstrijd veel geblunderd, waar
door een na enige speeluren te ver
wachten overwinning tot een smade
lijke nederlaag werd omgebogen. Het
sterk spelende Huizum kwam hier
door aan de leiding, doch werd een
week later verrassend verslagen door
Het Oosten.
Met de onderlinge ontmoetingen
van de kopteams nog voor de deur
belooft deze competitie Ji spannende
eindfase.
In deze rubriek een partij van
mijzelf uit de wedstrijd RDG—Con
stant.
J. Riessenkamp (wit)—C. Varkevis-
Oplossing
vorige puzzel
m
ser (Zwart).
1. 33—28, 18—23, 2. 31—27, 17—21;
3. 34—30, 21—26 4. 30—25, 11—17;
5. 39—33, 17—21; 6. 44—39, 12—18;
7. 40—34, 7—12 8. 34—30, 20—24 9.
5044, in deze bekende variant van
de Hollandse opening moet zwart op
passen, dat niet plotseling veel schij
ven van bord verdwijnen. Op b.v
1—7; 44—40, 7—11; kan wit er toe
overgaan om met 27—22, 18x27; 25
—20, 14x34: 40x7, 24—29 ;33x24,
19x30; 35x24, 8—12; 7x18, 13x44;
49 x 40 veel schijven in de doos te la
ten verdwijnen.
Verder is bekend dat na 1—7; 44—40,
14—20; 25x14, 9 x 20 30—25, 10—14;
wit sterk kan vervolgen met 39—34!
Partij vervolg: 914—20; 10. 25 x
14, 9x20; 11. 28-22een interessan
te voortzetting.
De Limburger Ferdy Okrogelnik
kwam vanuit deze stand met zijn
broer Willy tot de volgende schitte
rende studie:
10—14; 33—28. 25-29; 39—33,
2025 zie diagram.
r,-'V
ipp p
a
wPwF
a
'Q
mjÊj
a
s
S 8
Éüi ÉHI j
HFBJ
'"s" B
m
m m
9
9
&+.9,....9
9 M Éf
aas»
a a
m 9 m
O
De eerste prijs van f 10,- werd toe
gekend aan de heer W. Schuitema
ker, Koninginnelaan 11 te Oegst-
geest, de tweede prijs van f 7,50 aan
de heer F. H. Goorman, Merelstraat
123 te Leiderdorp. De twee prijzen
van f 5,- gaan naar de heer L. Huys,
Groot Hoogwaak 1 te Noordwijk aan
Zee en naar mevr. P. v. d. Wateren,
Apollolaan 554 te Leiden.
De prijzen worden de winnaars toe
gezonden.
Wit neemt dam door: 22—17, 25 x
34; 28—23, 19x39; 32—28, 21x23;
36—31, 12x21; 31—27, 21x32 37x
30, 34x25; 43x1 welke na 13—18;
1 x 10, 5 x 14; gelijk spel oplevert.
Partijvervolg: 1120—25; 12.
33—28, 25 x 34; 13. 39 x30, 6—11; 14.
30—25, 10—14; 15. 43—39, 4—9; 16.
44-40, 14-20; 17. 25x14, 9x20; 18.
40—34, 20—25; 19. 49—43, 15—20; 20.
38—33, 5—10; 21. 34—30, 25x14; 22.
39 x 30 zie diagram.
De witte korte vleugel is danig ver
zwakt en voor de hand ligt 2025;
43—38, 25x34; 33—29, 24 x 33 38 x
40. 23—29! maar na 40—34 29x40;
45x34! heeft zwart niets aan 3—9,
42—38! 9—14; 38—33, 19—23, 28x19,
14x23 wegens 3329-
PartiJvervolg: 2211—17, 23.
22x11, 16x7; 24. 27x16, 20—25; 25.
42—38 (na 43—38, 25x34; 28—22,
18x27; 32x21, 16x7; 33—29, 24 x
33; 38x9, 3 x 14 staat wit erg slecht)
...25x34, 26. 47—42, 12—17; 27.
36-31, 20—25 28. 31—27, 8—12? hier
week ik van mijn oorspronkelijk
speelplan met 17—21 af, omdat na
41—36 wit dreigt met 27—22, 37—31
Een leuke variant na 28.... 17—
21 is 29. 41—36, 24—30; 30. 35 x 24,
19x30; 31. 28x19, 13 x 24; 32. 33—
28, 30—35! en wit mag niet 33. 27—
22. 18x27; 34. 37—31, 26x37; 35. 42 x
22 vanwege 35—40 36. 16x27, 40—44
met winst voor zwart.
Partijvervolg 29. 41—36, 3—8; 30. 37
—31, 26x37; 31. 42 x 31, 24—30 32.
35x24, 19x30; 33.28x19, 13x24; 34.
46—41, 15—20; 35. 33—28, 18—22 36.
27x18, 12x23; 37. 28x19, 24x13;
38. 43—39, 34 x 43 39. 48x39, 7—12;
40. 32—28, 12—18 41. 41—37, 30—34;
42. 39 x 30, 18-23 43. 28x19. 13 x 35;
44. 38—33. 20—24; 45. 37—32, 8—13;
46. 31—27, 13—18; 47. 36—31, 24—
30; 48. 31—26, 2—7; 49. 26-21? hier
kan wit zich zowaar nog redden door
27—21, 7—12; 16—11, 17x6; 21—17,
12x21; 26x17. In de partij Uep het
nu als volgt gewonnen: 49.... 17x
26; 50. 32—28, 7—12
51. 28—22, 18—23; 52. 22—18, 12—
17; 53. 18 x 29, 17—21! 54. 29—23 (de
beste) 21x32; 55. 23—18, 32—37; 56.
18—13, 37—41; 57. 13—8, 41—47; 58.
33—28, 30-34; 59. 8—3, 34—39 60.
28-23 (16—11 is wellicht beter maar
verliest eveneens) 3944 61. 23
19 (na 45—40, 44-50; 23—19, 35 x 44;
19—13, 44—49; 3—14 ls het door 47—
36 wederom gewonnen) 44—50
62. 19—13, 36—15 63. 8-14 (13—8
ls verhinderd door 1524! en zwart
mag niet 8—2 wegens 50—17 uit!)
15-4 ;64. 13—8, 50—11; 66. 16x7. 1
x 3 en wit geeft op.
Uit de debacle tegeü Groningen nog
de volgende stand.
T. v. d. Hoek
F. Boog
Zwart had zojuist uit pure ellende
maar 14—20 gespeeld en wit pareerde
de dreiging 29—33, 38x18; 19—23,
18x29; 24 x 44 met 39—34. Nu volg
de echter 29—33! 38x18; 7—12; 18 x
7, 2x31 waarna zwart zelfs nog
ging winnen.
C. VARKEVISSER
Kom er achter
!JJBMZ OJOdJJB UBA X '8
apoj^jdBU «iSUOAoq i
paoq appBBj&aSSoM aftuauiaoiq 9
laanajA «imSanA S
MnoiA puoui
qojsoaauiA aa^nri g
traaoi
-jbpbi uba sjqow atmsosAoq sinq z
UMOUBPBJ ui ójipw oftauuBui 1
