Video en
cassettes
FIRATO: HOREN ZIEN EN... GENIETEN
Spelen met
apparatuur
van de NOS
Wat er te
zien is
Electronisch orgel:
populair instrument
GEZIEN OP DE FIRATO
STRAKS BIJ GROEN OP DE LEIDATO STAND 101
lONDERDAG 29 AUGUSTUS 1974
Onder het motto "Horen, zien en
genieten" wordt vanmorgen tn
de Amsterdamse RAI de Fir a to
geopend. Voor de achttiende maal
worden tot en met zondag 8 sep
tember de nieuwste snufjes op het
gebied van radio, tv, beeld- en ge
luidregistratie en verdere audio-
apparatuur geëxposeerd. Over een
oppervlakte van ongeveer 38-000
m3 zijn ruijn 130 inzendingen uit
25 landen verspreid. Niet minder
dan 400 merken zijn op de Firato
vertegenwoordigd.
Hoe stormachtig in ons land de
ontwikkeling van radio, tv, pla
tenspeler, bandrecorder e.d. is ge
weest blijkt uit de cijfers. In 1964
was de omzet in deze branche
een slordige 600 miljoen. Nu tien
jaar later wordt gerekend op een
omzet vain 2400 miljoen, een ver
viervoudiging in de periode dat
het nationaal inkomen met een
factor drie steeg.
Het blijkt dan ook dat zich in
steeds meer huizen kostbare au
dio- en video-apparatuur bevindt.
Uit een onderzoek is gebleken dat
elke Nederlander van 12 jaar en
ouder dagelijks gemiddeld 5 uur
gebruik maakt van radio, televisie,
bandrecorder, platenspeler of iets
dergelijks. Vooral de kleurentele
visie heeft de laatste tijd een gro
te vlucht genomen.
Stond er in 1969 in 100 000 wonin
gen een kleurenibuls, in 1971 was
dat al opgelopen tot 400.000. Dit
jaar is reeds het miljoenste kleu-
renappara&t geïnstalleerd.. Dit
aantal is sterk beïnvloed door de
wereldkampioenschappen voetbal.
Door de extra reclame voor het
"kleuren kijken" rond de WK wer
den in die weken niet minder dan
100.000 toestellen verkocht.
Opvallend is ook de apparatuur
niet alleen gekocht wordt door de
mensen met de grote salarissen.
De aankoop loopt dwars door alle
inkomensgroepen heen. Wel blijkt
dat de vraag naar kwaliteitsappa-
ratuur steeds verder toeneemt. Zo
besteedt elke huisgëzindit jaar
570 gulden aan geiuids- of vi
deo-apparatuur; in Europa is dat
gemiddeld 350 gulden, dus aan
merkelijk lager.
Naast de grote belangstelling voor
de kleurentelevisie zijn er nog an-de afgelopen 10 jaar bijna een
kwart goedkoper, terwijl de kwa-
jliteit steeds verbeterde. Naast de
vervaardiging van grotere series
is dat ook te danken aan de in
troductie van halfgeleiders (dio-
den, transistors en IC's) en verde-
|re automatisering en rationalise
ring van het produktieproces. Dat
er in de toekomst toch wel wat
prijsverhogingen in de lucht zit
ten liet de heer G. D. J. Hofhuis,
voorzitter van de Cebubera (over
koepelend orgaan van deze
branche) weten vlak voor de ope
ning van de Firato. Letterlijk
zei hij dat de spanning tussen kos
ten en marktprijzen zo groot
wordt dat prijsstijgingen in de.
toekomst niet achterwege kunnen
blijven.
dere produkten waarvoor op dit
ogenblik bijzonder veel interesse
bestaat: dat is de portable televi
sie ('t "tweede toestel") de porta
bleradio voorzien van cassettere
corder, Hifi-stereo-apparatuur
en radio- en afspeelapparatuur
voor in de auto.
De tien miljoen radio's en de zes
miljoen platenspelers en recor
ders die er momenteel in Neder
land spelen hebben er mede toe
bijgedragen dat de prijzen sterk
zijn achtergebleven bij de stijging
van de loonkosten en grondstof -
fenpryzen. Een tafelradio kostte in
1963 net zoveel als in 1973 en de
cassetterecorders zijn zelfs in prijs
gedaald. Ook dé zwart-wit-tv werd
De Firato is groter dan ooit tevoren.
Uit de enorme rijstebrijberg van ap
paratuur maakten we de volgende -
zeer beperkte - keuze:
AEG-Telefunken: PALcolor:
draagbaar kleuren televisietoestel met
36 cm beeldbuis, Telefunken Quadro
Hifi 1000. toestel voor quadrafonie-
weergave met vermogen 4 x 25 watt
en waarschijnlijk de TED-beeldplaat.
Archer: Tonar 4-kanaals auto
matische platenreiniger.
Borsumij Electronics: Major,
Japanse quadrafonische tuner-ver
sterker met eindvermogen van 4 x 30
W.
Bose Benelux: Bose 4401. vier-
kanaalsvoorversterker met inplugba-
re decoders.
Brandsteder Electronics: Sony
Triniton kleuren-tv met 46 cm beeld,
TC92: cassetterecorder met uitgangs
vermogen van VA watt.
3M Nederland: Scotch chroom-
dioxydècassettes.
Elektrotechniek: AD 1500,
cassette-tapedeck met Dolby-ruisre-
ductiesysteem en geschikt voor
chroomdioxydeband, Uher CG 320,
hifi-stereo-cassetterecorder met DNL-
ruis onderdrukking, 2 motoren en uit
stuurapparaat.
Emdo: Emdo diamantnaalden
voor quadrofonie geslepen volgens
speciaal pafcent.
Fodor Radio: Akai VTS-220,
Nieuwe portable video-recorder met
beeldsynchronisatie, Marantz: elec-
trostatische hoofdtelefoon.
Friolanda: Toshiba SB 514: vier-
kanalen versterker met muziekver-
mogen van 180 W bij 8 ohm en 200
W bij 4 ohm.
Haagtechno-Kalorik: Snapshot
- tv die aan bestaande tv kan worden
gekoppeld en bij druk op de knop
beeld vastlegt op een foto.
Helms: Loewe sensotronic:sen-
sorradio met alle golflengten, 4 W uit
gangsvermogen, inslaap- en wekauto-
maat met geruisloos digitaaluurwerk.
Inelco: Vierkanaals tuner-ver
sterkers van Kenwood.
Kliffsound: Linn Sondeck pro
fessionele draaitafel.
Philips: Draagbare 46cm-kleu-
ren-tv, 209S: volledig automatische
electronisch gestuurde platenspeler,
22 RB 740: nieuwe radioversterker-
combinatie (2 x 7 W), drie kanaals-
lichtorgel.
Radoma: Aristona Hifi box DX
302 met inhoud van 30 liter, voor
zien van schakelbare directe-indi-
recte straling van hoge tonen.
Schrader Electronica: Electro
nisch ping-pong via eigen tv-toestel.
Syma Lectronic: Scott T-33 S
Digital FM-stereo tuner met pons
kaart station selectie.
Tempofoon: Shure Cartridge Cli
nic voor het testen van pick-up-ele-
-menten.
Wersi Electronic: Wersi: rote
rende luidsprekersystemen.
Wüst en zn: Pioneer SE-Q 404:
quadrafonische hoofdtelefoon.
dat te danken aan de introduktie van
de chroomdioxydeband en voor de ap
paratuur werden speciale schakelin
gen geïntroduceerd als DNL en Dol-
by-B. Dat heeft voor 1973 geresul
teerd in een wereldverkoop van 80
miljoen ccmpact cassettes en 14 mil
joen cassetterecorders en radiorecor
ders. De prognoses voor het volgend
jaar liggen nog eens respectievelijk
25 miljoen en 6 miljoen hoger.
Het must opvallende van de hele
cassette-zaak is echter dat de ver
wachte verdringing van de grammo
foonplaat door de compact cassette
achterwege is gebleven. Ook op de
gramm «foonplatenmarkt doet zich
nog steeds een duidelijke omzetstij
ging vcbr.
Tiian diagen lainig zullen kijkers en luisteraars s'braffelloos
kunnen spelen met NOS-apparatuur. Ter vermaak, maar
vooral ter lering. Tijdens die Firato za/1 de NOS iin samen
werking met de PTT een paviljoen inrichten, waarin bezoe
kers spelenderwijs kunnen worden voorgelicht.
Zoals NOS-voorzitter E. A. Schütten- televisieprogramma's vanaf de RAI
helm bij wijze van voorbeeld aan- worden verzorgd. Het aantal is be
haalde: uit een onderzoek vooraf- perkt tot vier. De VARA-tv maakt
gaande aan de nieuwe zenderverde- vanaivond reeds opnaimen voor
ling - is gebleken dat 12 procent van "Met de muziek mee'. De TROS ver-
de Nederlanders geen »dee heeft van zorgt een directe tv-uitzending van
de kwaliteit van FM, waar de omroe- "Primeur Party" op vrijdag 6 septem-
pen nu toch al Jaren gebruik van ber. Directe radiouitzendingen wor
maken. luisteraars die wel over een den gemaakt op dinsdag 3 september
FM-tuner of ontvanger beschikten de AVRO-rubriek "Mobiel" en de
bleken daar toch maar zelden of ncoit NOS-uitrending "Hobbyscoop".
,r te luisteren. "Raidiio-in-actde"
moet iaa: iets aan doen. Drie frag
menten staan duidelijk naast elkaar
opgesteld, microfoons met een bijbe
horende controlekamer (imitatie van
i studio), het zendernet en scha
kelcentrum van de PTT en tenslotte
een huiskamer waar alle informatie
over raJj.o-ontvangst wordt gegeven.
"Stemakkoord"
I In de tenitoonsteUingsstudio kunnen
bezoekers onder leiding van onder
anderen de presentatoren Herman
Broekhuizen en Klaas Samplonius
deelnemen aan het spelletje "Stern-
akkoord", waarbij bekende radio
stemmen geïdentificeerd moeten, wor
den.
Het publiek kan daar ook een Firato-
Journaal samenstellen compleet met
passende bijgeluiden. Door middel
van all vlei technische foefjes laat
men horen hoe geluiden vervormd
kunnen worden.
"Wat zit er achter?" is de titel van
een zogenaamde audio-visuele pre
sentatie op negen beeldschermen
van 2 tot 3 meter waarin getoond
wordt a>e een tv-programma tot
stand komt. In een theatertje zullen
200 beoekers doorlopend de 10 minu
ten durende voorstelling kunnen
volgen.
"Wonder doos"
De volgende stand (als men tenmin
ste volgens de wijzers van de klok
door 't paviljoen wandelt) is de"Wcxn-
derdoajwaar bezoekers mogen spe
len met de zogenaamde chroma-key
(kleursleutel). Ze kunnen optreden
voor de camera en de vreemdste kleur
effecten zelf te weeg brengen." Leg
uw hoofd eens los op een schaal daar.
Altijd leuk voor de familie."
"Spelen met licht" is het volgende
onderw^ro In de keuken van Swie-
bertje en Saar (in bruikleen afge
staan door de NCRV) met daarboven
'n echt studiorbedichtlngssysteem. In
de NOS-stand is bovendien aandacht
besteed en wat wordt genoemd
"creativiteit, vakmanschap en ook
vindingiJkheid die in de meer am
bachtelijke sfeer ten behoeve van
een televisieprogramma worden ver
richt.
Gouden plakken
BelangrMkste deel daarvan Is de spe- uit de ™°rmc hoeveelheW snufjes,
ciale NOS-exposltie, die eerder dit nouveautés en vtndingr«ah«len dje
Jaar op de internationale ambachts- °P zlcn zullen Uch"
beurs Exemple '74 In München twee f" we rwee opvallende zaken: het
gouden onderscheidingen kreeg. In nledwe medium video-recording en
"magische kubussen" staan werk- de ontwakeling van de compact-cas-
stukken van grafische ontwerpers sette. Algemeen wordt de 18de Firato
mini-decors of maquettes en foto's gezien als de officieuze start van het
van uitgezonden tv-programma's. gebruik van "video" tn het geran. We
In vers-Jiillende hoeken kan menbo- öJn namelijk met de techniek al zo-
vendie.i genieten van "Flitsen van ver gevorderd dat we voor een bedrag
toen" 'n een Reprise-Theater waar van 1500 gulden al een televisieca-
NOS Derende amusementsprogram- «nera kunnen kopen. Aangesloten op
ma's van de afgelopen Jaren nog eens een tv-ontvanger kunnen we bijvoor-
laat ziea Het alternatieve songfes- »«ld «n oogje in het zeil houden
tivai uit de Fabeltjeskrant bijvoor- op de kinderspeelplaats,
beeld of 'n show van Paul van Vliet
en gedeelten uit Farce Majeur Maar er zijn meer mogelijkheden: we
In tegenstelling tot voorgaande Fi- kunnen bijvoorbeeld de beelden vast-
rato's zullen niet continue radio-en leggen en op een later tijdstip af-
draaden. Dat zijn de zogenaamde vi
deo-recorders waarmee beelden ih
zwart-wit of kleur op de band wor
den vastgelegd. Ze zijn ai jaren in ge
bruik bij scholen, grote instellingen,
banken cn dergelijke maar nog niet
bij de consument. Daarvoor waren ze
nog te Kostbaar.
Langzamerhand komt daar verande
ring in en heeft Philips bijvoorbeeld
de videocassetterecorder, kortweg VC
geheten op de markt gebracht. De N
1500 zoals de Philips-uitvoering heet
is gesöhiikt voor 't opnemen en weer
geven in zwart-wit en kletir met. bij
behorend geluid. Door een ingebouw
de schakelklok is opnemen ook mo
gelijk wanneer men van huis is En
bovendte a is het mogelijk een be
paald programma op te nemen, wan
neer men zelf naar een ander pro
gramma kijkt. Zelf opnemen met de
camera behoort ook tot de mogelijk
heden. Dat zal in negen van de tien
gevallen zwart-wit zijn omdat kleu-
rencamira's veel duurder zijn. De
goedkoopste kleurencamera - van
Akai - kost rond de f 8.000.- com
pleet.. Ook Sony ontwikkelde een vi
deo-cassette-recorder, wat duurder
maar dan ook met een betere kwali
teit. Zowel bij Sony als bij Philips
bedraago de speelduur maximaal
zestig miruten.
Een interessant nieuwtje dat waar
schijnlijk op de Firato te zien zal zijn
is een iimaftaster die gewoon op de
antenne-ingang van elk toestel kan
worden aangesloten. In plaats van
een projector en een scherm op te
stellen, stept men de filmpjes in het
apparaat en bekijkt ze op de tv-ont
vanger. Het apparaat speelt super-8-
films met optisch of magnetisch ge
luid.
En dan zijn er nog de beeldplaten,
waarvan Telefunken er op de Firato
waarschijnlijk enkele/zal demonstre
ren. D?ze beeldplaat bevat program
ma's nut geluid met een maximum
van tien minuten De platenspeler
kan ook weer gewoon op de antenne-
ingamg vam de tv-ontvanger worden
aangesloten. De aanschaf van een
dergelijk beeüdplatenspeler, (kortweg
TED van Television Desk) is natuur
lijk all-wn interessant als er voldoen
de platen voor te koop zijn.
En dan xt> er de compact-geluidscas-
sette die m 1963 werd geïntroduceerd
door Philips. Kenmerken: 'n smalle
re magnetische band en bovendien
opgeborgen in een plastic cassette. Al
na twee jaar werd een wereldomzet
van ongeveer 1 miljoen cassettes en
maar liefst 300.000 cassetterecorders
bereikt. En dat terwijl de kwaliteit
nog wel wat te wensen overliet. Tege
lijk met de verbetering van de ste
reo-kwaliteit steeg de omzet. In 1970
was de wereldomzet gestegen tot 23
miljoen oompact cassettes en 4.9 mil.
joen cassetterecorders en radiorecor
ders. H?t Jaar 1971 betekende weer
een flinke stap vooruit omdat 't mo
gelijk wend apparatuur en cassettes
te leveren die aan de huid.ge hifd-
normen voldeden. Bij de cassette was
met bijbehorende luidspreker- Cosmo CK 8500 stereo cassette-deck (opname
I
en
weergave).
Phillips stereo-combinatie met radio, cassetterecorder en ver
sterker. Boxen met 2 x 17 watt muziekvermogen.
Naast alle pajssieve luister- en kijkapparatuur is op de Firato ook
plaats ingeruimd voor een actievere tijdspassering. Een groot aantal
fabrikanten en importeurs verzorgen op de RAI een gezamenlijke
presentatie van elektronische orgels, zoals synthesizers, ritme-appa-
ratuur en versterkers. Op de inzending die "Orgelcentrum" heet
krijgt de bezoeker een vrijwel compleet beeld van wat er in Neder
land te koop is: in elke prijsklasse en voor elk doel: studie-orgels,
theater-orgels en kerkorgels.,
Het elektronische orgel is de laatste jaren een zeer populair instru
ment geworden. Op dit ogenblik worden er jaarlijks zo'n 16.000 ver
kocht en in de huiskamers staan er nu al zo'n 300.000.
Het zijn de talrijke registratiemogelijkheden van de elektronische
orgels die de mogelijkheid bieden tot een bijna eindeloze variatie.
Zo kan men tal van solo-instrumenten natuurgetrouw weergeven
zoals de viool, de harp, de trompet, de piano, de banjo, de cither en
zelfs de doedelzak. Bijzonder handige hulpen zijn bijvoorbeeld de
zogenaamde "ritme-apparaten", die soms al in het orgel ingebouwd
zijn. De meest bekende ritmes zoals foxtrot, wals, tango en samba
komen hierop voor en zelfs de snelheid is te regelen.
