"Leven vrouw eeuwenlang
door de angst vergiftigd"
va
...en gisteren
Zangeres Cobi Schreijer
ZATERDAG 17 AUGUSTUS 1974
PAGINA 5
„In al die oude volksliedjes vind je de machteloosheid van
de vrouw, het was-ik-maar-een-man steeds terug. Vrouwen
worden ook gestraft als ze te vrijmoedig zijn geweest. Het
zijn thema's die je in de liedkunst van alle landen ontmoet.
De figuur van de vrouw die achter blijft, haar trouw die op
de proef wordt gesteld, het meisje dat alleen en zwanger
achter blijft. Als je eens wist hoeveel liedjes er zijn waarin
vrouwen vechten voor het leven van een man", zegt zange
res Cobi Schreijer.
Haar jongste plaat bevat dan ook
rebelseliedjes van Hollandse,
IerseEngelse oorsprong, samen
gevat onder de titel "Rebelse
Schreijer (fel betrokken bij alle ont
wikkelingen in vrouwenbeweging en
politiek) te proeven valt.
Ze is altijd actief geweest in
meid". Ze is intussen begonnen wenorganisaties, was contaotvrouw
moet worden. "Het is de be- maatschappij), zong op verkiezings-
doeling dat het wordt uitgegeven bijeenkomsten en 1-meifeesten. Ei-
in 1975, het jaar van de
Eigenlijk zou er dan tegelijkertijd
een plaat moeten kunnen uitko
men, die een soort neerslag zou
zijn van alle liedjes over de
emancipatie", zegt ze.
Cobi Scheijer is al zo'n goede 35
Jaar lang intensief betrokken bij „het
lied": het cabaretliedje en de bal
lade, het volkslied en het chanson.
De biografie in haar programma
spreekt over het sinds 1938 min of
r geregeld bezig zijn in „het niet
gen ervaringen als werkende, op ze
ker ogenblik alleenstaande vrouw
met twee opgroeiende kinderen spe
len mee in zo'n programma dat ook
een neerslag is van alles wat ze
heeft meegemaakt in en gelezen
heeft over de vrouwenbeweging, en
dat vooral de zaal tot mee- of te
genspel wil prikkelen.
„Ik doe dat programma al drie
jaar maar het verandert voortdu-.
rend, aan de hand van de actuali
teit", zegt ze zeker ogenblik is een
speelse minnestreelse'
dan is er eigenlijk niets
nieuws onder de zon, want in mijn
Jeugd bestond abortus ook al. Ie-
uitbarsten inleen "liedje' tee volksbuurt had zijn zogenaamde
25e hseft een nog kortere omschrij
ving van haar werk: praten met
de zaal
zichzelf begeleidend op de gitaar.
k,Na de oorlog werd ik gegrepen door
de oude balladen, vooral doordat ze
zulke geweldige teksten hebben. Ze
boeiden me en het bleek een werk
terrein te zijn. In feite heb ik daar-
behoefte die er toen nog
niet wai
Schrijer.
Ze noemt de balladen kleine ge
schiedenissen in
in haa repertoire terug tot de zes
tiende eeuw, zingt bijvoorbeeld lied
jes uit het Antwerps liedboek van
1540. Van het begin af heeft ze voor
al het Nederlandse lied naar voren
willen brengen. „Wel omlijst door
liedjes uit andere landen, en dat dan
ook om de tegenstelling te laten ho
ren. Nederlandse balladen zijn vaak
wat stug. Maar ik heb zowel inter-
omstreeksters die ongewenste
gerschappen wegmaakten".
„In alle oude volksliedjes vind Je het
ongeboren en ongewenste kind, de
ongehuwde moeder terug. In wezen
zijn die oude liedjes zeer vrijmoe
dig.
zelf gecreërd". zegt Cobi z*^gen zVm^ten meteen^Ve ge*-
volgen, calculeren ze in feite de con
sequenties al meteen in. En zo is het
de liefde hoort
eeuwenlang gebleven: Het leven
iS vergiftigd geweest door
angst".
Strijdliederen
Het is een van de thema's die in
haar boek over internationale vrou
wenliederen zullen terugkomen. Lie
deren waarin alle grote gebeurtenis
sen in eeuwen vrouwenleven zich
zijn in de
oorlog of op zee vrouwen blijven ach
ter en wachten. Liedjes over kinder
geboorte en ongehuwd moederschap,
over prostituees en over vrouwen die
op de brandstapel kwamen, specifie
ke liederen die door vrouwen
als strijdlied zijn gezongen.
Ze wil het boek "Brood en rozen"
naar de kreet die door
op spandoeken werd mee
gevoerd in een legendarische Ameri
kaanse stakingsoptocht en uitgroei
de tot een strijdlied. Ze haalt haar gi-
nationale als Nederlandse program-
ma's, de mensen kunnen van me
krijgen wat ze willen horen. Daar
zijn dan ook allerlei verschillende
programma's uit gegroeid".
Een van de programma's brengt ze
onder de titel „En als vrouw zeg
Je dan.aangekondigd als een ont
boezeming over. met. door. tegen en
van de vrouw. Een puur-eigentijds
programma, een soort collage van
liedjes en conferences over emanci
patiefacetten van alle tijden, waar
uit eigenlijk de volledige Cobi «c «u ^juucu K1-
j c taar en zingt de Nederlandse verta
ling: vrouwen trekken door de stra
ten, uitgestapt uit het gareel, en ze
zingen "geeft ons brood, maar geef
ons ook rozen".
Brood en rozen: ze vindt het "een
typisch vrouwelijke kreet" die ech-
"De andere kant
de medaille" waar ze in haar
werk voortdurend naar op zoek is.
is door de broodvraag
geknecht, was (en is) produkt van
zijn cultuur, kon en kan vaak niet
anders.
"Aan die man-vrouw rolverde
ling blijf ik peuteren. Ik heb ook
Dezer dagen was de filmploeg van
„Keetje Tippel" enkele dagen in
de Cinetone-studio's van Duiven-
drecht, waar een oude kelderruim
te met gezellig vlammend fornuis- ter ook raakt
vuur was nagebouwd. Elders in de
studio stonden zwoerdig spek en
aardappels op een modern pitje, Ook de
maar de lucht die de spijzen ver
spreidde was als die van weleer.
Keetje, toen nog geen tippelaar
ster, diende in de figuur van Mo
nique van de Ven begerig mee te
prikken met broertjes en zusjes veel liedjes geschreven over de
uit het gezin van Jan Blaaser en anderende rol van man en vrouw
Andrea Domburg. in de maatschappij", zegt Cobi
Regisseur Paul Verhoeven had Jchreijer^ "Weet Je wat merkwaar-
al zijn overtuigingskracht nodig dig te? Overal m deze tweede eman-
om de familie tot het pruimen van XJ0?0" wordt *f°nfn' maar in
de negentiende-eeuwse armoede te Nederland gaat dat veel aarzelender
krijgen, maar hij deed het met dan in andere landen. Men vmdt het
tact. Er mocht namelijk worden Wer 8auw aanstellerig. Het is aan
uitgespuwd. Voor de pan helemaal
leeg was had cameraman Jan de
Bont voldoende takes gemaakt om
tot een mooi historisch tafereeltje
in de film te komen. .Keetje Tip
pel" wordt op nieuw Eastmanco-
lor-materiaal gedraaid, dat
ook voor „The Siting" werd ge
bruikt. Het schijnt een Europese
primeur te zijn, producent Rob
Houwer kocht ettelijke kilometers
in om de filmploeg alle ruimte te
geven.
Cobi Schreijer werkt aan haar boek "Brood
een kant wel begrijpelijk. Zingen kan
ook ontzettend negatief worden ge
bruikt, denk maar aan die mooie
Duitse soldatenliederen uit de twee
de wereldoorlog".
In de komende maanden wordt
het voor Cobi Schreijer "zeer hard
en systematisch werken" aan haar
boek. In de werkkamer van haar
huis, weggedoken in een fijne rusti
ge buurt met veel groen in de kleine
voor- en achtertuinen, staat een in
drukwekkend bibliotheekje van boe
ken, tijdschriften en andere uitgaven
over liedkunst uit de hele wereld.
"Goed gedocumenteerd zijn is een
dure maar onmisbare hobby in dit
vak", zegt ze. "Ik wil dat mijn boek
niet alleen boeiend is om te lezen,
maar ook uitstekend gefundeerd.
Met bronvermeldingen, dat vind ik
belangrijk. Dat doe ik in mijn pro
gramma's ook altijd. Er zijn al
kele subsidies aangevraagd en ik
heb precies in mijn hoofd welke
bronnen ik moet aanboren. Hard en
systematisch werken: dat kan ik ge
lukkig goed".
Hilversum 1
tic-viering. 11.00 Nieuws. 11.02 (S)
band Magazine. 20.00 (S) De
feliciteert: verzoekplatenprogramma.
22.00 Werelden onder de schedel: Ne
derlandse volksverhalen. 22.30 Nieuws.
22.40 (8) Hoe later op de avond: licht
programma. 23.05 Aoh ja..de jaren 60.
En verder? 23.o6-24.00 Nieuws.
Hilversum 2
18.30 Nieuws. 18.41
1 (S) Close-up: licht muziekprogramma.
19.00 (S) Concert a la carte: klas-
siek verzoekpl&tenprogramma. 20.00
Nieuws 20.05 (S) Klaviertuositeiten.
20AO Akftua-klankbeeld. 20 55
middag-Ouverture.
Stuarda. opera van Verdi. 14.00 (S)
Utrechts Symfonie Orkest
wurgen, hoorspel. IKOR:
edachte
NOS:
kling. 22.60 Klankbord. 23.05 (S) Post- 21.00 <S> KI
ludium: klassieke muziek (gr.) 23.66- 21.30 Macht en
Nieuws. 19.07 (S) Muziek uit de Mid1-
deleeuwen en Renaissance. 19.45 (S)
Muziek uit de Barok. 20.30 Zin
V%:
■■Pin -de 20e
(S) Overijssels
22.05 8)
Na 18.00
oag niet «ttHMMVPPSV
orama. 20.02 After eight: Engelse hits.
2.02 Strictly country style. 22.30 (S)
55 Mededelingen. 23.02
6.45-7.00 (S) Zondagmorgen.
Zondag 18 augustus 1974
Hilversum I
VARA: 8.00 Nieuws. 8.10 Voor stad
en land. 8.17 Ontbijten met Letty.
9.-00 Sportmededelingen
nlstisch Verbond: 9.45 Wereldbevol-
moderne en klassieke i
23.5524.00 Nieuws.
Hilversum III—
AVRO: 7.02 (S) Drie op Je boter
ham: Lukraak. 9.02 Juist op zondag.
eten. KRO: 19.02 (8) KRO-op-drle:
Tombola. (22.50 WK. Wielrennen
Montreal). 23.02 (8) Voer voor vo
gels. 0.02 (S) In the still of the
(S) (P)laatwerk. (Tu6sen
raad. 10.30 Hervormde kerkdienst.
11-25 Wilde Ganzen. 11.30 (S) Kleine
derde wereld, 'n
3: 12.00 (S) Mu
zikaal Onthaal, een muzikale show.
13.00 Nieuws. 13.10 De toestand in de
wereld. 13.19 Radlojourn. 13.30 (S)
ziek en informatie.
:e vioolmuziek.
NOS: 14.30 Radio Hilversum 1940
1945, documentaire serie (I). 16.20
Gamma van alpha en beta: nieuws uit
de wereld van wetenschap en techno
logie. 15.45 Nul-eenentwintig-vijftig:
een programma
Maandag 19 augustus 1974 voor 18.00
Hilversum I
VARA: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtend
gymnastiek. 7.20 (S) Spitsuur. (7.64.
NEDERLAND I
16.00 Journaal (NOS)
16.02 1 see ice, speelfilm (VARA)
18.15 Filmverslag W.K. Wielrennen (NOS)
18.45 Fabeltjeskrant (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Coronation Street (VARA)
20.00 Journaal (NOS)
20.20 Victor Borge in Londen, tv-show (VARA)
21.10 Dagboek van een onderwijzer, tv-serie (I) (VARA)
Eerste aflevering van de vierdelige Italiaanse serie
„Dario dl un maestro". Bruno wordt onderwijzer op 'n
Romeinse sohood in een verpauperde buurt. Op zijn
eigen wijze probeert hij zijn ongedisciplineerde leerlin
gen enige kennis bij te brengen. Of hij hierin zaü sla
gen zafl is nog maar de vraag. Zijn collega's vinden, dat
hij beter met harde hand te werk kan gaan.
22.20 To you in Vondelpark Amsterdam, compositie van
Peter Schat (VARA)
„To you m Vondelpark Amsterdam" is een in 1972 door
Peter Schait vcHtooMie compositie op een tekst van de
Engelse undergroomd-dliöhter Adrian Mitchell. „To you
dis een hartefcreelt van een door oorlog getekende gene
ratie.
22.55 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.45 Fabeltjeskrant (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 KRO-Cineac (KRO)
20.00 Journaal (NOS)
20.20 De Regimentsdochter, komische opera van Donizetti
(KRO)
De verwikkelingen van een stiefdochter van een regi
ment in oorlogstijd.
21.20 Brandpunt (KRO)
22.10 Epiloog (KRO)
22.15 Journaal (NOS)
ZONDAG 18 AUGUSTUS
NEDERLAND I
14.30 Flexibele school les 8 (TELEAC)
15.30 Journaal (NOS)
15.32 Ti-ta-tovenaar (NOS)
15.57 E.K. zwemmen in Wenen en W.K. wielrennen in Mon
treal (NOS)
17.00 Création (De Schepping), slotmanifestatie jaarlijkse
vergadering Centraal Comité Wereldraad van Kerken
(IKOR)
18.00 Een bericht van de Wilde Ganzen (IKOR)
18.55 Fabeltjeskrant (NOS)
19.00 Journaal (NOS)
19.05 Opera Korat 2. met Promenade Orkest en zangsoliste
(NOS)
19.40 De beste jaren van ons leven, speelfilm uit 1946 (NOS)
De gesdhietfeniis van drie militairen, die na de oorlog
in het „gewone" leven terugkeren. „Val heödendctn en
plichtsvervulling wordt je niet rijker", is de uitspraak
van een van hen, düe bij een firma in lompen en me
talen te beland.
22.10 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.35 Natuurkunde les 0 (TELEAC)
18.47 Vooraf: informatie over schooltelevisie (NOS)
18.50 Woord voor woord (IKOR-KRO/RKK)
18.55 Fabeltjeskrant (NOS)
19.00 The Partridge Family, tv-serie (NOS)
19.25 Studio Sport (NOS)
20.40 Journaal (NOS)
20.45 Een razende stilte, tv-serie 15) (NOS)
21.35 De mens in wording, documentaire serie (6) (NOS)
Zesde aflevering uit deze serie, waarvoor gefilmd is op
h'et Paasedüand, in Honduras, Praag en in Italië.
Het proces tegen Galilei', die beweerde „Dat d'e zon
sttCistaat in het hedlafl, dat de aar-de niet het centrum
is en niet onbeweeglijk, maar juist in twee richtingen
om haar as wentelt", was niet de eerste revolutionaire
poging om tot een andere tijdsrndefeg te komen.
22.25 De geheimen van het Surrealisme, tv-film (NOS)
23.20 Journaal (NOS)
Afgezien vanhet feit, dat de
programma's: Zomer '74 en het
.zomers vervolg van de Eddy go
round show" elkaar qua stijl of
liever: kijkzin moeten hebben
overlapt viel er weinig te mor
ren uit de Nederlandse tv-kast:
series en buitenlandse aankopen
overheersten.
Ik wil wel even kwijt dat ik
voorlopig wat milder ben ge
stemd ten aanzien van onze
reclameboodschappen, dit na
een wat verregend verblijf in
Ierland.
Alleen de grote (re) onderne
mingen kunnen zich veroorlo
ven de reclameboodschap in
een soort verhaaltje te gieten,
maar verder wordt de kijker
verrassend voor de buitenlan
der geconfronteerd met be
wegingloze plaatjes-met-tekst,
zoals onze bioscoopreclame. En
verdraaid, waarbij men ook
wordt uitgenodigd die en die
club voor beter enterainment
te bezoeken of het beste haar-
middel bij Harper en Harper
and Sons te komen kopen.
Ik heb met een zeker genoegen
naar onze reclame gekeken: er
is tenminste gelegenheid het
gevaar te zien aankomen en
het tijdig de nek om te
draaien om niet tijdens een
vurige liefdesverklaring toch
een ontharingscrème te moeten
uitzitten.
Ik heb er met Ieren over ge
praat. maar ze kijken niet eens
en wisten dus niet waar ik het
over had.
Ik heb in ieder geval Hier en
Nu aangezet, dat de vroegere
tv-ster Luns weer eens voor de
camera haalde. Een gegroefde
Luns durf ik wel zeggen of hij
moet bijzonder slecht belicht
zijn geweest, maar hij kwam
vermoeid, bezorgd en ouder
over dan we gewend zijn en
ook zijn stem leek wat kras-
sender dan in voorgaande afle
veringen.
Hij bleek wie wel, overigens
weinig doorzicht te hebben
in de komende Cyprische
ontwikkelingen, al liet hij wel
doorschemeren dat Turkije on
gehinderd eigen rechter speel
de.
Daarna werden de tegenstellin
gen wat toegescherpt door een
Turkse en een Griekse Cy
prioot in de studio tegenover
elkaar te plaatsen, wat zeker
niet tot strijkages aanleiding
gaf en ook de toestand ter
plaatse niet verhelderde, al
forceerden beide sprekers zich
tot enige zelfbeheersing; maar
wat is er buiten de opname om
gebeurd?
INVALLER
5. 11.00 Nieuws.
sieke piano- en orkestmuziek. NOS:
Den Haag deze week. VPRO:
16 In
oudere luisteraars. 11.56 Mededelin
gen. 12.00 (S) De Kilima Hawaiians
TV MAANDAG
Programma's, vandaag dit. morgen dat. 13.20 (S)
3.15 Journalistenforum. VARA: 17.00 VPRO-Maandag-Muziek. AVRO
ziek. 15.00 Oud-Katholieke middag-
wel moge bekomen! 18.45 (S) <S) Biels en Co. radiostrip.
(S) Regionale zaken. 15.10 (S) dienst. 16.30 Nieuws. 1653 (S) Stu-
muzlek. 16.35dio 6: maandagmiddagmagazine met
om 1650 (S) Hier en nu. 16.50 pleis-
Nederland I—
NOS: 17.46 (K) E.K.Zwemmen te
Wenen en W.K. Wielrennen te Mon
treal. 18.45 (K) Fabeltjeskrant. 18.55
(K) Journ. AVRO: 19.05 (K) Avro 9
Super King Size Toppop. NOS: 20.00
(K) Journ. AVRO: 20.21 (K) Jane
(4). 21.10 (K) Televizief
22.00 iK) Alle hens.
Nieuws. 19.35 Vandaag dit.
gein dat. 19.45 Anton Constandse. kindermagazine.
20.00 VPRO-zondag: een programr -----
werkende jongeren. AVRO: 20.30
Nieuws.
Hilversum U
KRO: 8.00 Nieuws. 8.10 Overwe
ging. 8.15 (S) Badinerie. klassieke
muziek, (gr.) 9.00 Nieuws. 9.10 Wa-
kinderen. 1650 (S) Mtkadoo:
Overheidsvoorllch-
Mededeülngen.
Hilversum II vóór 18.00 uur.
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.08 Het le
vende Woord. 7.08 (S) Preludium:
OverheldsvoorlichtingOntmoetin
gen met Rijksgenoten. 17.30. Nieuws.
Hilversum III na 18.00 uur.
KRO: 7j02 (S) Drie op Je boter
ham. (7.037.10 WK. Wielrennen
Montreal). 9.03 Pep op Drie. 11.03 (S)
Drie draalt op verzoek. 12.03 (S) Drie
tussen de middag, (12.5512.59 EK
Pop-Contact:
NOS: 22 50 (K) Staatsloterij. 22.55-
23.00 (K) Journ.
Nederland II
TELEAC: 18.15 (K) Gemeenteraad
les 1. NOS: 18.45 (K) Fabeltjeskrant.
8.55 (K) Journ. NCRV: 19.05 (K)
Black Beauty. Jeugdserie. 1950 <K>
De Beverly Hillbillies, tv-serie. NOS:
20.00 (K) Journ. NCRV: 20.21 (K)
spelprogramma.
2.40-22.45 (K) Journ.
1 tijd. 850 Nieuws. 8.36
Duitse TV-programma'i
