Grieks uittreden
slag voor NAVO
Le Monde :VS wilden val Makarios
V.S. DREIGEN MET
STOPZETTEN HULP
Aan het front
bij Nicosia
Zuidflank ernstig verzwakt
Impeachment-rapport
belastend voor Nixon
BRUSSEL (ANP/AP) Het NAVO-hoofdkwartier in Brussel is geschokt door het
Griekse besluit om zijn strijdkrachten uit het Westerse bondgenootschap terug te trekken.
De vertegenwoordigers van 15 bij de Noord Atlantische Verdragsorgainisatiie aangesloten
landen zijn gisteren in spoedzitting in Brussel bijeen gekomen. De meeste vertegenwoordi
gers hebben de hoop uitgesproken dat Griekenland's terugtrekking uit de organisatie
slechts van tijdelijke aard is. Een en ander is door een NAVO-woardvoerder bekend ge
maakt.
DONDERDAG 15 AUGUSTUS 1974
PARIJS (Reuter) De Ame
rikaanse regering zaït aohiter de
staatsgreep die leidde tot de val
van aartsbisschop Makarios als
president van Cyprus, zo schrijft
het Franse blad Le Monde gaste
ren.
Eric Rouleau, deskundige voor
het Middellandse Zeegebied van
Le Monde, schrijft dait het doel
was Makarios te vermoorden, op
dat Cyprus binnen het Atlantisch
Bondgenootschap zou kunnen
worden gebracht hetzij door een
de facto vereniging met Grieken
land, hetzij door het verdelen
van het eiland tussen Grieken
land en Turkije.
Het plan mislukte omdat Maka
rios wist te ontsnappen en de
Griekse mU&talitre regering enkele
dagen later ten val kwam.
„Washington kon de situatie
niet langer controleren, het was
niet langer mogelijk de ene junta
in Athene door een andere te ver
vangen, een „respectabele", het
was zelfs niet mogelijk een poli
ticus aan de macht te brengen
die orders van de Verenigde Sta
ten zou aannemen", aldus Rou
leau.
De Franse journalist haalt ver
scheidene leden van de nieuwe
Griekse regering aan volgens wie
„de Amerikanen de Turken naar
Cyprus lieten gaan. Alles gebeurt
alsof de Amerikanen niet hun
idee hebben opgegeven om het
eilland te verdelen".
Jlet draaiboek werd in Was
hington opgesteld. Niet in het
ministerie van Buitenland
se Zaken, maar in het ministerie
van Defensie en bij de Cntrale
Inlichtingendienst (CIA)".
„Als het waar is dat de Ame
rikaanse minister van Buiten
landse Zaken Turkije het groene
licht gaf (voor de inval op Cyprus)
teneinde op andere wijze het doel
van de mislukte staatsgreep daar
te bereiken, blijkt daaruit dat hij
die kracht van het Griekse natio
nalisme op tragische wijze heeft
onderschat", aldus Le Monde.
De verdreven aartsbisschop ver
weet woensdagavond op een pers
conferentie in Londen de Ver
enigde Staten de Turkse inval
op Cyprus niet te hebben voor
komen. „Ik ben buitengewoon te
leurgesteld over de houding van
de Verenigde Staten d!ie, zo ge
loof ik, de Turken zouden hebben
kunnen weerhouden Cyprus bon
nen te vallen of Ininstens de
agressie hebben beëindigd".
Amerika zou dit door diploma
tieke druk hebben kunnen doen.
Volgens Makarios bewijzen de
gebeurtenissen op Cyprus dat
kleine landen niet kunnen Steu
nen op die mogendheden die be
weren vredestichters en bewa
kers van de internaltiionale vrede
te zijn.
Hij verklaarde daarentegen
Engeland dankbaar te zijn en
noemde de Britse minister van
Buitenlandse Zaken CaUaghan
zeer hulpvaardig.
vrouw
Ex-
Idi Amin
lag dood
in auto
KAMPALA (AP) Het van ar
men en benen ontdane lichaam
van een van de vroegere vrou
wen van de Oegandese president
Idi Amin is aangetroffen in de
kofferruimte van de auto van
een arts. Deze arts overleed eer
der deze week nadat hij zich
zelf en zijn wouw en zeven kin-
dern had vergiftigd.
Dit is gisteren door de Oegan
dese radio bekend gemaakt. Vol
gens het ministerie van Volks
gezondheid werd het lichaam
van de vrouw, Kay Andro, dins
dag gevonden. Sectie heeft uit
gewezen dat de vrouw is dood
gebloed nadat zij op
volle wijze
Androa die drie tot vier maan
den zwanger was, was de zus
ter van de voormalige minister
van Buitenlandse Zaken, luite
nant Ondoga, wiens lichaam
enkele maanden geleden in de
rivier de Nijl is gevonden.
De politie zegt te geloven dat
de arts die maandag overleed
zelfmoord heeft gepleegd nadat
hij de vrouw illegaal had ge
aborteerd.
Androa's lichaam werd verpakt
in een zak en kartonen dozen, in
de kofferruimte van Moekasa's
auto aangetroffen.
Androa en Amin scheidden vo
rig jaar. In mei van dit Jaar
werd zij gearresteerd omdat zij
In het bezit van munitie zou
zijn geweest.
De Griekse vertegenwoordiger, am
bassadeur Anghelos Chorafas kon
niet zeggen voor hoe lang Grieken
land zich uit de NAVO heeft terug
getrokken.
Chorafas heeft niet meer gedaan
dan de AJtlantisohe Raad op de
hoogte gesteld van het besluit van
zijn regering. Volgens een woordvoer
der blijft Griekenland wel politiek
lid van de organisatie.
Secretaris-generaal van de NAVO
Joseph Luns, arriveerde na afloop
van de vergadering in Brussel. Voor
de Jongste ontwikkelingen in het Cy
prus-conflict moest hij zijn vakantie
in hot Zwarte Woud onderbreken.
Tegenover verslaggevers verklaarde
hij dat de toestand er zeer ernstig
uitzag en dat hij de gevodgen nog
niet kan overzien. „In tegenstelling
tot de veiligheidsraad van de VN",
zo zed hij, .Jieeft de NAVO niet de
bevoegdheid haar lidstaten te ver
plichten iets te ondernemen''.
Militaire waarnemers zijn van me
ning dat na de Griekse maatregel
een enorm gat is ontstaan in de zui
delijke flank van de NAVO.
De Griekse militaire terugtrekking
uit de NAVO kan ook van invloed
zijn op de luchtverdediging van het
bondgenootschap, Eind vorig Jaar
kwam namelijk het volledig geïnte
greerde, semi -automatische luchtver
dedigingssysteem gereed langs
NAVO-grenzen die zich in een boog
van 4.500 mijl uitstrekken van noord-
Noorwegien tot het oostelijkste deel
van Turkije.
De laatste centra van dit systeem
van radar, computers en andere
elektronische apparatuur voor de be
veiliging tegen vliegtuigen en projec
tielen, werden operationeel in Juist
het gebied waar nu het conflict is
uitgebroken: Griekenland en Turkije.
„Het eventuele „gat" Griekenland
in dit gecompliceerde elektronische
systeem zal in élk geval worden op
gevuld.
Publicatie volgende week
WASHINGTON (REUTER) In het impeachment-rapport dat
de Juridische Commissie van het Amerikaanse Huis van Af
gevaardigden heeft opgesteld staat dat de teksten van de
bandjes die vorige week openbaar werden gemaakt het bewijs
bevestigen dat oud-president Richard Nixon de leiding had van
het verdoezelen van de Watergate-affaire.
Boycot van
vervoer
naar Chili
STOCKHOLM (Reuter) De in
ternationale federatie van transport
arbeiders (IFT) heeft haar zes mil
joen leden opgeroepen tot een twee
daagse boycot van alle vervoer van
en naar Chili. De boycot zal 18 en 19
september worden gehouden uit pro
test tegen de wijze waarop de Chi
leense vakbondsleden door de militai
re junta worden behandeld.
De IFT, die momenteel haar Jaar
lijkse congres in Stockholm houdt,
zal later een delegatie naar Chili
zenden om de situatie van de vak
bondsleden daar te onderzoeken.
Vakbonden erkend Zuidafrikaanse
Bantoeleiders hebben het besluit toe
gejuicht van twee mijnmaatschap-
pijen voortaan de vakbonden van
Afrikaanse arbeiders te erkennen. De
Zuidafrikaanse regering erkent der
gelijke vakorganisaties niet en dit
voorbeeld werd in het verleden door
de meeste ondernemingen gevolgd.
De grote Anglo-American Corpora
tion, die meer dan 250.000 Bantoes in
dienst heeft, maakte dinsdag bekend
dat zij bereid was voortaan de zwar
te vakbeweging te erkennen. Woens
dag nam de Johannesburg Consoli
dated, met 60.000 Bantoe werkne-t
amtk eenzelfde besluit.
Portugese
politie doodt
demonstrant
LISSABON (Reuter/ AFP)' De
Portugese burgerpolitie heeft van
nacht rond 1.00 uur (onze tijd), het
vuur geopend op demonstranten die
zich op het Rossio-plein in de hoofd
stad bevonden. De demonstranten
hadden in het sportpaviljoen van
Lissabon een verboden bijeenkomst
willen bijwonen ten gunste van
de Volksbeweging voor de Bevrijding
van Angola (MPLA).
Volgens de eerste berichten werd
een van de demonstranten gedood,
en werden vijf gewond. Een van de
gewonden zou een Duitser zijn.
De demonstranten, verscheidene
honderden in getal, waren naar
het Sportpaviljoen gegaan ondanks
het feit dat de regering en de op
perbevelhebber van de strijdkrach
ten de bijeenkomst verboden had
den. Nadat ze door de politie bij
het paviljoen waren tegengehouden,
liepen ze in demonstratieve optocht
langs de Avenida da Liberdade naar
het Rossio-plein. Toen ze het plein
wilden opgaan opende de politie het
De MPLA is een van de bevrij
dingsbewegingen wiens guerril
lastrijders het Portugese leger in An
gola tien Jaar lang hebben bevoch
ten.
Luchtramp in
Venezuela:
47 doden
CARACAS (AP) Een Venezo-
laans vliegtuig met aan boord 48 pas
sagiers is gisteren tegen een berg ge
vlogen toen het een poging deed een
landing te maken op het vakantie
eiland Margarita, zo is door functio
narissen bekend gemaakt.
Volgens de eerste berichten heb
ben 10 personen de ramp wellicht
overfeefd. Het vliegtuig was eigen
dom van de Venezolaanse maat
schappij Aeropostal.
Een arts van het ziekenhuis van
Porlamar, dat op Margarita ligt,
heeft echter verklaard dat slechts
een persoon, waarschijnlijk de twee
de piloot de ramp heeft overleefd,
Margarita ligt ongeveer 25 kilome
ter van de Venezolaanse kust in de
Caraïbische zee. Volgens een piloot
van een ander vliegtuig dat op het
moment dat de ramp geschiedde in
de buurt was, sloeg het toestel tegen
de berg te pletter toen de piloot pro
beerde op het met een dicht wolken-*
dek overdekte vliegveld te landen.
Ex-president Nixon is zijn privé-strand kwijt. Dit deel van het strand van Californië werd ge
woonlijk voor het publiek gesloten als de president in zijn buitenhuis San Clemente verbleef,
maar nu hij is afgetreden is het strand gewoon voor iedereen toegankelijk. Het buitenhuis staat
rechts tussen de palmen en is vanaf het strand niet te zien.
Geen wapens voor Turkije en Griekenland
WASHINGTON (AP) De Amerikaanse regering heeft
Griekenland en Turkije gewaarschuwd dat zij geen militaire
hulp meer van de Verenigde Staten zullen ontvangen wanneer
zij een oorlog beginnen. „De Amerikaanse regering is ervan
overtuigd dat een overeenkomst alleen maar kan worden be
reikt door terugkeer naar de onderhandelingstafel en dat alleen
dan de vrede en stabiliteit op het eiland kan worden hersteld",
aldus woordvoerder van Buitenlandse Zaken Robert Mc-
Closkey.
McCloskey zei verder dat minister
Henry Kissinger en andere Ameri
kaanse topfunctionarissen er niet
van overtuigd zijn dat Griekenland
zich uit de NAVO heeft teruggetrok
ken. „We zijn nog niet tot een volle
dige beoordeling gekomen van de
verstrekkendheid van de Griekse be
doelingen", aldus McCloskey.
McCloskey beschreef de diplomatieke
rol van de Verenigde Staten in de
kwestie Cyprus als „aktief'.
President Ford heeft inmiddels te
lefonisch contact gehad met minis
ter Callaghan en premier Wilson. Op
het Witte Huis heeft Ford de toe
stand besproken met minister Kissin
ger en onderminister van Buiten
landse Zaken Joe Sisco.
Voor de tweede achtereenvolgende
dag liet het ministerie van Buiten
landse Zaken weten dat de Ameri
kaanse regering voor de vorming van
een autonoom gebied voor de Turkse
minderheid Cyprus is.
McCloskey zei dat hoewel Grieken
land als de Grieks-Cyprioten dit
principe hadden aanvaard. De onder
handelingen in Genève zijn voorna
melijk op de voorwaarden vastgelo
pen.
Wanneer twee bondgenoten een oor
log beginnen", zo zei McCloskey,
moet het duidelijk zijn 'dat zij niet
hoeven te rekenen op de verlening
van militaire steun door de Verenig
de Staten".
Inmiddels is een tweede spoedzitting
van de Veiligheidsraad over Cyprus,
Kopieën van het rapport, dat vol
gende week in zijn geheel wordt ge
publiceerd, zijn gisteren onder de le
den van de juridische commissie ver
spreid. Het rapport is de vrucht van
een maandenlang onderzoek van de
commissie dat veertien dagen gele
den leidde tot drie artikels waarin de
afzetting van de president werd
aanbevolen. Het onderzoek heeft on
geveer 4,5 miljoen gulden gekost.
Het rapport zegt dat de drie tek
sten (van bandjes) die Nixon op
5 augustus openbaar maakte „een
bevestiging vormen van het bewijs,
dat al overtuigend was. dat de pre
sident bewust leiding gaf aan het in
de doofpot stoppen van de inbraak
in het Water-gate-gebouw".
Verder zegt het rapport dat „pre
sident Nixon, kort na de inbraak op
17 juni 1972, persoonlijk zijn onder
geschikten opdracht gaf actie te on
dernemen om het onderzoek naar de
inbraak uit te stellen, te hinderen en
tegen te werken, om de namen
van de verantwoordelijke mensen in
de doofpot te stoppen en geheim te
houden en hen te beschermen, en
om het bestaan en de strekking te
verhullen van andere onwettige en
heimelijke activiteit".
Als commentaar op het impeach-
ment-artikel waarin Nixon wordt
beschuldigd van misbruik van presi
dentiële bevoegdheden zegt het rap
port: „In enkele van deze gevallen
bleken zijn pogingen om misbruik te
maken van uitvoerende bureaus
niet succesvol".
Hier wordt echter t
„Het impeachment-proces is bedoeld I
om vast te stellen of de president
nog geschikt is in funktie te blij-
ven, niet om de vraag te beantwoor-
den of hij moet worden gestraft voor
misdaden uit het verleden".
Het rapport is opgesteld door de 21
democraten van de Commissie en j
door 6 republikeinen die voor im-
peachment-artikels stemden. Een
minderheidsrapport van 10 repu- I
blikeinen die tegen alle drie de im-
peachment-artikels stemden maar i
na de publikatie van de teksten aan- j
kondigden wel voor impeachment te
zijn zegt dat de president „niet
geheel alleen" het in de doofpot stop-;
pen op gang bracht".
Dit Republikeinse rapport erkent
wel dat Nixon schuldig was aan te-,
genwerking van de rechtspleging, al
dus kringen rond de commissie.
Demonstratie Naar schatting 300
Jongeren hebben gisteravond in Lis
sabon gedemonstreerd voor onafhan
kelijkheid in Angola. Zij trotseerden
de gummiknuppels van soldaten en
leden van de oproerpolitie en
schreeuwden leuzen als „fascisten" en i
„weg met de nieuwe geheime politie".
Voor de demonstratie was geen ver
gunning gegeven. Het was de eerste
maal sinds de omwenteling van april
dat een groep betogers regelrecht in
ging tegen de richtlijnen van het le- l
die om ongeveer 01.30 uur (onze tijd
had moeten beginnen uitgesteld. De
raad komt nu hedenmiddag om 16.00
uur (onze tijd) bijeen. In de eerste
spoedziting die vanochtend vroeg
plaatsvond had de raad een Britse
ontwerp-resolutie aanvaard waarin
de strijdende partijen op Cyprus
werd gevraagd onmiddellijk alle mi
litaire acties te beëindigen en onver
wijld de onderhandelingen te her
vatten voor een herstel van de vrede
op het eiland.
Aan het besluit om de tweede zitting
uit te stellen tot vanmiddag waren
intensieve privé-gesprekken vooraf
gegaan waarbij met name de niet-
gebonden landen betrokken waren.
FORD
NAAR
JAPAN
NICOSIA (AP) Ten oosten
van Nicosia strékte hot Turicse
front zich gisteren uit over een
lengte van
rook, vlammen en uiiteenbarcaten-
d'e granaten. Het oorlogsgeweld
daJt opnieuw is uitgebroken joeg
een gordijn van zwarte en gele
rook op tegen de bergen van Ky-
renia, die vanuit Nicosia gezien
wijwei aan het oog werden ont
trokken.
De Turkse opmars kon duide
lijk worden gevolgd vanaf de
oude weg van Nicosia naar Fa_
magusta, die wij vanuit Nicosia
een tiental kilometers zijn opge
reden. Langs de weg sloegen ar
tilleriegranaten in, fonteinen van
droge aarde de lucht in werpend).
Door onze verrekijker konden
wij zien hoe tanks in de verte
oprukten. Het waren duidelijk
Turkse tanks die aanvallen uit
voerden op Meine haarden van
verzet waar Grieks-Cyprische
eenheden felle weerstand bleven
bieden ondanks de eerdere lucht
aanvallen.
Sommige Griekse eenheden trok
ken zich terug. Een bezwete of
ficier die in een jeep aan het
hoofd van een kolonne met ge
vechtswagens en luchtafweerge
schut reed riep ons toe: „Is de
weg naar Nicosia vrij? Hebben de
Turkse tanks de weg afgesne
den?"
Dat was inderdaad gebeurd.
Het konvooi doeg een zijweg in.
Een andere Griekse officier zei
dat men op weg was ter verster
king van die verdediging van Ni
cosia.
Wij wilden verder de weg op
rijden in dé richting van waar
uit het konvooi was gekomen.
Een officier schreeuwde ons toe:
„Ga niet varder. De Tuilken kx>-
Eerder in de morgen hadlden wij
geprobeerd de nieuwe weg naar
Faimagusta op te rijden, maar al
in de buitenwijken van Nicosia,
een industriewijk, floten de ko
gels om ons heen.
De witte vlag die wij uit het
raampje van onze auito hadden
gestoken maakte geen verschil.
Er werd toch op die auto gescho
ten, dus gingen we maar terug.
Een groepje Griekse maliltadren.
dat zich verschanst had in een
faJbriek, trok zich ook op het
centrum van de stad terug. Tot
gisteren hadden de Griekse Cy
prioten Turkse stellingen ten
oosten van Nicosia beschoten,
maar nu waren de rollen kenne
lijk omgedraaid.
Een rookwolk stijgt op van
de plaats waar in Nicosia een
bom gevallen is. De auto's op
de voorgrond staan op het
parkeerterrein van het Hilton
hotel in Nicosia.
WASHINGTON (AP) Het be
zoek dat president Ford eind dit Jaar
aan Japan zal brengen wordt waar-
schijnlijk gecombineerd met een reis
naar West-Europa, waar de nieuwe
president directe en persoonlijke con
tacten zal kunnen leggen met de re-
geringsleidens van Amerika's bond
genoten.
Amerikaanse funktionarissen
noemden zo'n gecombineerde reis
zeer wel mogelijk en een logische
ontwikkeling.
Het Witte Huis maakte eerder be-
kend dat Ford een uitnodiging van
de Japanse regering heeft aanvaard
en dat het bezoek zal plaatsvin-*
den op het eerst mogelijke tijdstip
dat beide partijen gelegen komt. L
Volgens bronnen in het Witte
Huis zal Ford op een Westeuropese
tournee Londen, Parijs, Rome en
Bonn aandoen. Het is niet waar
schijnlijk dat de gehele NAVO voor
een officiële topontmoeting bijeen zal
worden geroepen.
Zuid-Afrika
verhoogt
defensie
uitgaven
KAAPSTAD (Reuter) Zuid- f
Afrika gaat zijn defensie-uitgaven in
het lopende jaar met 50 procent ver
hogen, zo heeft de minister van Fi
nanciën Ni colaas Diederichs gisteren
in zijn jaarlijkse begroftingstoespraak
De bijna 500 miljoen rand (onge-
veer 2 miljard gulden) die de begro- J
ting 1973-1974 voor defensie omvat
wordt met 230 miljoen rand <920
miljoen gulden) verhoogd. Het groot-
ste deel van de militaire uitgaven j
is bestemd voor de aankoop van wa- t
pens.
Volgens minister Diederichs geeft f
de politieke situatie in andere delen
van Zuidelijk-Afrika geen directe re-,
den tot zorg. "Maar het is duidelijk'
verstandig voor ons om onze defensie r
tegen elke eventualiteit op te bou-
De minister kondigde tegelijkertijd; 1
een aantal belastingverlichtingen,
aan.
