John Berger als demagoog
VRIJDAG 9 AUGUSTUS 1974
U hebt misschien naar de eer
ste aflevering van de tv-serie
„Anders zien met John Berger"
gekeken. Ik las zojuist na mijn
vakantie, het boekje met de tekst
en plaatjes van die serie. Van
zelfsprekend is zo'n boekje iets
heel anders dan een uitzending.
Maar, buis of boek: het betoog
van Berger is in beide gevallen
wèl hetzelfde. Er kan voortreffe
lijke tv mee zijn gemaakt, daar
blijf ik buiten. Helaas is Berger
met zijn betoog door de mand
gevallen. Hij pleegt demagogie.
Cultureel Engeland kent Berger wel,
niet zozeer als schilder (en voormali
ge tekenleraar) dan als criticus (en
romanschrijver). Met een flinke Kor
rel zout leest men hem graag. Wie
hem in het blad The Statesman
volgde weet, dat hij door een wat
verouderde marxistische bril kijkt.
Gevoel voor humor ontbreekt hem
en toch is hij onderhoudend. Want
hij weet met die bril verrassende,
soms waardevolle waarnemingen te
doen.
Bovendien neeft hij de moed van
zijn soms eenzame overtuigingen. Hij
bejubelde een boek lang een onbe
langrijke Sowjet-beeldhouwer. In '65
schreef hij een intelligent boek over
„Het welslagen en mislukken van Pi-
Niet alleen Britten waarderen zo'n
excentrieke figuur, maar het is be
paald niet de eerste aan wie men
denkt voor een verantwoorde, popu
laire inleiding tot de kunst. Hij heeft
wel meer voor de tv gewerkt, maar
de tekst van ..Anders zien" is bene
den zijn peil.
Kennelijk heeft hij er materiaal voor
gebruikt dat ook een andere bestem
ming heeft. Er is als kern duidelijk
een lang essay over de olieverf-schil
derkunst in te herkennen. Ook moest
hij wat kwijt tegen Kennetn Clark,
wiens tv-reeks „Civilisatie" ook in
ons land is uitgezonden. De even
wichtige Clark irriteert hem. Hij
werkte ook wat lectuur over „kunst
en reproduktie" (niet best) en
„kunst en reclame" (goed).
Berger heeft het over de onoprecht
heid, die het vak kunstgeschiedenis
zo corrumpeert. Blijkens zijn kritiek
on een standaardwerk over Frans
Hals bedoelt nij. dat de kunsthistori
cus weigert, bij voorbaat over de klas
senstrijd te schrijven als hij met de
artistieke kwaliteiten van een schil
derij bezig is!
In grote trekken bevestigde de kunst
tot in de vorige eeuw het wereld
beeld van de eigen tijd —en dat niet
ondermijnde pas de fotografie de
centrale perspectief. In werkelijkheid
is het anders. De centrale perspectief
voldeed aan de behoefte van de mens
de bevestiging te krijgen dat hij
als de „kroon" van de schepping
niet en al kort na de Renaissance
kwamen de spanningen ook in de
kunst tot uiting.
„Een ding laten schilderen en
doek laten zetten, verschilt niet
veel van het kopen en in huis zetten
olieverf-schilderij, dat de
laar „tooni wat hij zou kunnen bezit
ten". Een' géésteiyk in het bezit ne
men is de kunst doorgaans, ook de
kunst in fresco bij voorbeeld Pompe-
jaanse stillevens). Maar verbeeldinge
van om maar iets te noemen, instor-
Op'n acht-daagse NS
vakantiereis kom je ogen te kort
In september wordt 't stil. Pak dan eens
zo'n volledig verzorgde vakantie van acht
dagen. En kom terug met't idee een
maand te zijn weggeweest
De prijzen zijn vriendelijk gebleven.^,
Kijk maar: Drenthe v.a. f 298,-
Vlaanderen v.a. f329,-. Zuid-Limburg I
vn. i 234,-.
Allemaal inclusief uitgebreid excursie
programma. Sla er de brochure 'NS
Vakantiereizen '74' maar op na. Informatie
over boekingen, telefoon (030) - 319441
(ma-za 9.00-17.00 uur).
NS vakantiereizen gaan altijd door.
Tentoonstellingen
Koord, Studio, tentoonstelling van
werk van Will Sorel-schllderUen, teke
ningen. Openingtijden: ma. t/m vr.
1523 uur, zo. 16—18 uur. Zaterdag's
gegoten t/m 31 augustus.
Galerie van der Vllst, Botermarkt 3:
Judith Vermeeren-aquarellen. Karei
Wiggers-schllderijen. Irene la Court-
waudkleden t/m 31 augustus.
Rijksmuseum voor Volkenkunde.
Steenstraat 1. Tentoonstelling "Zuid
zee uit de Doeken".
Galerie-bibliotheek. Luifeibaan
Kori exposeert eigen werk os glas
buigen
Rijksmuseum van Oudheden (Ra
penburg^) Werkd 10 uur voorin.—
Joh. de Wtttstraat 40. Galerie Ka
binet Gaper Wisselende expositie dL
t/m za. 25.30 uur nam do. boven
dien 7—9
Galerie De
Wijk i
Baljuwstraat. Kat-
Zee expositie van schildergen
tekeningen
Peter
De Lakenhal dag. 10—6 uur. Zondag
15 uur nam.
Drukkerij De Bink Rooseveltstraat 3
ma. t/m vr. 8 uur v.—6 uur nam. za.
1.30—8.30 uur nam
Leidse bioscopen
Luxor "My name is nobody".
dag. 2.30,^ 7.00 en 9.15 u.. zo. ook 4.45
Studio 'Samen uit, samen
thuis", dag. 2.30. 7.00 en 9.15 uur. zo.
ook 4.45 uur, a.l. "Dik Trom knapt 't
op", dag. 10.30 uur (behalve zo.). a.l.
Lido "The Stlng'dag. 2.30, 7.00
en 9 15 uur, zo ook 4.45 uur. 14 jaar.
Trianon "Op de Franse toer"
dag. 2.30. 7.00 en 9.15 uur. 18 jaar.
"Allee in Wonderland" woe. en zat.
2.30 uur. zo. 2.00
en 4.15 uur. AL.
Nachtvoorstelling: "Jimi Hendrix".
vr. en za. 11.30 uur. 18 Jaar.
Rex "Aan de deur wordt niet
verkracht", dag. 2.30. 7.00 en 9.15 u.
18 jaar. "Allee ln wonderland" woe.
en za. 2.30 u. a.l. Vr. en za. "Blue
Movle" 23.30 uur 18 Jaar.
Bezoekuren Ziekenhuizen
Dlaconessenhuls: Mlddai
(zondag en dinsdag gesloten).
Kunstzaal Heuff Hoflaan
14 Jaar hebben
ir. alleen
DO—15.00 uur
Kinderen beneden
Lücle Q. Bakker t/m 17 augustus kinderafdeling,
ljksmuseum van Natuurlllke His
torie. Raamsteep 2. Lelden. Tentoon-
Rijksmuseum
aamsteeg
Dieren op Postzegels Van
.ml oktober
Ned. Legermuseum Geopend
St. Elisabeth-ziekenhuis klasseaf de-
maandag tot en met vrijdag 9
Rijksmuseum
geschiedenis
der natuurwetenschappen: dag. 10
dag. v. 11.16 tot
12.00 uur van 14 tot 14.45 uur en van
18.46 tot 19.45 uur. Kraamafdellng
dag. van 11.15 tot 12 uur (alleen voor
echtgen.) v. 15 tot 16 uur en van 18.45
ir: kinderafdeling dag.
r; 3e klasse:
18.45 1
15 1
19.45 u
16 i
(?W ?)Tteuws
9 augustus 1974
Honderd, jaar geladen stond
in ih krant
Te Dordrecht willen een
pax1 heeren pene maatschap
pij jprichten met het doel
om 300 aan de deelhebbers
uit U keeren bij de geboorte
van het eerste kindzoc na
melijk van het echtpaar de
man en de vrouw beiden op
zevenjarigen leeftijd door be-
taliig van een vaste premie
leden zijn geworden. Men wil
daardoor den minderen stand
tegemoetkomen, daar, zegt
men, eerst het huwelijk en
vervolgens de geboorte van 't
eerste kind velen tot armoede
brengen.
Dt "Echo de Bruxelles"
meldtdat er bij gelegenheid
van de kermis te Houdeng 'n
groote wedstrijd van neuzen
zal vlaats hebben. Al de per
sonen met een buitengewo-
nen gevel begiftigd worden
uitpenoodigd er aan deel te
nemen Prijzen zijn uitgeloofd
voor den diksten, den lang-
sten en den kleinstenvoorts
nog eene surprise voor den
aardrgsten neus. lede? moet
mei zijn natuurlijken neus
komen, valsche neuzen wor
den niet toegelaten. Omtrent
wijsneuzen is niets bepaald.
Vijftig jaar geleden:
Te Vijlen, tusschen Epen
en Vaals in Limburg, zou een
jonge man in het huwelijks
bootje stappen met een meis
je dai eenige lentes ouder was
dan hij. Zijn moeder was
hiermee niet in haar schik en
toen de bruidstoet ter kerke
trok en voorbij haar huis ging,
begroette ze de gelukkigen
van boven uit een venster met
een mandje eieren. Deze vie
len op hoedencostuums, enz.
De aanstaande echtgenoot
werd zoó boos op zijn moe
der, dat hij de zaak in han
den der politie gaf.
John Berger: exentrieke figuur.
alleen van de „bevoorrechte klasse", tende kathedralen, staan beslist niet
zoals Berger beweert. Volgens hem voor echte voorwerpen die de rijke in
huis zou kunnen halen. Tenminste
zo zot is Bergers bewering, dat olie
verf niet tot „ascese in staat" zou
zijn. Hij verwijst dan naar William
Blake en opeens krijgen we in de
gaten, dat hijzelf eigenlijk nog een
de juiste kijk had op een overzichte- pré-Rafaëliet is.
- mechanistische wereldbeeld voldeed de sociale geschiedenis. Maar Berger
belemmert met zijn pamflet het ge
zicht op kunstwerken, doordat hij ze
misbruikt als illustratiemateriaal. D
goede passages in zijn betoog wegen
daar niet tegen op.
De Britten zullen het wel amusant
dat ding". Met deze enormiteit hebben gevonden, dat een Nederland-
begint Bergers requisitoir tegen het se omroep argeloos dit nummer van
hun gewaardeerde zonderling als een
populair programma over kunst
kocht. Het wijst er temeer op, dat
men in onze omroepwereld te weinig
betekenis hecht aan een verantwoor
de voorlichting op dit gebied.
DOLF WELLING
en van 18.45 tot 19.45 uur; Kinderaf
deling dag. van 15 tot 18.30 uur.
Endegeest: dinsdag en vrijdag 13
14 30 uur; s zondags 11—12 uur en
1415 uur; eerste klasse: de gehele
dag
Annakllniek*:
Klasse afdeling van 11.00 tot 12.00 u.
van 13.30 tot 15.30 u.
van 19.00 tot 20.00 u.
Derde klasse van 13.30 tot 14.30 u.
van 18.30 tot 19.30 u.
Avondbezoek voor de kinderzaal. ult-
J -- de ouders, alleen op
d van 18.30 tot 1930 uur.
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve kinde
ren) zyn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
15.00—16.00 uur
18.3020.00 uur
Voor de prematurenafdellng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor
Maandag t/m vrijdag:
15.30—15.45 i
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan, kan
de hoofdverpleegkundige hiervoor spe
ciale kaarten verstrekken.
Alphen aan den Rijn
echtgenoten 1920 u.; Kinderafdeling
15—15.30 u. alleen voor ouders 18—
18.30 u.
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol
kunnen dag en nacht worden gemeld
bij het Informatiecentrum Geluids
hinder Schiphol (020—175000).
PANDA EN DE MEESTER-HERRIEMAKER
61—125 "Stilte"! riep rechter Klaagstra tegen het kabaal van
de decibel-bel in. "Anders ontruim ik de straat! Dit is een bele
diging van de rechterlijke macht. Ik kan me niet verstaanbaar
maken"!
greep dat hij degene was die het vreselijke apparaat stil moest
zetten. Maar dat viel niet mee, want toen hij dichterbij kwam
werd zijn voertuigje gegrepen door de lawaaigolven, en kwakte
toen ondersteboven op straat.
"D-dat is geen stijl.mompelde Panda, die gelukkig goed was
neergekomen. "Die meneer Luidop heeft geen manieren! En dat
ga ik hem eens even vertellen"l
De
avonturen
van
Jommeke
Met Fifi
op reis
TOOÓT
7'OZOEJ
Het helpt nikst
\llth 1
Fitike, haal die wolkluwen
eens uit de war!
■\1\1\ESB
Kooktip
WARME TERRINE
Laat 1,5 dl water aan
de kook komen, voeg 100
S rijst (geen snelkook) tpe
laat de rijst op uiterst
g vuur een 15 min.
koken. Snijd 200 g.
gekookte ossetong en 200
gebraden varkens
fricandeau of restjes ge
stoofde kalfslappen of
koude kip in kleine stuk
jes. Vermeng rijst en
vlees en voeg 150 g klei
ne rauwe champignons
toe, 1 ei, 4 eetlepels kof
fieroom, 25 g gesmolten
boter, zout en versgema
len peper naar smaak, 1
theelepel paprikapoeder, 1
eetlepel fijngehakte pe
terselie, 1 snufje noot
muskaat en 2 eetlepels
madeira of evt. port.
meng alles goed door el
kaar en schep het meng
sel in een beboterde paté-
pot. Zet de paté-pot 30
min. in een niet al te he
te.
wel
;n. Warm op-
WINABORN
FREOBASSb^W
tor let cp-hst dim werkt wel.
Honden honen hetmyfenver^-j^
Bersoonlykhoodikme
V_^ii^dMR^^cr
11
O
ïl1 0
r%
r-
mar6a, asjeblieft, eehl POOS
bonbons ais teken van
ONZE ROMANTISCHE
Kleine vaart
Albert-V 8 te Rotterdam
Altair 8 te Rotterdam
Arrow 7 v Hamburg nr Rotterdam
Berkeistroom 7 24 zo Flamborough
Boreas 6 v Limassol nr Gibraltar
Calchas 8 te Rotterdam
Dutch Engineer 8 te Dordrecht
Dutch Faith 7 te Dordrecht
Dutch Lsllor 7 dw Kp d'Antifer nr Le
Empire 7 v Rotterdam nr Londen
Fiducia 7 v Rotterdam ni Londen
Mare Altum 8 te Rotterdam
Haifa nr Antwerpen
jNetty te «otterdam
Pallas 7 v Rotterdam nr Gibraltar
Pandora 7 te Amsterdam
Poolz-e 6 te Kiel
Walehourgh 8 te Rotterdam
v Rotterdam nr Eastham
Crania 7 v Rotterdam nr Curacao
Fiducia 2 7 v Rotterdam nr Lowestoft Diadema 9 te Mena al Ahmadl
Diogenes 7 105 n San Juan nr Ant-
Esso Bonaire 7 90 zw Finisterre nr
Hercules 7 v Bremen nr Antwerpen
Holendrecht 7 180 z Bermuda nr
Tampa
Hias 7 te Piraeus
Ittersum 8 te Rotterdam
Kabylia 7 30 zw Takoradl nr Lagos
Koratla 7 v Singapore nr Mina al Fa-
hal
Kryptos i v Hamburg ar Stockholm
Kyllx 8 te Hamble
Meerdrecht pass 7 Noorhlnder nr
Immlngham
Mercurius 7 te Point Portin
Meta v Jebel Hanna nr Mena al Ah
madl
Nedlloyd Dejima 7 v Rotterdam nr
Singapore
Ondina17 v 1
Socrates 7 v Laguara nr Guanta
Straat Florida 7 v Belra nr Slngapo-
Straat Forcados 7 v Port Harcourt nr
Kaapstad
Straat Napier 6 v Walvisbaai nr Sin
gapore
Triden b Rotterdam 7 v Hamburg nr
Vasum 7 v Punta Cardon nr Port
land Maine
Waalekerk 7 v Lissabon nr Singapore
Wlssekerk 8 te Gothenburg
Kharg Isl. nr. Bombay Sleepbedrijf Titan 7 te Amsterdam
