ZATERDAG 20 JULI 1974
PAGINA 17
Foto links:
Arusha, een half jaar oud
leeuwinnetje van de Rotter
damse diergaarde "Blij-dorp",
werd onlangs per KLM Doug
las DC-8 van Schiphol naar
Nairobi gevlogen. Daar zal de
kleine Arusha een rol gaan
spelen in een nieuwe Colum
bia film. Vandaar dat Arusha
bij haar vertrek als een echte
film-diva een persconferentie
gaf in het perscentrum van
de luchthaven. Nadat de
filmopnamen in Kenya zijn
gemaakt, zal Arusha, onder
wetenschappelijke begelei
ding van de wereldberoemde
dierenkenner George Adam-
son terug in de natuur wor
den gebracht.
Foto rechts:
Dit hondje en aapje waren
onafscheidelijke vriendjes.
Vandaar dat bij de verhui
zing van Suriname naar Ne-
derland van het gezin waar
toe zij behoorden, de beide
diertjes de trans-atlantische
oversteek samen in één ken
nel maakten.
Een dolfijn is geen vis maar een zoogdier. Hij wordt
door de KLM tijdens het transport door de lucht dan
ook als zodanig behandeld. Hij wordt in een hangmat
vervoerd, maar wel voortdurend besprenkeld met water
om uitdroging van de huid te voorkomen.
0 Bij het opstijgen en het landen worden koeien onrustig.
Zij verbruiken dan meer zuurstof. Maar hoeveel?
Passagiers nemen een snoepje om de druk op de oren
weg te nemen. En paarden dan?
0 Hoe reageren dieren op een lange afstandsvlucht en
hoeveel vee mag er dan in één box?
Dertig ton tropische aquariumvis wordlt nu elke week
vervoerd uit het Verre Oosten, Zuid-Amerika en Afri
ka. Voorwaarde hiervoor is echter da't één hoeveelheid
water staat tegenover drie hoeveelheden medicinale
zuurstof en dat er niet te veel visjes in een doos gaan.
Dit zijn maar een paar facetten van het dierenvervoer door de lucht. Dieren worden om ver
schillende redenen vervoerd. Het vervoer van vee naar een ontwikkelingsland kan opbouw of
verversing van de veestapel betekenen. Pluimvee en met name eendagskuikens kunnen
behalve bestemd zijn voor consumptie, in ontwikkelingslanden juist weer de opbouw van de
pluimveestapel gaan vormen.
Wat de reden van het transport ook
moge zijn, een feit is, dat dieren
aan boord van een vliegtuig anders
reageren dan b.v. op de boerderij. Zij
zijn dan in een geheel vreemde om
geving. Ze zien andere mensen, ho
ren andere stemmen en geluiden.
Hierdoor ontstaat spanning en dat f
betekent meer inspanning en dus I
meer zuurstofverbruik. Daarvoor die- I
nen dan de Juiste maatregelen te I
worden getroffen. Bij het vervoer I
van dieren is het beheersen van het
klimaat derhalve een belangrijk as
pect. Een aangename temperatuur, 'n
goede luchtcirculatie en een Juiste
vochtigheidsgraad zijn van de aller
grootste betekenis.
Vijftig Jaar geleden, om precies te
zijn op 9 Juli 1924, vervoerde de
KLM zijn eerste fokstier van Rotter
dam naar Parijs. Toen kon men in
boeken alles lezen over dieren, maar
niets over hoe dieren reageren op
vervoer door de lucht. Trouwens, de
KLM bestond toen zelf nog geen vijf
Jaar.
Fokstier
De KLM heeft zich echter in de
vijftig jaar die er liggen tussen het
vervoer van die fokstier Nico V en
het vervoer van 37 paarden van de
Royal Canadian Mounted Police in
mei jJ., ontwikkeld tot's werelds be
langrijkste dierentransporteur. Een
astronomisch getal aan dieren van
uiteenlopende soorten en afmetingen
werden in deze periode door de lucht
vervoerd. Vooral in de laatste vijfen
twintig jaar kwam deze ontwikkeling
eerst goed op gang.
Direct na de oorlog waren er veel
transporten van wilde fauna om
dierentuinen weer te voorzien van o.a.
luipaarden, slangen, olifanten en vo
gels.
In juni 1953 reisde de uit Po
len afkomstige Elisabeth Litzan
per KLM van New York naar We
nen. Zij werd op deze reis verge
zeld door haar vijf Nubische geit
jes. Deze huisdieren beschouwde
Elisabeth Litzan behorend tot
haar gezin. Vandaar dat zij tij
dens een nachtelijke transit-stop
op Schiphol niet naar een hotel
ging, maar zich samen met haar
"gezinsleden" in het KLM Dieren
hotel ter ruste begaf.
Van particuliere zijde v^as er toen
veel vraag naar tropische vogels en
apen.
door de lucht naar hun nieuwe eige
naren. Verder werden er wat paar
den en koeien vervoerd. Aanvanke
lijk dacht men de grote veestapel in
het buitenland te kunnen verbeteren,
door het sturen van sperma van
stamboekstieren. Dat bleek echter
niet de oplossing te zijn. Voor de
daadwerkelijke verbetering v. d. vee
stapel bleken ook nog andere facto
ren een rol te spelen. Daarbij was
b.v. het welden van de koeien. Het
was niet alleen het gras eten, maar
er moesten ook veekoeken aan te
pas komen als aanvulling op dat gras
eten. Verder bleek dat in som
mige landen het vee overdag beter
in de schaduw kon staan en 's nachts
geweld kon worden. Vanaf dat mo
ment kreeg het begeleiden van de
boer en het vee een wetenschappelijk
aspect voor de KLM.
W etenschappelijk
De KLM zocht contact met de Ve
terinaire Faculteit van de Rijksuni
versiteit van Utrecht en ook met an
dere Instituten en Universiteiten in
Europa.
Het vervoer van dieren door de
lucht diende zo perfect mogelijk te
geschieden. De hierop gevolgde ja
renlange samenwerking met de leden
van de wetenschappelijke staf, lever
de een schat aan waardevolle gege
vens op. Zowel klinisch als physiolo-
gisch. De stafleden uit Utrecht
maakten op geregelde tijden zelf die
rentransporten mee. De KLM kreeg
hierdoor ook gegevens over water
damp-ontwikkeling tijdens het trans
port van dieren door de lucht. Ook
over de invloed van klimaat en om
geving op de stofwisseling. Dit ver
garen van wetenschappelijke ge
gevens over gedrag en behandeling
onderweg en het waar mogelijk
toepassen in de praktijk is niet
alleen in het belang van de KLM,
maar ook van de dieren zelf. van de schappij ter wereld, speciaal opge
verladers en van de ontvangers. leide dierenstewards in dienst heeft.
De opleiding geschiedt eveneens in
samenwerking met de Rijksuniversi-
Dierenstewards teit van Utrecht. Deze stewards zijn
vertrouwd met het vervoer van die-
Eén en ander leidde er ook toe, dat ren door de lucht. Zij kennen de
de KLM als enige luchtvaartmaat- juiste voeding, weten hoe de dieren
gedrenkt moeten worden en hoe een
kooi gereinigd moet worden. Zij ge
ven paarden een haverkoekje of een
andere lekkernij om de druk op de
oren weg te nemen. Ook zijn zij ge
traind in de psychologische oenade-
ring van de dieren en weten zij hoe
te handelen wanneer het dier on
rustig wordt. Hierdoor en mede door
het feit dat de KLM speciale paar-
deboxen in eigen beheer had ont
worpen, werd aan de KLM het trans
port toevertrouwd van springpaar
den naar verscheidene concours hip-
piques. De ruiterequipes van talloze
landen werden ter gelegenheid van
de Olympische Spelen naar Rome,
Tokio, Mexico en Munchen ver
voerd. De beroemde Lippizaners van
de Spaanse rijschool in Wenen gin
gen per KLM, evenals vele bekende
en niet minder kostbare dravers,
waaronder Hairos Deux.
In de laatste twee decennia is er
heel wat veranderd op het gebied
van de belading. Eendagskuikens
werden in het begin vervoerd in do
zen, waarvan er vier op elkaar ge
stapeld konden worden. Nu zijn dat
er tien en dat kan omdat de war
me lucht, die de kuikens afscheiden,
wordt afgevoerd en er verse wordt
aangevoerd. Dit gebeurt door het
plaatsen van hiervoor speciaal ont
worpen zgn. "Chickspacers". Dat zijn
houten schotten, die de rijen dozen
met kuikens op een bepaalde afstand
van elkaar houden.
In 1955 was een zending van 60.000
eendagskuikens, toen nog met een
DC-4, een novum. Nu gaan er op
vijf pallets zo'n vier tot vijf ton mee.
Dat zijn er 16.000 per pallet. Op die
manier vervoert de KLM per jaar ve
le miljoenen eendagskuikens.
Hondenkennel
De KLM was één van de eerste
luchtvaartmaatschappijen die een
hondekennel introduceerde. Er zijn
vier verschillende types, want de
grootte van honden kan aanmerke
lijk verschillen.
waarin beschreven staat hoe het
niet-sprekende lid van de familie
toch op een reis kan worden voor
bereid. Een echte dierenliefhebber
laat z'n huisdier nl. enkele dagen van
te voren kennis maken met de ken
nel. Hij laat hem er een nachtje in
slapen en legt er z'n lievelings speel
goed in. Tijdens de vliegreis is het
dier dan in vertrouwde omgeving.
Per Jaar vervoert de KLM zo'n 3000
honden en katten, meestal op inter
continentale trajecten.
De technische vooruitgang heeft op
haar beurt weer meer mogelijkhe
den geopend. Jarenlang werd er een
maximum gewicht van 500 kilo
aangehouden voor het vervoer van
een stier. Het vervoer van een stier
van twaalf of dertienhonderd Kilo is
geen probleem meer. Nu kan de
KLM 425 nuchtere kalveren cd3i wil
zeggen 15 dagen oud) op één vlucht
Vorig Jaar reisden er in totaal
6000 van deze kalveren met de
KLM. Maar ook 8000 vaarzen, 900
biggen, 750 pinken. 320 varkens en
100 zevra's, 120 Miljoen glasaaltjes
gingen van Nantes naar Tokio.
De hobby-markt levert ook al in
teressante cijfers op. In 1973 werden
ruim 37 miljoen tropische vissen
vervoerd en 6% miljoen kanaries,
gingen o.a. naar Noord-Amerika en
het Verre Oosten.
Het vervoer van levende have
vraagt een nauwgezette aandacht,
voor de tijdsfactor. Met andere woor
den, hoe lang duurt die reis en is dat
verantwoord ten opzichte van het
dier. Tijdens de reis is dan de con
trole op de temperatuur en op de
vochtigheidsgraad weer van belang.
De zorg om het welzijn van het dier,
in aantal vele malen groter dan het
passagiersvervoer, is in die vijftig
Jaar niet minder geweest dan die,
waarmee de passagiers wordt om
ringd.
Foto links:
9 juli 1924: start van het
transport van grote dieren
door de lucht. Nico V, een
reeds vele malen bekroonde
prijsstier, vertrok op die dag
per Fokker F-III vanaf een
zonnig vliegveld Waalhaven
bij Rotterdam naar Parijs om
deel te nemen aan een ten
toonstelling.
Foto rechts:
Vele dolfijnen hebben, com
fortabel liggend in hangmat
en liefderijk verzorgd door de
ten liefderijk verzorgd door
de bekwame handen van een
dierensteioard reizen van dui
zenden kilometers per "Vlie
gende Hollander" gemaakt.
