'Aan Jungle Opera ben ik
Jarenlang bezig geweest'
vandaag...
...en gisteren
Reinaert
de Vos is
meneer
Unilever
of meneer
IBMzegt
Jaap v.d.
Merwe
TOP 30 TOP
C
DUITSE TV
C/RADIDXmmmmM}
Gesproken radio- en
tv-gids voor blinden
TV morgen]
DONDERDAG 18 JULI 1974
De venijnige gedachte Jaap van
de Merwe door Simon Carmig-
gelt ooit "onze lokale bottelaar
van de wonderolie der revolutie"
genoemd te kunnen betrappen
op kapitalistisch wonen wordt
niet gehonoreerd. Achter een por
tiekdeur (beplakt met stickers
die respectievelijk verkondigeir
dat we PPR moeten stemmen en
dat we geen Angola-koffie moe
ten kopen omdat het 'bloedkoffie'
is> in het Amsterdamse stadsdeel
Nieuw Zuid een kleurloze trap
naar een bovenetage. Leveran
ciers kunnen hun waren depone
ren in een boodschappenmand je
dat via touwtjes en katrolletjes
I kan stijgen en dalen.
Van de Merwe in blokjeshemd, de
kraag zover open dat een dege
lijke witte borstrok zichtbaar is.
Twee katten die om voedsel miau
wen, verder niemand thuis. Een
voor- en achterkamer gevuld met
spullen die iedere binnenhuis
architect meteen tot een prop zou
willen trommelen. Allerhande
meubilair, boeken, tijdschriften
Haagse Post, Nieuwe Linie, toch
ook De Avenue), een doos boen
was tussen het koffieservies op
de salontafel, op de schoorsteen
een vaas met in de kelk een ver
moeide kerstbal die z'n glans ver
loren heeft. Jaap van de Merwe
staat sinds jaar en dag' te boek
als de Nederlandse cabaretier en
tekstschrijver die 't meeste rood in
zijn vaandel heeft. Door de een als
voorvechter voor de kleine man
op handen gedragen, door de
ander voor 't leven bestempeld als
een fanate gif spuiter die er een
heidens genoegen in schept te
schoppen naar iedere andersden
kende die in z'n buurt komt.
Ik kan in het theater met het
stralendste gezicht de vreselijkste
dingen zeggen", spreekt Van de
Merwe monter. "Ik wind er geen
doekjes om. Waarom zou ik? Dat
doet het kapitaal toch ook niet?"
Nou, stralend gezicht..J3e normale
trekken van Van de Merwe hebben
meestal dat verongelijkte van de
schooljongen die na voor de derde
keer te laat te zijn thuisgekomen
van de ijsbaan verder schaatsplezier
door vader is ontzegd.
Het imago van Jaap is allesbehalve
vrolijk. Hij: "Ik ben eeuwig in de
weer voor de onderhoud, ik wil
kwijt wat ik kwijt wil ,niet meer. Je
moet het niet erger maken dan no
dig is. Dat men mij over het alge
meen niet zo aardig vindt... vroeger
trok ik me dat erg aan. Je voelt Je
een eenling. Ik ben een van die
mensen die over de maatschappij
een beetje zijn eigen gedachte pro
beert in te brengen. En het is pas
genoeg als iedereen het met me
eens is, als iedereen ziet dat ik ge
lijk heb".
Het seizoen 1974/1975 zal Jaap van
de Merwe (49) op twee manieren in
het theater brengen. Als auteur van
"Jungle Opera", een musical op ba
sis van het middeleeuwse dierenepos
over Reinaert de Vos, door de Nieu
we Komedie op het repertoire geno-
En als pappie van een groep die
,,'t Oproer kraait", een programma
dat drie Jaar te volgen was op de
Vara-radio (later ook op televisie),
naar het podium zal overhevelen.
"Aan "Jungle Opera" ben ik Jaren
bezig geweest, vertelt Van de Mer
we. Ik heb, geloof ik, wel tien ver
sies gemaakt. Steeds weer verande
ringen. Waarom? Omdat ik het re
sultaat zélf niet goed vond. De me
ning van anderen interesseert me
niet. Als ik iets goed vind verander
ik geen woord meer."
"Ik had een opdracht voor een stuk
voor de toneelgroep Centrum. Toen
het klaar was zei artistiek leider
Peter Oosthoek dat hij het voor
tweederde met de tekst eens was, of
ik de rest niet zus of zo kon wijzi
gen. Je kunt voor mij de boom in,
zei ik. Wat jij wilt. wil ik niet. Ik
ben eigenwijs genoeg om te denken
dat ik het beter weet. Als Je het
stuk zo niet wilt hebben, nou, dan
speel Je het niet'.
"Anderhalf, twee Jaar geleden was
ik met "Jungle Opera" in het sta
dium van "ik weet het niet meer".
Ad Odijk van het Groot Limburgs
Toneel is toen gaan duwen. Je
moet, Je moét het afmaken, zei hij.
Ik dacht: Ad is tenslotte niet hele
maal gek. Uiteindelijk een laatste
krachtsinspanning en toen was het
wel goed, "Jungle Opera" was klaar.
En dan? Het GLT kon het niet
spelen. Theater ook niet, Glo-
be...Ton Lutz, met die man kon ik
geen aansluiting vinden... Centrum-
Peter Oosthoek wilde wel maar
vijftig procent van het gezelschap
was tegen. Ben Bos, de dramaturg
van de Nieuwe Komedie zag het
helemaal. Hij katalyseerde een hoe
veelheid enthousiasme bij het gezel
schap en bij regisseur Eric Oost
hoek en het was voor mekaar".
De musical „Junge Opera". De po
litieke musical "Jungle Opera", ver
betert Van de Merwe. „Dat politieke
is al in het middeleeuwse verhaal
verdoezeld. Reinaert wordt altijd
voorgesteld als de geestige figuur,
als de vermakelijke vrijbuiter. Dat
is ie niet".
Het is meneer Unilever of meneer
IBM. Een opvreter. Géén barbaar.
Degenen die de economische machts
posities hebben zijn geen barbaren.
Dat zijn altijd vriendelijke mensen
in goed gesneden pakken. Cuwaert
de Haas, dat is een van de slacht
offers van Reinaert. Cuwaert, het
prototype van de gewone man, die
denkt: ik kan het wel rooien als we
maar solidair ziin".
OPROER
Over de "Oproer"-produktie is op
dit moment nog weinig te vertellen,
zegt Van de Merwe. "Ik ben ijverig
bezig met maken, het Is voor mij
eigenlijk nog een even groot raadsel
als voor de medewerkers (os. Nelly
Frijda, Loes Vos, Cor van Rijn
en Marius Monkau). In oktober
starten we in De Brakke Grond in
Amsterdam, daarna onder meer
Piccolo en HOT, in totaal veertig
voorstellingen".
"Het wordt een theaterstuk, een
vrolijke guerrilla, met zowel cabaret
als rechttoe-rechtaan-elementen.
Uiteraard is deze produktie niet iets
als een kopie van het succesvolle
programma van rebelse liedjes dat
we voor de VARA deden. Misschien
kan het een poging worden om het
theater een stukje verder te hel
pen."
Vragen Van de Merwe of het toe
vallig ook geen commercieel door
borduren is op het door hem- uit
stekend- samengestelde boek over
het proletariërslied in Nederland en
Vlaanderen, "Gij zijt kanalje heeft
men ons verweten", dat onlangs
uitkwam en waarvan de eerste op
lage (12.000 exemplaren!) inmiddels
is uitverkocht.
"We krijgen geen subsidie,
ciële redenen spelen natuurlijk een
beetje mee. Maar, dat ik dit ga
doen omdat het boek er zo lekker
intippeltnee.
dam. De Toneelraad van die stad
vroeg per advertentie om mensen
die het komend seizoen het toneel
aanbod in vooral de sector „kleine
zaal" zouden willen verzorgen. Was
dat niets voor Van de Merwe?
HijIk zou best een gezelschap wil
len vormen om - op hedendaagse
voet- een soort volkstoneel te. bren
gen. Hoe? Ik kan geen recept ge
ven, ik voel me niet de Heijermans
van deze tijd. Men moet mijn op
merkingen voor gratuite nemen.
Men gelooft me wel of men gelooft
me niet."
"Ik zou stukken willen zien, maken,
produceren, met de gedachte: dit
kan een half jaar in Carré staan.
Ja, in Carré, al het toptheater zou
tenslotte op Amsterdam geconcen
treerd moeten worden
-Ar KRO's „VoetbaUcwis" neemt
dinsdag 23 Juli afscheid van de twee
voetballende Johanmen. Zoweü Cruijff
als Neeskens worden voor hun ver
trek naar Spanje uitgewuifd
In de laaJtóte aflevering van „De
Voetbalkwis", dinsdag 30 juli, wor
den nogmaals alle doelpunten uit
het Wereldkampioenschap Voetbal
herhaald. Dait betekent 92 maal
.goal". De programma's wonden op
dinsdagavond om 19.05 uur via Ne
derland II uitgevonden.
L
1)
Sugar baby love, Rubeibtes
Sparks
21.
(14)
You make me feer brand-
2.
2)
Love of live, Earth Fine
12.
(10)
Fly away little Paraquayo,
neiw. Stylistics
3.
3>
OH. Chicago, Resonance
George Baker
22.
(24)
Tonight, Tony Sherman
4.
8)
The night Chicago died,
13.
5)
De tamme boerenzoon,
23.
(27)
Am abend kommen die
Paper Lace
André van Duin
Traume, Imca Marina
5.
7)
Music in the air, US
14.
(19)
Ah l'amore. Mouth
24.
Bangin' man. Slede
6.
6)
Emma, Hot Chocola&e
McNeal
25.
(17)
Heimwee naar Marokko,
7.
9)
Band on the run.
15.
(28)
Robbie, Peter Koelewijn
De Piraten
Paul McCartney
16.
(23)
Och I do* Lynsey de Paul
26.
(22)
I love you, Larry Colbton
8.
4)
Die goede oude tijd,
17.
(26)
Papa was a poor man.
27.
Hello summertime,
Gerard Cox
Jack Jearsey
Bobby GcJldsbaro
9.
(21)
Let your hadr hang down,
18.
(18)
Ddie sonne geht auf.
28.
In olid Mexico,
Catapult
Fretdldy Breok
Nick McKenzne
10.
(12)
Rock the boait.
19.
(25)
If you go away, Terry Jacks
29.
(29)
Hold her tight,
Hues Corporation
20.
(20)
Trioo tri co tra,
The Osmonds
11.
(11)
This town ain't bag enough.
Tony y los Santos
30.
Evtidenltly, Waily Tax
EMOTIE
"Volkstoneel, zei ik. Mensen hebben
altijd het idee dat theater wat in
tellectualistisch moet zijn. Beppie
Nooy, Rooie Sien, vijftienhonderd
voorstellingen, nu in 1974 kun Je Je
afvragen wat het geheim is geweest
van Marius Spree en van Bouber.
Waarom Laboratoriumtheater met
zevenentwintig dubbele bodems?
Theater is een kwestie van emotie
overbrengen, niet van intellect".
WDR: 18.00 (K) Nieuws uit
Noordrijn-Westfalen. 18.05 (K) Voor
de kinderen. 18.15 (K) Dr Ma
(K) Journaal. 20.15 (K) Beeldenult
de wetenschap. 21.00 (K) Los Angeles
1937, misdaadfilm. 21.45 (K) Discus
sieprogramma. 22.30 (K)
kommentaar en weerbericht.
18.25 (K) UDTI
DUITSLAND II
18.25 (K) Hier kocht der Chef. 19.00
(K) Journaal. 19.30 (K.) DaJi-DalL
vragenspel. 21.00 (K) Journaal. 21.15
(K) kontrovers. 22.00 (K) Kunstpro
gramma. 22.45 (K) Journaal.
NEDERLAND I
18.25 Reportage Tour de France (NOS)
18.45 Fabeltjeskrant (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Camping '74 gevarieerd programma uit Lemmer (EO)
20.00 Journaal (NOS)
20.21 Camping '74 (EO)
22.00 De man achter de film (VPRO)
In deze aflevering van de Amerikaanse serie „Men who
made the movies" een portret van Alfred Hitchcock.
Men ziet ook een groot aantal fragmenten van Hitch-
cock-films.
23.10 Jounaaï (NOS)
NEDERLAND II
18.45 Fabeltjeskrant (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Ver van de bewoonde wereld Ma to Grosso (2),
documentaire-serie (AVRO)
20.00 Journaal (NOS)
20.21 Botsing, tv-film (AVRO)
De Zweedse televisiefilm volgt een aantal mensen dat
betrokken is geweest by een (ernstig) auto-ongeiuk.
21.40 AVRO's Sportpanorama: Olympische Spelen 1972,
München (2) (AVRO)
22.45 Journaal (NOS)
Kon ik dinsdag berichten over
een filmpje met een origineel
onderwerp, te weten het Engel
se genootschap voor industriële
archeologie, waaraan ik de
wans vastknoopte dat iets der
gelijks ook zo snel mogelijk in
Nederland verwezenlijkt zou
worden, vandaag kan ik u mel
den dat de Stoomwalsenclub
Nederland (blijkens een repor
tage in van gewest tot gewest)
momenteel zijn lustrum viert.
Zelden is een van mijn wensen
zo snel in vervulling gegaan,
de vervulling kwam in dit ge
val zelfs vijf Jaar eerder dan
de wens. Wat natuurlijk niet
wegneemt dat zo'n genootschap
voor industriële archeologie als
in Engeland functioneert, van
verder strekkende betekenis is
daa een stoomwalsenclub.
In panoramiek zagen we
woensdag een korte film over
dove en doofstomme kinderen
in üe Dusitschool in Bangkok,
dezelfde school waarover sa
mensteller Bob Use hi al weer
enkele Jaren geleden een prijs
winnende radiodocumentaire
maakte. Dankzij grote doortas
tendheid en het schrijven met
een snelheid die alleen buiten
de bebouwde kom gesanctio
neerd pleegt te worden, was ik
nog net in staat het gironum
mer voor u te noteren, voordat
dit weer in de vergetelheid van
Hilversum wegzonk. U kunt uw
geld voor de Dusitschool stor
ten op de Helen Keiler Stich
ting, giro 2895692.
Ik vraag mij weieens af waar
om zulke programma's eigenlijk
gemaakt worden? Als ik bij
mezelf te raden ga, zou ik zeg
gen: in de eerste plaats voor
de kijkers, die op die manier
weer iets meer te weten komen
over Thailand, dan via de serie
„Anna en de koning van
Siam", en die daardoor boven
dien weer eens met de gerust
stellende gedachte geconfron
teerd worden, dat andere men
sen en andere kinderen het
nog heel wat beroerder hebben
dan zij zelf. In de tweede
plaats voor de dove en doof
stomme kinderen op die school,
omdat zij langs deze weg (via
via) misschien meer begrip
voor hun situatie weten te
wakken bij hun eigen regering
en landgenoten, en ook omdat
de mensen in het verre en rij
ke westen wellicht bereid zul
len zijn voor het goede doel
geld te storten, als zij eenmaal
met eigen ogen hebben gezien
dat het goed besteed wordt.
Ik vind beide motieven bijzon
der honorabel en ik Juich het
dan ook toe dat speciaal voor
het vervullen van zowel reden
één als reden twee een expedi
tie (onder regie van Rudolf
Spoor) werd uitgerust die naar
Bangkok afreisde, alles filmde,
de film monteerde, aankondig
de, afdraaide en kijkers trok.
Waarmee dan meteen aan het
eerste motief (een film voor de
kijkers) was voldaan.
Maar dan gebeurt er (dikwijls)
iets merkwaardigs. Zodra het
tweede motief (ter wille van de
kinieren, dus van het goede
doel) geëffectueerd moet wor
den, dus zodra het gironummer
getoond moet worden, vergeet
mei de vele honderden man
uren die al in de produktie ge
stoken zijn en gaat men be
knibbelen op enkele seconden
zendtijd. Het gironummer ver
schijnt in beeld, dankzij het
feit dat ik criticus ben heb ik
toevallig een ballpoint bij de
nand alsmede papier, ik sta
bliksemsnel op, pak mijn ball
point van tafel, grijp het pe-
piar, met mijn ogen strak op
het scherm gericht zeg ik de
cijfers van de girorekening
hardop terwijl ik ze op tast op
net papier noteer (want als ik
ev2n mijn ogen afwend raak ik
de draad weer kwijt), en nog
Juist voor het sluiten van de
mi^kt heb ik de boodschap
weten op te schrijven
Andere mensen, die hun pen
uit de la of uit hun colbertjas
je moeten pakken, of zo gauw
geen papiertje bij de hand
hebben, of toevallig net last
van een slapend been, kunnen
nog zo van goede wil zijn,
maar zij staan toch machteloos
tegen de Hllversumse haast:
bij 289... moeten zij al afha
ken. Ik* stel daarom voor dat
minister Van Doorn alle om-
roeoverenigingen een uur extra
zendtijd per Jaar aanbiedt, die
zij echter verplicht zijn te be
nutten voor het enkele minu
ten langer tonen van alle hu
mane gironummers die van
de omroepbladen uiteraard niet
NICO SCHEEPMAKER
DONDERDAG 18 JULI
HILVERSUM I
18.00 Nieuws. 18.11 Radiojournaal.
18.20 (S) lichte orgelmuziek, lkor;
.30 Kleur: informatie over kerk en
samenleving. NCRV: 19.00 (S) Leger
ides Heilskwartier. 19.15 De kerk
de landbouw. NOS: 12.40
België
„jetrur
hedendaagse muziek. 14.30 Blik op
derde wereld. 14.45 Blik op Europa.
15.00 Zoeklicht op Nederland: repor-
muzlekprogramma. 21.55 (S) klassie-
commentaren
muziek. 16.00 Nieuws.) Humanistich
Verbond: 16.45 Laat Je niks
wijsmaken. VPRO: 17.00 VPRO-Vrij
dag: magazine. 17.55 Mededelingen.
23.05 (S) Rotterdams Filharmonisch Wooró. 7.07 (S) Badinerie: klassieke
Orkest met solist: klassieke muziek. - - -
23.55-24.00 Nieuws.
GRAVE De vereniging het ge
sproken weekblad „De Band" in
Grave gaat een gesproken radio- en
tv-gids voor blinden uitgeven. De
vereniging heeft hiervoor per 1 au
gustus toestemming gekregen van
alle bij de NOS aangesloten omroep,
organisaties.
Het nieuwe blad wordit In hoofd
zaak uitgebracht op compaotcassetote
en brengt dagelijks radioprogram
ma's, gesplitst in deden van ongeveer
twee uur, telkens van Hilversum I, II
in. Ook de tv-programma's van
Nederland I en n worden vermeld.
Bovendien zullen bij belangrijke en
interessante uitzendingen toelichtin
gen worden gegeven.
„De Band" gaf reeds een gilds uit
in brailleschrift, maar volgens de
vereniging beheersen veel visueeü ge
handicapten d'ilt schrift nilet, terwijl
het voor andere gehandicapte abon
nees niet mogelijk is informatie over
radio en tv te krijgen zonder hulp
van derden.
vrije
(S) Tijd
muziek ln
Nieuws. 18.41
Wereldpanorama. 18.53 Zojuist van
schenen: nieuwe boeken. AVRO:' 19.00
Trefpunt -Knipperlicht Special: tips
voor watersporters. 19.30 (S) 1000
Jaar IJslandse Muziek. NOS: 19.50
Den Haag vandaag. AVRO: 20.00
Nieuws. 20.05 Radiojournaal. 20.10 (S)
Ariadne auf Naxos, opera van Richard
Strauss, uitgevoerd door een Neder
lands ensemble met solisten. 22.20 (8)
Klassieke gitaarmuziek. 22.35 Dat zit
goed fout: een korte ludleke-culturele
happening. 22.55 (S) Dichter bij de
muziek: nieuwe liedjes, chansons of
songs. 23.20 (S) Essay: een progra
over kunst wordt
doorgepraat. 23.50 Radiojournaal.
23-55-24.00 Nieuws.
nastiek voor de hulsvrouw. 8.46
de kinderen. 9.00 Moeders wil ls wet
ln vakantiesfeer. 10.00 (S) Aubade:
klassieke muziek. (Om 10.30 Nieuws.)
11.00 Gebakjes en een Beter leven -
verhalen van wel en wee. 11.55
Mededelingen. 12.00 (S) Van twaalf
tot twee pauzeprogramma met o.m.
om 12.23 Wij van het land; 12.26
Mededelingen: 12.30 Nieuws. 12.41
Echo en 13.00 Raden maar.... 14.00
(S) Holiday Interlokaal: vakantiepro
gramma met om 15.30 Nieuws. 17.00
(S) Country and western muziek.
17.30 Nieuws. 17.32 Echo.
HILVERSUM III
7.02 (8) Gospel sound. 8.02 (8)
Tussen thee
10.08 (S) De
19.02 (S) Drie loopt achter. 20.02 (S)
Poster. 21.02 (S) Sesjun: Jazz en
blues, live. 22.02 (S) De Hugo van
Gelderen Show met Nederlandstalige
Top Tien. 23.02 (S) Tros-Sport-Tljd -
VRIJDAG 19 JULI 1974
HILVERSUM I
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtendgym
nastiek. 7.20 tS) Dag
Barend. 13.03 tS) Drie
middag: Ontroerend goed. NOS: 14 03
Popkontakt I: De Meurders methode.
NEDERLAND I
NOS: 18.26 (K) Reportage Tour de
France. 18.45 (K) Fabeltjeskrant. 18.55
(K) Journ. NCRV: 19.05 (K) NCRV-
Poppenkast. 19.30 (K) De Jonkvrouw
van Avignon, tv-serle. NOS: 20.00 (K)
Journ. NCRV: 20.21 (K) Flash Back:
licht
<S) Klassieke pianomuziek.
NOS: 9.20 Wat heeft dat kind?.
In Manilla worden deze week allerlei activiteiten ontplooid, die verband houden met de Miss Universe
verkiezingen. Een aantal meisjes maakt hier een ritje in een vrolijk beschilderd busje. V.l.n.r. Miss
Maleisië, Miss Bahama, Miss Finland, Miss Griekenland, Miss Honduras en Miss Verenigde Staten.
Nieuws. 11.03-11.05 Radiojournaal.
NOS: 22.65-23.00 (K) Jour
naal.
NEDERLAND II
NOS: ld.45 (K) Fabeltjeskrant. 18.55
(K) Journ. TROS: 19.05 (K) De Wal
ts, tv-serle. NOS: 20.00 (K) Journ.
Zomer '74: amuse-
21.20 (K) De F.B.I.,
TROS: 20.21 (K) Zomer
detectiveserie. 22.16 (K) Wordt
geholpen?, tv-serle. IKOR: 22.50 (K)
Les CamlBards, film (dl. 1). NOS:
23.45-23.50 (K) Journaal.
