Bergman
Ik wil zo gr
aag iets
van mijn ge
luk aan
anaeren got
'Oil
ZATERDAG 8 JUNI 1974
LONDEN Ze had ruim voor
de oorlog reeds In elf Zweedse
films gespeeld voordat de we
reld haar goed leerde kennen,
als Ingrid Bergman, de Zweedse,
die de naam had koel te zijn.
Hollywood bracht haar interna
tionale stardom, maar ook groot
verdriet. In de jaren vijftig ver
guisde het Amerikaanse publiek
Ingrid Bergman, omdat ze iets
deed dat niet klopte met haar
mythe een soort schoonzusje
van de Heilige Maagd te zijn. Ze
kreeg een kind van de Italiaan
se regisseur Roberto Rosselini,
nog voordat haar eerste huwe
lijk officieel was ontbonden.
Ingrid Bergman is nu grootmoe
der. Over twee weken wordt
haar kleinzoon Justin een Jaar.
Daar is ze meer verrukt van
dan van de film die ze nu met
vele andere sterren aan het ma
ken is ten zuidwesten van Lon
den in een bloedhete studio, hoe
wel ze het met evenveel over
gave doet. Ze denkt nog niet aan
stoppen zo lang ze zal worden
gevraagd en vindt het na veer
tig Jaar nog altijd leuk om op
straat herkend te worden.
j-m /-| -msm /V/1 /ft
a- BOREHAMWOOD „Ik word oud. Zondagavond keek ik
op de televisie naar "Onder de kreeftskeerkring" van Hitch
cock, uit 1949, waarin ik zelf speelde. En ik wist werkelijk niet
meer hoe de plot was. Steeds dacht ik: nu moet ik toch die deur
jd j openzetten? Of: nu loop ik toch hard weg? Maar ik was voort
durend zelf verrast. Dat was voor mij zo'n wonderlijke erva-
ring. Uiteindelijk heb ik maanden achtereen op de set
gestaan om die film te majten". Ingrid Bergman lacht op de
manier die haar wereldberoemd maakte. De glimlach van een
soort eeuwig au-pair-meisje.
We zitten in haar eenvoudige kleed
kamers op de eerste etage van ae
?n Borehamwood-studio's, ongeveer tien
i mill ten zuidwesten van de Britse
i hoofdstad. Ze is zorgvuldig ge
schminkt, wat haar rimpels niet ge
heel verbergt.
Ze draagt een enigszins
flodderige rok met daarop een ruim
zittende blouse.
"Het is een beetje armoedig maar
ik ben in de film dan ook een
st-aatarme zendelinge. U vindt het
I niet erg als ik even mijn slippers
j aantrek? Die schoenen knellen zo".
I Ze steekt een sigaret op en neemt
haar bezoeker vliegensvlug van top
tot teen op en glimlacht vervolgens
verontschuldigend.
Door Ton
Ton Schuurmans
Ze vertelt een paar maal in
Nederland te zijn geweer: Bij de
première van My fair iady en twee
Jaar jeleden met haar zoon Robert
of de Rembrandt-tentoonstelling in
Amsterdam. „Er stond zo'n lange rij,
dat ik op het punt stond het maar
op te geven. Toen kwam er een
aardige man, die zei: „Mevrouw
Bergman, we maken voor u een
I uitzondering, komt u maar".
„Daar zit ze", had de Juffrouw van
de persafdeling van de studio
gezegd. "Recht vooruitkijkend door
I de coupédeur. Tussen Sean Conns-
ry en Anthony Perkins in. Ziet u
i ze? U zult bemerken hoe aardig ze
is Ze is heel gewoon. Ze verwacht
u. Ze had hier al moeten zijn, maar
Sydney Lumet (de regisseur» heeft
ze net allemaal op de set
teruggeroepen,
i Tony Armstrong Jones (de echtge-
noot van de Britse prinses
I Margaret) wilde foto's maken en hij
kon niet op een ander tijdstip. Dat
is het voordeel als Je met een
prinses getrouwd bent".
De immense filmhal is herschapen
in een sneeuwlandschap. In het
midden een bedrieglijk echte
Pullman-trein, tenminste
partiment daarvan. Een kant van
de trein is open om het filmen te
I vergemakkelijken. He» is voor de
film "Moord in de Orient Express"
naar het gelijknamige boek van
Agatha Christie.
I De beroemde schrijfster heeft
jarenlang geweigerd de filmrechten
I voor dit boek te verkopen, ondanks
krankzinnig hoge aanbiedingen. De
literaire integriteit van de producers
John Brabourne en Richard Good
win deed haar tenslotte voor hun
aanbod bezwijken Aan de film
werken behalve Ingrid Bergman, die
de rol van een Zweedse zendelinge
speelt, Sean Connery, Vanessa
Redgrave, Richard Widmark, Mi
chael York, Jacqueline Bisset,
Anthony Perkins en Lauren Bacall
mee. Ze zitten allemaal in de
coupé.
Terwfjl Tony Armstrong Jones
fotografeert, praat regisseur Lumet
aan een stuk door. Het is een kleine
driftig aandoende man, waarvan
groot gezag uitgaat. Hij draagt net
als Tony Armstrong Jones een
spijkerpak, alleen dat van de man
van prinses Margaret is keurig
geperst.
Dan klinkt een doordringend gebel.
De enorme studiodeuren rollen van
boven naar beneden. Het wordt
gloeiend heet. De camera's lopen.
Plotseling leeft de set. Er is
geroezemoes. Iedereen praat door
elkaar.
Albert Finney, die de rol van de
beroemde Belgische detective Hercu-
le Poirot speelt, maant om stilte.
Dan zegt Ingrid Bergman: „God
heeft gezegd, gij zult niet doden".
Dezelfde scene wordt acht keer
opgenomen. Dan gaat de bel weer
Blosjes
Als Ingrid Bergman plotseling naast
me staat, zie ik dat ze blosjes op
haar wangen heeft. Ze zoekt naar
het klapstoeltje met naar naam.
„Laten we maar naar boven gaan,
daar is het rustiger", stelt ze voor.
Het klinkt heel moederlijk. Ze geeft
me een arm. Ze is veel groter dan
ik dacht. Ze lacht, mijn gedachte
radend. „Bogart en Boyer hadden in
liefdesscenes met mij altijd een
krukje nodig".
Op weg naar boven: 'Dit is de
heetste set die ik ooit heb
meegemaakt. De sneeuw weerkaatste
het licht. We zitten in -sen kleine
ruimte en bovendien nog onder een
dak. Maar het is zo leuk met de
collega's. Vooral tijdens de lunches.
We hebben zo'n plezier. Er zijn geen
spanningen. Alles loopt op rolletjes".
>- Verjaardag
Ingrid Bergman tijdens de opnamen van "Moord in Orient Express".
In haar kleedkamer: „Komt u heus
alleen voor mij? Ik heb maar een
klein aandeel in deze turn. Ovei
twee weken ben ik al klaar. Dan ga
ik eerst naar Parijs en vervolgens
naar New York voor de verjaardag'
van mijn kleinzoon Justin (Ingrid
Bergmans vader heette Justus). Hij
wordt een Jaar. Ik wil hem helemaal
volgen op zijn weg. Hij moet een
gelukkige Jeugd hebben.
Mijn dochter Pia en ik kunnen het
enorm goed met elkaar vinden. Ze
heeft een programma bij een van de
Amerikaanse televisiestations. Ze zei
vroeger wel eens tegen me dat ze
het zo vervelend vond altijd
geïntroduceerd te worden als Pia.
de dochter van Ingrid Bergman, en
nooit als Pia Lindstrom (de naam
van Ingrid Bergmans eerste man, de
Zweedse arts Peter Lindstrom.)
Als ik nu in de States kom word ik,
bij wijze van spreken, voorgesteld
als de moeder van Pia Lindstrom, zo
bekend is haar programma.
U heeft een meer dan bijzondere
relatie met Pia?
„Hoezo?" (ernstig kijkend, op haar
hoede).
Blieven
U heeft haar Jarenlang niet mogen
zien van uw eerste echtgenoot.
Ingrid Bergman: „Dat is een van de
naarste perioden uit mijn leven
geweest. Ik heb haar inderdaad in
acht Jaar niet gezien. Ik kreeg zelfs
geen foto's. In het begin belde ik
haar op, waar ik ook ter wereld was.
Maar op het laatst kon ik het niet
meer. Steeds als ik haar stemmetje
hoorde, zag ik haar staan in d'r
nachtjapon en kon niets zeggen. Dat
was vreselijk (Ze wacht even) en
dan hoorde ik Pia zeggen: ik geloof
dat mama heeft opgehangen.
Daarom heb ik haar later uitslui
tend alleen geschreven. Elke week
lange brieven".
U doet veel voor weeskinderen.
Heeft dat iets te maken met, laten
we zeggen, een soort schuldgevoel,
omdat u, door wat voor oorzaak dan
ook, minder tijd aan uw eigen
kinderen heeft kunnen besteden?
Ingrid Bergman (fel)„Nee, dat
heeft er niets mee te maken. Ik
houd van kinderen. Ik vind het
verschrikkelijk als kinderen geen
toekomst hebben, zoals in Vietnam.
Ik ben bijvoorbeeld op Formosa
geweest. Ik heb er vrijwel geen
droge ogen gehad. En dat soort
kinderen wil ik proberen te helpen.
Daarom ben ik altijd bereid op te
treden in liefdadigheidsvoorstellin
gen, kindertehuizen te openen,
lezingen te houden enzovoorts
Ik heb zelf een gelukkige Jeugd
gehad, ik heb car-iére mrgen
maken, ik heb veel geld verdiend en
ik ben gelukkig. En ik wil zo graag
iets van dat geluk geven aan
mensen die ongelukkig zijn, zeker
als het kinderen zijn".
Hard
Ze schikt iets aan haar rok. „Het is
tegenwoordig allemaal zo hard. Het
lijkt wel of er geen liefde meer mag
zijn. Neem de filmindustrie. Nu ik
niet meer in Londen speel (ze is net
gestopt met Somerset Maughams
„The constant wife" waarin ze in een
Londens theater acht maanden lang
de hoofdrol speelde) heb ik 's avonds
vaak tijd om wat te wandelen. Ik
houd er van in West End naar de
drukte te kijken. Het is me
opgevallen dat er geen vrouwelijke
hoofdrollen meer zijn, tenminste
geen echte.
Als Je bijvoorbeeld op Leicester
Square om je heen kjjfot en
hetzelfde geldt voor Piccadilly
Circus zie je de aankondigingen:
Lee Marvin met Anthony Quinn,
Jean Paul Belmondo en Sean
Connery of Steve McQueen en
Dustin Hoffman.
Grote vrouwenrollen zijn er niet
meer, niet voor Jonge actrices, laat
staan voor mij die in de vijftig is
(Ingrid Bergman is 58 Jaar).
Daarbij komt natuurlijk dat ik
bepaalde rollen niet zou kunnen
spelen.
En ik weiger films te doen die
gewelddadig zijn of pervers. Ik zou
niet willen dat mijn kinderen zich
voor mij zouden moeten schamen.
Gelukkig kan ik het me financieel
veroorloven aanbiedingen af te
slaan. Ik weet niet wat ik gedaan
zou hebben als ik honger zou
hebben geleden".
Bijvoorbeeld een rol in The
Exorcist?
„Dat nooit. Die film is verschrikke
lijk. In één woord. Ik neb hem
niet gezien, laat ik er dat
onmiddellijk bij zeggen en ik weiger
te gaan kijken al word ik honderd.
De enige bedoeling van deze fii-n is
volgens mij geweest om te schokken.
Nog verder gaan kun Je geioof ik
niet. De bodem van de put is
bereikt. Wellicht is dat een gunstig
teken. Er komt weer belangstelling
voor de romantiek. Het is in dit
geval opvallend dat het succes van
The Exorcist en The great Gatsby
even groot is. Ik denk dat de
romantische films weer terugkomen
(lachend), maar voor mij zal het
wel te laat zijn".
Revolutie
Ingrid Bergman filmt sinds haar
zeventiende jaar. In 1939, nadat zij
in haar vaderland Zweden in twee
Jaar tijd in elf films had gespeeld
maakte ze haar debuut in Holly
wood in „Vlucht naar het geluk".
Haar tegenspeler was de legendaii-
sche Leslie Howard, die zo klein was
dat er steeds een trapje werd
gebruikt als hij Ingrid moest kussen.
De carrière van Ingrid Bergman is
eigenlijk verdeeld in drie periodes.
De tien Jaar die zij in Hollywood
doorbracht (gemiddeld twee a drie
films per jaar), de Italiaanse
periode, toen zij films maakte onder
leiding van de beroemde Italiaanse
regisseur en Ingrids tweede echtge
noot Roberto Rosselini en de derde
periode die van nu. waarin zij
volledig kosmopolitisch is geworden.
Zij treedt als theater-actrice op in
de Verenigde Staten, Londen en
Parijs, maakt af en toe een film en
woont dan hier en dan daar.
Het meest stormachtig zijn zonde,
twijfel de tien Jaar in Amerika
geweest. Er brak bijna een revolutie
uit onder de Amerikaanse huiswou
wen toen bekend werd het
was in 1950 dat zij een
verhouding had met Roberto Rosse
lini en van hem een kind
verwachtte nog voordat haar
huwelijk met haar eerste echtge
noot, dokter Peter Lindstrom was
ontbonden.
Ingrid Bergman, het idool van
zuiverheid voor het Amerikaanse
volk, de non uit The Bells of St.
Mary's, de maagd in Jeanne d'Arc,
was van haar voetstuk gevallen.
De protesten liepen hoog op. Een
Amerikaanse senator beschreef haar
zelfs „als een grote macht van het
kwaad".
Ongelukkig
Ingrid Bergman: „Het is allemaal zo
lang geleden. Nu denken de mensen
er anders over. Ik was in die tijd
vaak ongelukkig, vooral omdat zelfs
de Zweedse pers me afkraakte".
Toen ze na zes Jaar voor het ?erst
weer terugkeerde in Los Angeles
stapte zU tijdens een première
doodzenuwachtig het toneel od en
verwachtte te worden uitgefloten.
Wat er gebeurde vertelde ze aan een
journalist van 'n Brits zondagsblad:
"Alle vrienden die :k in
Hollywood had gehad zaten in de
zaal. Ik zal het nooit vergeten. Het
applaus hield maar niet op. Het leek
alsof iedereen extra aardig voor me
wilde zijn om dat wat er was
gebeurd goed te maken. Toen het
applaus eindelijk over was kon ik
geen woord uitbrengen. De souffleur
schreeuwde zowat naar me. Maar
het enige waar ik aan dacht was: ik
moet niet huilen, ik moet niet
huilen".
Stoppen?
Ingrid Bergman: "Nee hoor. Waar
om trouwens? Zo lang als ze me
nog op de set willen hebben zal ik
blijven spelen. Ik neem wel grotere
vakanties dan vroeger.
Bent u in het algemeen gevoelig
voor de mening van critici?
Ingrid Bergman: „Natuurlijk lees ik
ze. Maar ik hoef niet meer zo nodig
carrière te maken. Een mens heeft
eens genoeg, tenminste ik wel. Ik
vind het leuk om te filmen, zoals nu
en alle collega's weer te zien. Wat
dat betreft is filmen veel leuker dan
theater.
Je hebt uren de tijd om met elkaar
te praten over alles en nog wat. En
verder vind ik mijn kinderen het
allerbelangrijkste wat er bestaat Ze
hebben het vaak moeilijk gehad,
hoewel ik altijd zoveel mogelijk
getracht heb ze bij me te houden en
te beschermen. Als ik er ooit mee op
zou houden weet ik nog niet waar ik
me definitief zal vestigen. Zweden is
mijn echte vaderland niet meer,
hoewel er een klein stil eilandje ls
waar ik heel graag ben.
Maar ik zie me niet in Stockholm:
Ik vind het heerlijk om in Londen
te fietsen, in Parijs te winkelen en
in de States te worden herkend,
want ik ben nog altijd een beetje
ijdel".
Weer bij de set aangeland zie ik dat
ze haar slippers nog aan heeft, die
beslist niet passen bij de kleding
van de film, die in het begin van
deze eeuw speelt. Ik maak haar er
voorzichtig op attent.
Ze glimlacht goddelijk en zegt:
„Geeft niet, ik houd mijn benen wel
onder het tafeltje en misschien dat
de regisseur het niet ziet".
