Engelsen
verdeeld
over
Ulster
Portugezen in Afrika
weinig vechtlustig
Akkoord in MO
eerste stap
naar de vrede
Troepen blijven"
in vogelvlucht
Cliina en Maleisië
bereiken akkoord
in
LEIDSE SPAARBANK.
BELFAST (Reuter) Het terugtrekken van de Britse
«soldaten uit Noord-Ierland zou een „recept voor een ramp"
«zijn, verklaarde de Britse staatssecretaris voor Noord-Ier
land Merlyn Rees gisteren in een televisie-interview in Bel
fast. Rees nam krachtdadig stelling tegen toenemende druk
in Lzmdense politieke kringen voor een Brits „handen-af"
na de ineenstorting van het experiment met de gedeelde
/"acht van protestanten en katholieken in de provincie.
ê6m J™" rechtstreeks vanuit Londen wordt
eens dat de groei van het nationa- bestuurd
lisino in Noord-Ierland onmisken- Rees zei dat het beginsel van de
Sn J1, ?keningmwt gedeelde macht niet is mislukt en
worden gehouden, zowel als met de dat de toekomst niet hopeloos Is
toenemende wens in Engeland dat m Noord-Ierland Is Inmiddels na
men aoh maar helemaal terugtrekt, het beëindigen van de grote staking
„Als het bepleiten van terugtrek- en de betrekkelilke rast
kl .g betekent achterover te leunen volgde het geweld hervat. GistoS
«I.? w uit" werden door terroristen drie mensen
moorden rei Rees, „dan sal dat doodggesohoten, het Britse leger ar-
noott mijn politieke straatje zijn", resteerde een leider van hetIRA
Onder geen enkele omstandigheid en er werd
sou hij ren dergelijk beleid van het kaapt 8
afschuiven van verantwoordelijkheid lemand zei: „Het knokt mfc.
^>ldateIJ sohien bar cynisch, maar de toe-
>U J'5tand 18 weer normaal. Er wordt weer
vrijbrief gemoord, gebrand en gestolen. Vol-
rüke lid
Steel dat hij van zijn Noortf-Ier-
landpolitaek is teruggekomen en nu
vindt dat de regering een limiet moet
„«tellen aan het verblijf van de 17.000
Britse soldaten in Noord-Ierland,
ielfs als de datum niet wordt be
kendgemaakt.
Steel zei dat de ineenstorting van
het experiment van de gedeelde
imacht tussen katholieken en protes- Gouverneur staatsbank:
tan ten definitief is en het geen zin
heeft te proberen haar nieuw leven
In te blazen.
Wat nu gedaan moet worden,
meent hij, is het opnieuw trekken
van de grens tussen katholieken en
protestanten. Dat wordt een dure
scheiding tussen de bevolkingsgroe
pen, waaraan de Britse regering fi
nanciële hulp zou moeten geven.
De drie grote pohtieke partijen
van Engeland - socialisten.
en het terughalen
kunnen steunen. Het
hij, tot het afgeven v*\
de liberale partu D»vM misschien wel 100 miljoen pond ge-
kost aan verlies van produktie, ver-
De stakingen in Ulster zijn voorlopig opgeschort en het normale leven wordt voor zover mogelijk
weer normaal, ook in Belfast. Britse legereenheden ruimen beschermende zandzakken rond ben
zinestations weer op maar er wordt inmiddels ook al weer door extremisten gemoord in Belfast.
WEERSTAND VAN LEGER NEEMT SNEL AF
JOHANNESBURG (DPA) De Portugese soldaten in de in
toenemende mate door guerrillastrijders beheerste streken in
het noorden van Mozambique bieden nog maar weinig tegen
stand. Volgens plaatselijke berichten geven de Portugezen zon
der strijd het ene na het andere steunpunt oj5. Hun strijdlust
heeft een dieptepunt bereikt. Het aantal ziekmeldingen onder
de soldaten is met 40 procent toegenomen.
kopen en lonen, terwijl de schade
toegebracht aan het vertrouwen ln
de kansen op In
vesteringen in Noord-Ierland „on
herstelbaar" ls.
„Economie Israël
zeer slecht"
TEL AVIV Israël ls econo
misch gesproken zeer ziek en zal in
een ernstige crisis worden gestort
als de Verenigde Staten hun econo-
liberalen -hebben tot mlsche hulp staken of verminderen",
nu toe één lijn getrokken waar het zei de gouverneur van de Israëli-
Noord-Ierland betrof, maar de der- sche staatsbank. Mosje Sanbar.
tien liberale Lagerhuisleden komen „Als de Amerikaanse hulp min-
Een militaire woordvoerder zei
dat de soldaten niet langer bereid
zijn voor een onzekere zaak te eter
ven. Van de rond 60.00 Portugese mi
litairen in Mozambique hebben er
nog tussen de 5.000 en 10.000 con
tact met de partisanen. Ze schieten
echter alleen nog uit zelfverdediging.
De operatieve acties zijn gestaakt.
Verzetstrijders worden niet meer
vervolgd of opgespoord en hun steun
punten in de bossen worden met rust
gelaten.
De defensieve strijd van de Por
tugezen beperkt zich tot het econo-
Kranten duurder
in Italië
md
igang van
e kranten
>t 60 cent.
toestem-
op de ge
il vervoer,
listen ziet
3 een ge-
van klei
en heeft
i.
misch belangrijker en dichter be
volkte gebied tussen Beira en Vila
Pery, langs wegen en spoorlijnen
van betekenis. Aan deze linie willen de
militairen standhouden tot 'er een
politieke oplossing bereikt ls.
De berichten over het terugwijken
de front hebben de stemming bij de
blanke kolonisten niet verbeterd. Ve
len treffen voorbereidingen om him
bezittingen naar het moederland te
laten vervoeren. De burgervliegtui
gen zijn voor lange tijd volgeboekt.
In de pakhuizen bij de lucht- en zee
havens stapelt de bagage zich op.
Anderen zijn vastbesloten te blij
ven. Ze hebben zich tot de tanden toe
bewapend en hebben gedreigd zich
tot particuliere legers te verenigen.
Inmiddels heeft president Antonio
De Spinola het militaire toezicht op
de Portugese centrum-linkse regering
verzekerd door op 16 van de 21 ze
tels in de Raad van State militairen
te benoemen. De raad van State is
het hoogste adviescollege dat het
land kent.
Donderdag had De Spinola de
Raad al uitgebreid door 14 extra le
den te benoemen, onder wie negen
militairen.
De raad moet toezicht houden op de
regering en adviseert de president.
Tot de nieuwe leden behoort kolonel
Loao Almeida Bruno, hoofd van de
militaire staf van de president en
de voormalige medewerker van de
generaal toen deze nog bevelhebber
in Guinee-Blssao was.
Bruno was door de voormalige re
gering van Marcello Caetano gear
resteerd na een mislukte staats
greep in maart van dit Jaar.
Generaal De Spinola
Minister in ongenade De I
sche minister van Cultuur, Ye
rina Foertsewa, heeft geweige:
antwoorden op vragen van Jo
listen over een reprimande, d
vanwege de party zou hebbei
gelopen in verband met het mis
maken van staatsgelden.
Olieconcessies De Zuldvietn
se regering heeft concessies vo
winning van olie toegekend ai
Canadese en Japanese olier
schappijen, die daarvoor 34,4
Joen dollar aan premies aan de
Vietnamese regering hebben
taald.
LONDEN - Met de ondertekening
gisteren in Genève van de wa
penstilstand tussen Israël en Sy
rië is een eerste stap gezet op
weg naar een definitief bestand
Het zeer gezaghebbende interna
tionale instituut voor Strategische
Studies in Londen heeft in een
uitvoerig rapport een aantal kch-
tergronden van de oorlog belicht.
Zoals de rol van de Sovjet-Unie
en de Verenigde Staten, en het
effect dat de oorlog op deze twee
supermogendheden heeft gehad.
Volgens het rapport zouden bij
voorbeeld noch de Verenigde Sta
ten. noch de Sowjet-Unie lan
ger dan een paar uuï van tevoren
op de hoogte zijn geweest van de
gezamenlijke aanval van Egypte
en Syrië, aan het begin van de
oorlog. Beide mogendheden zou
den er vanuit zijn gegaan dat
Egypte zowel als Sryië militair te
zwak waren geworden, sinds de
Russen in Juli 1972 hun militaire
technici van materieel uit Egypte
hadden teruggetrokken en tot dan
weinig hadden gedaan om de Sy
rische strijdkrachten efficiënter
te maaken.
Uitvoerig gaat het rapport in
op de provocatie van de Sowjet-
Unie zich daadwerkelijk in de
oorlog te mengen, waarop presi
dent Nixon alle Amerikaanse troe
pen op 25 oktober in staat van pa
raatheid bracht. Zoals bekend gin
gen de Russen kort daarop ak
koord met het voorstel van de
Verenigde Naties (resolutie 340)
een VN-troepenmacht naar het
Midden-Oosten te zenden, waar
door een direkte confrontatie
tussen de twee supermachten
werd voorkomen. In het rapport
wordt de vraag gesteld waarom de
Sowjet-Unie op een betrekkelijk
laat tijdstip, gezien in het licht
van het verloop van de oorlog, zich
permitteerde een dergelijk ge
vaarlijke confrontatie uit te lok
ken.
In het algemeen stelt het rap
port, is Amerika, gedurende het
hele verloop van de oorlog, op de
meeste punten politiek sterker ge
weest, hoewel de Israëlische hou
ding daarbij van groot belang is
geweest. De Sowjet-Unie moest
voortdurend rekening houden met
de mogelijkheid van een unielate-
rale actie door de steeds zwakker
wordende posities van haar „bond
genoten" m het Midden-Oosten.
De sterkere Amerikaanse posi
tie zou, volgens het rapport, even
eens haar weerklank hebben ge
vonden bij de pogingen een diplo
matieke oplossing te bewerkstel
ligen voor de cirsis, iets wat voor
de Sowjet-autoriteiten de belang
rijkste les uit deze oorlog zou zijn
geweest.
In het rapport wordt een aantal
conclusies getrokken die te ma
ken hebben met het effect dat de
oorlog zal hebben op de toekom
stige relaties tussen de1 twee su
permachten.
1. De oorlog heeft duidelijk
aangetoond dat de wedijver om de
wereldhegemonie nog steeds even
groot is, ondanks (A) de overeen
komst tussen Brezjnew en Nixon
tijdens de topconferentie vorig
Jaar juni, (B) de wederzijdse po
gingen de oorlogvoerende partijen
Henry Kissinger
in december aan dé onderhande
lingstafel te kringen en (C) de
zorg waarmee Amerika en de
Sowjet-Unie hebben getracht de
onderhandelingen zo koel en zake
lijk mogelijk „e laten verlopen.
De opstellers van het rapport
menen dat de jongste crisis in
Amerika een zodanige schok
heeft veroorzaakt die ongetwijfeld
zal resulteren in een stuggere
houding ten opzichte van de Sov
jet-Unie.
2. Hoewel de oorlog de rol van de
supermogendheden in het Midden
-Oosten heeft vergroot, ls op
nieuw aangetoond hoe wisselval
lig en onstabiel hun invloed en de
daaruit voortvloeiende strategi
sche voordelen zijn. Zowel Ameri
ka als de Sowjet-Unie hebben het
in het verleden reeds gemerkt,
maar het is nog nooit zo sterk ge
bleken als in de afgelopen perio
de, in het bijzonder voor de Sow-
Jet-Unie tijdens de nasleep van
het conflict.
3. Het conflict ty het Midden-
ten heeft aangetoond dat de Ver
enigde Staten niet automatisch
kunnen rekenen op de steun van
zijn Europese bondgenoten als het
gaat om Sovjet-bedreigingen die
buiten het kader vallen van het
Europese bondgenootschap.
Ook is gebleken dat Amerika
niet automatisch kan rekenen op
het gebruik van militaire facul
teiten in NAVO-Europa in het ka
der van het haar toekomstige bui
tenlandse politiek.
Het belangrijkste effect van de
oorlog op de twee supermachten
moet volgens het rapport nog
blijken in het bijzonder waar het
gaat om het antwoord op de vraag
hoe groot zal in de toekomst de
waarde zijn van het gezamenlijke
plan om te streven naar ontspan
ning tussen Oost en West. Het
moet, volgens het rapport, als
een vaag teken worden be
schouwd dat reeds vier maanden
nadat Nixon en Brezjnew tot een
dergelijk streven hadden besloten
de twee supermachten reeds fron
taal tegenover elkaar stonden.
naar M.-Oosten
NEW YROK (DPA) —De Vei
ligheidsraad van de Verenigde Na
ties heeft secretaris-generaal Kurt
Waldheim officieel gemachtigd de
maatregelen te nemen die nodig zijn
voor de vorming van een VJ^.-vre
desmacht voor legering in het nie
mandsland tussen de Israëlische en
Syrische troepen in de heuvels van
polan.
Het desbetreffende besluit werd
genomen met dertien stemmen voor.
De Chinese Volksrepubliek en Irak
namen niet aan de stemming deel.
De Sowjet-Unie en de Verenigde
Staten hadden de motie ingediend.
Waldheim reist zondag naar Ge
nève. waar hij enkele uren zal ver
toeven alvorens te beginnen aan zijn
reis door het Midden-Oosten en Oost-
Af rika. De landen die hij zal be
zoeken zijn Libanon, Syrië, Israël,
•Jordanië, Egypte Soedan Somalië
en Kenia.
PEKING (DPA) De volksrepu
bliek China en Maleisië zijn volledige
diplomatieke betrekkingen aangegaan
De overeenkomst daartoe is in Pe
king ondertekend door premier
Tsjou en-Lai en zijn Maleisische col
lega Abdul Razak
China heeft daarmee de beslissen
de politieke doórbraak in Zuidoost-
Azië bereikt. Maleisië is de eerste
lidstaat van de vereniging van lan
den in Zuidoost-Azië (ASEAN) die in
een uitwisseling van ambassadeurs
met China heeft toegestemd. Poli
tieke waarnemers in Peking verwach
ten nu, dat het volgende land de Fi
lippijnen zal zijn.
Kernexplosie In de Sowjet-Unie is
gisteren vermoedelijk een zware
kernexplosie tot stand gebracht in
het oosten van Kazachstan, zo meldt
het Noorse seismologische instituut
ilorsar.
genomen tot (omgerekend) 1980 mil
joen gulden aldus Sahbar.
Als er geen drastische maatrege
len worden genomen, waarschuwde
hij, dan zal de toestand nog slechter
worden en zal Israël het tekort pp de
betalingsbalans niet meer aankunnen.
Dankzij de onvermoeibare Henry
Kissinger is er in het Midden-Oosten,
na de troepenscheiding tussen Israël
en Egypte, nu ook een regeling tussen
Israël en Syrië getroffen. Het heeft
de Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken een onvoorstelbare
hoop geduld en inspanning gekost om
dit akkoord tot stand te brengen,
maar het gaat tenslotte om een in
ternationaal uiterst gevoelig gebied,
waar de brandstof hoog ligt opgetast
en het gevaar van een conflict tussen
de super-mogendheden giroter is dan
waar ook ter wereld. Geen moeite
mocht dus gespaard worden om na
het vergelijk met Egypte ook met
Syrië tot een compromis te komen.
Nu was die tweede overeenkomst veel
moeilijker dan de eerste. Want Egyp
te was er tijdens de oktober-oorlog in
geslaagd zich aan de oostelijke zijde
van het Suezkanaal te nestelen en
Cairo en Jeruzalem konden dus „rui
len". Bij Syrië was dat niet mogelijk
omdat Israël, na de verovering in
1967 van 1150 vierkante kilometer, er
vorig Jaar in slaagde nog eens 800
vierkante kilometer Syrisch gebied te
bezetten dat zich dreigend naar de
hoofdstad Damascus uitstrekte. Is
raël had dus sterke troeven in han
den. waarmee het kracht kon bijzet
ten aan zijn eis in het vervolg ge
vrijwaard te zijn van overvallen op
nederzettingen in noard-Israël. Het
totstandkomen van een bufferzone
van 2% tot 6 kilometer breed be
tekent nu, dat Israël op dit vitale
punt zyn zin heeft gekregen, al had
het die zone met veel méér VN-man
schappen bemand willen zien dan de
1250, die er nu gelegerd zullen wor-
m ae sterke
vaar voor het voortbestaan
ne en' middelgrote bladen
stakingsacties aangekondigd
In Zwitserland zullen d
van kranten met 10 procent
gaan.
den. Maar Syrië wenste niet meer
dan een paar honderd VN-6oldaten,
zodat het thans bereikte aantal als
een redelijke compromis gezien moet
worden. Overigens mag Syrië aller
minst ontevreden zyn over de tege
moetkomendheid van Israël, dat im
mers niet alleen de terreinwinst van
vorig Jaar heeft afgestaan, maar ook
een gedeelte heeft prysgegeven van
het in 1967 veroverde land, met in
begrip van de (verwoeste) stad Koe-
neitra en de omstreden toppen van
de Herman. De Israëliërs behouden
evenwel drie strategische heuvels ten
westen van Koeneitra als een zekere
garantie tegen de bedreiging van
hun noordeiyke dorpen. Toch ls deze
schikking voor geen van beide par
tijen ten volle bevredigend. Syrië mag
dan meer gekregen hebben dan waar
op het op grond van zyn positie aan
spraak kon maken, het zou graag
èlie gevolgen van de oorlogshande
lingen uift het verleden ongedaan
hebben gemaakt. En voor Israël zit
er een brok onvoldaanheid in het
feit, dat de andere party geweigerd
heef t te garanderen, dat er van Sy
risch gebied geen (Palestijnse) infil
traties meer zullen plaatsvinden.
Voor Israël is dat zeer teleurstellend,
maar het kon er het akkoord niet
op laten afspringen, vooral ook om
dat een Jongere 'generatie eerder be
reid is met een half el genoegen te
nemen dan de ouderen, die de ver
schrikkelijke vervolging in Europa
aan den lijve hebben ondervonden en
uit dien hoofde wantrouwender en
dus fanatieker ingesteld zyn dan de
in Israël-zedf geboren JeugcL
Stelt men nu de vraag of deze re
sultaten een garantie voor vrede in
het Midden-Oosten betekenen, dan
zal het antwoord ontkennend moe
ten luiden. Zo zyn er onder de Pa-
iestynen elementen, die de strijd te
gen Israël onverminderd willen voort
zetten en bijvoorbeeld ook geen ge
noegen zouden nemen met de even
tuele toewijzing van de westelijke
Jordaanoevex als vestigingsplaats.
Elke afspraak tussen de Arabische
wereld en Israël verwerpen zy als
waardeloos, en dat de Sowjet-Unie
zich met die IsraëlSsch-Syrische schei
ding akkoord heeft verklaard schrij
ven zy toe aan de vrees van Moskou
voor verdere militarisering van Ame
rika. Er is dus voor Israël nauweiyks
reden zich door de regelingen met
Egypte en Syrië in slaap te laten
sussen. Daarbij komt, dat de Isra-
elüsch-Syrische verdeling dan welis
waar onder Sowjetrussische druk tot
stand is gekomen, maar daar staat
tegenover, dat Damascus en Moskou
in een gemeensohappelijke verklaring
gepleit hebben voor „een schikking
over de gehele linie in het Midden-
Oosten". Het zou daarbij moeten
gaan om een „rechtvaardige regeling
van het conflict", die alleen bereikt
kan worden „als Israël zich volledig
terugtrekt uit alle bezette Arabische
gebieden en er waarborgen worden
gegeven voor de uitoefening van de
wettige rechten van het Palestynse
volk". Een uitspraak als deze kan
natuuriyk gezien worden als een
vrybiyvende verklaring die het
Kremlin althans voorehands tot niets
verplicht, maar zy kan evenzeer
worden uitgelegd als een voor Israël
or de
an 12
naat-
mil-
Zuid-
be-
benauwende prognose van latere ont
wikkelingen. Hoe dit zy, vooralsnog
is de Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken erin geslaagd vuur
en brandstof wat verder van elkaar
te verwy deren. En dat te al heel wat.
In Amerika zijn, ondanks veler be
wondering voor Kissingers byna ma
gische successen ten aanzien van de
verstandhouding met Moskou en Pe
king en de situatie in het Midden-
Oosten, kritische stemmen gehoord
over zijn activiteit. De contacten met
China en de Sowjet-Unie zouden, al
dus deze nogal vitterige commenta
ren, ten koste zyn gegaan van de
betrekkingen met Europa en Japan:
meer aandacht dus voor de vijanden
dan voor de bondgenoten. Dit verwijt
te niet helemaal büiyk. Zelfs Kissin
ger kan niet alles tegelijk en het
gaat te ver van een brandweerman
te verlangen, dat hij zyn vrouw het
hof maakt als elders in het dorp een
huis in vlammen dreigt op te gaan.
Hoe men het ook bekykt: Kissinger
ls een unieke verschijning op het po
litieke wereldtoneel. En nu kan men
zijn onblusbare activiteit wel toe
schrijven aan zyn behoefte om
Wash taston-met-zijn-Watergate-af
faire zelfs lichamelijk te ontvluchten,
maar een dergelijke oorzaak doet
weinig ter zake. Het gaat om 's mans
verrichtingen. In hoeverre die lang
durig stand zullen houden, is nu nog
niet te voorzien. Hoofdzaak te dat
„het werkt", hoe et nunc, hier en nu,
en dat een mam van zijn allure bereid
is zyn grote gave' beschikbaar te
stellen aam de bevordering van de
wereldvrede. RL
Olie-invoer De totale Amerikaan
se olie-invoer heeft de afgelopen
week voor het eerst het niveau be
reikt van voor het olie-embargo, zo
heeft het Amerikaanse Petroleum
Instituut bekend gemaakt.
ITT vrijuit De speciale aanklager
in de Watergate-zaak, Leon Jawors-
ki, heeft gezegd dat hem tot nu toe
niets is gebleken van onoirbare be
ïnvloeding door de I.T.T.-directie
van een besluit van het ministerie
van Justitie een antitrustklacht te
gen de Internationale Telefoon- en
Teelgraafmaatschappij te seponeren.
IRA-lid gearresteerd Britse troe
pen hebben in Belfast een leider van
het verboden Ierse republikeinse le
ger aangehouden. Ze hadden kort
tevoren een tip gekregen in een ca
fé in de katholieke wijk Falls Road.
De naam van de man is niet bekend
gemaakt.
Bankrover De Westduitse politie
heeft in het centrum van Hannover
een gemaskerde schutter gedood na
dat deze een bank had beroofd en
minstens zes mensen had verwond
voordat hij via een spoorwegtunnel
probeerde te ontsnappen.
ADVERTENTIE
