De Verenigde Staten willen
1980 energie-onafhankelijk
in
zijn
NU en STRAKS
Voor AlfaRomeo rijders is 100 km per uur
vaak een aparte sensatie.
tussen
Naast je het pookje in leren foedraal. Onder je de
4 schijfremmen met dubbel circuit en rembekrachtiging. In je
handen het sportstuur met
stuurkolom. Om je heen dat veilige
gevoel: de kooikonstruktie.
En: ruimte genoeg
voor het hele gezin.
Wat kan je nog
gebeuren in dit stuk
komfort? De Alfasud, My m i miiiiifl^^M ili'i' I Aif c H
extra relaxed geniet je bij asuc
100 km per uur.
Want waar andere auto's konfektie bieden,
biedt Alfa Romeo dat wat de bewuste automobilist
eist. Gun uzelf die perfektie. Maak nu een proefrit.
Gun uzelf h Alfa.
11 modellen om uit te kiezen, sedans, coupé's en cabriolets.
B.V Autom. Imp. H. A. MAASLAND
Voorschoterweg 17 - VALKENBURG (Z.H.) - TEL. 01718—13900/16275
24 MEI 1974
kernenergiecentrales met een totaal
vermogen van 25.000 megawatt in
bedrijf. Alles bij elkaar dragen ze
5¥j% aan de totale emergieproduk-
tie bij. In aanbouw zyn er 56 en op
de tekentafels liggen plannen voor
nog eens 100 kerncentrades. Voor 1980
wordit verwacht dat ruim 20% van de
elektricitel'tsproduktie uit kernsplij
ting op het net komt. De bouw van
kerncentrales is een bijzonder wezen
lek onderdeel van het energiepoli-
tieke programma zoals dat op het
ogenblik in de Verenigde Staten
wordt ontwikkeld. Zonder concessies
te doen aan zaken als reactorveilig
heid en stralingsbescherming voor de
omgeving is alles erop gericht om ook
de voorbereidingstijd en de bouw (nu
zo'n 10 tot 12 jaar) aanzienlijk te
bekorten. Er worden pogingen onder
nomen om de procedures te versnel
len. In de filosofie dat fossiele
brandstoffen eigenlijk voor andere
doeleinden moeten worden gebruikt
dan de opwekking van elektriciteit
past ook de nu wat meer serieuze
belangstelling voor onderzoek naar
de mogelijkheden om geothermische
energie (warmte vanuit de aardbo
dem) en zonnewarmte. Speciaal voor
vei-warming en koeling van huizen
?n gebouwen liggen hier kansen.
Voor de ontwikkeling van aardwarm
te als bruikbare energievorm is een
vijfjarenprogramma opgezetwil men
Qe bronnen in kaart brengen de
echnologie erop toespitsen, de mi'iieu-
'specten en wettelijke beler- ne
ringen onder de loep hemen en door
proefinstallaties de praktische toe
passing wat proberen te versnellen.
A.ls het allemaal een beetje meezit
kan er 1985 zo'n 20.000 megawatt aan
elektriciteit uit diverse soorten van
aardwarmte bronnen voor commer
ciële doeleinden beschikbaar zijn. De
industrie ziet wel wat in deze tot nu
toe vrij zeldzaam benutte mogelijk
heden.
Een vijfjarenplan en geld op tafel
ook voor de toekomstige exploitatie
van zonnewarmte en windkracht als
een concurrerende en milieuveilige
energievorm. Als het op de duur lukt
om vooral voor kleine eenheden
de zonmeënea-gie om te zetten in elek
triciteit en voor verwarming en air
conditioning te gebruiken ls een on
uitputtelijke bron gevonden. In de
Verenigde Staten heeft men bij de
ruimtevaart al met succes gebruik
gemaakt van deze energiedrager.
Weggehaald
Dp weg naar een onafhankelijke,
eigen energievoorziening in 1980
voeren de Verenigde Staten - an
iens dan enkele jaren geled'en nog
het geval was een politiek, waar
bij ieder zijpad in de richting van
een bruikbare bron de moeite van
het onderzoeken waard wordt ge
leemd. De bordjes 'doodlopende weg'
die nog niet zo lang geleden waren
neergezet in de richting van zonne-
energie, geothermische energie, olie
winning uit teerzanden en zelfs bij
de mogelijkheid om de energie-men
taliteit van de doorsnee-Amerikaan
te veranderen, die bordjes zijn
weggehaald. Wat natuurlijk niet
hetzelfde is als: op ieder zijpad
worden even snel successen behaald.
Voorlopig wordt in het ambitieuze
energieprogramma van begin dit jaar
gewerkt met een planning op de
korte en een planning op de lange
termijn. In het toneelbeeld van de
mogelijkheden zijn de tot voor kort
vat weggedrukte alternatieven nu de
ïitziobtpunten voor de lange termijn.
Daartussen staat de verdere ontwik
keling van de kernenergie in Ame
rika vooraan als de best getipte
kanshebber tussen nu en straks.
in der Maas
ijn-a| Ï0RK Flink afgeprij'sd trof ik in een antiquariaat
is 42ste straat in New York City een bundeltje van die
met goedbedoelde adviezen en vette grappen uit de
ljte periode van de energiecrisis in de afgelopen win-
ekjes met als titels: ,,Help jezelf en een ander uit de
theden, kruip vroeger in bed", „Neem gas terug in
4 aj iof koop een kleinere", „Wees tevree met een blokje
der in je coke". Ze liggen er nu nog voor de verza-
die later aan zijn kleinkinderen wil uitleggen hoe
trig en schutterig er werd gereageerd toen de Arabie-
d de jaarwisseling 1973/74 als eersten een serieuze
deden op dat energieverslindende leventje van de
•Amerikaan. Zoals bij ons misschien ooit de com-
jnkaarten uit de mislukte benzinedistributietijd nog
Jdzaamheidswaarde krijgen.
j wijzen ook d!e statistieken
j elektriciteitsmaatschappijen
penigde Staten uit dat er
j i via een bewogen beroep
i Diking acht tot vijftien pro-
I bet totale elektriciteitsver-
i worden bespaard. Maar de
en in welke omvang en welk tempo
hij moet moet overschakelen naar
een andere stijl van wonen en werken,
een ander consumptie- en recreatie-
patroon, kortom een andere mentali
teit. Hij wil dat zelf uitmaken.
naupndViE-a-e^B
Opvallend is dan ook dat er weinig
politieke energie is verspild toen
Nixon in een speciale presidentiële
boodschap aan de natie het grpot-
scheepse energieprogramma „Onaf
hankelijkheid" aankondigde.
Eenvoudig
Het project steunt op een vry een
voudige filosofie. Amerika beschikt
over enorme energievoorraden, die
vroeger te duin- waren om aan te bo
ren, maar die nu interessant begin
nen te worden: olie, aardgas, kolen.
Amerika beschikt over een hoogwaar
dige technologie, die niet voldoende
is uitgebuit (kernenergie). Amerika
beschikt over een wetenschappelijk
arsenaal aan kennis en ervaring, dat
het mogelijk moet maken nieuwe
energiedragers exploitabel te maken
(zonnewarmte, aardwarmte). Ameri
ka heeft in de voorbijgaande periode
veel te kwistig omgesprongen met
zijn goedkope energie: het moet luk
ken om door een ander gedragspa
troon en door een nuttiger gebruik
van de beschikbare voorraden tot
aanzienlijke besparingen te komen.
Gordijnen
Afgelopen winter heeft geleerd wat
er met eenvoudige beperkingen in de
„American way of living" aan ener
gieconsumptie valt te besparen: gor
dijnen dicht, de doorgaans veel te
hard gestookte verwarming een paar
graden lager, wat minder vluchten en
een betere bezetting op de binnen
landse en intercontinentale luchtlij
nen. Handel en industrie spelen er
met uitgekiende reclamecampagnes
listig op in. 1974 is al uitgeroepen tot
het-Jaar-van-de-kleine-auto en Eu
ropese autofabrikanten weten de
Amerikaanse markt goed te vinden.
Luchtvaartmaatschappijen bieden
tegen elkaar op met de boodschap
dat hun Jets net iets minder kero
sine gebruiken dan andere toestellen.
Het psychologisch effect van een
wintertje met meer moeite voor de
vroeger zo vanzelfsprekende energie
wordt intussen onderdeel van de po
litiek op korte en lange termijn.
William E. Simon, directeur van het
pas opgerichte bureau voor energie-
zaken. reist het land af met toe
spraken voor congressen, vergaderin
gen en politieke bijeenkomsten waar
in hij zijn medeburgers systematisch
met hun energiehebbelijkheden van
de laatste jaren confronteert: „Met
zes procent van de wereldbevolking
in de Verenigde Staten maken wij 35
procent van alle energie in de we
reld op. Het olie-embargo heeft ons
gedwongen om onze energieconsump
tie wat te matigen. Belangrijker is
het overigens dat zuinigheid een
stukje van onze instelling in de toe
komst wordt. Meer dan dertig pro
cent van onze energiebehoefte wordt
op een of andere manier verspild of
onnodig verbruikt. Als we op de lan
gere termijn echt lets met energie
besparing willen bereiken, dan zul
len we moeten investeren in betere
isolatiesystemen van woningen en
kantoren, doelmatiger auto's, ont
wikkeling van massavervoer, andere
methodes van vrachtbehandeling,
centrale verwarming voor woonblok
ken of hele steden tegelijk. Waar we
naar toe moeten, dat is een bezuini-
gings-ethiek in dit land".
Eigen bronnen
Aan de ene kant bezuinigen, aan-de
andere kant eigen bronnen aanbo
ren. technologieën verfijnen, meer
research naar de nu nog onbenutte
mogelijkheden. Met een ambitieus
programma willen de VS binnen zes
Jaar los zien te komen van import
van energie. Er zijn al allerlei becij
feringen gemaakt. Als Je alle ener
giedragers (olie, aardgas, waterkracht
en kernsplitsing) met hun produkties
omrekent naar vaten (barrels) olie
per dag is er op het ogenblik een
tekort van 6 miljoen vaten per dag,
dat door invoer moet worden gedekt.
De afgelopen drie Jaar groeide in
Amerika de energiebehoefte met 5%
per Jaar. Voorlopige analyses hebben
aangetoond dat het erin zit die groei
tot 2% terug te drukken zonder dat
dit ten koste gaat van een gelijkblij
vende nationaal economische groei.
De besparingen moeten dan komen
uite de sectoren transport, huishou
delijk verbruik en industrieel ver
bruik. Maar met dat al zal de vraag
naar energie in de VS tussen 1974
tot 1980 nogal altijd oplopen van 37.3
miljoen tot 42,1 miljoen vaten olie
per dag.
Klontje
Voor Robert H. Shatz, op het FEO
in Washington speciaal belast met de
ontwikkeling van bestaande en nieu
we energiebronnen, is het zo klaar
als een klontje. "Er staat ons maar
één ding te doen: meer energie leve
ren". De dag voordat ik by hem bin
nenstap in het oude postkantoor aan
de Pennsylvania Avenue heeft juist
het Huis van Afgevaardigden zijn
goedkeuring gehecht aan een serie
speciale wetten, waarmee voor een
bedrag van 2,2 miljard dollar aan
fondsen beschikbaar komt voor re
search- en ontwikkelingswerk in 't he
le brede veld van toekomstige ener
gievoorziening. Enkele dagen later
zal de Senaat hetzelfde doen. Met
grote meerderheid van stemmen. De
kredieten zijn bestemd voor ontwik
kelingswerk op het gebied van de
kernenergie (snelle kweekreactor, re
actorveiligheid), voor projecten van
onderzoek om kelen te vergassen of
vloeibaar te maken, voor onderzoek
naar de bruikbaarheid van zonne-
en aardwarmte, voor maatregelen
ter bestrijding van milieuvervuiling
door verhoogde energie-activiteiten
en voor het werk van het Federal
Energy Office zelf.
Shatz is een man, van het opgewek
te en optimistische managerstype.
Afkomstig uit de vliegtuigindustrie
en de Apollo-projecten van NASA.
Hy ziet het kersverse bureau voor
energiezaken eerst en vooral als een
instrument om samen met industrie
en wetenschap te komen tot een
doelgerichte energieplanning en ener.
giepolitiiek voor de korte en de lange
termijn. "Nu we een budget krijgen
kunnen we aan het werk, krijgen we
ook wettelijke bevoegdheden om als
de leidende organisatie te gaan op
treden. En om meteen resultaten te
bereiken gaan we uilt van het niveau
van techniek en vermogen dat we op
het ogenblik voorhanden hebben In
de komende tien jaar kan daar dan
Komende zomer biedt het ka
binet-Den Uyl de Tweede Kamer
een energienota aan. Centraal
daarin zal staan de vraag: welke
richting moet Nederland op met
de kernenergie? Journalist Kees
van der Maas oriënteerde zich op
een reis naar de Verenigde Staten
en bij bezoeken aan EG-instellin-
gen en research-instituten naar
de plaats die op het ogenblik aan
de kerncentrale in het totale
energiepatroon wordt toegekend.
Verder stelde hij zich op de hoog
te van de stand van zaken in het
onderzoek naar de belangrijkste
problemen die het gebruik van
kerncentrales omringen. Vandaag
het eerste relaas van zijn bevin
dingen.
j d die jarenlang onder het
sing better electrically" is
om in zijn woning alle com
ic stopcontact te halen, wil
j si sprake meer is van een
t noodtoestand, toch weer
rment uit zijn airconditio-
afwasmachine. zyn batterij
«stellen, zyn groot formaat
t. Begin deze maand was
Se oostkust plotseling vier
fctereen snikheet weer. In
i waar het niet lukte om rap
j fchakelen van de centrale
ig op de airconditioning
I opmerkelijke produktie-
geregistreerd.
j bruik van elektriciteit is in
*de taten de laatste tijd
per jaar gestegen. Een
d de beschikbare energie
«stookt in elektrische cen-
ikon. doodeenvoudig omdat
ledkoop was. Nu dat ver-
de Amerikaan wel eren
improviseren, maar het
te lang duren. Hy verlangt
(rgieleverancier en van
keid dat er naar een effi-
bssing wordt gezocht voor
die hij op zich ziet af-
i als die problemen dan
j woorzaakt door stagnatie
t van energie (olie), dan
ka zorgen dat het niet
die importonzekerheden
tb. andaar dat er enkele
terug een interdepartemen-
w voor energiezaken uit de
stampt, het Federal Energy
EO). Een bureau dat min
wordt beschouwd als een
p in de richting van een
linisterie voor Energiezaken
lijke hulpbronnen. De rege-
x Verenigde Staten wil op
een centrale organisatie
waarin de energiepolitiek
naakt en waar men over
bevoegdheden kan gaan
Q om regelend op te treden,
ïmblik is dat bureau bezig
»rt raamwerk op te bouwen
Egiepolitlek op lange en
Dijn. Dat vergt 'n bundeling
toi verspreide aktiviteiten:
n an andere departe-
aet energieaffaires, overleg
Üustrie. met allerlei aparte
met de wetenschappelijke
let bureau zal zich met de
ijsTOrming gaan bezighou-
programma's voor energie
maatregelen en indus-
epassingen uitwerken, zal
in maken voor de korte en
termijn met dit uiteindelijke
or te zorgen dat de Ver
aten in 1980 volledig in
fiebehoeften kunnen voor
na moet het zelfs mogelijk
als energie-exporteur te
&n optreden.
buitenland heeft men de
maanden echt niet overal
plaudisseren voor deze plot-
J drastische wijziging in de
I Utiek van Nixon en Kis-
et is per slot van rekening
Lek met duidelijke autar-
j&Jes: zo snel mogelijk in
komen dat men de ander
nodig heeft. Maar Amerika
geschrokken van de olie-
Washington leverde de
hand aan d"e oliekraan in
en Rhiad een erg onzeker
daaruit heeft men de
getrokken. Dat het tljd-
de goedkope energie voor
bij is merkt iedereen in-
zijn portemonnee. Dat er
t met de beschikbare
moeten worden omge-
begint ook iedere Ameri-
te begrijpen. Maar wat hU
Weert is: dat buiten zijn
kunnen worden bepaald hoe
de verdere ontwikkeling van de re
search op allerlei gebied in worden
verweven."
Blauwdruk
Over een klein half jaar zal de uit
gewerkte blauwdruk voor het ener
gieprogramma 'onafhankelijk in 1980'
op tafel liggen. Het zal een overzicht
geven van de totale energiesituatie
In de VS. Hoe afhankelijk is Amerika
van olie, van gas, van kolen, van
waterkracht, van kernenergie. Shatz:
"Dat stuk wordt onze gids voor de
anergiepoliitiek in de naaste toekomst.
Ik kan U nu al zeggen dat er in ie-
In het oude postkantoor in
Washington is het nieuwe FEO
Amerikaanse Federal Energy Of
fice gevestigd.
der geval uit zal blaken dat we erg
afhankelijk zullen worden van kern
centrales. Het zal erg vlug gaan in
de komende tien tot twaalf jaar. De
reden is dat we moeten zien los te
komen bij onze elektriciteitsproduk-
tie van elke vorm van fossiele brand
stoffen. Om te beginnen van olie,
maar straks ook van kolen."
Op het ogenblik zijn in de VS 42
