Twee imposante eindspelen
uit kandidate n-matches
Belgie herdenkt 25 jaar NAVO,
Ned. zegel volgt in september
UIT "EIGEN WERK
kruiswoordraadsel
GOUDEN
OVERSLAG
Kom er ACHT -er
m m
A
<*4
m
m m m
m
fl
rtüDAO
LU
toneer ik de partijen van de kandidatenmatches de revue
V passeren, kom ik tot de verheugende vaststelling dat er
aantal partijen zeer instructieve eindspelen op het "ma-
tueuze" bord zijn verschenen. Ik heb een kleine keuze ge-
jikt en zal, t.b-v. de minder ervaren spelers zoals de meeste
takende lezers, deze fragmenten zo accuraat mogelijk be
tken.
de eerste diagram ziet u een
preoeindspel. dat men stellig
pfcjfs over theoretische eind-
a tuit aantreffen. De theorie
dat in bijna de meeste gevallen
pluspion (wanneer deze zich op
mdere vleugel bevindt en de pi-
dus niet 'vis-è.-vis' staan)
Geheel juist is deze opinie
Er zijn wel degelijk remise-
rijkheden, al is het ook voor de
(d^er een 'struggle for life'!
EXTRA
eln
nlfde party.
Petros jan
b c a e f
R h
1 J 8
m
m
m
i i
IM
iiv' :J
i
us
6
18
KI
l
m
I 'i
SU
■i
in
l
Volgens de leerboeken moet zwart
aan zet zijnde direct 53 Tb4:
spelen. Met deze goede zet snijdt hij
de vierde rij voor de witte koning
af. Na 54. b6 Kg7! (of h7), kan wit
niet meer winnen. Het verwekte dan
ook grote verbazing, dat de altijd
nauwlettende Petrosjan tot de vol
gende aanvechtbare zetten besloot
53 Kh6-g6
54. b5-b6, Kg6-f5
Ook nu was 54 Tb4 mogelijk.
Zie ook 55. Kd3 (remise is 55. b7?
Kg7) Kf5! (foutief is 55 Th4,?
66. b7) 56 Kc3. Tbl 57. b7. Ki4
Schaken is moeilijk maar ook mooi!
55. Ke3-d4. Tb2xf2??
Deze zet leidit tot verlies. Juist
was nu 55 Kg4! 56. Kc5, Kn4:
67. Tf8, Tc2t 58. Kd4 (op Kd6 kan
zwart wél Tf2;! inschakelen) Tb2
59. Tf6: Kg5 60. Tc6, h4 remise
Uit dit alles blijkt dat 53 Tb4!
de juiste weg was geweest.
56. Tb8-a8Tf2-b2
57. Kd4-c5, Tb2-c2t
58. Kc5-d4, Tc2-b2
59. Ta8-a51! Kf5-e6
Tb6:? dan 61. Kc5t! en wint). Ver
moedelijk heeft de oud-wereldka m -
pioen dit "grapje' buiten beschouwing
gelaten.
Er volgde nog: 60. Kc5, Tc2t
61. Kb5, Kd6 62. Ka6, Kc6 63. Tal,
Tc4 64. b7, Tb4 65. Telt Kd7 66. Tc8.
en zwart gaf het op.
Zetdwang!
Het thema 'zetdwang' komt tegen
woordig slechts sporadisch voor, al
thans bij de grootmeesters. Toch
ontstond het eenmaal in de match
Spassky-Byrne, en wel in de zesde
partij. Zetdwang wil zeggen, dat men
gedwongen is een zet te kiezen uit
vele mogelijkheden, maar dat weinig
hoop geeft, omdat het onherroepelijk
tot overgave leidt. Natuurlijk be
staat er ook een zetdwang in een
eenvoudig pdomn eneindspelHelaas
kan ik over dit belangrijke onderwerp
niet verder uitwijden. Wie meer wil
weten over de stof van dit betoog
kan raadpleging zoeken in werken
over het eindspel. Keuze genoeg,
want volgens insiders bestaan er
ruim 300 schaakboeken over eind
spelfinesses! Op het tweede diagram
zien we een eindspel met raadsheren
van gelijke kleur. D.w.z. de partij
heeft voordeel wanneer de opponent
in zijn keuze van zetten beperkt is.
Let op de pionnenstructuur!
i
S j
11 i
i
i
B
i
ojr
B
I
.4
2
Spasski
Natuurlijk staat zwart niet best.
Toch moet wit het niet te gemakke
lijk opnemen, want zijn laatste zet
49. Le3-f2! was de beste. Na het
ogenschijnlijk eenvoudige 49. Ld4?
is het na 49. Ld4: remise. Wit
kan nergens binnendringen. Onerva
ren spelers dienen dit wel te ont
houden!
49 Kc7-c8
Tot verlies leidt 49. Le7 wegens
50. Ld4, Ld8 51. Lg7! Le7 52. Lh6,
Lf6 53. LgS enz.
50. c4-c5ü
Een grootmeesterlijke zet! Men
moet maar op het idee komen.
50. d6xc5
Zie ook die andere mogelijkheid:
50. bc5: 51 .Lel, Kc7 52. La5+, Kc8
53. b6, ab6: 54. Lb6; enzovoort. Waar
schijnlijk is deze variant 'huisvlijt'
daar de partij bij de 42e zet was af
gebroken. Die Russen toch. I
51. d5-d6! Kc8-d7
52. Lf2xc5! I
Diabolisch!
52... Lf6-d8
53. Lc5-b4, Kd7-e6
54. Kd3-c4. Ld8-f6
55 Lb4-c5Lf6-d8
56. Lc5-d4! Ke6xd6
57. Ld4-e5t Kd6-e6
Een belangrijk moment. Op 57.
Kd7 volgt 58 Kd5! En niet 58. Lb8?
Kc8 59. La7: Lc7 enz. Een thema uit
de studeerkamer van de eindspelcom
ponisten!
58. Le5-b8. Ke6-d7
59. Kc4-d5
Zwart gaf het op.
Een lopereindspel vol gigantische
capriolen! Hot wachten is nu op de
partijen uit het duel Spasski-Karpov.
Iedereen verwacht de Jonge, geniale
Karpov als zegevierder, maar bent u
er ook stellig van overtuigd?
Wereldkampioen Robert Fischer heeft
zich voorlopig teruggetrokken en
leeft in een landhuis, dot geheel
'gesloten' is voor buitenlandse jour
nalisten. De enige bezoeker is zijn
vriend grootmeester Lombardy, met
wie hij ijverig de verborgen mogelijk
heden van het schaakspel bestudeert,
aldus mijn laatste gegevens.
BISHOP
de mysterieuze zaken
irom paar A een parentoernooi
't beter geachte paar
iet, is dat de spelers van paar
de techniek en de taktiek van
spelen van parenwedstrijden
(T onder de knie hebben. Brid-
is nu eenmaal een heel lastig
I en alleen de oplettende spe-
die voortdurend im de gaten
•ft wat er In een spel aan de
is, zal goede resultaten boe-
Het volgende „dooie" spel
door slim afspel een gou-
overslag op.
NOORD
^93
c? 8 7 5 4
0 A 10 7 2
4b 8 7 4
OOST
1 4» H V 10 4
3 9V98
O B 8 6
|H 10 6 3 4. B V 5
ZUID
A 8 6 5
A 10 2
O H V 3
4> A 9 2
i was gever, allen kwetsbaar
het was een parenwedstrijd,
1 opende met 1 SA waarna
treen er het zwijgen toe deed.
s kwam normaal uit met kla.
*.n drie, Oost speelde de boer
mocht die houden. Oost ver-
fcie natuurlijk met de vrouw
r nu gebeurde is heel
Zuid nam de tweede
irerenslag met het aas en speel-
i klaveren negen na. Hij ging
uit dat West vier of vijf
ren zou hebben en dat het
zen van een stuk of vier
a in die kleur hem niet kon
*n, Het aantrekkelijke van
e spelwijze was dat ook Oost
i die klaverenkaarten moest
o afgooien en dat zou wel eens
«ressant kunnen worden,
tl kwam dus met klaveren tien
aslag en speelde de vierde kla
veren na. Op tafel ging een har
tentje weg en daar zat Oost: het
afgooien van ruiten of harten
lijkt jüet zo aantrekkelijk en
schoppen vier is een voor de hand
liggende kaart om bij te spelen.
Bovendien zou die schoppen vier
interesse in schoppen aangeven
wamt Ocxst-West signaleerden met
een lage kaart aan. Oost deed dus
schoppen vier weg en West kw am
heel trouw met schoppen na. Oost
legde de vrouw en Zuid liet hem
die slag houden. Het is nu heel
moeilijk voor Oost om te bepa
len of West van drie of vier
schoppens heeft nagespeeld, hij
speelde in ieder geval weer schop
pen en Zuid liet er verder geen
gras meer over groeien. Hij nam
het aas en vervolgde met schop
pen die voor de tegenpartij was.
Maar dat was wel de laatste slag
die Oost-West nog kregen want
Zuids vierde schoppentje was in
middels vrij geworden en Zuid
maakte tiwee schoppenslagen, één
harten, vier ruiten en een klaver
slag. Dat betekende acht slagen
en een score van +120 in de
Noord-Zuid lijn. Uiteraard waren
de meeste Noord-Zuid paren niet
verder gekomen dan 1 SA precies
gemaakt voor +90 of twee har
ten precies voor +110 en deze
overslag was dus bijna een top-
score waard.
De pointe van dit speelprobleem is
dat Zuid de tweede klaverslag
neemt en er vervolgens met kla
veren uit gaat. Deze manoeuvre
berust op het oude principe dat
men de tegenpartij kansen moet
geven om fouten te maken, wat
zij alleen kan doen wanneer
ze aan slag is. Dergelijke spelle
tjes beslissen de partentoernooien.
Wie in het bovenstaande voor
beeld zijn zeven slagen bij el
kaar grabbelt en daar tevreden
mee is zal, wel nooit op de ere
plaatsen terecht komen
A. BOEKHORST
BELGIë Het 25-Jarig bestaan
van de Noordatlantische Verdragsor
ganisatie is 22 april in België her
dacht met 'n zegel van 10 fr. (blauw
en lichtgroen) waarop op enkele ho
rizontale banen het NAVO-embleem
en de afkortingen NAVO en OTAN
(de Franse benaming van het bond
genootschap).
Op 4 april 1949 tekenden in Was
hington twaalf landen het Noordat
lantische verdrag. Sindsdien traden
nog drie landen Griekenland, Tur
kije en de Duitse Bondsrepubliek
tot de Alliantie toe. De zegel was 20
en 21 april in voorverkoop in 1140
Brussel, 1850 Grimbergen, 9168 Moer-
zeke en 7400 Zinnik. Oplage: 3,5 mil
joen.
De Nederlandse NAVO-zegel zal in
september verschijnen gelijk met een
Benelux-zegel en een zegel die zal
zijn gewijd aan de Raad van Euro
pa. Een Juiste verschijningsdatum is
nog niet vastgesteld.
Het Nederlandse emissiepro
gramma zal dit -Jaar waarschijnlijk
nog met één zegel worden uitgebreid.
De PTT speelt namelijk met de ge
dachte weer een Koninkrijksstatuut-
zegel uit te geven, evenals ln 1964 en
De Belgen hebben de „dag van de
postzegel" op 29 april gevierd met de
uitgifte van een zegel van 5
fr. (zwart, grijs en grijsblauw) met
daarop de beeltenis van Hubert
Krains. Van de zegel zijn 10 miljoen
exemplaren aangemaakt. Voor
verkoop op 27 en 28 april in 5700
Auvallas, 2200 Borgerhout, 1000
Brussel, 6508 Carmieres, 5480 Durbuy,
9900 Eeklo, 3600 Genk, 8800 Roesela-
re en 4780 Sankt-Vlth.
De „dag van de postzegel" werd op
29 augustus 1936 ingesteld tijdens 't
jaarlijks congres van de FIP (Inter
nationale Federatie voor Filatelie)
dat in de stad Luxemburg werd ge
houden. België gaf ter gelegenheid
van deze dag in 1937 voor het eerst
een zegel uit; sedert 1957 vieren de
Belgen de dag jaarlijks met de
uitgifte van een zegel.
Hubert Krains (18621934) is Ja
renlang werkzaam geweest op het
Internationale bureau van de We
reldpostunie Van 1925 tot 1927 was
hij directeur-generaal van de Bel
gische post.
Verder zijn in België zegels van
2,50 fr. (groen) verschenen, een van
het type „koninklijke beeltenis" en
een met het monogram „M". Tot slot
zij opgemerkt, althans wat België
betreft, dat vanaf 6 mei een zegel
van 1 fr. te koop is van het type „he
raldieke leeuw," groot formaat.
België heeft de Europazegels op 6
mei uitgegeven in de waarden 5 en
lOfr. Op de 5 fr.-zegel (rood en zwart
oplage 10 miljoen) staat het beeld
houwwerk „verwoeste stad" dat in
Rotterdam staat. Het beeld is we
behoeven het waarschijnlijk nauwe
lijks nog te zeggen van de gena
turaliseerde Franse beeldhouwer van
Russissche afkomst Ossip Zadkine
(1890—1967). De zegel van 10 fr.
(blauw en zwart, oplage 3,5 miljoen)
verbeeldt het beeldhouwwerk van de
Vlaming Georges Minne (1866—1941)
„solidariteit". De zegels waren 4 en
5 mei in voorverkoop in 2200 Burger
hout, 1020 Brussel, 5800 Gembloux,
7320 Hornn en 3530 Houthalen.
ZWEDEN Het beeld „gestalte
in de storm" van Bror Marklund
staat afgebeeld op een van de twee
Europazegels die Zweden 29 april in
roulatie heeft gebracht. De 75 öre-
zegel (in rollen) is uitgevoerd in
bruin.
In 1962 heeft Marklund in een
kranteninterview verteld hoe hij tot
het maken van een beeld, dat in
Trelleborg staat, werd geïnspireerd.
Hij had eens aan de oever van een
meer een man gezien die tegen de
storm intornde en die hem, toen hij
hem voorbijging, zo machtig als een
reus had geleken.
De andere zegel (ook in rollen) in
de waarde van 1 kroon (blauw
groen) laat een beeldhouwwerk zien
dat thuishoort in een schilderijen en
beeldhouwwerkenserie met de titel
„Les dames de Mougins". Het the
ma van de serie is Picasso's vrouw
Jacqueline. Het beeld dat in Kristi
neham staat kwam tot stand in sa
menwerking met de Zweedse kunste
naar Bengt Olson en de Noor Carl
Nes Jar.
HERO WIT.
99
«Mei
In deze rubriek enige verrichtingen
ran mijzelf uit de laatste persoon
lijke titelstrijd. Allereerst mijn partij
tegen Harm Wiersma uit de zevende
ronde.
H. Wiersma (wit) C. Varkevisser
(zwart).
I. 33-29 17-22; 2. 39-33 11-17; 3. 44-39
6-11; 4. 50-44 1-6 5. 31-26 16-21; 6.
Oplossing
32-28 19-23; 7. 28x19 14x23; 8. 29-24,
de voortzetting die mijn opponent
graag toepast en welke ik daarom
ook verwachtte 829x29; 9. 33x24
10-14; 10. 34-30 14-19 een ander
denkbeeld is 1023-28. Party ver
volg 11. 30-25 19x30 12. 25x34 5-10 13.
35-30 10-4; 14. 40-35 15-20; 15. 30-25
4-10! zie diagram.
i a a
iiontaal 1. heester, 6. Frie-
*ht, 9. vochtig, 10. wolvlokje,
s in Noord-Brabant, 13. ele-
15. hoogste punt, 16. tijdmaat,
üuw, 18. brassen, 20. aan de
22. afwenden, 24. met roest
26. dikke stok, 30 wolk-
13. vlambek, 36. suikergoed, 40.
I 41. venijn, 42. scheepsvloer
taigstuk van de mast. 44 fuik
ankerplaats, 46. tel-
47. eiland in de Middelland"
48. gesponnen draad.
Sul 1. beeldraadsel, 2.
hl. 3. dopbeitel, 4. kreunen, 5.
zonder vaste stand-
6. voedergewas 7. oijbelver-
8, textielstof, 12. kathedraal,
19. bijbelse figuur. 21. lief-
23. boom, 25. groente, 27.
38. voetjicht, 29. knijpbril, 30.
fca, 31. gewelfde vorm, 32. as-
muskus, 34. boom, 35.
e, 37. boom, 38. stuk
tod, 39. kweken.
onder t motto KRUIS-
RDRAADSEL dienen voor
aanstaande te 9 uur in het
d)n van de redactie van
Dagblad. Witte Singel 1,
en het Alphens Dagblad. Ju-
19, Alphen aan den Rijn
V
e!r
L
,i
E
Z
E
R
S
R
0
N
D
E
0
-Ia
O
M
W
O
U
A
0
E
o!c
U
M
1
0
N
0
E
R
B
R
E
E
N
D
B
A
B
E
B
L
B
- S
P
R
1
N
G
V
E
R
E
N
a
A
A
B O
E
m
U
B
B
B
N
L_
AN
t>
M
A
N
m
s
T
E
L
L
1
G
L
R
A
m
0
B
a
B
E
a
P
AR
A
P
L
U
B
VI
E
M
E
N
T
0
L
E
L
1
B
0
B
E
m
U
B
N
A
O K
L
T
J
E
V
U
U
R
a
W
F
E
T
B
B
R
T
B
S
B
E
- l:A
S
6
B
B
0
E
T
E
O
N
U
E
E
P
llE.NiS
T
W
E
1
c
E
R
A
AR
0 m m 'm'
m mm m. .1
0
:MÊ
m
9
M"
H
m.
d1
m
a
m
Q
m
«3
:3
M
mA
-
e
De eerste prijs van f. 10,- werd toe
gekend aan de heer C. J. van Daalen,
De Ruyterstraat 8, Leiden; de tweede
prijs van f 7.50 aan de heer A. de
Roode, Mar. Poststraat 15, Valken
burg. De twee prijzen van f.5,- gaan
naar de heer J. P. Steinmeier, Beet-
hovenlaan 32, Leiden en naar de
heer A. A. Lind, Pres. Kennedylaan
138, Oegstgeeat.
toe-
Een vreemd aandoende zet waar
toch wel kracht achter schuilt.
Meestal blyft men door 14-19 het
spel aan deze vleugel open houden,
doch dat is slechts ten gunste van
wit, daar het zwairte blok op diens
korte vleugel moeilijk tot ontwikke
ling kan komen. 16. 38-33 10-15; 17.
42-38 22-28! 18. 33x22 17x28 19. 26x17
11x22! De zwarte aanval ziet er ge
zond uit. 20. 34-29 23x34; 21. 39x30
een defensieve ruil alhoewel wit op
moet passen niet onder de voet te
worden gelopen. 216-11 22.
36-31 11-17 23. 44-39 13-19 24. 41-36
8-13 25. 48-42 7-11 26. 31-26 20-24 27.
38-32 2-7! en niet 18-23 wegens 39-33,
28x48; 42-38, 48x31; 36x16.
28. 32x23 18x29; 29. 37-32 13-18; 30.
42-38 18-23; 31. 32-27 22x31; 32. 36x27
9-13; 33. 38-33 29x38; 34. 43x32 zie
diagram.
Duidelijk is te zien dat zwart veel
beter staat. Deze stand vergde Uan
ook ontzettend veel tijd van mij om
te komen tot een sluitende winst. De
hoofdvariant van mijn berekeningen
liep als volgt: 3413-18; 35. 39-33
23-29 36. 33-28 18-22; 37. 27x18
12x23; 38. 46-41 7-12; 39. 41-37 12-18;
40. 37-31 11-16; 41. 31-27 18-22; 42.
27x18 23x12; 43. 32-27 12-18; 44. 32-28
23x32; 45. 30x10 15x4 en zwart heeft
wel enorm terreinvoordeel maar
winst is nog een te groot woord. Een
andere variant: 3413-18 35.
39-33 3-8! (om op 33-28 te switchen
met 15-20 en 18-22!!) 36. 45-40 (om
na 11-16; 33-28, 15-20; te vervolgen
met 40-34! 18-22 27x29 24x22 34-29!)
Hier verzuim ik echter te beseffen,
dat met betrekking tot de hoofd va
riant zwart 'n actieve zet (3-8) heeft
gedaan en wit een passieve (45-40).
Er zou nu kunnen volgen: 36
23-29! 37. 33-28 18-22; 38. 27x18
12x23; 39. 46-41 7-12; 40. 41-37 12-18;
41. 37-31 11-16; 42. 31-27 18-22; 43.
27x18 23x12 en wit kan nu niet 32-27
vanwege 17-21 terwijl na 47-42, 12-18;
49-43 (op 32-27 natuurlijk 18-23!)
8-12! 43-38 18-23! en na 42-37 12-18
37-31 18-22 kan wit opgeven.
Het beste voor wit na 13-18 is 47-42
en nu voert het te ver om winst in
alle varianten aan te tonen, maa.r
dat zwart zowel na 17-22 als na 3-9!
(verhindert 39-33 door 24-29) zeer
goede kansen heeft is duidelijk.
In de partij volgde: 3424-29;
35. 49-43 29-34; 36. 30-24 (er dreigde
14-20, 25x14 34x25 en 39-33 is niet
exg aanlokkelijk wegens 23-28 even
tueel voorafgegaan door 34-40) 19x30;
37. 35x24 12-18; 38. 39x30 7-12 er
dreigt nu 23-29 24x33 14-20 25x14
13-19 14x23 18x49 waarbij 27-21 met
helpt wegens dezelfde kombinatie
naar veld 16. 39. 43-39 23-28: 40.
32x23 18x20; 41. 46-41 3-8? met deze
zet had ik moeten wachten om als
nog de door mij beoogde variant te
kunnen realiseren. Beter is 11-16!
(dreigt 3-8 en 17-21) 41-37, 13-19;
45-40, 20-24; 40-35, 24-29 47-42 19-23
42-38 3-8! (nu pas!) 37-32 29-34;
39-33 34-39; 33x44 23-28; 32x23 1 21;
26x17 12x43; 44-39 43x34; 30x39 6-21
enzovoorts wat ik als winst had ge
taxeerd (bij analyse viel dit tegen).
Partijvervolg: 42. 41-37 11-16; 43.
37-32 13-19; 44. 45-40 20-24 45. 40-35
24-29? en het drama voltrelrt zich. Ik
loop in een damzet, die gelukkig nog
remise is. 46. 30-24 29x20 47. 27-22
17x37; 48. 47-42 37x48; 49. 39-34
48x30 50. 35x2 12-18? Nu is zelfs
nog winst mogelijk voor wit. Na
12-17! 2-30 geeft 16-21 (verrassend!)
remise 51. 2-30 18-23; 52. 30-43? wit
moet vla veld 13 naar 27 toe, daarna
30-13 de voortzetting 20-24 verhin
derd is. Nu haalde ik het punt bin
nen door 5220-24! 53. 43-27
24-29! en remise gehouden daar 26-21
wordt beantwoord met 15-20!
C. VARKEVISSER
Kom er achter
1. petje van man rechcs, pape
gaal, 3. mond op schilderij rechts,
4. duim van middelste man, 5. (dok
6. schoen van man rechts, i. krant
van middelste man, 8. knoopje min-
der schilderij rechts.
