Wonen in de
binnenstad
■EWEST LEIDEN WIJST
OTA PT.ANDOF.IiFN AF
In Leiden is het
goed zitten
'INNENSTAD ONDER DE LOEP
Bankenactie:
gRpAG 20 APRIL 1974
\aten met
Skensen over:
*M| fllDEN De binnenstad is
discussie, vooral de functie
de binnenstad. Ook in Lei
gelukkig. Er wordt gespro-
over het terugdringen van
iuto, het scheppen van gro-
trandelgebieden, de functie
citycentrum, monumenten,
trlei zaken, die daarmee te
[jïï ten hebben.
oeren van een binnen -
dsbeleid is niet gemakkelijk.
e kant is er de mening,
het hart van de stad leven-
moet blijven en geen mu-
i mag worden. Aan de an-
kant is er verzet tegen de
plaats, die de auto in-
it, een plaats, die andere
ties in gevaar brengt.
!o'n functie is het wonen.
:er woonde iedere Leide
in de binnenstad, binnen
-singels. Dat percentage is
D geworden in de loop der
m. Er heeft een ontvolking
its gevonden, die niet verder
r™ [gaan, omdat dan het risico
l{™ jt is, dat de binnenstad voor
in de avonduren een dode
i wordt.
is een tendens, die erop
dat de laatste tijd de be
stelling voor wonen in het
hart toeneemt. Het is niet
I even gemakkelijk, want
komt bij het zoeken naar
huis binnen de singels al
v terecht bij panden, die
de monumentenlijst staan,
duizend. "Dan mag
Sfnlks meer. Je moet precies
wat monumentenzorg
irijft en er is niet meer
huis te wonen in deze
alle gemakken voorziene)
Dat is een heersende me-
a 110'
Door
Hans Melkert
JFoto's
Jan Holvast
k een tegenovergestel
de koopt een oud pand en
at daar een fijn woonhuis
maken. Monumentenzorg
alt al es. Je zit gebakken".
goed idee van de
niging "Oud-Leiden" om die
ingen eens tegenover elkaar
lellen (met nog een aantal
deze in te brengen
forumdiscussie over "Wo-
in de binnenstad". Dat
rt dinsdagavond a.s. na de
rergadering in de Laken-
i inleiding van A. P.
de rijksdienst voor
monumentenzorg met dia's
film zal er met bewoners,
uurders en architecten ge-
ussieerd worden. Leden van
d-Leiden" mogen belang-
introduceren.
as
nrafgaand aan dit evene-
heb ik met binnenstads-
ers gepraat over dit on-
ftrp. Drie van hen komen
laag in deze rubriek aan 't
Praten over wonen in de binnenstad. Met (in alfabetische volgorde)
■fr mevrouw Van Dishoeck, die met echtgenoot en kinderen sir.de enkele jaren een he
renhuis bewoont aan de Hooglandse Kerkgracht;
"fr Bert Oosterman, als raadslid bekend als minnaar van de binnenstad, die zelf 'n bouw
val op het Pieterskerkhof restaureerde en daarmee nog steeds bezig is;
lA Marie-Anne Snoek, een alleenstaande jonge vrouw, die middenin de restauratie zit van
een flink huis aan de Oude Rijn, waar ze zelf wil wonen en anderen ook die kans wil
geven.
Waarom wonen in de binnenstad?
Mevr. Van Dishoeck: Wij heb
ben hiervoor gekozen boven bijvoor
beeld wonen in Oegstgeest, omdat dit
de meest democratische manier van
wonen is. Je woont hier samen met
iedereen, je leveranciers, met aso-
cialen ook. en je hebt contact met
hen. al zou het alleen maar zijn over
dat ene bindende: wonen in de bin
nenstad. Dat is je woonomgeving
met alles erbtf, ook de bruine kroeg,
waar je als buurtbewoner gewoon
even binnenloopt. En dan de tuin.
Het is hier opvallend stil in dat
stukje groen en bloemen, tussen mu
ren gevangen, terwijl het verkeer op
de cityring en de Kaasmarkt (bode-
centrum) vlakbij is.
Marie-Anne Snoek: Ik zou nooit
wennen in een onpersoonlijke flat ln
de Merenwijk of zo. Ik heb op ka
mers gewoond, vanwaar Je naar de
stad ging. Hier ben ik in die stad. De
Haarlemmerstraat is mijn buurt
winkelcentrum. De bloemenkoopman
op de hoek groet me altijd. Kennis
sen uit Zuidwest komen even langs
als ze op de markt zijn geweest. Ik
ben nooit eenzaam. Ik heb geen
tuin, maar het Plantsoen en het v.
d. Werfpark zijn mijn groen. Zelf
heb ik een binnenplaats en krijg ik
een dakterrasje. Het uitzicht op het
groen rond de Burcht, op de Hoog
landse 4cerk, dat vergoedt toch alles?
Oosterman: Het is mijn hang naar
het verleden. Ik heb me ook in
nieuwe huizen altijd omringd met
dingen van vroeger. Hier is dat alle
maal bij de hand. Dit huis heeft
persoonlijkheid. Het gaat verder dan
het beton in de nieuwbouw, dat ik
als persoonlijke noot alleen een eigen
kleurtje kan geven. Hier is een ri
cheltje zus, een randje zo. Tja, er is
geen tuin voor mijn kinderen. Eigen
lijk zou het Pieterskerkhof daarvoor
vrij moeten zijn. Het blik moet er af.
Is wonen met kinderen in de bin
nenstad een probleem?
Mevr. Van Dishoeck is "uit de
kleine kinderen", maar 2
van overtuigd, dat er op allerlei plek
jes toch veel speelgelegenheid is in
het centrum. "Daar ze wijst
naar de achtermuur van de tuin
voetballen altijd jongens. Niet
voor niets zijn we in Nederland kam
pioen in alles wat met voetbal te
maken heeft.Soms komt er een
bal over de muur. Die gooien we
terug. De jeugd moet kunnen voet
ballen, ook in de binnenstad".
apart worden bekeken.
Marie-Anne Snoek: De aanloop
is voor mensen zonder geld te moei
lijk. Als je een nieuw huis koopt,
krijg je hypotheek en is alles zo voor
elkaar. Voor de aankoop van een oud
Marie-Anne Snoek heeft geen huis en de prijs daarvan valt in-
kinderen, maar vindt, dat
speelgelegenheid moet komen. Naar
haar mening is te veel plaats opge
offerd aan de auto. Ze is daarom
blij met elk speelterrein, dat er
komt.
Bert Oosterman's mening is be-
derdaad vaak mee krijg je ook wel
geld, maar je moet meteen gaan la
ten restaureren.
En dat gebeurt op een moment,
dat je nog in een ander huur) huis
woont, dat ook geld kost. Er zou-
beschermende stadsgezichten
kend. Hij vindt, dat auto's eigenlijk moeten komen, zodat ook particulie-
niet in de binnenstad horen. "Dan
is er volop gelegenheid voor recrea
tie, ook voor de jeugd".
Kernvraag: is het bewonen van
een monument in de binnenstad een
probleem?
Het betrekken van een pand
wel, daarover is iedereen het eens.
Het kost veel doorzettingsvermogen
om alles met de vergunningen voor
elkaar te krijgen, zegt Marie-Anne
Snoek. Je moet een goede architect
nemen, die alle contacten heeft,
meent mevr. Van Dishoeck. Toch
vindt ze, dat er naar aanleiding
van de forumdiscussie een soort,
witboek moet komen van wat mensen
allemaal moeten doen (en hoe en
waar) als ze in een monument wil
len gaan wonen.
Oosterman gaat verder. Hij denkt
aan een vijfjarenplan, dat de ge
meente moet uitstippelen met een
beleid voor het bewonen van monu
menten (en het bewoonbaar maken)
door particulieren. De afdeling mo
numenten van gemeentewerken,
vindt hy daarvoor nu te licht. Hy
zegt bij de restauratie
financiële steun kunnen krijgen
in het kader van renovatie. Dan heb
je niet alleen de subsidie voor res
tauratie van het monumentale, die
neerkomt op twee-derde. Maar je
krijgt het wel achteraf.
Oosterman: Ik kocht vijf jaar ge
leden een bouwval. Het goedkoopste
zou zijn geweest: afbreken en op
nieuw opbouwen. Maar dat wilde ik
niet. Restaureren zou zeker twee
ton kosten en die had ik niet. Daar
om ben ik zelf begonnen en ik heb
er bijna dag en nacht aangewerkt.
Dat moet je kunnen, dat moet je
ook kunnen opbrengen.
Mag er modern comfort in een
monument?
Mevrouw Van Dishoeck gaat haar
bezoeker vóór naar de keuken, die
up to date is. Alleen de betegelde
schoorsteen boven de plek, waar vroe
ger een fornuis stond, moest zo wor
den gehandhaafd. Er is nu een leuke
hoek met een bank. „De keuken en
de badkamer zijn modern en daarmee
is het huis uitstekend bewoonbaar".
Marie- Anne Snoek wil Juist de
tegen het monumentenbe
leid van de gemeente te zijn inge
gaan. Over de provinciale inspectie
is hij erg tevreden. "Er moet meer
samenspel komen tussen de verschil
lende instanties", vindt hij.
Nog een kernvraag: is het kopen en
bewoonbaar maken duur?
Mevr. Van Dishoeck: De aan-
huis oude keuken,
- koopprijs valt
knocht is, handhaven, maar ze weet
ook. dat monumentenzorg niet on
redelijk is waar het gaat om com
fortabel wonen. „Het huis moet na
tuurlijk bewaard blijven. Je moet
geen bungalow optrekken achter de
historische gevel".
Bert Oosterman vindt het volko-
juist, dat het monument ook
Bij cle foto's
Bert Oosterman maakte van
een bouwval, met eigen handen
een fijn huis (foto bovenme
een riant uitzicht op de Pieters
kerk. Hij is er al jaren mee bezi<
en er nog niet mee klaar.
De foto hiernaast toont de keu
ken in het huis aan de Oude Rijn
waarin Marie-Anne Snoek is gaar
wonen. Het huis wordt momenteel
verbouwd en de oude keuken is d(
enige plek, waar je niet al te vee
last van het stof hebt. De radic
onder de schouw moet worden ge
zien als een tijdelijke maatregel
De fotograaf klom op het dak
van het huis van de familie Van
Dishoeck aan de Hooglandse
Kerkgracht om de prachtige bin-
nenstadstuin voor het grootste
deel vast te leggen. Het is een hof
van stilte op een steenworp af
stand van de drukke cityring
(Hooigracht)
niet waar Je terecht komt bij de
restauratie. Je moet duidelijk een
prijsopgaaf afspreken met de aan
nemer voor de "zichtbare" dingen.
je weet achter de gevel bewaard moet blij-
iets tussenkomt, moet dat veranderen,
„Een huis als dit is van vroeger
voor de toekomst. Ik mag het
poosje gebruiken, mag er voor
het wooncomfort redelijke dingen in
f voor onderwijsnota
,st®< De Gewestraad Lei-
gisteravond weinig moeite
formulering van een brief
p deputeerde Staten over de no-
apdoelen streekplan Zuid Hol-
Voorzitter Vis (Leiden
ïer kort: „Dit niet, wat
iJk is een opdracht voor het
•M| gewest Leiden". Met deze
pmerking waren echter de le-
kselis (Voorschoten) en Det-
Zoeterwoude) het niet eens.
naast een afwijzing van
tropolitaine functie van Den
u concrete aanwijzingen'wat het
Leiden eigenlijk zou willen,
ter Vis meende dat Den Haag
tn4Ï?aar zou grinneken omdat
f i töge gewest Leiden over eni
ge maanden niet meer bestaat. Det-
mers (Zoeterwoude) wist echter
dat Den Haag wel meer grinnikt, maa
ze kunnen dat beter doen dan over
iets wat ze niet aanstaat dan over
iets dat er helemaal niet is. Voorzitter
Vis wist echter niet van wijken en
verschoof „daden" naar het toekom
stige* nieuwe gewest, zodat G.S. thans
een brief krijgen waarin de nota
wordt afgewezen omdat uitgegaan
wordt van een conurbaan groot ge
west Den Haag.
De nota Voorzieningenstruktuur
voor het Voortgezet Onderwijs in het
gewqst Leidèn werd door alle leden
als een in het algemeen goed rap
port gewaardeerd, hoewel de nota
niet geheel volledig genoemd werd.
Huisman (Leiden) vroeg om een
spoedige bijstelling van de nota om
dat geen rekening gehouden is met
de HAVO-scholen. Mevrouw Bloem
bergen (Voorschoten) zag een leemte
in de nota, omdat geen onderzoek
plaats gevonden heeft uit welke mi
lieus de kinderen komen. Van der
Horst (Leiden) constateerde dat het
beroepsonderwijs niet aansluit bij de
behoeften en het voortgezet onder
wijs veelal niet op het basisonderwijs,
dat laatste is te constateren uit de
grote groei van het avondonderwijs.
De stad Leiden heeft over 1970 f 50,-
per leerling te veel uitgegeven. Dit
bedrag was nodig om het onderwijs
op een goed peil te houden. Van de
8.099 leerlingen in 1970 kwamen er
4400 van buiten Leiden, zodat de
omliggende gemeenten best wel eens
„dankjewel" tot Leiden mogen zeg
gen, aldus Van der Horst. Dagelijks
Bestuurder Van der Kroft (War
mond) deelde de leden mede dat al
le schoolbesturen het rapport ont
vangen hebben en zodra reakties
binnenkomen zullen deze in de on
derwijscommissie besproken worden.
Ook in de brief van de Kamer van
Koophandel wordt gepleit voor scho
len boven „De norm," omdat dit
noodzakelijk is om het beroepsonder
wijs dichter bij huis te halen. He
laas kunnen alleen scholen gesticht
worden indien deze voldoen aan de
rijksnorm en daar is de nota dan ook
vanuit gegaan. Een milieu-onderzoek
is zeer tijdrovend en te kostbaar.
LEIDEN De Federatie Vrou
welijke Vrijwillige Hulpverlening,
waarbij in Leiden zestien vrou
wenverenigingen en -organisaties
met een totaal van ongeveer twee
duizend leden zijn aangesloten,
grijpt de 400-jarige herdenking
van Lëidens ontzet aan om actie
te voeren.
Het ligt in de bedoeling een aan
tal banken aan de gemeente aan
te bieden, zoals afgebeeld op de fo
to. Hoeveel het er worden is uiter
aard nog de vraag. De schattin
gen lopen tussen drie en vijftien.
Vast staat, dat
kost.
Besloten is een rommelmarkt te
houden, waarvoor het Leidato-be-
stuur ruimte heeft gereserveerd op
de najaarshuishoudshow. Het
bestuur heeft voorts het geld voor
één bank in het vooruitzicht ge
steld. Het comité van de Federa
tie, bestaande uit de echtgenote
van de burgemeester, mevr. G. L.
Vis-Hommes, alsmede mevr. A. C.
Hensing-Reyman, en mevr. H. C.
Pont-Bemelman (Gerrit Kastein-
straat 20, telefoon 31715), hoopt,
dat het zaken- en bedrijfsleven 't
bank f300 voorbeeld 1
Leidato zal vol
gen.
De bedoeling is om op de rom
melmarkt artikelen te verkopen,
die het comité uiteraard gratis
ter beschikking denkt te krij
gen. Daarom wordt nu reeds in
of net na de schoonmaaktijd de
aandacht voor deze actie ge
vraagd. Aan de Leidse huisvrou
wen wordt gevraagd om goed
bruikbare zaken die nu ongebruikt
in de kast staan, voor verkoop be
schikbaar te willen stellen. Ook
boeken, mits in goede staat, zijn
welkom.
Het comité vraagt de artikelen
te verpakken in dozen of plastic
zakken. Alles is welkom. Men
denkt aan sierflessen, kop en scho
tels, pannen en ga maar door. Er
kan niet genoeg komen en.de
zolder van de burgemeesterwoning
is groot genoeg om alles tot sep
tember te bewaren.
Verder wil het comité fruit ver
kopen in bakjes. Als fruit wordt
toegezegd, willen de dames zelf de
bakjes opmaken. Mevr. Pont is be
nieuwd welke reactie ze krijgt. Oo
wordt nog gewerkt -aan een ac
tie, die het mogelijk maakt stek-
pianten te verkopen. Op alle ma
nieren moet geld bijeen worden
bracht. Zo kan men in de stand 'n
keuzeplaats voor een bank opge
ven, maar dat gaat wel een kwart
je of zo kosten. Democratie kost
geld, nietwaar?
Alle vijf dienstencentra hebben
hun medewerking toegezegd,
evenals alle club- en buurthui
zen in de stad, Daar kan men zijn
"wegwerpartikelen" kwijt. De
adressen van de dienstencentra
zijn: Dijkstraat 2a, Herenstraat
45. Driftstraat 49a, Van Hogen-
dorpstraat 36 en Gerecht 10.
