iURINAMERS
GERONSELD?
1NGST OM
E PRATEN?
pltbsi
)AG 20 APRIL 1974
Er zijn nu 80.000 Surinamers in
Nederland. Iedere maand komen
er 700 bij, een toename die nog
aanzienlijker zal worden naarma
te Suriname dichter bij zijn onaf
hankelijkheid komt.
"Ga naar Nederland, nu het nog
kan", is het parool in Paramaribo.
En zo vliegt de "Bijlmer-express"
De "Bijlmer-express" zo ge
noemd, omdat het merendeel van
de Surinaamse migranten Am
sterdam tot reisdoel heeft, de stad
die het voornaamste deel van zijn
nieuwbouw in de Bijlmermeer uit
voert.
Maar lang niet alle Surinamers
komen in de Bijlmer onderdak, de
huren daar schommelen rond de
f 400, onbetaalbaar voor de pas
aangekomenen. als er geen subsi
die aan te pas komt. Een urgentie
verklaring voor een betaalbare
woning komt eerst na twee tot
drie Jaar af.
Toch moet het Surinaamse ge
zin. eenmaal Eeland od Schiphol,
onderdak. Hoe? Een onlangs ver
schenen beleidsnota van de Werk
groep Surinamers ln Amsterdam
pleit er voor dat de gemeente
voormalige bedrijfspanden koopt
of huurt en deze inricht als op-
vangstcentra. Ook wordt er op
aangedrongen Surinamers meer
over heel Nederland te versprei
den.
in Amsterdam, waarop thans de
meeste Surinamers na aankomst
voor hun huisvesting zijn aange-
De soms erbarmelijke toestan
den in die pensions en die voor
gastarbeiders leidde eind '73 ertoe
dat in Amsterdam de Verordening
op de Verblijfsinrichtingen kwam.
Daarin werden normen gesteld
voor hygiëne, brandpreventite en
leefoppervlakte. Pensions zonder
vergunning moesten daarna ter
stond worden gesloten. Drie pen
sions, die wél een vergunning had
den, hebben na controle de aan
zegging gekregen te moeten slui
ten.
Van de resterende pensions wor
den er door de stichting Welsu-
ria, die zich met de sociale belan
gen van Surinamers in Amster
dam bezig houdt, slechts drie
bona fide genoemd.
De overige beschouwt men als
"woekerpanden". Het sociaal ge
voel dat de pensionhouder voor
wendt, zit in zijn portemonnee.
gi
IS
2.
getuigen willen niet komen, beter, ze durven niet. Het is al laat op de avond en
klein café op de Zeedijk wachten we nog steeds om opgehaald te worden voor een
aan een Surinaams gezin dat destijds in Paramaribo 'geronseld' is. Ongevraagd be-
dus door een of meer personen, die zeiden: „Kom maar fijn naar Nederland, je
"5 «talen wij en verrekenen we later wel. In Nederland hebben wij voor jouw huisves-
a*
Nou dan? Wat wil raadslid Visser
onseld' eenmaal in Nederland bleek dat het gezinshoofd zijn behulpzame vriend ge- eigenlijk?
«d had om voor soms vijf jaar diens kinderbijslag in ontvangst te nemen. En dat ook
JJ :dere sociale uitkeringen een fors gedeelte moest worden afgestaan. De 'huisvesting' waar- bezochten m
izorgd was, bestond uit één kamer in een groot pand, met stapelbedden en, in een gun- dag de bar bedient,
nood
Surinamers, die totaal
onvoorbereid naar Nederland komen, Oh die?
n*
nig eval, een klein vertrekje erbij voor het ouderpaar. Argeloos uit Suriname vertrokken,
1 Ierland aanvankelijk overdonderd en geïntimideerd door strenge pensionregels, kwam bij worden gelokt, wordt door profiteurs
j j T v _-rt onvoorstelbaar veel geld uit de We moesten het
ronselden toch gaandeweg het besef, dat ze gepakt waren. Je hoefde niet eens zo erg bijStandspot geroofd.
kunnen rekenen om vast te stellen, dat iemand veel geld aan jou verdiend had en nog Dat geld moet een andere bestem- Ludwig
ming hebben: we moeten het naar Amersfoort.
verdiende.
t}in|Surinaam!
wijze
'(STerhuisd, konden bij voor
der kwartaal stevige aanko-
gnjfcor een goede huisvesting.
ter die 'geronselden'.
jmjer duizenden in Amsterdam,'
wij zullen
izorgd en zodra je ginds voet aan land hebt gezet, wijzen we je de weg naar Sociale
waar je niks hoeft te doen om geld los te krijgen".
vroeg de bedrijfsleider.
Nee, dachten we, in
genomen dat het hier
huizing betreft.
Misstand"
„Natuurlijk toch",
merkte bedrijfsleider Serkel op, 'we
aanmerking doen alles wat we kunnen om ze c~
en nóódbe- te vangen en te helpen'.
Negen personen in één kamer. De
Amsterdamse dienst voor Sociale
Zaken betaalt de pensionhouder 10
gulden per persoon per dag voor dit
logies. Dat is per week 630 gulden.
Dat is per maand 2730 gulden, die
voor één wordt betaald.
„Opvangen en helpen" op zijn
minst voor zoveel geld.
Maar gebéurt het ook
En hoe zit 't met dat 'ronselen'?
Grote kamer in pand Warmoesstraat 24: negen bewoners
plus wat visite
gezinnen, die op worden gegooid, als ze praten. En open; we hebben de heel Visser
naar Nederland ook als ze van de pensionbaas zelfs uitgenodigd. Alles bij ons mag
onafhankelijk zijn geworden, is
angst
Suriname sturen zodat
werkgelegenheid komt en er daar
i sociale bijstand komt!"
gaan vragen
de eigenaar van de pensions:
Sanders (47) te
Een naam, bij het
daér horen waarvan iedere Surinamer in
Amsterdam giechelend zegt: 'Oh
die?' En daarna zwijgt.
En zouden het geen 250 Surinamers Ludwig de Sanders ontving
zijn in twee panden, doch 'slechts' sraag op zijn fraaie kantoor. *Men
het niet geringe Driemaal in die laatste avond van in de Warmocsstraat telden we 142 het Pand Warmoesstraat 24
t.rnffon top ppn Riir naams PPTin dat
Zij de speurtocht, hadden
ln Surinamers; 56 in pand 24
in troffen we een Surinaams gezin, dat hij, forse man in een onberispelil1-
i andere uitkeringen en woningen,
vrije trappenhuizen gestaan van armoedige pand 18. 'ze woonden in ruime
welzijnsorganisaties bezig zelfstandig woonden. 'Hier willen de stellen.
-pensiongasten nu kamers, keurig ingericht: nette bank- entresol stonden de stapelbedden,
televisietoestel,
mensen wel praten.' zeiden onze koelkast. Sommige kamers hadden
gidsen steeds. Maar nadat zij kort
binnen waren geweest, kwamen ze
terug, een beetje verlegen. „Nee,
een vrolijk uitzicht op het water hun paasbest gekleed.
ÖFn
thts
iS- te mogen spreken,
oende zijn geweest. Maar
er, in de dagen dat
zochten, niet
Hg
Pagen
ADVERTENTIE
in contact brengen. Dan durven toch niet", zeiden de gid6en,
En als de regering dat In het café op de Zeedijk, ln
Amsterdams 'rosse buurt', wachtten
we de laatste kans af. Gids Ronny
had gehoord dat bij hem thuis een
man al lang zat te wachten om met
ons in contact te komen,
tiental van die Ronny was weg om hem te halen
Toen hU na een kwartier het café
weer binnenkwam, keek hij verdrie
tig. Hij had een briefje bij zich, dat
de man had achtergelaten. 'Bij
nader inzien toch maar liever geen
mededelingen", aldus ongeveer de
boodschap.
'Men moet hem bang gemaakt
hebben,' zei een gids.
'Vanmiddag nog wilde hij héél
graag praten," zei Ronny.
'Het lijkt wel mafia hier,' lachte de
derde.
Drek
En we herinnerden ons, wat 's
middags in de Bijlmermeer opbouw
werker Waldie Breeveld ons gezegd
had: „Heren" - Breeveld keek er
ernstig bij - "weten Jullie wel 4«t
als je in de drek van de
pensionwereld gaat wroeten, Jullie
éérst een kogelvrij vest moet
aantrekken?'
Nou JaIn het café op de Zeedijk
liep wel een man met een lang en
vlijmscherp mes rond. Maar dat was
een dronken blanke Hollander.
Deze reportage begon door een
bericht uit Amsterdam, dat daar het
Kabouter-raadslid Meivin Visser aan
het Gemeentebestuur vragen had
gesteld over de toestand in twee
Surinaamse pensions.
Weet men wel, vroeg Visser, dat in
de panden Warmoesstraat 18 en 24
zo'n 250 Surinamers opeengepakt
wonen? En weet men ook dat de
eigenaar van die panden, ln
Suriname mensen 'ronselt' om naar
Nederland te komen teneinde zijn
pensions een optimale bezetting te
geven?
Het gemeentebestuur heeft nog niet
geantwoord, maar natuurlijk weet
het 't. Zoals iedereen, die zich in
Amsterdam met Surinaamse zaken
bezig houdt, 't weet; althans van dat
ronselen.
Van die 250 opeengepakte Surina
mers in twee pensions wist men
niet. Het is trouwens ook niet waar.
Raadslid Meivin Visser zou zich
ervan hebben kunnen vergewissen,
als hij naar de panden was
toegegaan.
Bedrijfsleider Serkei van de twee
pensions zegt: 'De deur staat hH
r het Damrak. ,TollJk en boden
Wanntrouwend dachten we er
twee of drie dat ons bezoek ruim tevoren
moes- aangekondigd
De voorzijde van zijn kantoor i
Ze ingericht als reisbureau: een balif
en op met vlaggetjes en folders. Daarachter
Ze keken ligt het vertrek, waar het beheer
frisdrank aan. gevoerd wordt over de Amsterdams-
pensions.
Aan de wanden hangen plattegon-
den van zijn pensions. Behalve de
De keukens
gezinnen samen gebruik
ten maken, waren proper. In de Het gezin was drie weken daarvoor twee in de Warmoesstraat, staan
kelder was een grote moderne uit Suriname overgekomen. Tevre- ook nog in de Kerkstraat, de Van
wasserette. den en gelukkig nu?' vroegen
Woustraat en op het Rokin.
S ITOORINRICHTINGg
I
I
?nl« rmanente expositie in het
•luSpEBA-G E BOUW te Leiden
(750 m2 toonzalen)
^Specialisten in: m
jrectie-en
kantoormeubelen
i"" randkasten
Jj irganisatie- en
orteermiddelen
AA
BARENTSZSTRAAT 35
terrein "De Waard" m
LEIDEN
iZijlsingel-Trompstraat
ïelól 01710 49044 (8 ''i080* I
1 Adviseurs
rvriendelijk zakendoer^E
+Waldie Breeveld: ,Jlet alternatief ligt niet in Holland, maar in Suriname., f'
Niet gering, zo'n huizenbezit, merken
we op.
Eerste misverstand: 'Die panden.'
zegt De Sanders, „zijn niet van mij;
ze zijn van de vereniging. Ik ben
slechts voorzitter en directeur van de
vereniging.'
De vereniging is "Rijksspelen" ge
naamd. Hij is in 1964 opgericht om
mogelijk te maken, dat bij sportieve
en culturele ontmoetingen tussen
groepen uit de drie Rijksdelen
speciale vliegprijzen bedongen kon
den worden.
Die Rijksspelen verwateren na
enkele Jaren en voorzitter D
Sanders' activiteiten op de charter-
markt namen af. Tot 1969-
De Sanders: „We zagen toen op de
televisie een documentaire van de
NCRV oyer erbarmelijke huisves
tingstoestanden van Surinamers in
Nederland. Onze vereniging had
toen een nieuwe taak, een zeer
sociale: we konden die huisvesting
verbeteren. Met de baten, die onze
vereniging uit vroegere activiteiten
had, kochten we het eerste pand ir
de Warmoesstraat. Daarna volgden
Sporttrip
De vereniging richtte een nieuw
instituut op: Pension Sporttrip. D-
vereniging heeft statuten," zegt De
Sanders.
Ook Jaarverslagen, waarin verant
woording van heit beheer van de
pensions wordt afgelegd? vragen wij
'Ja is het antwoord, 'maar die zijn
geheim!
We merken op dat het niet zo
moeilijk uit te rekenen is, wat er bij
Sporttrip jaarlijks aan pensiongelc
binnenkomt. Alleen al voor de
gehuisvesten in de twee Warmoes-
straat-pensions moet de gemeente
Amsterdam zo'n half miljoen beta
len.
'Maar vergeet niet wat eei
krankzinnige kosten wij hebben'
roept de Sporttrip-directeur uit.
('Wat De Sanders over zijn
organisatie zegt, is niet waar
verklaart ons later met grote
stelligheid de Amsterdamse leraa
Eduard Toppin. Hij was tot 196(
secretaris van de vereniging Rijks
spelen. 'In 1970 is de vereniginj
failliet gegaan. Van de middelenver
antwoording klopte niets. Sporttri]
Sanders; wie hij bestuurslede)
noemt, zijn eenvoudig medewerkers.')
U wordt ervan beschuldig
mensen te 'ronselen' in Surinam
zeggen we in Amersfoort.
De Sanders begint te lachen. 'Hc
kan ik dat doen?" vraagt hij
.het enige, wat onze verenigin;
doet... ik zal het u uitleggen. Eer
Surinaamse man werkt hier lr
Holland. Hij maakt voldoende gele
over naar zijn gezin in Suriname
Hij heeft dan recht op kinderbij
slag. Maar hy ontvangt die pas als
zijn kinderen in Nederland zijn, met
terugwerkende kracht. Heeft hij
voldoende tegoed voor de passage,
dan willen wij hem helpen, krediet
geven voor de passage. Maar geen
cént meer" hij hoeft dus niet zoals
alom beweerd wordt, no gJaren na
overkomst van het gezin, af te beta
len van zijn Kinderbijslag en
andere uitkeringen?
•Natuurlijk niet!' zegt De Sanders,
'het gezin heeft dat geld toch veel te
hard nodig, hier!'
Heeft De Sanders een agent in
Paramaribo?
'Wij hebben een Surinaamse afde
ling,' zegt hij corrigerend.
opbouwwerker onder de Surinaamse
kolonie in de Bijlmermeer is.
Als we hem de uitlatingen van
Ludwig de Sanders voorleggen, toonl
hij zich geroerd door diens sociaal
besef. „\Vat een taal", zegt hij, „hoe
hij durft! Natuurlijk wordt er geron
seld. Het gebeurt nog wreder dan u
vermoeden kunt.
De Sanders' mensen stappen gewoon
naar de arme mensen toe en
zeggen: Kom mee, wij betalen alles.
Hij heeft daar in Paramaribo twee
mannen voor; ik noem geen namen.
De laatste keer dat ik in Suriname
was, eind vorig Jaar was De
Sanders er zelf ook. Ik heb toen nog
voor de radio de mensen gewaar
schuwd zich niet te laten ronselen.
Vooral voor de hindoestanen was
mijn waarschuwing, want De
Sanders is van de Creolen afgestapt,
die worden hem te lastig. In
Amsterdam zijn de oppositie krach
ten immers voornamelijk Creools.
"Sij belagen hem!'
Breeveld veroordeelt de Amsterdam
se pensionexploitatie ('De Sanders is
niet de enige, die het doet') als een
wantoestand: 'Door geldzucht ver
slechtert de situatie van de
Surinamers in Nederland.'
Maar heeft Breeveld voor de
pensions een alternatief te bieden?
'De overheid,' zegt hij, 'moet de
Surinamers naar buiten de grote
steden sturen. Surinaamse kinderen
zijn geen asfaltkinderen. Hier
worden ze het. Het ware alternatief
-*chter kan niet in Holland gevonden
worden, maar in Suriname. Daar
noeten de Surinamers werken en
vonen.
">e investeringen moeten andersom.
Straks betaalt Nederland aan
ociale uitkeringen meer aan
miljoenen, dan waarmee in Surina-
ne de zaak gered kan worden.'
Woeker, ronselen, uitbuiting, intimi-
1atie, woorden over-en-weer, bewe
ringen en nog eens beweringen.
Ongedocumenteerde vragen van een
"aadslid, boot-afhouderij van ge-
neen telijke diensten ('we beraden
ons nog... hebben de zaak in
;tudie...').
\ngst om te spreken bij hen, die
rvaren hebben.
"igenlijk is alleen Ludwig de
Sanders rechtuit. Als hij toegeeft
mieuw een pand, in de Rozen-
lraat, te hebben aangekocht.
ADVERTENTIE
Hoe hij durft
