Grondwater enorm gedaald
Rentabiliteit landbouw
laait na korte opleving
Peiger failliet
MILJARD
>OTHEKEN
1973
Bezetting
van USFA
opgeheven
Bijeenkomst van
nieuwe stichting
bibliotheek
VERBOUWING
EN MODER
NISERING
VAN HET
BURCHT
COMPLEX
Archief van Grondwaterstanden houdt het bij:
s?Ia
hersma beslist pas
ia Pasen over HAL
IJDAG
12 APRIL 1974
j0 HAAG Na het gunstige jaar 1972-'73 zal het inko-
p van de landbouw in 1973-'74 lager uitvallen. Dit conclu-
|rt het Landbouw-Economisch Instituut in zijn landbouw-
iomisch bericht 1974, zijn jaarlijks rapport over de econo-
iche positie van de agrarische bedrijfstak. In het jaar 1972-
steeg het inkomen met 30 procent tot f 5.010 miljoen, de
oningsaanspraken met 11 procent tot f 4.770 miljoen, zodat
tussen die twee een gunstig verschil was van f 240 miljoen.
het lopende jaar 1973-'74 echter verwacht het LEI een
ing van het inkomen tot f 4.740 miljoen, terwijl de belo-
gsaanspraken tot f 5.370 miljoen zullen stijgen. Het inkomen
dus f 630 miljoen bij de beloningsaanspraken achterblijven.
totale opbrengsten van de
bouwprodukten zullen met 10
int stijgen van f 12.980 miljoen
St verstreken tot f 14.230 miljoen
jt lopende Jaar, de non-factor -
(andere kosten dan die van
id, grond en kapitaal) van f 7.970
en tot f 9.490 miljoen.
gunstige resultaten in 1972/'73
>n te maken met prijsstijgingen
met name akkerbouwproducten,
gnsvlees en rund- en kalfsvlees.
kostenkant bleven de 5rijs-
Dgen in dat jaar nog beperkt:
in31973/'74 werkte de explosieve
Ikkeling van de veevoederpr- jzen
in de bedrijfsresultaten foor.
boer wordt het vervoer, dat
40 procent van zijn totale
uitmaakt, dit Jaar 17 procent
de beschouwende twee jaren
erde de produktiviteit in de
met 1,5 2 procent per
fDe inkomenssituatie was, even-
Iroorgaande jaren, het gunstigst
akkerbouw. Ook de varkens
als geheel een positief
verschot. In de andere secto
ren in beide jaren de kosten
of hoger dan de opbreng-
- In 1973 is voor ongeveer
[miljard aan nieuwe hypothe-
feesloten. In 1940 was dat totaal
Üljard. in 1960 f 2,8 miljard en
0 f 12,5 miljard. De toeneming
lotheken (nieuwe hypothe-
nderd met de doorhalin-
s vorig Jaar ruim f 10 miljard
|f 7,7 miljard in 1970. Deze cij-
lakte prof. mr. E. E. A. Luy-
ogleraar
megen, bekend bij de viering
bet 100-jarig bestaan van de
Hypotheekbewaar-
De export van voor de Nederland-
e landbouw van belang zijnde land-
m tuinbouwprodukten nam in 1973
laar hoeveelheid toe met naar schat-
HELMOND Vanmiddag om
12 uur is de bezetting van Phi
lips USFA in Helmond beëin
digd. Ze heeft 32 dagen geduurd.
Na beraad met de Juridische
adviseurs van de Industriebond
NKV hebben de bezetsters gis
teren besloten geen gebruik te
maken van het retentierecht om
te bereiken dat Philips alsnog
de na 18 maart geweigerde sala
rissen uitbetaalt. De werkneem
sters zullen dus geen be
slag leggen op de produkten van
USFA.
Bij het beraad heeft volgens
de Industriebond NKV het ge
heime karakter van de voor de
Nederlandse defensie bestemde
produkten zwaar meegewogen.
ting 18 procent, tegenover een totale
exportstijging van 13 procent. Ook de
agrarische invoer steeg ruim 18 pro
cent. De agrarische ruilvoet werd een
stuk slechter: de uitvoerprijzen van
LEIDEN Maandag 29 april van
half vijf tot half zeven wordt er in
restaurant "In den vergulden Turk"
aan de Steenstraat een bijeenkomst
gehouden waarin afscheid zal
worden genomen van de scheidende
bestuursleden van de voormalige bi
bliotheek Reuvens (openbaar) en de
rooms-katholieke bibliotheek. Zoals
bekend zijn deze per 1 januari '74
samengegaan, onder de naam:
"Stichting Openbare Bibliotheek
Leiden". Tijdens de bijeenkomst zal
men ook kennis kunnen maken met
de leden van liet algemeen en dage
lijks bestuur en met de personeels
leden van de nieuwe stichting.
landbouwprodukten stegen 8 pro
cent, de invoerprijzen 32 procent.
Toch kon het agrarische uitvoersaldo
van f 5,2 miljard in 1972 ook in 1973
gehandhaafd worden.
In '72 steeg de handel in agrarische
produkten met EG-partners sterker
dan die met andere landen, in 1973
echter steeg de uitvoer naar EG-lan
den 12 procent, die naar derde lan
den 30 procent.
Het huis Die Swaere Noodt op de Mokerhei herinnert aan de befaamde slag die daar morgen
vierhonderd jaar geleden, op 14 april 1574, werd geleverd. Vele manschappen van de Nassause
troepen, aangevoerd door Christoffel van de Paltz en Lodewijk en Hendrik van Nassau zijn op deze
plaats in de toenmaals aanwezige moerassen omgekomen.
Aanvaringen Tweeëndertig zee
lieden worden vermist na twee af
zonderlijke botsingen waarbij vier
schepen voor de westkust van Japan
betrokken waren. Het 21.467 ton me-
LEIDEN Burgemeester en wet
houders stellen de raad voor in de
kosten van inwendige verbouwing
en modernisering van het zalencom
plex Den Burcht voor 75 pet. bij te
dragen tot een maximum van
f 82.500.
Een artikel van de met
meijer gesloten overeenkomst inza
ke de exploitatie van het zalencom
plex bevat een regeling met betrek
king tot de in de eerste helft
Marktberichten
Waspeen C 21—23; Waspeen 1929.
nemonen 4; Anjers AM 10; Anthurium
1.85; Calla 49; Gerbera 23; Gladiolen
6; Hyacinth met bol 40; Lelie kelk 62;
daartoe werd gedaan door mr J. W. alleen zijn aandelen beschikbaar Div.
tende Amerikaanse containerschip dit Jaar voorgenomen investeringen Boonk uit Emmen, die bij de eerder stellen als de nv Bood en co in Ber-
President Pierce kwam in .botsincr. g verleende surseance van betaling als kei bij Peiger Industrie bv betrokken
bewindvoerder
snijbloemen 59 imp.; Anjers AM
'n TinS het bijzonder teTbeZ^e
met de 999 tons Zuidkoreaan Kaïei- toneelaccommodatie, de brandvei-
Ho die in tweeën brak en zonk.
Slechts acht van de 26 bemannings
leden werden gered. De andere aan
varing betrof de 11.444 ton metende
Liberiaan Ocean Sovereign en een
Japanse vissersboot. Het vissersschip
kapseisde. Alen neemt aan dat 14
van de 17 bemanningsled en opgeslo
ten zitten.
02; Begonia 1.27; St. Paulea 5.52;
ligheid en de voor publiek bestem
de en tree's en toiletten.
Het krediet kan in tien Jaar wor
den afgeschreven en de lasten kun
nen worden gedekt uit de verwach
te stijgende pachtsom.
Het voorstel staat op de agenda van
de raadsvergadering van maandag
avond 22 april.
Mr. Boonk voerde
dat reeds niets daarvoor.
blijven. De gegadigden voelden Div' potplanten 2.33; Gladiolen Ardent
de surseance
nauwelijks midde- met steun
aan de vorderingen
bv in oprichting die
de overheid uitslui
tend in overleg met een curator na
wel zonder resultaat, ondanks het kunnen worden uitgebreid.
69; Gladiolen eurovision 7.2; Glad. Mo
lière 20; Glad. spie en span 65; Glad.
peter pears 55; Gladiolen 58; Anjers tr.
baccara 35; Div. snijbloemen 84 alles
per stuk. Anemonen 66; Blauwe druif
jes 62; Chrys. tros jr. c. 2.41; Dui
zendschoon 1,95; Freesia 85; Hyacin
then 53; Iris 83; Ixia 1.65; Lathurus
1.23; Narcis kas 41; Carlton k 67;
Tulpen 65; oude gr 26; Narcis koude
gr. 24; Div. snijbloemen 1,78; Anemo
nen 10 alles per bos.
KATWIJK AAN DEN RIJN. groentevei
ling. 11/4 Waspeen per kist AI 710
1000 All 260—720 BI 880—1270 BH
600—740 Cl 660—740 CH 130—530 an
dijvie 2558 kru lp e terse lie 42 peter
selie 1733 prei 60 witlof 116—133
rabarber 4252 radijs 3639 sla 26
spinazie 1531 aanvoer Waspeen
296.000 kg.
ROELOFARENDSVEEN, bloemenvel-
Img^11^april 974 Anjers 16—29,
Wat is er met ons grondwater aan de hand? In Schoorl (N.-Holland) constateert het Rijks-
mi de irterfne instituut v00r natuurbeheer een daling van het peil van het grondwater met twee meter in
de duinstreek. Alle beken en alle meertjes zijn opgedroogd. De Tweede Kamer spreekt in roe
rende eensgezindheid per motie uit, dat "vele natuurgebieden bedreigd worden door een sterke
daling van de grondwaterstand". Feiten die doen vermoeden, dat wij de verdorring nabij zijn.
Maar zo'n vaart loopt het niet- A1 staat vast' dat er in de afgelopen vier jaar abnormaal
laar wejnjg regen js gevallen. Bovendien pompen we elk jaar weer meer grondwater op voor de
totale bedrag
Bleken was eind vorig jaar
ff 80 miljard tegen f 65 miljard - - -. - - -x
bi. in vergelijking met andere drinkwatervoorziening en voor de industrie. Er staat echter al een grondwaterwet op stapel.
zoals obligaties, con- De overheid en de deskundigen zijn waakzaam,
lef krediet en onderhandse
en, is de hypotheek nog immer
eunpilaar en hoeksteen van de
tverlening, zo concludeerde hij.
EERRAPPORTEN
LN HEDENMORGEN 7 UUR
geh. bew. 21 8
geh. bew. 21 5
bew. 21 6
geb. bew. 23
20 10 1
onbew. 14
zw. bew. 15
half bew. 18
half bew. 22 8
geh. bew. 14 3
half bew. 18 11
zw. bew. 20
mist 18
regenbul 17
Nederland beschikt over een unie
ke instelling: het Archief
van Grondwaterstanden, onder
deel van de dienst Grondwater
verkenning van TNO in Delft.
Directeur drs. F. Walter, conser
vator C. Groenewoud en geohy-
drologisch onderzoeker drs. E. G.
Lekahena vinden de uitspraak
van de Tweede Kamer nogal
ongenuanceerd, al geven zij wel
toe, dat ook aan het verbruik
van grondwater grenzen zijn.
Op het ogenblik slokken indus
trieën en de drinkwaterleiding-
bedrijven samen per jaar ruim
een miljard kubieke meter grond
op. De winbare hoeveelheid
wordt getaxeerd op anderhalf a
twee miljard. „We beginnen de
grens te naderen", zeggen de
heren.
Maar de suggestie van de
Tweede Kamer als zou de lage
grondwaterstand te wijten zijn
aan ons sterk toegenomen
drinkwatergebruik of het onge
breideld slurpen van de industrie
wijzen zij als onbewezen van de
hand. „Er is nog geen ernstige
schade aangericht". Een geval als
bij Schoorl geconstateerd, wijzen
zij geheel toe aan de nu al enige
jaren durende droge periode.
Dat het toch een hele tere zaak
kan zijn blijkt uit deze
opmerking„In bloembollenge-
bieden kan een verval van enkele
centimeters van de grondwater
stand al fataal zijn". Niet voor
niets houdt het Archief van
grondwaterstanden dan ook, in
sommige gevallen van dag cot
ITERDAM (ANP) Minis- bonden escaleerde vorige week toen
loersma van Sociale Zaken zal de Rotterdamse rederij plotseling
a Pasen een beslissing nemen meedeelde een ontslagaanvraag voor
conflict dat is gerezen tussen 320 zeelui te hebben ingediend en het
Hand Amerika Lijn in Rot- betrokken personeel daarover te
1 en de Federatie van Werk- hebben ingelicht. De HAL zei niet
K-organisaties in de Zeevaart langer te kunnen wachten op de
de plannen van de HAL om afloop van het overleg met minister
Kan zeevarend personeel te Boersma, als gevolg van het gedrag
fcgend dat de oriënterende be- neelsleden desgevraagd meegedeeld
togen tussen de minister, de di- dat zij bij de afvloeiing betrok-
van de HAL en de federatie ken waren, hoewel de gevolgen van
b toe in een constructieve sfeer de reorganisatie nog onderwerp van
verlopen. Over die gesprek- gesprek waren.
;unnen op dit moment geen na- Behalve de werknemersorganisaties
Kededelingen worden gedaan, al- van zeevarenden hebben de drie ver-
het ministerie. voersbonden ook moeilijkheden met
!t conflict tussen de HAL en de de HAL.
dag, de standen bij. Het beschikt
daarbij over een netwerk van
ruim veertienduizend meetpunten
verspreid over het hele land. En
nu komt het unieke: van de 3600
waarnemers die de peilingen
verrichten doen 1900 dat geheel
vrijwillig en zonder er één cent
voor te krijgen.
Zegt conservator Groenewoud
„In Israël bestaat een vergelijk
baar meetnet. Maar daar is elke
druppel water ook heel belang
rijk. In West-Duitsland heeft
men een veel minder vertakt net
en in België bestaat niet eens
een centraal archief".
Met bewondering spreekt Groe
newoud over prof. W. F. J. M.
Krul, voormalig directeur van
het Rijksinstituut voor de
Drinkwatervoorzieningen, die in
1948 de grondlegger is geweest
van het centrale archief in
Nederland. Dankzij diens voor
uitziende blik heeft Nederland
nu een schat aan gegevens over
een goed, dat er altijd in
overvloed is geweest in dit
kikkerland, maar dat nu toch
geleidelijk aan schaars dreigt te
worden.
Het drinkwaterverbruik stijgt
jaarlijks met 4 tot 7 procent. Dat
komt niet alleen door de groei
van de bevolking, maar ook
omdat we zindel jker worden
ons vaker wassen. En natuurlijk
door het in zwang raken van
vaat wasmachines en tuin-
sproeiers om maar enkele appa
raten te noemen.
De waterleidingbedrijven zijn
wettelijk stevig aan banden
gelegd bij hun activiteit grond
water aan de bodem te
onttrekken. Voor elke nieuwe
winplaats met pompstation is een
vergunning nodig. Een van de
voorwaarden is vrijwel altijd, dat
in een ruime omtrek waarne-
mingspunten worden ingericht.
Via deze peilpunten kan dan
geregistreerd worden hoe het ter
plaatse gaat met het grondwa
terpeil. Particulieren en ook
industrieën zijn minder gebon
den. Weliswaar zijn er sinds kort
in vrijwel alle provincies (alleen
nog niet in Zeeland en
Groningen) provinciale verorde
ningen inzake het grondwater,
maar een wettelijke regeling
ontbreekt.
Op hoge zandgronden houden
landbouwers er zogenaamde ber-
gingsputten op na. Juist in droge
tijden putten zij daar grondwa
ter uit, dat zij dan zo over het
land verspreiden. En de industrie
kon tot voor kort ook vrijelijk
zijn gang gaan. Het industriële
verbruik van grondwater is ruim
een half miljard kubieke meter
per Jaar - evenveel als gebruikt
wordt voor de drinkwatervoorzie
ning.
Oordelen de deskundigen: „Over
het algemeen gebruikt de indus
trie het grondwater niet zo goed.
Bijvoorbeeld voor de koeling. In
bepaalde gevallen zouden zij
gedwongen moeten worden op
pervlaktewater te nemen of een
gesloten koelsysteem te installe
ren. Het onbelemmerde gebruik
kan zo niet doorgaan. We komen
onherroepelijk te staan voor een
verdelingsvraagstuk. De overheid
zal moeten uitmaken wie, waar,
hoeveel grondwater mag onttrek
ken".
Er is bij Rijkswaterstaat dan ook
een Grondwaterwet in voorberei
ding. Zeggen de mensen bij
TNO: „Rijkswaterstaat wordt de
grote waterbeheerder. Het opper
vlaktewater is al in een wettelijk
kader gevat. Het grondwater zal
volgen". Het een hangt logisch
samen met het nader. Al heeft
de overheid dan tot nu toe meer
oog voor het oppervlaktewater
gehad. Maar daarvan kon Je ook
zien, dat het vuil was. Nu komen
er nog streken voor met zulk
zuiver grondwater, dat het zo de
waterleidingbuis in kan. Mis
schien kan dat zo blijven.
Of het Archief van Grondwater
standen ook zijn unieke korps
van vrijwillige pro-deo-waarne-
mers kan handhaven begint een
vraag te worden.
Directeur Walter meent, dat aan
een zekere professionalisering
niet valt te ontkomen als de
greep van Rijkswaterstaat ster
ker wordt. „Dan moet Je de
mensen gaan betalen. Je móét Jè
trouwens ook afvragen of Je een
langzamerhand zo belangrijke
zaak als ons grondwater moet
beheren met behulp van vrijwil
ligers".
Groenewoud ziet het anders: „Ik
hoop, dat we het met vrijwilli
gers blijven doen. Ik ben er van
overtuigd, dat het werk in elk
geval n et beter gebeurt als je
ervoor betaalt. Met z'n dertien
miljoenen op een kluitje zijn we
eigenlijk wel gedwongen zuinig te
zijn op ons water. Dat moet toch
appelleren aan ons gemeen
schapsgevoel?!"
Ombudsman Op een bij
eenkomst van Europese ombudsman
nen op 18 en 19 april in Parijs zal
de benoeming van een Europese om
budsman ter bescherming van de
rechten van het individu tege?i over
heden en bureaucratieën worden
overwogen, zo heeft de Raad van
Europa j
Ofarim 23—28. Spanish ~Sun, Zorina
1521, Motrea. Precilla, Belinda 22
38, Marimba 1618. Prominent 4344
Sonia 3562 Ilona 6383, Baccara
64-89, Strelitzia 2.00—2.10, Alstroe-
meria^3993, Lelies 381.10, Gerbera's
Chrysanten-J aarrond
BARNEVELD, Coöp. Veluwse
eieren
gram 11,-
14,59. 65 gram 15.76—
kalm, in grote
dens per 100
55 gram 11,28—11.55"
gram 1
7.26.
Eierveiling. 11 april Aanvoer 993.594
stuks, stemming rustig Prijzen: (in
guldens per 100 stuks) eieren van 53
53 gram 9.72. 56—57 gram 11.84, 61-62
gram 14,08 66-67 gram 16.00.'
Eiermarkt, 11 april Aanvoer circa
1.700.000 stuks, handel redelijk
„gj9.00—9.60 per
2.00, eieren
__.20 per
stuks, kg-prijs 2.04--2.26. eieren
Eieren van 46-48 grai
16.50—17.75 per 100
64-6'
prijs 2.59-2.65,
kg-
per 100 stuks lager. Kievitseieren aan
voer 2400. Prijs 0,45—0.55 per stuk.
UTRECHT, veemarkt, 11 april Aan
voer: totaal 5937 weekaanvoer 6361,
runderen 1672, vette kalveren 12, gras-
kalveren 222. nuchtere kalveren 1820
schapen 831. lammeren 197,
kg 8. biggen 851, bokken en geit
slachtrunderen circa 1000, Prijze:..
guldens) slachtkoeien (resp extra, le,
2e en 3e kwal.) 5.75—5.90, 5.05—5.25,
4.504.80 4.104.40, stieren -6.00
6.40, worstkoeien 3.604.30, vette kal
veren 4.004.85, nuchtere kalveren
1.301.70, slachtzeugen (resp extra,
le, 2e en 3e kwal.) 2.23—2.32. 2.12—
2.22, 2.03—2.11, 1.96—2.02. slachtvar-
kens (.resp. extra, le. 2e en 3e kwal.)
2.33—2.45. 2.32—2.38 2 26—2.32 2.19-
nuchtere kalveren 3070,
kalveren voor fok en mesterij zwart
bont 110210, roodbont 220300 fok
schapen met 1 lam 230—290. met 2
lammeren 330400. vette schapen 155
—205. vette lammeren 165245. drach
tige varkens. 400—600. schrammen
97.50127.50. biggen 75105, geiten
2090. Overzicht: (resp handel en
prijzen) slachtrunderen rustig prijs
houdend. melk. en kalfkoeien willig,
even hoger. Jongvee williger, gelijk,
vette kalveren rustig, niet geheel prijs
houdend, nuchtere kalveren redelijk,
even hoger, nuchtere kalveren voor fok
en mestery redelijk, even hoger, scha
pen redelijk, ruim prijshoudend, lam-
redelijk,ruim prijshoudend.
Links C. Groenewoud met peilklokje bij 'n putje op 't terrein van TNO.
Rechts directeur drs. F. Walter van de dienst Grondwaterverkenning
met notitieboekje. Voor de meting van het grondwater wordt ge
bruik gemaakt van brandputten, peilputten, welputten en landbouw-
buizen. De laatste steken niet dieper dan vijf meter. De gegevens
worden opgeslagen in de computer van het Archief van grondwater
standen. Sinds kort voert men daar soms bewerkingen uit die de fgie.so—ie,
gegevens toegankelijker maken voor "klanten". i-7-4L-bl<
In beginsel kan iedereen de gegevens opvragen. Tot vorig jaar
kreeg men ze gratis. Maar het profijtbeginsel heeft ook hier, zij
het bescheiden, toegeslagen. Instandhouding van archief en meet
net kost per jaar zo'n negenhonderdduizend gulden. Tien tot twin
tig procent zou gedekt worden door de opbrengst van de verstrekte
gegevens. Landbouwers hebben vanouds veel belangstelling voor
de grondwaterstand al was het alleen maar voor de schadeclaims
die zij op grond van de peilingen kunnen indienen. Het komt wel
voor, dat een drinkwaterbedrijfje al te snel het grondwater aan
de bodem onttrekt, waardoor de gewassen "droog" komen te staan
en de oogst mislukt.
Ook zijn de gegevens van belang voor onderzoekers die het effect
nagaan van grote waterstaatswerken. En nog niet zo lang meldden
zich ook af
varkens flauw, lager schrammen
biggen rustjg, staand, gelten goed, ho
ger.
LEIDEN 12/10. Coop. Groente- en
Fruitveiling; appelen 41—97; andijvie
981.10; peulen 19.40; snijbonen 4.60
3.90; kroten gek. 70; prei 5969; ra
barber 5972; spinazie 1339; cham
pignons 3.103.20; tomaten A 19.90
20AP; B 21.0021.30; C 18;0018.50;
16.90; uien 36—47; witlof
bloemkool A 2.41; B 1.91
E 24—25; sla A 14
terselie 23—27; radijs 27—41; selderij
2129; paprika 3977 per stuk.
Beroep op Podgorni De West-
duitse sectie van Amnesty In
ternational heeft een beroep gedaan
op president Podgorni van de Sow-
jet-Unie de eerste mei van dit jaar
te vieren met vrijlating van alle
politieke gevangenen in zijn land. In
de brief aan Podgorni wordt met na-
wwme gewezen op het lot van de 31-
toe actiegroepen die op de bres"staan voor het behoud Jarige dissident Wladimir Boekowski,
van natuurgebieden. Kenmerkend voor het Archief van grondwater
standen is, dat het slechts registreert en het meetnet onderhoudt.
Het analyseert niet en slaat geen alarm als'het ergens mis gaat.
Dat wordt overgelaten aan derden die van de gegevens gebruik
maken.
die twee jaar geleden werd veroor
deeld tot twaalf jaar gevangenisstraf,
werkkamp en ballingschap in Si
berië, wegens stemmingmakerij ea
propaganda tegen de staat.
