Ik ben graag daar waar
ik kan
tekenen
Jonge
Bols
Drs. P. vertelt
r(jy) vandaag
...e/7 gisteren i
Wassenaarse 'televisieportrettist' Paul Citroen:
DitisNeeriands
zachtste borrel
aaBfir-)
j
TVmorgën]
(S_M)
DUITSE TV
K)NDERPag 4 APRIL 1974
Paul Citroen zal landelijk bekend zijn door zijn optreden
;.W oortrettekenaar in het tv-programma van Willem Duys. In
do; If Geschiedenis van de Westerse kunst komt hij ook al voor
rirt oef iets dat hij zelfs nu als een "grapje" naast zijn eigenlijke
ire^k beschouwt: een foto-montage die hij in 1923 maakte, toen
r lii m 1923 als student bij het befaamde "Bauhaus" in Weimar
B iras. Vooral over die periode gaat het nu bij Bruna verschenen
m ioek "Paul Citroen en het Bauhaus". Maar ook zijn "Tekenles"
'is 5 er in herdrukt en menigeen kan daar nog zijn voordeel
oq nee doen.
ADVERTENTIE
Zuiver scheerwollen
herenkostuums
n prijs, vdn_279T- voor
149.-
Sinds mijn kindertijd tob ik met
ziekten", schreef Citroen in een an
der, kostelijk boek („Introvertisse-
mento"). En hij liet er op volgen:
„Meestal ingebeelde". Hij is een
van die broze mensen die onver
woestbaar blijken. Zevenenzeventig
Ja~r geleden werd hij in Berlijn
geboren als zoon van een Neder
landse zakenman. In 1927 vestigde
hij zich in Nederland en toen
Hitier aan de macht kwam sticht
te Citroen in Amsterdam een
Nieuwe Kunstschool. Zo deed ie
der het zijne.
Hoe hij als enthousiaste volgeling
van zijn „demonische" leraar It-
ten in Duitsland ademhalingsoefe-
nen deed en vegetarisch hongerde
na een rituele reiniging, dat kimt
u in het geïllustreerde Bruna-boek
lezen. Een urenlang gesprek in zijn
zonnige woning in Wassenaar levert
echter ook een reeks aardige citaten
op. Hij spreekt in zijn enthousiasme
herhaaldelijk in de taal van zijn
jeugd vervallend.
Nederlands is een koopmans
taal. Dichters moeten het daar-
moeilijk mee hebben. Duitsers en
Fransen worden door hun taal ge
dragen. Nederlanders gaan achte
loos met hun taal om.
Als Braque het Cubisme had
gemaakt, dan was het niet zo we
reldschokkend geworden als door
Picasso.
Met ieder mens die wordt ge
boren, komt weer een stukje dom
heid ter wereld. Daarom is ge
praat over vooruitgang onzin. De
kunst was altijd al aan het doel,
zei Thomas Mann.
Ik maak me geen zorgen over
de kunst. Die gaat al zo lang ik
leef ten onder. Chinezen schreven
ln de twaalfde eeuw al dat het
met de kunst was afgelopen.
Voor mij is cultuur al het goe
de dat wordt gedaan. Ook de
moderne psychiatrische verpleging
bijvoorbeeld.
Picasso leeft in zijn werk. Hij
is een universum op zichzelf. Hij
geeft Je de moed, Jezelf te zyn.
Ik bezat tien Kandinsky's. Bij
ongeluk heb xk er nog één, omdat
geen museum die wilde kopen.
In de eerste wereldoorlog dreef
ik de piepkleine „Sturm"-boek-
handel in Berlijn. Kokoschka
kwam daar in uniform. Rilke is er
ook een keer geweest. Hij was een
wat flets uitziende man. Berlijn
maakte hem nerveus.
Kijk, een catalogus van de
Sturm-schilder Rudolf Bauer, die
zwendelaar. Als Kadinsky van stijl
veranderde, werkte Bauer twee
maanden later ook zo. Grosse
Scheisse. In Amerika kosten zijn
schilderijen nu dertig tot vijfender
tigduizend gulden. Hij leverde
Kandinsky's en andere nu be
roemden aan Guggenheim. Kocht
ze voor een krats en ving 100.000
mark per doek. Zo ontstond de
grote verzameling waar Rotterdam
er tien Jaar geleden dertien uit
kocht.
Max Beckmann was een
waanzinnige dikdoener. Alles was ik
in Duitsers afschuwelijk vind zit
in Beckmann. Zjn schilderijen zit
ten vol castratievrees.
Dali is een genie, maar zijn
vrouw verveelt zich als hij zich
aanstelt. Die kent Ja die Quatsch.
Paul Citroen: "Ik maak me geen zorgen over de kunst.'
BIJ DUYS
ADVERTENTIE
Ze vragen me, waarom teken
jij bij Duys? Waar ik kan teke
nen, daar ben ik graag. De sfeer
is aardig. Het is een uitdaging:
tijdens de uitzending moet het ge
beuren, je kunt weinig verbeteren.
Ik heb razendveel landschap
pen gemaakt. Nu is in bossen
niets meer voor me te ontdekken,
in mensen wel. Ik heb meer dan
5000 portretten gemaakt. Ik teken
wat naar mjj uitgaat van iemand.
Ja, liefst mooie meisjes en
kunstenaars. Burgemeesters gaan
naar een ander. De vrouw betekent
heel veel voor mij. Ik heb die
sfeer van het vrouwelijke nodig.
Tot 1940 keken vele Nederlandse
kunstenaars naar Paul Citroen,
sedertdien kijkt hij, als portrettist,
naar kunstenaars. En het ligt voor
de hand, dat de „eregalerij" die zo
ontstaat ook van kunsthistorisch
belang blijft.
LEIDEN Br gebeurde gister
avond in het LAK-theaiter iets
vreemds. Aangekondigd werden drie
'heren', t.w. Geo Staad, Heinz Polzer
en Drs. P. Maar toen slechts één,
keurig in het pak zittende heer. de
handen in triomf omhoog gestoken,
het podium betrad, keek er toch nie
mand verbaasd op. Wat was het ge
val? De liedjesschrijver, tekstdichter
en auteur drs. P., zoals we hem maar
oor het gemak zullen noemen, heeft
zich in het verleden van al deze pseu
doniemen bediend. Hij begon de
avond als Geo Staad, die na de pau
ze opeens onverwachts naar Amster
dam moest vertrekken, maar voor
hem in de plaats zou Drs. P. de open
gevallen plaats innemen. Heinz Pol
zer was daarbij degene, die beide
creatie nauwlettend in het oog hield
Geo Staad wijdde voor de pauze uit
over zijn geboorte in Zwitserland,
zijn deelnemers aan een militaire
colonne van het Rode Kruis en over
zijn verblijf in een kasteel, dat ooit
toebehoorde aan Lodewijk XI en
waar een heuse "pavóllion d'amour"
was. Tijdens de pauze, als we zonder
publiek wat rustiger kunnen praten,
blijkt er helemaal geen Geo Staad, of
Drs. P. meer te bestaan. Het is dan
Heinz Polzer ten voeten uit, die zich
kostelijk amuseert met de betuigin
gen van bijval, die hem links en
rechts ten deel vallen, 't Is hem aan
te zien, dat hij zichtbaar geniet van
de roem, de liedjes als "Heen en
Weetr", "Sneker Café" en "Waar kom
je vandaan Daan" hem hebben ge
bracht. Bij een vraag of hij wist, dat
er as. vrijdag een nieuwe elpee van
hem op de markt wordt gebracht,
keek hij uiterst verbaasd. Duidelijk
geirriteerd moest hij tot de conclusie
komen, dat zijn platenmaatschappij
zonder hem daarin te kennen, be
sloten had tot het lanceren van een
"nieuwe" elpee. Het is nu weer geble
ken, dat de commercie ook bezit
dreigt te nemen van Drs. P.. de zo
veelzijdige toonzetter en tekstdich
ter, die carnavalhits. paart aan stu-
denticose liedjes, zonder daarbij zijn
artistiek talent merkbaar schade toe
te brengen. Na de pauze gaf Drs. P.
een selectie van een aantal bekende
tot zeer bekende liedjes. Het feit, dat
hij eigenlijk helemaal niet kan zin
gen werd ruimschoots goed gemaakt
door de zeggingskracht, die er van
zijn liedjes uitgaat. Zo corrigeerde
hij op een gegeven ogenblik het
woord "terzijde" door "terzake", het
geen betekende, dat Drs. P. zich gis
teravond in het LAK-theater bijzon
der op zijn gemak voelde. Is het an
ders verklaarbaar, dat Drs. P. zich
zelf ruimte laat voor een dergelijke
"geostatische" vergissing?
NEDERLAND I
14.00 Schooltelevisie (NOS/NOT)
18.45 Ti-ta-tovenaar (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 EO-Kinderkrant (EO)
20.00 Journaal (NOS)
20.20 Open Huis (EO)
21.00 t Kind dat geen stem krijgt, deel 2 (EO)
In dit programma wordt op de achtergronden van het
vraagstuk van de abortus provocatus dieper ingegaan
dan in het eerste programma (op 14 maart) al gebeur
de». In deze uitzending: een documentaire en een stu-
diogesprek, waarbij personen die hebben gereageerd
naar aanleiding van het eerste programma, hun vra
gen kunnen voorleggen aan een forum onder leiding
van Meindert Leerling.
22.00 Het gat van Nederland (VPRO)
23.15 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.45
18.55
19.05
20.00
20.20
22.10
22.25
22.30
Ti-ta-tovenaar (NOS)
Journaal (NOS)
'n Meester minder, thriller (KRO)
Journaal (NOS)
Dagboek van een gek, toneelstuk (KRO)
Aantekeningen van een krankzinnige, door Nikolaj Go
gol j in 1835 geschreven. Uitvoerende aoteur: Henk van
Ulsen.
Interview (KRO)
Ad Langebent praat vanavond met minister Van Agt
van Justitie over de criminaliteit in Nederland.
Den Haag vandaag (NOS)
Journaal (NOS)
Foto's uit de ruimte (KRO/NOS)
Speciale uitzending over de ontvangst van de foto's
van Mercurius en Pasadena. De foto's werden gezonden
door de Mariner-10, het ruimtevaartuig, dat op 29 maart
zeer dicht de planeet passeerde.
Zijn klassieken kent Bert
Schierbeek in elk geval niet,
want dan zal hij moeten weten
dat Simon Carmiggelt al lang
geleden heeft gewaai-schuwd
nooit een massaspel te schrij
ven, nadat die zich daar samen
met K. Voskuil aan had bezon
digd ten bate van het socialis
tisch ideaal en in een tijd nog
wel, dat de werklozenhand snel
was gevuld.
Bovendien heeft Schierbeek
leergeld betaald, want hij pre
senteerde al eens „Het kind
der tienduizenden" - toe maar -
een wat brede pretentie, die
zich in het theater voortzette
in „Een groot dood dier", maar
in beide gevallen bleek deze
vijftiger niet in staat tot we
zenlijk drama, wel tot veel as
sociatief woordgebruik, dkt dan
hier en daar nog wel een wei
nig kon bekoren.
Zijn nieuwe CRM-opdracht
Het ontwaken, laat helaas geen
andere conclusie dan dat hij
opnieuw op een veel te ruime
ambitie is stukgelopen. Hij
heeft zoveel in vijf kwartier
willen persen, dat de optelling
ongeveer hetzelfde wauwel-re-
sultaat opleverde als een panel
aan het slot tot uitdrukking
bracht.
Is er dan niemand, die Schier
beek kan waarschuwen, hem
begeleiden? En goede bedoeling
alleen is niet toereikend, een
belangrijk probleem evenmin.
Een tv-spel telt als eerste eis
dat het boeiend moet overko
men. En dat deed „Het ontwa
ken" beslis niet.
Nu valt er over de benaming
massa-spel natuurlijk te pra
ten. Klassiek gesproken is dat
iets met vierhonderd figuran
ten, maar de televisie kan dat
anders. Bob Rooyens bijvoor
beeld zou het met zijn techni
sche kunstgrepen in een vijf-
tigvoudig weergegeven arties-
tenneus hebben gezocht,
Schierbeek nu verkoos in de
echoput af te dalen, waar hij
louter cliché's hoorde om zijn
beeld van een samenleving op
te bouwen in een symbolische
stijl.
Het leek reeds snel een zeer
vervelende procédé, dat het
drama in het ruim bemeten
eerste deel in feite niets verder
bracht. Want na vijf minuten
was het ook de niet zo goede
verstaander al duidelijk dat
het om de werking van mas
sa-psychose ging, het gevecht
tegen een onaangepast indivi
du. Deel 2. de wezenloze vraag
jes van een vreemd soort ver
slaggevers en deel 3, de gemel
de prietpraat van geleerden
gaven ook geen verdieping aan
het thema.
Nee, Schierbeek had óf voor de
poezie moeten kiezen en dan
kunnen hopen dat hij met zijn
collage in bevlogenheid in de
buurt van ..Onder het Melk
woud" terecht zou komen,
maar gezien het onderwerp
was een realistische stijl van
zo'n geval het meest zinvol en
effectief geweest, zeg maar een
soort Waaldrecht-afle vering.
Het ontwaken viel onmachtig
tussen twee wallen.
INVALLER
DONDERDAG 4 APR. NA 18 UUR
HILVERSUM I
AVRO: 18.00 Nws. 18.11 Radiojour
naal. PP: 18.20 Uitz. v. d. R.K.P.N.
IKOR: 18.30 kleur: inf. en comm.
over zaken van kerk en samenlev.
NCRV: 19.30 (S) Leger des Heils-
kwartier. 19.15 Bij de tijd: doe.
huisvr. 8.45 Moeders wil is wet 9 40
Schoolradio. 10.00 (S) Aubade: klass.
muz. met 10.30 Nws. 11.00 Gebakjes
A. C. KOEKEBAKKER. 19.35 Kerk vandaag. 20.00 (S) Prom.
vraaggespr. 21.55 (S) Orgelconc.:
oude muz. 22.20 Avo.
Nws. 22.40 (S) Hier
dio U-Magazi
Vliegwerk: inf
lingen. 23.15^ jS)
24 00 Nws'.
HILVERSUM II
NCRV: 18.00 (S) Tijd vrij
Vliegwerk: inf.
—15 u,
23.35 (S) Gltaresk. 23.55
kt":. ïfTrin. vr ,"JunK' mei io.jo
inws. ïj.oo samen bouwen: progr.
i.s.m. Vastenactie Nederl. over teke
nen van hoop. 17.30 Nws. 17.32 Echo.
HILVERSUM III
EO: ^7.02 (S) Gospelsound: muz. spe-
f Tussen thee
Jonge U,
u.ce en koffie. 10.03 (S) Mu
zikale fruitmand: verzoekpl progr.
vrije tijd:
18.30 Nws.
18.41 Wereldpanorama. 18.53 Zojuist
nen: nieuwe boeken. AVRO:
at: disc, progr. NOS: 19.50 Den
vandaag. AVRO: 20.00 Nws.
Radiojournaal. 20.10 (S) Resi-
groot omroepkoor
da Requiem,
Sousa. 22.30 (S)
verzoekpl. 12.03 Bij Barend op
Holl. toer. 13.03 (S) Ontroerend goe<
met Nederl. artiesten. NOS: 14.C
oude kranten. 23.2.
Essay: progr. waarin over kunst
wordt doorgepraat. 23.50 Radiojour
naal. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
NOS: 18.02 Joost mag niet eten.
TROS: 19.02 (S) Plaatvaria. 20.02 (S)
Poster: Beatles story V. 21.C
Nederland I
18.45 (K) Ti-ta-1
9.05 (K) Met
pop live. 22.02 (S)
NOS:
18.55 (K) Journ. VARA:
de muziek mee. NOS: 200-
VARA: 20.20 (K) Twee onder één kap.
22.55 Med. 23.02 (S) Sport
(S) Jass-Sir. l.C
Aktua.
it1
v.
VRIJDAG 5 APRIL. VOOR 18 UUR.
HILVERSUM I
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
7.20 (S) Dag met een gaatje. (7.55
Over naar Driebergen: verkeersinf.
NOS: 22.30 (K) Uit de Kunst. 22.40
(K) Eigentijds kijkt terug. 23.4023 45
(K) Journ.
Nederland II
NOS: 18.45 (K) Ti-ta-tovenaar.
18.55 (K) Journ. TROS: 19.05 (K)
B.30
9.20 Wat heeft dat kind? pedagog.
rubr. 9.35 Waterst. AVRO: 9.40 (S)
Spaanse componisten.
13-11.05
llegium
il.55 Beursber.
NOS: 12.00 Toerismo: toerist, inf.
Overheldsvoorl.: 12.30 Uitz. v.d.
laudb. NOS: 12.40 (S) Lichte
gramma. IKOR: 22.50 (K) Talzé
modern pelgrimsoord. NOS: 23.30
23.35 (K) Journ.
DUITSLAND I DONDERDAG 4
13.25 Spiegel van Belgle. 13.50 (S)
Intern. Spectrum: klass. muz. 14.30
Blik pp de 3e Wereld. 14.45 Blik op
Akt. 18.45 Zandmann. 18.55
Nordschau-magazine. 19.2"
sport. 19.59 Progr.
12.15 TV-kursussen (9.3010.00 Se-
r De Nederlandse delegatie voor het Eurovisie-songfestival dat a.s. zaterdagavond in Brighton
ivordt gehouden is gisteren in Engeland aangekomen. Mouth, die angst heeft om te vliegen, stak
de Noordzee per boot over. Hij haalde McNeal, die met een speciaal beschilderd vliegtuig, rvaar-
op de naam van het zangduo en de titel van het festivalliedje, naar Londen kioam, wel van het
vliegveld af. De Nederlandse ploeg heeft er duidelijk schik in. Het kan ook bijna niet anders,
want volgens Engelse liedjeskenners zal "I see a star" zeker tot een van de eerste vijf gaan
behoren.
Frankrijk heeft zich intussen in verband met het overlijden van president Pompidou terug
getrokken van het songfestival.
Europa. 15.00 Zoeklicht op Nederl.: samstrasse). 18.00 Nws. uit Noordr
rep. en comm. uit alle delen v.h.
land en veel muz. <16.00 Nws.). HU-
MAN. VERB.: 16.45 Laat Je niks wijs
magazine. 22.30 Journaal, komm.
weerber.
DUITSLAND II -
18.25 Alexander und die Tochter.
t. progr.
Jf
22.00 Dok. film. 22.30 Journaal.
