Ie VVV, geleuter en een machtsstrijd
Opmeten en monteren
zijn bij ons inklusief
Vragen, conclusies, gejoel en
strijdliederen op hoorzitting
daarom de Pieterskerk niet al in 1970 gered werd
Motie over Stipdonk
Stichting koopt pand
ERDAG 4 APRIL 1974
LEIDEN
E.N In het stadhuis van Leiden heerst bij die gele
id de sfeer van vier eeuwen geleden. De Leid'se
tchap houdt een speciale zitting, waarin het verzoek
minee John Robinson wordt voorgelezen. De Vroed-
besluit de volgelingen van theoloog Robert Brown,
^eigen Britse land door kerk en staat in de ban gedaan,
L^stvrijheid te bieden. De kalender geeft aan, dat het
^ich op dat moment in 1609 afspeelt. Herauten ver
gen het besluit van de Vroedschap.
Iden ook het begin van het
jngsjaar in. Burgemeester
>oif Willigen plaatst een sier-
r®k bloemen bij de gedenksteen
03n Robinson in de Pieters-
enL bloemen zullen het hele
^ffeelmatig worden ververst.
3oTs worden de verlichtingen
Pieterskerk, het Jean Pesijn-
je Rijksuniversiteit en het
fathers Huisje ontstoken, 't
jereen duidelijk zijn, dat het
snip af 350 gateden is dat
■ïaïn Fathers Leiden inruilden
10,
Nieuwe Wereld": Amerika.
B70. In de Pieterskerk wer-
nj 's zondags nog diensten ge-
oktober 1967 schreef B. H.
n p. toenmalig directeur van
uj. in Leiden aan de leden van
iréflijks bestuur van diezelfde
r Je heren A. van de Koppel
n k. C. Branderhorst, mr. F.
u p en M. van Aken de vol
lef: "Op 31 juli 1970 zal het
geleden zijn, dat de Pilgrim
el vertrokken naar de "Nieu-
mdd" Zij legden daar bij hun
in 1620 de grondslag van
^igde Staten van Amerika.
1920 werd in de Verenigde
i Groot-Brittannië en in Ne-
8l^'in belangrijke mate aan-
V34|steed aan de herdenking
-34 voor de geschiedenis van
én de wereld zo belangry-
rtenis. Was in 1920 het in-
lale toeristenverkeer nog
opkomst, van interconti-
t'i toeristenverkeer was nog
,eIts sprake. In de komende
l dit zich nu reeds ontwik-
verkeer in zeer sterke ma-
tnen. Blijkens een rapport
estfuropean Travel Commission
Door
John Kroon
wordt verwacht dat bijvoorbeeld 't
Amerikaans toerisme naar Europa
in 1970 met 69zal zijn toegenomen.
In dat jaar zullen 2.375.000 Amerika
nen naar Europa komen om er in to
taal 92.000.000 nachten door te bren
gen. Voor deze Amerikanen zal het
zeker aanlokkelijk zijn om 350 jaar.
nadat de Pilgrim Fathers uit Leiden
vertrokken, een pelgrimage te ma
ken naar deze stad, waar de grond
leggers van hun natie in vrijheid
mochten verblijven.
Het is m.i. een taak van de VVV
Leiden, de iniatieven te nemen, die
kunnen leiden tot een grootse inter
nationale herdenking van de Pilgrim
Fat hers, die de pioniers waren van 't
huidige Amerika. De eerste stappen
tot het verwezenlijken van dit plan,
dienen nu reeds genomen te worden,
om de medewerking van gemeente
lijke en landelijke autoriteiten te
stimuleren. Bovendien zullen ook an
dere belanghebbenden profijt k un-
nen trekken indien reeds nu de ont
wikkeling op gang gezet kan worden.
Hierbij denk ik o.a. aan de vele "Pil
grim Father"-Sociëteiten in de Ver
enigde Staten, die, indien mogelijk,
de gelegenheid tot een bezoek aan
Leiden zeker zullen benutten. In dit
verband zou bijvoorbeeld nu reeds
contact met de KLM gelegd moeten
worden om in 1967 speciale vluchten
uit te voeren. Ik stel u dan ook voor.
op korte termijn te komen tot het
vormen van een werkgroep die de
voorbereidingen voor het "Pilgrim
Fathers Jaar" ter hand kan nemen".
Een zakelijke brief van een mana-
B. H. de Wilde: "Ze zijn blij
ven steken in eindeloos geleuter."
(Foto Jan Holvast)
ger. Het was het begin van zijn on
dergang. De bestuursleden toonden
zich in oktober '67 overigens ent
housiast voor het idee van De Wilde.
Toch is de aanhef van dit verhaal
geen geschiedschrijving. maar
slechts de weergave van het plan, dat
er op schrift aantrekkelijk uitzag,
maar een utopie is gebleken. Er is
nooit iets van terecht gekomen. "We
zijn blijven steken in eindeloos ge
leuter", zegt De Wilde nu, inmiddels
directeur-af.
Plan
Enkele saillante punten uit het
plan:
Aan de betreffende minister zal
worden verzocht te bevorderen dat in
1970 een herdenkingspostzegel zal
worden uitgegeven.
Op de dag van de opening van
het Pilgrim Fathers Jaar verschijnt
een speciale herdenkingsbrochu
re, waarvan bijzonder exemplaren
zullen worden aangeboden aan H M.
de Koningin en de President van de
Verenigde Staten.
Begin mei wordt een tentoonstel
ling "America today" geopend.
Het huidige Pilgrim Fathers
Huisje wordt vervangen door het zo
genaamde Wevershuisje (Oranje
gracht 83), dat steen voor steen zal
worden afgebroken en aan de Boi-
sotkade worden herbouwd.
Van 24 Juli tot 1 augustus 1970
wordt de Pilgrim Fathers Week ge
houden.
Enkele hoogtepunten: culturele uit
wisseling met een grote toneelmani
festatie in de Veemarkthallen; aan
bieding van een aantal Amerikaanse
kalkoenen voor het park in de Leidse
Hout; show van Amerikaans honkbal
en football; taptoe Amerikaanse le
gerkorpsen op 't Pieterskerkhof; ten
toonstelling hedendaagse Amerikaan
se kunstenaars in de Lakenhal; spe
ciale expositie Museum voor Land
en Volkenkunde.
- Uitwisselingen tussen de Rijksuni
versiteit van Leiden en Amerikaanse
universiteiten.
- Een herdenkingsdienst op 26 no
vember in de Pieterskerk, waarna
een gedenksteen of monument aan
de Vliet zal worden onthuld. De Ko
ningin zal worden verzocht aanwezig
te zijn, alsmede de minister-presi
dent, leden van het kabinet, corps di
plomatique enz.
- Reünie van afstammelingen van de
Pilgrim Fathers.
Dat zag er op papier mooi uit.
Maar anderhalf jaar later, in febru
ari 1969 wist eigenlijk nog niemand
wat er van terecht zou komen. Be
stuur en directie van de V.V.V. ver
gaderden wel, maar verloren zich in
detailpunten. Om de publieke opinie
voor de plannen te winnen, sugge
reerde De Wilde herhaalde malen,
dat het hoognodig was om in de pu
bliciteit te treden, maar het bestuur
wilde daar nog niet aan. Toch ver
scheen op 1 februari 1969 in het
Leidsch Dagblad een eerste - en naar
later zou blijken tevens laatste - pu
blicatie. waarin heel voorzichtig de
mogelijkheid van een Amerikaanse
invasie in Leiden werd aangekondigd
en De Wilde enkele malen werd geci
teerd. Het werd hem niet in dank
afgenomen. Op 19 februari werd weer
eens vergadering gehouden (met de
heren mr. H. A. C. Branderhorst, W.
E. Drysdale, A. van de Koppel mr. W.
Langhout, O. Leebaart, A. F. Luyken
mr. F. Portheine, J. Strijkers, B. H.
de Wilde en G. Aalbersberg, de laat
ste namens de ANVV), waarin voor
zitter Van de Koppel zich zeer ver
baasd toonde over het bericht to het
LD.
ADVERTENTIE
Belangstelling
r,r,ijk INDISCH o, CHINEES ETEN gezellige s.eer «n „e. prettige bediening
SfcH RESTAURANT Dggg Kggpfjj BdfOC (tegenover Stadsgehoorzaal)
gadering. Uit mededelingen
Wilde blijkt daarin, dat er veel be
langstelling voor de festiviteiten
rondom de Pilgrim Fathers manifes
tatie bestaat. De VW in Noord wijk
heeft inmiddels de horeca-leden
aangeschreven, die positief hebben
gereageerd. Een aantal bedrijven
blijkt ook zeer geïnteresseerd en wil
lig om te sponsoren: Fasson, Royal
Typewriters Cy, Shulton. Minnesota
en Holiday Inn (dat bereid is om voor
die periode gratis logies te verstrek
ken aan alle Amerikaanse Journalis
ten). Intussen is ook wethouder me
vrouw Den Haan ingelicht. Zij zegt
toe alle medewerking te zullen verle
nen om het Pieterskerkhof gedurend-
de de herdenkingsperiode autovrij te
houden.
In de vergadering van 18 maart
1969 wordt voorts een aantal com
missies ingesteld. In elk daarvan
heeft een „mysterieus" persoon voor
lopig zitting, die aangeduid wordt
met „de heer X". De heer X staat
voor de directeur van een nog op te
richten stichting. Dat blijkt een
kwestie te zijn, die de gemoederen
zeer gaat bezig houden. Wie o wie
gaat deze belangrijke post vervullen?
Besloten wordt verder o.a. in deze
vergadering dat de heer Drysdale
van het p.r. bureau Beachez samen
met De Wilde een persconferentie
zal voorbereiden, waarop de plannen
dan toch eindelijk wereldkundig zul
len worden gemaakt. Intussen ver
trekken op 22 maart de heren Van
de Koppel en Branderhorst naar de
Verenigde Staten. Een dag later
voegt J. W. Strijkers zich bij htm.
Doel van de reis: verdere contacten
leggen in Amerika. Zij krijgen een
speciaal in het Engels samengesteld
programmaboek mee als bagage.
Intussen stapelen de conflicten
rond de organisatie zich op. WV
Leiden, ANVV en het Nationaal Bu
reau voor Toerisme lijken een soort
machtsstrijd te voeren. De perscon
ferentie, die inmiddels was vastge-
reeds uitgenodigd waren, wordt tee
steld en waarvoor de kranten
elfder ure toch weer afgezegd, pe-
ciaal geënsceneerde foto's blijven on
gebruikt liggen. P.r.-man Drysdale
windt zich in de volgende vergade
ring (1 april 1969), behoorlijk opovér
de gang van zaken en wenst dat er
nu spijkers met koppen geslagen
worden. Voorzitter Van de Koppel
erkent dan, dat het bestuur zich
eigenlijk nog weinig bewust geweest
is van de omvang van de komende
manifestatie en van de grote hoe
veelheid werk die ermee gemoeid is.
Intussen wordt er in deze rumoerige
vergadering weer uitgebreid gefiloso
feerd over de samenstelling van de
nog steeds op te richten stichting.
Iedereen heeft zo zijn eigen kan
Een van de foto's, die speciaal in scène was gezet voor een
persconferentie. Ze zijn nooit uitgedeeld en de persconferentie
is nooit gehouden.
didaten en opvattingen over de taak
verdeling. Over het bezoek aan Ame
rika vertelt Branderhorst, dat hem
gebleken is, dat de enige en meest
succesvolle benadering van de gehe
le opzet die van een hoog cultureel
niveau is. Alleen op deze wijze kan
men de president interesseren. Hij
zei het vervelend gevonden te heb
ben dat er in de V.S. voornamelijk
besprekingen voor hem waren gear
rangeerd met commerciële Neder
landse instellingen.
Drysdale repliceert, dat hij zich er
van bewust is, dat de herdenking
een hoog cultureel niveau zal moeten
hebben, maar dat 't geld toch voor
namelijk van commerciële sponsors
zal moeten komen.
Zo blijven de meningen uiteenlopen
Op 25 april van dat jaar schrijft
Drysdale een laatste noodkreet aan
het bestuur van de V.V.V. Directeur
De Wilde sluit zich per brief van 12
mei bü hem aan. Hij schrijft dat sa
menstelling van de stichting en het
comité de patronage van secundair
belang is. "Primair dienen er nu maat
regelen te worden getroffen". En hij
besluit zijn brief met: "Het is aan
U om Leiden toeristisch gezien een
plaats op de wereldkaart te geven".
Dit schrijven wordt aanleiding tot 'n
verdere controverse tussen bestuur
en directeur.
In juli 1969 klapt De Wilde psy
chisch in elkaar. Enkele maanden
later neemt hij ontslag, nadat hem.
naar zijn «eggen, duidelijk was ge
maakt, dat hij het anders wel gekre
gen had. Het jaar daarop was er in
Leiden weinig feest te vieren. De
Wilde is thans nog steeds werkloos.
Waarom deze feiten nu aan de ver
getelheid ontrukt? Op de eerste
plaats: omdat het nog niet gebeurd
was. En op de tweede plaats: omdat
er juist dit jaar weer pogingen wor
den ondernomen en terecht om
de Pieterskerk, inmiddels tot een
leegstaand en ongebruikt monu
ment verworden, weer een functie te
geven. Vertegenwoordigers van de
gemeente zij het op persoonlijke
titel (burgemeester Vis en wethou
der Kret), de universiteit, de Pieters-
wijk ende V.V.V. bereiden een
samenstelling van een stichting
"Vrienden van de Pieterskerk" voor
omdat alleen particulier initatief 't
gebouw nog van de slopershamer
kan redden. Burgemeester Vis heeft
al gezegd, dat o.a. gespeeld zal wor
den op de "soft feelings", die de
Amerikanen Jegens de Pieterskerk
koesteren. Het ziet er naar uit dat
er dan éérst over een grote drempel
zal moeten worden gestapt.
asprijien
aS GORDON GIN
international mixer
nu f 11,75
™l#ONTE'S WHISKY
100% Scotch
nu f 10,95
1EUX SUPERIEUR
extra zacht
nu f9,75
KjdjALEDO SHERRY
nu f4,95
vef«ee flessen tijdelijk
ma f 9-75
^ROSÉ DE FRANCE
l het land van Anjou
nu f 2.95
rut PILSENER
J®1( 24 pijpjes
is- nu f 7,95
rkd
ae 12 halve liters
iur f 6,25
BLANKENHEI M
I EN JONGE JENEVER
liter tijdel
korting.
UldEENSTR 8 TEL 21361
I-2KENSTR 6-TEL 3006»
57>ARL STR 204 TEL 21611
iratis thuisbezorgd in
feiden en omgeving.
ADVERTENTIE
Bij 't merk 'Luxaflex' zit héél véél
bij de prijs in. Opmeten, monteren,
speciale wensen over kleuren, la-
melbreedtes, plaats van de koord
jes, u zegt 't maar. U krijgt "maat
werk" voor een standaardprijs.
Maar dan praten we wél uitdruk
kelijk over het merk 'Luxaflex'.
Luxaflex*
25 jaar long
Wettig gedeponeerd Handelsmerk van Hunter Douglas
Wethouder Ham weggehoond
Eén van de discussiërende groepen in de Stadsgehoorzaal.
(Foto Jan Holvast)
LEIDEN Op de hoorzitting van gisteravond is over de affaire
Stipdonk-buitenlandse werknemers de volgende motie aangenomen
(met slechts één stem tegen): "De aanwezigen op de hoorzitting
kamernood spreken hun verontwaardiging uit over de moreel te ver
werpen intimidatie-methoden, die regelmatig door particuliere ka
merverhuurders gebruikt worden om huurders, die op hun rechten
staan uit hun kamer te zetten. Speciaal hebben zij hierbij op het
oog de wijze waarop de heer J. Stipdonk, eigenaar van het pand
Steenschuur 7 één van zijn Marokkaanse huurders het woongenot
onmogelijk heeft gemaakt door de eigendommen van de Marokkaan
uit zijn kamer te verwijderen en deze kamer vervolgens vol te sta
pelen met rommel. Zij allen dringen er op aan dat het college van
B. en W. alles in het werk stelt om deze te verwerpen handeling
ongedaan te maken en in de toekomst te voorkomen. Bovendien
dringen zij er op aan dat alle bewoners van genoemd pand zo goed
mogelijk politiebescherming tegen eventuele toekomstige intimida
tiepogingen van de heer Stipdonk krijgen". Op de hoorzitting waren
o.a. aanwezig wethouder Ham en vertegenwoordigers van de PvdA,
D'66. PPR. KVP, VVD, PSP. Socialistische Partij, Release, Juridisch
Adviesbureau, Troef, LSB. KWJ, NW-jc. SHWJ. HAC, Kreatief Sen
trum, Welzij nsraad, Werkgroep Buitenlandse Arbeiders, Dolle Mina
en de Aktiegroep Kamernood.
LEIDEN "Kleine kamers, hoge
huren Van ellende ga je dood
Dat kan zo niet langer duren
Doet wat aan kamernood". Zo
begon het eerste couplet van een
geliefd strijdlied, dat gisteravond
op de hoorzitting over huisvesting
voor werkende jongeren regelma
tig ten gehore werd gebracht, op
het refrein van dat liedje, dat
alle schuld toeschrijft aan het
kapitaal.
En op de toon van de moderne
versie van de Internationale (zoals
die gecomponeerd is door Jaap v. d.
Mor we) werd o.a. dit couplet ge
zangen: „Van hogerhand valt niets
te hopen. Van god of vorst of hoge
piet. Als wij de Kooi niet gingen
slopen. Dan gebeurde het gewoonweg
niet, Altijd zijn wij gewiekst besto
len, En zijn ons oren aangenaaid, 't
Wordt tijd dat nou es onverholen, De
rollen worden omgedraaid". Dan wa
ren er nog wat strijdkreten: .Kamer
nood, kamernood en de regering doet
geen kloot; 1-2-3-4 wat doet die ge
meenteraad hier, 5-6-7-8 gooi die
rotzooi in de gracht; Kamernood
huisbazenbrood".
Middernacht is nakend als wet
houder M. G. J. Ham van Volkshuis
vesting en openbare werken zich
opmaakt voor een slotwoord. Het
zaaltje in de Stadsgehoorzaal is ge
vuld met werkende Jongeren (en stu
denten), die nu eindelijk wel eens
willen horen, waar ze morgen kun
nen gaan wonen. Ham begint en
wordt al spoedig onderbroken: „Als
U alleen maar dat komt vertellen,
had U beter weg kunnen blijven".
Strijdliederen, gejoel. Discussieleider
Ton v. d. Velden van de actiegroep
Kamernood maant de aanwezigen tot
enige stilte," zodat de wethouder kan
uitspreken". Ham begint nog
maals en niet lang daarna komt
iemand hem microfonisoh meedelen,
dat hij niet geschikt is voor een
functie als wethouder. Strijdliederen,
gejoel. Ha<m begint voor de derde
maal. maar de zaal ls niet meer stil
te krijgen. Boos legt de wethouder
de microfoon neer. „Laten we maar
stoppen" Strijdliederen, gejoel.
Zinnig
Een niet zo plezierig einde van een
avond, waarop aanvankelijk zinnig
werd gediscussieerd. Verdeeld cfc'er
zes- groepen bespraken zo'n 160 jon
gelui hun problematiek .vergezeld van
deskundigen en raadsleden. Onder
werpen van gesprek waren de moge
lijkheden op korte en lange termijn
in de huisvestingssituatie van wer
kende Jongeren (en andere alleen
staanden). het functioneren van be
staande stichtingen en werkgroepen
de rechten van de huurder, de ka
merhuren en de huuradviescommis-
Het enige, vrijwel onvermijdelijk
feit was dat men tijd te kort kwam
om de problematiek volledig door te
lichten. Want later op de avond
moesten de gespreksleiders een sa
menvatting van de discussie geven,
hetgeen geschiedde op de massale
bijeenkomst, die tenslotte enigszins
uit de hand liep. Het is de bedoeling
om van het besprokene ook schrif
telijk verslag te leggen, waarnaar 'n
beleid gericht zou kunnen worden.
Niet alleen de werkende jongeren (en
studenten) kwamen met suggesties
aandragen, ook van deskundige kant
waren soms interessante uitspraken
te vernemen. Zo drong gemeente
ambtenaar Akse er op aan, dat één
van de conclusies van de bijeenkomst
zou zijn, dat woningbouwverenigin
gen bij hun renovatieplannen reke
ning zouden houden met de woonsi
tuatie van werkende Jongeren (door
bv. een aantal beneden- en boven
huizen niet samen te trekken en ze
na renovatie weer een gezinsbehui
zing te geven, maar renovatie ach
terwege te laten en de huizen toe te
kermen aan werkende Jongeren). En
mr. Zweerts, voorzitter van de Stich
ting Huisvesting Werkende Jonge
ren vond dat de universiteit („daar
zitten zoveel knappe koppen") best
eens een onderzoek zou kunnen in
stellen naar de woonproblematiek in
Leiden. Iets soortgelijks is ook to
Delft gebeurd.
Een van de hete hangijzers, waar
wethouder Ham zich later aan zou
branden was de leeftijd, waarop men
als woningzoekende kan worden in
geschreven. Die is op dit moment 26.
De werkende Jongeren waren daar
zelf verdeeld over, want de ene groep
noemde 21 Jaar als inschrij-
vingsvoorwaarde (uit praktische
overwegingen, principieël was men
tegen het vaststellen van een derge
lijke norm) en de andere achttien
Jaar. De gemeente wil trapsgewjis
ook naar die laatste leeftijd, maar
eerst zal binnenkort de gemeente
raad een voorstel bereiken om als
minimum de leeftijd van 23 Jaar in
te voeren. Maar welke norm er ook
vastgesteld wordt, zo stelden Ham
en enkele anderen: de woningnood
wordt er niet mee opgelost. Leeftijds
verlaging geeft alleen een Juis
ter beeld van hoe hoog die nood wel
is.
Conclusies
De discussiegroepen kwamen ver
der o.a. tot de volgende conclusies:
Het moet mogelijk zijn om in het
huidige woningbestand ruimte te
creëren voor alleenstaanden.
Voor jongeren is geen aparte
woonbegeleiding nodig, wel een bete
re voorlichting.
De mogelijkheid moet worden
geopend voor jongeren om gezamen
lijk een oude of slecht onderhou
den woning te kopen of te huren en
die vervolgens zelf op te knappen.
Jongeren dienen bij voorkeur in
de binnenstad te worden gehuisvest.
In het gemeentelijk apparaat zou
een specialist moeten worden aange
steld, die zich bezighoudt met de
huisvestingssituatie werkende Jonge
ren.
De oprichting van een stichting
Bijzondere Huisvesting heft de ka
mernood niet op. Er werd een mo
tie aangenomen, waarin gesteld werd
dat deze stichting met haar werk
zaamheden zou moeten stoppen, on
derhandelingen met alle belangheb
bende groepen opnieuw zou moeten
aanknopen onder verantwoordelijk
heid van de gemeenteraad en een
nieuwe nota over deze problematiek
zou moeten samenstellen.
Alle vormen van huisvesting die
nen te worden ondergebracht bij het
ministerie van Volkshuisvesting
Vakbonden en werkgevers dienen
zich meer in te spannen voor de
woongelegenheid van werkende Jon
geren.
Bewoners van de panden van de
Stichting Huisvesting Werkende
Jongeren moeten zelf het beleid van
deze stichting doorlichten.
Leegstaande nieuwbouw zou moe
ten worden verhuurd aan de stich
ting, die op haar beurt voor onder
huur zorgt.
Voorlichting van kamerbewoners
dient bij voorkeur te geschieden door
instellingen als Troef en Kreatief
Sentrum.
De huuradviescommissie werkt
langzaam, maar niet te langzaam,
omdat sneller werken geen oplossing
betekent.
Over geschillen tussen kamer
bewoners en verhuurders zouden 'n
aantal proefprocessen kunnen wor
den gehouden.
Nadat deze conclusies door de di
verse rapporteurs waren voorgelezen,
was het tijd voor het laatste deel
van de avond. Iedereen kon vragen
stellen en/ of kreten slaken. Van bei
de mogelijkheden werd driftig ge
bruik gemaakt.
JOHN KROON.
LEIDEN De Stichting Huisvesting Werkende Jongeren
heeft gisteren het pand op de hoek Middelweg-Hooglandse
Kerkkoorsteeg aangekocht. Met gebouw bevat negentien ka
mers, waarvan de kale huur ongeveer honderdvijftig gulden
zal bedragen. Het ministerie van Volkshuisvesting zal in de
verbouwingskosten een extra subsidie toekennen en boven
dien is het de stichting toegestaan om af te wijken van de
gebruikelijke wenken en voorschriften.
