■Synodale beleid
ontmoet kritiek
nfectieziekten zijn
og lang niet bestreden'
[ervormde paasgroeten 1974 naar Zuidafrikaanse bannelingen'
CB5HB1BB1
Zuid-Afrikaan stelt vragen
ZING OVER
THOMAS
JV AQUINO
Stafleden Wereldraad:
voor Zuid-Afrika geen
verblijfsvergunning
Beroepingswerk
[scheidscollege prof. dr. Goslings
DANSER PANOV TOP 30 TOP 30 TOP
VROEG HULP
KISSINGER
uibtsaan-
arding
of. Pott
Milikan blijft
restaurateur
Stadsgehoorzaal
NIEUW SOORT
VUILNISZAK
ONTWIKKELD
jtfJDAG 29 MAART 1974
hervormde paasgroeten
ian naar de mensen in Zuid-
die een "banning" kregen
?gd. De paasgroet van het her-
Ie moderamen gaat elk jaar
kerkelijke medewerkers en
verdere relaties in bin-
en buitenland. Vorig Jaar werd
oet tevens aan Russische bap-
toegestuurd. Predikanten ker-
jen en gemeenteleden werden
sgd de Russische geloofsbroe-
•zusters eveneens een paas-
te sturen. Vele duizenden ge-
teleden hebben hieraan gevolg
ook in enkele andere Ne-
adse kerken is de paasgroeten-
actie overgenomen. Naar verluidt,
heeft deze actie van christengemeen
schap tot christengemeenschap ge
loofsgenoten in de Sowjet-Unie zeer
gesterkt en vertroost.
Het hervormde moderamen wil
ook dit Jaar de paasgroet sturen aan
mensen, die in moeilijkheden zijn
gebracht omdat hun geloof hen in
conflict bracht met de wetten van
hun land.
De Sowjet-Unie heeft haar gren
zen voor deze actie gesloten. Via de
PTT werd vernomen dat de Russi
sche regering de eenvoudige paas
groet "economisch en politiek scha
delijk" acht voor het land. De ambas
sadeur van de Sowjet-Unie in Den
Haag, aldus het moderamen, bleek
niet bereid over deze voor hem
waarschijnlijk ook ietwat pijnlijke
beslissing verdere inlichtingen te
verschaffen.
Er zijn echter nog vele andere lan
den, schrijft het moderamen nu in
een brief aan de hervormde predi
kanten en kerkeraden, "waar broe
ders en zusters in Christus in nood
zijn. Wij hadden voor 1974 kunnen
kiezen Zuid-Vietnam, Chili of Brazi
lië, Spanje, Portugal of Uganda, an
dere landen in Oost-Europa of Zuid-
Korea. Wij hebben echter besloten
om, evenals vorig Jaar niet zelf het
initiatief te nemen, maar te ant
woorden op een vraag om medele
ven. Het moderamen van de gene
rale synode is daarom van mening,
dat in een tijd, waarin zeer velen in
onze kerk zich grote zorgen maken
over het voortbestaan van het Chris
telijk Instituut in Zuid-Afrika, wij
geen beter adres zouden kunnen kie
zen voor de boodschap, dat de Heer
leeft, dan dat van hen, die in dat
land door de ban zijn getroffen. Het
zou ons deugd doen, als in vele Ne
derlandse gemeenten ook deze keer
weer de groet van het moderamen
van de generale synode zou worden
begeleid door kaarten van kerkera-
Door "banning orders" (verbodsbe
schikkingen) worden mensen in Zuid-
Afrika van overheidswege indivi
dueel in hun bewegingsvrijheid be
perkt ("ingeperkt"). Dat komt neer
op een soort huisarrest of verbod om
een vastgestelde plaats van vestiging
te verlaten. Wie er door getroffen
wordt, mag niet in het openbaar
spreken, geen vergaderingen bezoe
ken; hij mag zelfs (met terugwer
kende kracht) niet worden geciteerd
in het openbaar. De een mag gedu
rende bepaalde uren van het etmaal
(avond en nacht) het huis niet uit,
van anderen is het "huisarrest" in
eigen woning en op eigen kosten zo
streng, dat de uitoefening van het
eigen beroep of vak praktisch onmo
gelijk is gemaakt. Bepaalde contac
ten zijn verboden, voor allen geld'
dat er geen contact mag zijn met an
dere in hun vrijheid beperkte perso
nen, dat men niet mag worden geïn
terviewd enz.
Mensen die door deze Zuidafrikaan
se overheidsmaatregelen worden ge
troffen zijn meestal niet berecht,
aan de zgn. "banning orders" waar
op geen beroep mogelijk is.
Bij de brief van het hervormde mo
deramen aan de plaatselijke ge
meenten is een lijst gevoegd met 29
namen en adressen van mensen van
wie bekend is, dat zij een paasgroet
uit Nederland zeker op prijs zullen
stellen. De namen en adressen zi1n
ingedeeld in vijf groepjes van vijf
en een van vier om spreiding te ver
gemakkelijken. Een gezin kan ook
kaarten sturen aan de bannelingen,
waarvan de achternamen met een
zelfde letter beginnen als de hunne,
aldus het moderamen, dat voorts
publicatie in het kerkblad aanbe
veelt.
ITEREN De Zuidafrikaanse theoloog dr. G. P. L. van der Linde, uit Bloemfontein
t in de generale synode van de Gereformeerde Kerken kritiek uitgeoefend op het
dale beleid van de laatste jaren. Dr. Van der Linde sprak in Lurrteren de synode toe
>oo ens de Gereformeerde Kerk van Zuid-Afrika. Hij zei dat de synode in Nederland
m el afwijkende theologische meningen tolereert, dat men zich in zijn kerk in Zuid-
M ka afvraagt of de relatie met de Gereformeerde Kerken in Nederland nog wel langer
tgezet kan worden.
Dr. Van der Linde achtte met na- Ook meende dr. Weyland dat er
me de theologische opvattingen van sprake Is van misverstanden. Om die
dr. H. M. Kuitert en dr. H. Wier- zoveel mogelijk weg te nemen droeg
singa onaanvaardbaar. Toch blijven de synode het moderamen op een
zij in functie. Naar zijn mening heeft nader gesprek te voeren met de le
de synode de waarheid prijsgegeven den van de delegatie van de Gerefor-
voor een valse eenheid. „Er wordt meerde Kerk van Zuid-Afrika.
geen leertucht toegepast op hen die Gastrecht
dwalen".
DEN Prof. dr. C. J. de Vo-
eeft volgende week vrijdag-
5 april) in het Academiege-
het Rapenburg een le- uit Arnhem zei dat de gereformeer- brciding van het gastrecht i
het
"De ethiek bij St. Thomas den in ons land kritiek uit Zuid-Afri- avondmaal in de Gereformeerde Ker-
de achtergrond van het Griek-
ken". Een en ander is georga-
door een groep van r.k.-
ten in Leiden in het kader van
asjkingencyclus over St. Thomas
quino ter gelegenheid
iking van diens 700ste sterf-
begint,
ka gaarne ter harte willen
maar dat hij er de grootste moeite
mee had zichzelf te herkennen in
het be"èld dat hier geschetst wordt.
Men kan zich afvragen of de syno
de de altijd de Juiste weg heeft geko
zen, maar dat zij zich wilde laten
leiden door het woord van God moet
men niet in twijfel trekken, aldus dr.
Weyland.
ken. In het rapport dat hierover
ingediend werd aangeraden de bepa
lingen zo te verruimen dat aan de
viering bijvoorbeeld ook de rooms-
katholieke christenen zouden kunnen
deelnemen. Deze zaak bleek evenwel
zoveel oecumenische en kerkordelij ke
vragen op te roepen dat het moeilijk
werd in dit stadium besluiten te
nemen.
Stafleden van de Wereldraad van Wereldraad is geen voorstander van
Kerken krijgen voortaan geen ver- terreur, hij denkt door zijn giften
Afrika. Minister Mulder van Binnen-
frika. Minister Mulder van binnen
landse Zaken heeft dit meegedeeld
niet-gewelddadige activiteiten
van bevrijdingsbewegingen (buiten
de republiek Zuid-Afrika trouwens)
Het besluit volgt op de intrekking niet het geweld te dienen, maar de
van de verblijfsvergunning van de gerechtigheid en de vrede. En zo
Zwitserse theoloog dr. Lukas Vischer. meer.
Dit staflid had op de laatste
dag van een veertiendaags verblijf
tijdens een persconferentie geant- „«n,
woord op vragen betreffende het ben tot alles
speciale fonds van het antiracisme- gepubliceerd,
programma van de Wereldraad.
Afgaande op wat de internationale
persbureaus over die persconferentie
Niets nieuws, ook niet voor Zuid-
Afrika, waarmen toegang kan heb-
t deze zaak is
Kort voor zijn vertrek kreeg dr. Vi
scher bericht dat zijn verblijfsver
gunning was •.getrokken.
hebben bericht, kan men zeggen dat Het besluit van minister Mulder
Vischer enige algemene opmerkin
de motieven van de We
reldraad heeft gemaakt, zoals; de de Wereldraad,
geldt ook voor alle bestuursleden
leden van het centraal comité van
Terwijl duizenden pelgrims en toeristen zich in Jeruzalem
voorbereiden op de Goede Vrijdag processie en het Joodse
Pasen, maakt de Samaritaanse gemeenschap zich op voor het
paas-ritueel op de top van de berg Gerizim. En dat levert dan
een dergelijk plaatje op: Samaritanen volgens eeuwenoude
riten in gebed verzonken.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Amsterdam-Centrum
(toezegging); C. Vos te Amersfoort
die dit beroep heeft aangenomen, te
Duivendrecht: E. K. den Breejen,
kandidaat te Amsterdam-Bijlmer-
meer, die dit beroep heeft aangeno-
Zee.
Toegelaten tot evangeliebediening
en tevens beroepbaar gesteld; E. K.
den Breejen te Amsterdam-Bijlmer-
meer: T. B. Hop, te Groningen en
W. de Leeuw te Utrecht.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Ureterp: E. R. V.
Schuddebeurs te Dordrecht, te Zuid-
land: H. J. van Dalen, Tweede Ex-
loërmond, die dit beroep heeft aan
genomen en tevens bedankt voor
Oostkapelle; te Wezep: P. Brouwer
te Sibuculo die dit beroep heeft aan
genomen; te Kamerik-Nieuwerbrug
aan de Rijn, te Schoonrewoerd en te
Vinkeveen: L. J. Koffeman. kandi
daat te Kampen, die geen verdere be
roepen in overweging kan nemen.
Aangenomen naar Zoetermeer: J.
W. Huisman te Opperdoes.
GEREF. KERKEN (vrijgem.)
Bedankt voor Rijnsburg: J. Stra-
ting te Bunschoten.
GEREFORM. GEM.
Bedankt voor Hoofddorp en voor
Kruiningen: P. Blok te Dirksland;
voor Rotterdam-Alexanderpolder voor
Dinteloord en voor Zeist: C. van de
Poel te Yerseke.
IDEN „De kennis over de mogelijkheden tot bestrijding
handeling van infectieziekten is over de hele wereld ver-
d en gemeengoed geworden. Maar kennis en realisering
de mogelijkheden, door die kennis geboden, zijn twee
e zaken. Deze mogelijkheden verschillen tussen de rijke
ïrse landen en de arme ontwikelingslanden". Aldus prof.
R. O. Goslings, hoogleraar in de microbiële ziekten, in
'anmiddag aan de Leidse universiteit gehouden afscheids-
Goslings zei, dat sinds 1892
er be teringen in de sanitaire
ningen en door de gunstige in-
an het langzaam stijgende so
on om isch niveau, de sterfte-
voor infectieziekten in West-
rceds daalden, lang voordat
pecifieke antimicrobiële the
eschikbaar was. Echter zullen
Qtwikkelingslanden de proble-
md de infectieziekten nog ge.
tijd aanwezig zijn.
ijging in het totale nationaal
a deze ontwikkelingslan-
aruit de noodzakelijke sociaal-
sche en santiaire maatrege
lden moeten worden betaald,
langzaam. Bovendien wordt
ijging vaak per hoofd van de
"verdund" door een ge-
overschot, dat tot een bevol-
oei leidt. Dit geboorte-over-
ordt, behalve door de meestal
eboortecijfers in deze landen
Jepaald door de successen van
curatief en preventief han
tiiet alléén, maar wel in be-
ijke mate mede ook op het
van de infectieziekten. Wan
geboorte-overschot niet
opgevangen door een stijgend
arbeidsplaatsen, wat in deze
I agrarisch georiënteerde lan
den geen gemakkelijke opgave is,
nóch door een "family planning" in
de zin van geboortebeperking even
eens in deze landen geen gemakke
lijke te realiseren doelstelling), dan
draagt het medisch handelen zijde
lings btf tot een daling in het geui'd-
deld sociaal-economisch peil van het
individu.
Dit laatste, aldus prof. Goslings, is
op zichzelf weer niet bevorderlijk
voor het hygiënische peil, waaronder
het individu dan leeft, d.w.z. niet oe-
vorderiijk voor de bestrijding van de
infectieziekten, waarmee een kring
loop gesloten zou zijn.
In het Groot Auditorium van de
Leidse universiteit heeft vanmiddag
prof. dr. P. H. Pott het ambt van
buitengewoon hoogleraar in de mu
seologie aanvaard met het uitspreken
van een oratie "Het museum als so
ciaal-culturele instelling".
Er bestaat,aldus prof. Pott, een
vrij algemeen gevoelen als zou een
museum een soort van instelling ziln,
die zichzelf door de tijden heen ge
lijk blijft en niet onderhevig is aan
veranderde omstandigheden in we
reld en samenleving. Dit komt voort
uit het feit, dat men musea vereen
zelvigt met de verzamelingen, die zij
beheren en die by het functioneren
van ieder museum een rol van zeer
grote betekenis vervullen. Het is ech
ter de vraag, of daarmee wel het
meest essentiële element, wordt ge
troffen, dat aan het begrip museum
ten grondslag ligt hoe belangrijk die
verzamelingen op zichzelf ook mogen
zijn.
De zware economische crisis van
het begin der Jaren dertig leidde tot
het zogenaamde "dienstbaar maken"
van de musea aan opvoeding en on
derwijs, waaruit de educatieve func
tie van deze instellingen is voortge-
Prof. Goslings
komen. Deze functie wordt ook thans
niet ontkend, maar zij wordt in een
veel ruimer kader gezien. Zo wordt
het museum onder meer betrokken
in de zogenaamde éducation perma
nente. Maar ook de taak van de edu
catie wordt in veel ruimere zin ge
hanteerd, waarbij het doel gericht is
op het wekken van belangstelling
voor onderwerpen, aansluitende bij
de mogelijkheden van verwachtingen
van de bezoekers. Dat vergt niet al
leen kennis van en betrokkenheid
met het onderwerp, het vraagt ook
begrip van en contact met het Du-
bliek, dat de musea bezoekt. Wil het
museum zijn taak als sociaal-cultu
rele instelling werkelijk vervullen, dan
zal het zijn bezoekers als een goed
gastheer tegemoet dienen te treden.
Dat vergt de vole inzet van hen, die
geroepen zijn deze taak tot uitvoering
te brengen, maar bovenal de volle
belangstelling voor de medemens en
voor wat hem- motiveert in geheel
zijn doen en laten.
In 1947 aanvaardde prof. Pott, die
daarvoor twee jaar lang conservator
van het Instituut Kern te Leiden
was geweest, dezelfde functie op de
afdeling Indisch cultuurgebied van
het Rijksmuseum voor Volkenkunde.
Sinds 1955 is hij directeur van dit
museum.
Tarieven omhoog
LEIDEN B. en W. zijn van me
ning dat de exploitatie van de Stads
gehoorzaal in particuliere handen
dient te blijven en dat er geen aan
leiding is een andere restaurateur
te kiezen. Dat betekent, dat de heer
Izaak Milikan beheerder van de
Gehoorzaal blijft. Hij wenst en
krijgt (als de raad het voorstel van
B. en W. goedkeurt) een contract
van drie Jaar, dat bij wederzijds goed
vinden nog eens met twee jaar kan
worden verlengd. In de ontwerp-over-
eenkomst tussen Milikan en de ge
meente is geen clausule opgenomen
over verlenging van het contract na
afloop van de vijf Jaar. "De exploi
tant heeft aan deze clausule geen
behoefte", aldus B. en W. "Overi
gens lijkt het ons waarschijnlijk dat
de overeenkomst in ieder geval wij
ziging behoeft". De exploitatiever
goeding is overigens niet meer ge
koppeld aan de zaalhuren. Milikan
krijgt een jaarlijkse onkostenvergoe
ding van 135.000 gulden en daarnaast
een vergoeding van vijftien procent
in de opbrengst van de zaalhuren.
Heit college is van plan de tarie
ven van de Stadsgehoorzaal per 1
september 1974 met vijftien procent
te verhogen en per 1 maart 1975
nogmaals met eenzelfde percenta
ge. Men heeft afgezien van invoe
ring van een gedifferentieerd tarie
ven stelsel (aparte tarieven voor
(ideële, culturele en oommerciëlje
verhuringen). De tarieven voor com
merciële verhuringen zouden dan
drastisch verhoogd moeten worden,
hetgeen, aldus B. en W., niet raad
zaam is gezien de concurrentie van
andere zalen.
MOSKOU (UPI) De Russische
balletdanser Valery Panov is in het
geheim naar Moskou gereisd om
persoonlijk zijn zaak voor te leggen
aan de Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Henry Kissin
ger. Hy kreeg echter nidt de kans
met Kissinger te praten doordat de
geheime politie en leden van de staf
van Kissinger hem niet de gelegen
heid gaven. Dit hebben vrienden van
Panov gisteren in Moskou aan pers
vertegenwoordigers onthuld.
Panov. een 35-jarige Russische jood
en voorheen een prominent danser
van het Kirov-ballet van Leningrad,
gaf in 1972 de wens te kennen
Israël te emigreren. Hij kreeg
rig jaar december een uitreisvisum,
maar ging niet omdat hij zijn niet-
joodse wouw Galiina niet mocht
meenemen. Volgens de autoriteiten
kan de 24-jarige mevrouw Panov 't
land niet uit aangezien haar moeder
de vereiste papieren niet wil tekenen.
Twee jaar werkkamp De Sowjet-
russische psycholoog Edouard Nau-
mow is tot twee jaar werkkamp ver
oordeeld wegens „het misbruiken
van gelden van een club in Moskou
die hem had uitgenodigd lezingen te
geven over telepathie." Volgens intel
lectuele kringen in Moskou is echter
de ware reden van zijn veroordeling
dat hij weigerde zijn contacten te
verbreken met buitenlandse psycho
logen die in Moskou verbleven.
Goedkope benzine Buitenlanders
die tussen 15 april en 31 december
Griekenland bezoeken kunnen bon
kaarten krijgen waarop zij goedko
pe benzine kunnen kopen. De Griek
se regering heeft donderdag bekend
gemaakt dat de buitenlandse bezoe
ker in die periode gedurende PO da
gen maximaal 15 liter benzine per
dag op de bonnen kan kopen. De prijs
voor gewone benzine zal ongeveer
fl 0,80 zijn er voor super een gulden.
Geen koper De Chileense minister
van Mijnbouw Yovane zal de militai
re Junta in Santiago voorstellen de
koperverschepingen (750.000 ton)
naar Engeland op te schorten of te
beperken als vergelding voor het
stopzetten van de Britse hulp aan
Chili. Eenzelfde voorstel zal hij doen
ten aanzien van andere, niet gespe
cificeerde landen die koper van Chili
kopen en die 'voortdurend en onbe
schaamd ons land en onze regering
aanvallen'.
HILVERSUM Hieronder de top-
30 van deze week van Hilversum III,
met tussen haakjes de posities van
vorige week.
1. 2) Tigerfeet, Mud
2. (1) Dyna-mite, Mud
3. 4) Dance with the devil, Cozy
Powei
4. (12) De heilsoldaat, Marc Win
ter
5. 3) The air that I breathe,
The Hollies
6. 5) Devil gate drive, Suzi
Quatro
7. 9) When will I see you again,
Three Degrees
8. (10) I'm a train, Albert Ham
mond
DEN HAAG In het Rubber- en
Kunststoffeninstituut van TNO is 'n
nieuwe plastic ontwikkeld die als
grondstof voor toekomstige huisvuil-
zakken kan dienen.
Volgens de onderzoekers van het
TNO-instituut biedt de stof alle
voordelen van de huidige zakken
(die door regen en wind niet
worden aangetast) maar niet het na
deel dat ze in de grond onafbreek
baar is: het plastic is binnen enke
le weken volledig afgebroken en le
vert geen nadelen op voor het milieu.
De afbraak heeft plaats onder in
vloed van vocht en niet van het licht
zoals bij de meeste tot dusver ontwik
kelde afbreekbare plastics het geval
is.
TNO, dat inmiddels octrooi op de
vinding heeft aangevraagd, hoopt op
deze manier een eind te kunnen ma
ken aan onder andere het bezwaar,
dat bij de verwerking van huisvuil
tot compost resten plastic achter
blijven in het eindprodukt. De ont
wikkeling van het nieuwe plastic is
nog niet zover, dat TNO al contact
Sneeuw Een harde storm, gepaard
met regen- en sneeuwval en wind
stoten tot 160 km per uur, heeft gis
teravond de Canarische eilanden
getroffen, in het bijzonder de stad
Santa Cruz. De sneeuw lag hier en
daar zelfs twee meter hoog. Het vlieg
veld van Santa Cruz moest worden
gesloten. Later op de avond verbe
terde de situatie maar de elektrische
installaties van de eilanden leden veel
schade. Een dergelijke storm is op de
Canarische eilanden zéér ongewoon.
9. 7) Love theme, Love Unlimit
ed Orchestra
10. 8) Rebel, rebel, David Bowie
11. (23) Ik zie een ster, Mouth and
Mac Neal
12. 6) Jambalaya, Carpenters
13. (24) Fly Away, Teach-in
14. (11) My coo-ca-choo, Alvin
Stardust
15. (22) Jet, Paul Lynda Mac
Cartney Wings
16. (16) Gute nacht Freunde, Rein-
hardt Mey
17. (19) Hit the big time, Catapult
18. (20) TS.OP, M.FBH.
19. (27) Shady lady, Shipstone and
Dibbens
20. (14) Peaches on a tree, Nick
Mackenzie
21. Si on chantait, Julien Clerc
22. (29) It ain't no use, Wally Tax
23. (17) Woman, James Brown
24. Seasons in the sun, Terry
Jacks
25. In the still of the night,
Jack Jersey
26. (26) Judy teen. Cockney Rebel
27. (30) Woman, Barrabas
28 (28) Behind closed doors, Char
lie Rich
29. (13) The man who sold the
world, Lulu
30. I'd rather go blind. Chic
ken Shack
heeft opgenomen met de fabrikan
ten van plastic huisvuilzakken.
Kweekreactor
in Frankrijk
met deelname
van Nederland?
KARLSRUHE De samenwer
kende Elektriciteits-Produktiebe-
drijven (SEP) wil deelnemen in de
bouw van een Franse snelle kweek
reactor. De SEP zal voor het pro
ject financiële steun van de rege
ring vragen. Volgens de verwachting
zal het eigen aandeel va nde SEP ten
hoogste tien miljoen gulden kunnen
zijn, als bijdrage in de onrendabele
top.
De Franse kweekreactor is te ver
gelijken met de reactor die Duitsland
België, Luxemburg en Nederland op
het ogenblik bouwen bij het West-
duitse plaatsje Kalkar. In Frankrijk
is in de zomer van vorig Jaar een
prototype, de Phénix, in gebruik ge
nomen. Nederland zou nu kunnen
deelnemen in een groter demonstra
tiemodel, de Superphénix. De indus
triële samenwerking tussen Neder
land, West-Duitsland en Frankrijk,
begint al op gang te komen.
Frankrijk ligt met zijn remotoront-
wikkeling voor op de andere landen
een demonstratiemodel van het type
in Kalkar zal pas in 1980 worden ge
bouwd. De nu in aanbouw zijnde cen
trale is een klein prototype.
