ZEVEN TERZETTEN VAN FRANZ SCHUBERT Melina Mercouri: vrouw veelzijdige carriere met Al veertig jaar „Mills Brothers PITTIGE TIFF HCHARD >eltj es Muzikale juwei van New York Rock and Roll Ensemble Sound '74 van Les Humphries Paco Pena heeft het in zijn vingertoppen Goede registerkeuze van Louis Thiry in Bachs Wohl- temperierte Bécaud in POlympia Groten van de blues samen in één serie ERDAG 2 MAART 1974 "Ïïjjjsi ■*nT '■"till ICIiff Richard Take me high EMI nr. 5C 062—05496. ICIiff Richard, die in het begin de jaren zestig jaren lang met 5 Presley de weg naar de voor velen hermetisch afsloot hit na hit te scoren, heeft gewacht voor hij na het jvisie Songfestival (Power to our friends) met iets nieuws de markt kwam. Nu is het na- irlijk ook niet zo verwonderlijk artiest, die zich al vijftien lar weet te handhaven, de top- ts wat minder frequent laat jrsen. Wel is het opvallend dat |jn nieuwste film Take me high BS met Pasen in Nederland in ►ulatie gaat en dat de elpee met t volledige soundtrack van deze ►lprent nu reeds is verschenen, liff speelt in de film een am- Itieus bankemployee, die met 'n ►liega dingt naar de gunsten in een meisje. Die summiere ge- jvens zijn al genoeg voor de no- Ige suikerzoete liedjes, zou Je zo' »ggen. Niets is echter minder aar. Cliff, die zijn carrière in de >ck en roll-tijd als bewonderaar in Elvis Presley startte met >ngs als Move it en het van Ittle Richard overgenomen Rea- 7 Teddy, daarna nogal eens op "slow-toer" ging met dromeri- gevalletjes als When the girl in >ur arms, verrast op deze euwste langspeler met pittige immers. Zonder de Shadows, aar wel in Brumburger duet, iet tegenspeelster Debbie Wat- og. Een fijne elpee, waarmee ichard afrekent met het sprook- als zou hij zich alleen nog aan leologie wijden. Weliswaar is hij ïtbonden aan een kerkgenoot- hap in Londen en heeft hij een pee op stapel staan met louter «pelnummers. feit is dat hij het «ent blijft leggen op de popmu- ek. Daarbij niet langer gescha- ïwd door de Shadows, die vo- g jaar opnieuw van start gingen, aar niets meer zien in samen- erking met Cliff Richard. Take e high met de alom bekende ti- lsong als belangrijkste troef, be- Ijst echter dat de eens als "the onderboy of pop" betitelde En- ïlsman ook zonder de begelei- ngsgroep tot respectabele hoog- kan stijgen. J.P. Schubert: Terzette, Elly Ame- ling. Peter Schreier, Horst R. Laubenthal, Dietrich Fischer Gerald Moore (DGG 2530 361, stereo). Zeven merendeels geestige ter zetten (zangstukken voor drie stemmen) geven zicht op een kant van Franz Schuberts gro te talent, waarvan meestal niet zo gemakkelijk valt kennis te nemen, het vokaal ensemble. Daarom alleen al is de nieuwe DGG-plaat een welkome verras sing. De namen van de uitvoeren den doen de rest: Elly Ameling, Dietrich Pischer-Diskau, Peter Schreier, Horst R. Laubenthal en de onvergelijkelijke begeleider Ge rald Moore. Terzetten zijn precies als pia notrio's het sociaal produkt van een brede muziekcultuur. Die be stond uiteraard in alle overvloed in het Wenen van Schubert. De soirée musicale stond in hoog aan zien en daar dan weer het lied, de romantische ballade of de schimpscheutige cantate op de gebeurtenissen van de dag. De samenzang van de twee heb berige advokaten, die onder het feestelijke o justitia praestantis- sima de arme Sempronius tot op het financiële bot uitkleden moet het in de salons voortreffelijk hebben gedaan. Hier op de plaat met volmaakte techniek van stem en dictie is het een nieuwe illustratie van het vitruozendom van Fischer-Diskau en de zijnen. Maar toen de levenslustige Franz het werkje introduceerde, moet het vooral om zijn wat aan geschoten satyre de Weners ent housiast hebben gemaakt. Zet daarachteraan het lied om punch te maken, Wina Bom op muziek en voor drie stemmen, en de he ren schenken nog eens in; het con gres mocht over zijn, maar ge danst en gedronken werd er voor lopig nog wel. Trouwens, Fried- rich von Schiller had zelf voor de dichterlijke verwerking van 't recept borg gestaan"Tropfen des Geistes giesset hinein. Leben dem Leben giebt er allein. Eh' es verdiiftet, schöpfet es schnell! Nur wenn er glühet, labet der Quell". Elly Ameling is momenteel waarschijnlijk de veelzijdigste Nederlandse zangeres en ik voeg daar graag aan toe dat deze so praan in vocaal kunnen haar weerga onder haar zusters-land- genoten niet heeft. Het is een stem van grote klaarheid, indrukwek kende spankracht en ongekende mogelijkheden tot nuanceren. In het nogal klungelige "Der Hoch- zeitsbraten", de cantate van aan staande bruid en bruidegom die op strooptocht naar de feesthaas door de jachtopziener gepakt wor den, geeft Elly Ameling 'n prach tig stuk vocale mimiek weg ("Gsh! gesch! prr, prr"). humo ristische Jammerklachten temid den van het vele misbaar. Maar aan de andere kant van de plaat, geeft ze in het enige ietwat plech tige stuk, "de Cantate voor de zanger Johann Michael Vogl", blijk van een serene overtui gingskracht in haar voordracht, dat men er bijna bij vergeet dat het een gelegenheidswerk is, zo als men in onze Jaren op de t.v. of iets dergelijks een "dit is uw leven" componeert bij heuglijke feiten. DGG was zuinig wat de tijdsduur van het gebodene betreft. Ruim een kwartier per kant is niet van dat hele royale. Heel vreselijk is dat overigens ook weer niet. want deze terzetten zijn geen voorbeel den van enorm diepgravende scheppingsdrang. Het waren tijds passeringen voor de componist, en voor diegenen voor wie hij ze schreef. Het is de grote muzika liteit van de partituur en de zan gers die de plaat zo aangenaam maken, niet de enorme men selijkheid. "Da/rum, Brüderl schenket ein, muss es schon ge- sunken sein. sinken wir berauscht vom Wein!" Dat moment was dichterbij dan Schubert toen ver moedde. H.M. Reflections New York Rock and Roll Ensemble Midi 20068. Een opnieuw uitgebrachte, oudere LP, die al onmiddellijk langspeelplaat van de week (18 —23 feb) wordt bij Radio Vero nica. moet wel haast een kwali teitsplaat zijn. Want zo'n lang- draaier mag dan "van gisteren" The Les Humphries Singers- Sound 74. Decca SLK 17 046 De met goud overladen Les Humphries Singers hebben met Sound 74 voor een nieuwe stijl gekozen. De groep weet zich niet langer gesteund door blazers, maar door een ritme-sectie. De nummers op hun laatste elpee, zijn er dan ook naarCan the can, 48 Crash, Sweet, sweet Suzi Q. en Boogie man, om maar eens een greep te doen uit de verzameling (verkorte) hits op Sound 74. Les Humphries, meester in het co- piëren van bekende songs, geeft met zijn universele groep (jon gens en meisjes uit dertien ver schillende landen) daarnaast nog nieuwe versies van toppers van collega's. Zoals van Gary Glit ters I'm the leader of the gang, Mick Jaggers en Keith Richards Angie, Gilbert O'Sullivans Ooh Baby en van een van Demis Roussos' kassuccessen, Goodbye my love, goodbye. De nogal eens van samenstelling veranderende Les Humphries Singers buiten ook op deze langspeler de moge lijkheden van een groot gezel schap volledig uit. zorgen soepel voor de nodige variatie (solo's- samenzang» en rijgen de ver schillende nummers bij vlagen aaneen als geldt het een medley. Overigens zijn de Les Humpnries Singers binnenkort te zien in Ne derland. Op 31 maart in de Doe len in Rotterdam. Uiteraard kon den Les Humphries c.s. ons land op hun Europese toernee niet overslaan. Al was het alleen maar omdat zij hier in 1969 kort na hun start als een nieuw pop- fenomeen werden geaccepteerd en het eerst in Nederland bekend heid kregen. J.P. The Incredible Paco Pena 'aco Pena Philips 6414 102 Zeg Spaanse muziek en Je noemt een adem flamenco. Spreek ver de flamenco en er branden vee namen op Je tong; Manitas e Plata en Paco Pena. Van de latste verscheen dezer dagen 'n ingspeler bij Phonogram. Van e eerste tot de laatste groef oordevol flamenco-muziek op de itaar. Zuidelijke ritmen die on- liddellijk herinneringen oproe- en aan zonnige stranden, ver- oeling brengende palmen en 'n orstelijke glas sangria. Ditmaal iu eens geen elektrische toestan - len. volumineuze boxen en Jon- ens die drie akkoorden kunnen pelen, maar een man die zijn itaar kent als zijn broekzak. Een lrtuoos op het halve dozijn sna- en en muzikaal tot in de vinger oppen. Eigenlijk zouden we moe- en zeggen. Juist in de vingertop- ien. Hij bewijst dat er ook zon- ler een directe aansluiting op iet lichtnet uit een gitaar feno menale klanken zijn te halen. Op Ie langspeler staat een negental merken met de volgende titels: ioleares. Alegrias, Tarantas. Nentos. Bulerias, Cantinas Gra- ladinas. Fandangos, en Zapa- eado. En als dat dan allemaal uit Ie boxjes is opgestegen ben Je ge- ïeigd om met de beeldschone Svan Gloria Lopez te zeggen: Re- >ita usted. Bv.L. zijnhet is toch niet aan te nemen dat de leden van het dj-volkje uit eigen vrije wil naar die omschrij ving zouden gaan dingen. Wie de plaat onder de naald heeft gehad, weet trouwens absoluut zeker dat dat niet het geval kan zijn. Mik kend op de stijgende belangstel ling voor werk van populaire Griekse componisten, is op het low budget-label van Midi "Re flections" opnieuw uitgebracht. En het is een goede zaak. dat voor twaalfenhalve piek de inspi ratie. opgeweld uit de ongewone samenwerking tussen een Grieks componist en een uitzonderlijke Amerikaanse groep, nogmaals, wordt weerspiegeld. De muziek voor Reflections is gecomponeerd door Manos Hadjidakis (van "Ne ver on Sunday), de vertolking en de teksten zijn van leden van The New York Rock and Roll En semble. Veel nummers zijn mu zikale juweeltjes geworden. De Nyr en Re is er dan ook wel de groep naar om die speciale mu ziek te brengen als vijfmansforma tie met die speciale popstijl met klassieke inslag. Laat de naam van de groep dan ook niet mislei dend werken en laat niemand ook zich af laten schrikken door de hoes: de Grieks getinte meester werkjes die eronder schuilen zijn vaak zo weergaloos dat dat puur Jammer zou zijn. Vooral de B- kant van de plaat zit uitzonder lijk sterk in elkaar, met fraai in elkaar overvloeiende nummers. Niemand hoeft zich "van giste ren" te voelen, als hij de plaat vandaag nog koopt. P.d.T. Si Melina m'étalt contée Me lina Mercouri Polydor 2473 028 Iets over Melina Mercouri ver tellen is een moeilijke zaak, want haar carrière is zo veelzijdig, ligt op zoveel terreinen, dat Das wohltemperierte Klavier, le boek Louis Thiry, orgel. Arion ARN 37188/9. Een van de vragen, waarmee de muziekwetenschap zich tot nu toe betrekkelijk weinig heeft opge houden, luidt: hoe haalt iemand het in zijn hoofd, om twee maal vierentwintig preludes en fuga's te schrijven, in alle denkbare toonsoorten en -geslachten? De werkwijze van Bach te volgen is gemakkelijk genoeg, maar 't aan wijzen van de inspiratiebron is praktisch onmogelijk. We komen niet veel verder d«n dat Bach de ontwikkeling van de zuivere stemming, die slechts voor 1 toon soort en de parallel ervan gold, tot de getempereerde stemming met belangstelling heeft gevolgd. Hierbij moeten we wel bedenken dat de getempereerde stemming voor Bach iets anders betekende dan voor ons. nl. een oktaaf ver deeld in twaalf even grote stuk jes. De getempereerde stemming van Werckmeister bevatte nog steeds enkele zuivere intervallen, maar had boven de tot dan toe gebruikte stemmingen het enorme voordeel, dat in alle toonsoorten gespeeld kon worden, waarbij de klankresultaten varieerden van heel aanvaardbaar tot net niet onaanvaardbaar, uiteraard met bevoordeling van de meest ge bruikte toonsoorten. Voor Bach was het dus niet zo zeer de kwestie, of hij wel 48 stuk jes kon maken met de toonsoort als toevalselement. maar eerder, of hij in staat was, om "wrin gende" samenklanken en interval len te vermijden in de moeilijke toonsoorten, zonder de strenge regels van het contrapunt en de fuga geweld aan te doen. Van daar, dat dit kunstwerk van Bach zoveel beter klinkt in de stem ming van Werckmeister, c.q. Neidhardt, als bij de huidige ge- lijkzwevende temperatuur. Daarmede is eigenlijk deze uit voering door Louis Thiry op het moderne orgel van de gerefor meerde kerk in Auteuil voor de liefhebbers van authentieke ver klankingen onaanvaardbaar te noemen. Zeker waar een snaar instrument de net-geen-dissonan ten gemakkelijker opvangt dan een orgel. Voor de doorsnee Bachminnaar is deze opname echter zeer bruikbaar, omdat de organist 'n uitstekende register keuze had en uiterst doorzichtig speelde. In technisch opzicht is deze plaat ook bijzonder goed. RGH moeilijk een keuze is te maken. Ze imponeerde als actrice eerst op toneel in Griekenland in stuk ken van Eugene O Neill en Ten nessee Williams, later in be roemde films als Nooit op zondag van Jules Dassin. Phèdre en Het laatste oordeel onder directie van Vittoria de Sica. Toen in Griekenland de Junta de macht overnam, spande ze zich overal ter wereld in om sympa thie op te wekken voor het Griek se verzet. Zodanig zelfs dat haar het Grieks staatburgerschap, werd ontnomen. Ze wijdde zich ook aan 't schrijverschap. Van haar hand is 't boek „I was born Greek", dat ook in het Neder lands vertaald is. En dan komen we tenslotte te recht bij haar zangtalenten. Kort en goed: haar stemkwaliteiten zijn uiterst beperkt. Het geluid dat ze produceert blijkt duidelijk sterk beïnvloed door het feit dat Meli na Mercouri een kettingrookster is. Dat er toch iets imponerends vanuit gaat zou je het Hildegard Knef-effect kunnen noemen. Ook geen vrouwtje dat kan bogen op een stel gepolijste stembanden, maar die evenals Mercouri de gave bezit met deze beperktheden van een tekst en een melodie toch iets te maken, dat veel gepoli toerd werk in de schaduw stelt. Op de nieuwe langspeler "Si Me lina.. zijn daarvan enkele fraaie staaltjes te beluisteren. Bijvoorbeeld met liedjes als Athe- nes. ma ville, Toi la mer en Je te dirai. Dat ze teksten op de juis te waarde weet te schatten be wijst ze met Ou que me porte mon voyage, la Grece me blesse. Het is een in het Franse vertaald ge dicht van G. Seferis, die op mu ziek gezet is door Papathanassiou. De muzikale begeleiding op de hele plaat is trouwens uitstekend verzorgd, dankzij een orkest van dirigent Berna'rd Gerard en een Griekse ensemble onder leiding van Didilis. B.v.L. Gilbert Bécaud"Olympia 73" Columbia 5C 062—12694. Wie het hese, wat aanlopende stemgeluid van Gilbert Bécaud mint, treft met "Olympia 73" 'n schijf die niet in de verzameling mag ontbreken. Bécauds emotievolle, deels uit bundige, deels geladen vertol king komt ook nu weer volop tot uiting in deze mengeling van oude en nieuwe liedjes, die alle van de hand van de grote mees ter zelf zijn. Die geweldige ge spannenheid in 't zingen van Bé caud tref Je aan in nummers als: Moi, que ej serai guéri; l'Addi. tion s'il vous plait, Mon Père Hoe dominerend de Fransman in zijn voordracht ook is, toch heeft hij een goede melodie ter ondersteuning beslist nodig. Dat vergeet je wel eens als die melo dieuze achtergrond er is, maar als hij ontbreekt, zoals bij lTndien, dan merk je dat direct. Dan spreekt Bécaud wat minder aan Persoonlijk wil ik er even aan toevoegen dat Bécaud mij het liefst is als hij alle emotie en ge ladenheid laat vallen en even volslagen ontspannen zingt. Dat kan hij, want de man bezit een grote veelzijdigheid. Ik heb hier met name het oog op: Une peti te fille entre 9 et 10 ans. Dat zingt hij met grote lichtvoetig heid. Het is trouwens ook een beeld van een liedje. Een compliment moet tot slot worden uitgereikt aan het orkest van Gilbert Sigrist, dat zich vol komen wegcijfert, voor en aan past aan Becaud. Zoiets kan al leen een werkelijk heel sterk or kest. De orkestratie van Chris tian Gaubert is eveneens van het hoogste niveau. R.P Op deze muziek pagina bijdragen van Ron Harms Han Mulder Ruud Paauw Jan Preenen Paul de Tombe Eindredactie en layout: Bram van Leeuwen "The Best of the Mills Brothers" Dubbel elpee Pa ramount PAS 1010. Artiesten komen en artiesten gaan, maar The Mills Brothers blijven altijd bestaan. Met deze regels zou je de recensie van "The best of the Mills Brothers" eigenlijk moeten beginnen en te vens beëindigen. Ze zeggen meer dan genoeg over de kwaliteit en de duurzaamheid van deze groep, voor wie we eerder de loftrompet aan de mond hebben gezet. Al meer dan veertig Jaar overspant de carrière van The Mills Brothers. In die tijd heeft de mode in de muziek tal van opmerkelijke duikvluchten uitge voerd, maar de zingende broers uit Ohio zijn er nooit een mo ment door in moeilijkheden geko men. Hun vlotte, schijnbaar zeer eenvoudige wijze van zingen blééf het doen, ook toen iedereen en alles op rock en beat over schakelde. Bij het beluisteren van deze dubbel elpee merk je overigens wèl dat The Mills Brothers zich steeds uitstekend hebben aange past zonder de karakteristiek van hun stijl uit het oog te verliezen. Basis van hun succes en popula riteit blijft die ongelooflijk per fecte close-harmony, dat feilloos ineenvloeien van de stemmen, dat nooit meer volledig geëvenaard is, al kwamen The McGuire Sis ters er in de Jaren vijftig dicht bij. "The best of the Mills Bro thers" geeft de hoogtepunten van veertig Jaar zingen. Schitterende dingen staan er op: Glow worm, You're nobody till somebody lo ves you, Hey there, Lazy river, The Jones Boy, Moon river, A donut and a dream. Paper doll. Enfin, te veel om op te noemen. Schijven om de vingers bij af te likken. R.P. Blues Power Atlantic 40507 U. 40495 U, 40131 U, 40525 U, 40526 U John Lee Hooker Otis Rush. T. Bone Walker, Joe Tur ner, Champion Jack Dupree. Wie de groten van de Blues in één serie wil hebben, dient zich onverwijld de serie Blues Power van het Atlantic Label aan te schaffen. In de collectie van acht herreleases zijn erkende Blues grootheden als John Lee Hooker, T. Bone Walker, Freddie King, Otis Rush, Joe Turner, Albert Jeugdwerk van Elvis Presley A legendary performer Volume I Elvis Presley RCA CPL1— 0341. Als Je meer dan twintig jaar Je steentje bijdraagt aan het inter nationale hitwezen, dan mag Je rustig aannemen met een feno meen te doen te hebben. Elvis Presley is zo'n man. In de loop der jaren werden meer dan vijf tig langspeelplaten in de Neder landse markt gebracht. De laatste is een duidelijk een hernieuwde belangstelling voor Elvis de Pelvis te bespeuren. Zijn oude hit "Jailhouse rock" haalde zelfs de eerste plaats in AVRO's toppop en de film van dezelfde titel ging in Nederland opnieuw in roulatie. Op de nu uitgebrachte langspeler "A legendary performer" staat 'n serie oude successen van Elvis, zoals het uit 1954 daterende That's all right. Heartbreak Hotel, Don't be cruel en Love me tender uit 1956, There'll be peace in the valley uit 1957, A fool such as I uit 1958 en Can't help falling in love uit de film Blue Hawaii die In 1961 in roulatie ging. De groeven worden opgevuld met een aantal nooit eerder uit gebrachte versies van bekende nummers als I love you because. Love me, Trying to get to you en Are you lonesome tonight, alsme de gedeelten van een interview met Elvis op 22 september 1958. Voor de liefhebbers van Elvis en dat zijn er nog altijd heel ve len gezien de Nederlandse fan club die nu al twaalf Jaar een bloeiend bestaan leidt een plaat waar Je niet omheen kunt. B.vJj. King en Champion (hij bokste ooit, vandaar), Jack Dupree aan het werk. Blues van de bovenste plank leveren vijf van die heren op platen die bij ons binnen kwa men; blues recht uit het hart Wie veel van de hedendaagse popmuziek wil begrijpen, moet teruggaan tot de basis. Daarbij zal deze serie hem een aardig eind op weg helpen. De meest pu re blues van Jon Lee Hooker bij voorbeeld. heeft Animals en Yard- bird destijds geïnspireerd In de serie zingen verder Jack Dupree en T. Bone Walker eigen blues en is Joe Turner aanwe zig als een knap vertolker. De meest „moderne" uitspringer van de vijf is echter Otis Rush. Ook in deze progressieve poptijd, zou de muziek van Rush nog best ac ceptabel zijn, met die nummers van Mike Bloomfield solo-gita rist). Uiterst acceptkbel zelfs, vooral voor fans van Blood. Sweat and Tears, die "Mourning in the Morning" erg aan zal spre ken. Echte blues-liefhebbers zul len deze serie niet behoeven te kopen; die hebben die platen na tuurlijk al. Wie zich op dit mo ment gaat interesseren voor blues, heeft er een aardig onder- grondje aan. p.dT Weer Polnaref Spotlight on.Michel Polna- reff Negram SPLO7. In de serie Spotlight on..is een nieuwe elpee verschenen. Een verzameling klassewerk van de naar Amerika "uitgeweken" Mi chel Polnareff. Van Polnareff. de perfectionist, het "enfant terrible", de chan sonnier, die als "minst geliefde zanger-componist" de citroen - prijs ontving, betreft het overi gens de vierde langspeler in nau welijks een half Jaar tijd. Zo ver scheen Negram in oktober van 't vorig Jaar met Michel Polnareff- volume 2 en werd in Januari van dit jaar nog een dubbelalum op de markt gebracht. Het lijkt alle maal wat overbodig, omdat het vrijwel steeds een nostalgische te rugkeer in de tijd betreft. De vraag is dan ook wanneer Michel vanuit zijn nieuwe ver blijfplaats. Beverly Hills waar hij vorig Jaar neerstreek nieuwe bewjzen van zijn talent aan de groeven zal toevertrouwen. JP.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1974 | | pagina 23