)uitse
taking
an zich
sterk uitbreiden
Energieconferentie is begonnen
Bittere sfeer
rond Britse
verkiezingen
ïhaos in steden
J ijdi
agvaarding is illegaal"
olzjenitsin wijst
)pnieuw oproep af
LIBIË NAAST
AMERIKAANSE
OLIECONCERNS
Raketproef
mislukt
Waarnemers niet optimistisch over kans van slagen
Nieuwe strijd op
Golan hoogvlakte
pAG 12 FEBRUARI 1974
BUITENLAND
LONDEN De Britse verkiezings- kondigen van de verkiezingen in pa-
campagne is in een sfeer van hit- niek gehandeld en de mijnwerkers
terheid begonnen. De twee grote als zondebok gebruikt," zei Wilson,
partijen verwijten elkaar alles wat Jeremy Thorpe, de leider van de
mooi en lelijk is. Harold Wilson, lei- Britse liberalen, was het in grote lij
der van de Labourpartij, aarzelde
i met Wilson eens. Hij vond ech-
zelfs niet om de verkiezingen „frau- ter wel dat een rijke vakbond best
duleus" te noemen.
Op de eerste dag van de verkie
zingscampagne zei hy dat het ver
wat mee kon betalen in geval van
een staking. Aan de andere kant zei
hij dat het voorstel van de conser-
lonze correspondent)
NDe staking van het niet-ambtelijk personeel in de Westduitse openbare dien-
jreidt zich uit. Gisteravond hebben de werkgevers van rijk, deelstaten en gem een-
lens in Stuttgart hervatte onderhandelingen de twee vakbonden voor het over-
personeel een salarisverbetering van tien procent aangeboden, met een minimale
oging van 140 D.M. per maand voor de laagst-bezoldigden.
litter Klunckert van de vak-
jpenöare dienst, verkeer en
ort liet prompt weten dat de
?ers ftr goed aan zouden doen
ibod tot vannacht twaalf uur
wegen en dan verder te on-
ielen.
i vrijwel zeker dat de vak-
dit aanbod zullen afwijzen,
een verdere krachtige uit-
j van de stakingen in het
gebied van de Bondsrepu-
oor de deur staat. Het uit-
ant van de vakbonden is en
ea eis tot loonsverhoging van
15 procenit, alsmede aanzien-
rbeteringer vain het va
pid. Voor nog gisteren de
ters met hun verbeterd aan-
ramen waren zij niet bereid
verder te gaan dan 9,5 pro-
let een minimum van 130 D.M.
tokfurt heeft de vakbond
spoorwegpersoneel het aan-
i de spoorwegdirectie van
tien procent met een minimum van
140 D.M. intussen als „volstrekt
ontoereikend" van de hand gewezen.
Tot nu toe waren de spoorwegen
nog niet door de acties getroffen,
maar het is waarschijnlijk dat dit
beeld zich nu snel zal wijzigen.
Geheel los van de onderhande
lingen in Stuttgart heeft de staking
zich gisteren al uitgebreid. In de gro
te steden, vooral van de deelstaten
Noor drijn-Westf alen en Baden-
Würtemberg kwam het tijdens de
spitsuren in de ochtend en de avond
tot chaotische taferelen, nadat het
openbaar vervoer volledig was lam
gelegd.
De postende stakingscomité's be
hoefde nergens in actie te komen,
omdat alle betrokkenen zich spon
taan bij de staking hadden aange
sloten.
In talrijke steden kwam er ook een
einde aan het ophalen van het huis
vuil en de straatreiniging. Voor zie
kenhuizen en bejaardencentra werd
overigens een uitzondering gemaakt.
Ook de posterijen zijn in vele gro
te steden gisteravond in staking ge
gaan. De bezorging van brieven en
pakketten kwam daardoor stil te lig
gen of werd ernstig vertraagd. Ook
Nederlandse afzenders moeten er re
kening mee houden dat hun post
stukken geruime tijd onderweg zul
len zijn voordat zij de plaats van
bestemming bereiken. Minister Gen-
scher van Binnenlandse Zaken heeft
gisteren verklaard dat de gestaakte
uren in geen geval door de overheid
zullen worden uitbetaald.
KOU (AP) De dissidente
the auteur Alexander Solzje-
heeft voor de tweede maal
jvaaiding ontvangen van het
ar ministerie, maar de auteur
igd dat hij niet zal ver-
Hij weigert de legaliteit
dagvaarding te erkennen,
lenitsui is de afgelopen weken
lelwit geweest van officiële
•anvallen, waarin hij
leschreven als een verrader,
anlelding van de verschijning
i nieuwe boek „Goelag Ar-
De aktie van de aanklager
gezien als een eerste mogelij-
ip om de schrijver langs ge
lijke weg het zwijgen op te
eerste dagvaarding werd vrij
gegeven aan het huis van Solz-
a, maar zijn vrouw accep-
document niet omdat er
voor de dagvaarding in
id stond en omdat het geen re-
ienummer droeg,
aanleiding van de tweede
arding verklaarde Solzjenit-
steren„In een situatie van al-
illegr»liteit die al Jaren in
iad bestaat, weiger ik de lega -
uw dagvaardingen te er-
i zal ik niet voor onder
door welk staatsorgaan dan
(schijnen".
ten verklaring die was gericht
procureur-generaal en ook
schikking is gesteld aan Wes-
correspondenten zei Solzje-
„Voordat u de burgers vraagt
a te leven, moet u eerst
hoe u dit moet doen. Be-
onschuldigen uit hun ge
nschap''.
degenen die schuldig zijn
axecutie sen het versprei
en onjuiste informatie. Straf
geerders en speciale lichamen
icnsen hebben uitgemoord. Zet
kale en regionale despoten die
nbegrensde macht kunnen uit-
m op de burgers aan de dijk.
.vat aan de miljoenen legale
(onderdrukte klachten",
de tweede dagvaardiging heeft
"sin de opdracht gekregen
de afdeling onderzoek van
tore au van de openbare aan-
t€ melden. Het dokument was
dw door A. Balashow, die ook
dagvaarding zonder opgaaf
«lenen uitgaf, ondertekend,
procureur -generaal, een soort
van Justitie, heeft veel macht
'ken te onderzoeken en vervol
ta te stellen.
'Is alle openbare instanties staat
toreau van de procureur-gene-
onder toezicht van de Commu
nistische Partij en de jongste stap
pen tegen Solzjenitsin kunnen niet
zijn ondernomen zonder dat de partij
hierover een beslissing heeft geno
men.
Het is niec bekend of de akties is
bedoeld als intimidatiepoging of dat
men probeert Solzjenitsin officiéél
in staat van beschuldiging te stel
len. De openbare aanklager heeft
vaker mensen opgeroepen voor een
waarschuwing. In augustus was di'<
nog het ge'al met de kerngeleerde
Andrej Sachorosw, die de waarschu
wing kreeg dat hij buitenlanders in
formatie gaf die van belang waren
voor buitenlandse inlichtingendiens
ten. Later werd Sacharow's vrouw
nog drie maal verhoord door de ge
heime politie (KGB)
TRIPOLI, LIBIë (AP) De Libi
sche sterke man, kolonel Moammer
Gaiddiaifi, heeft gisteravond drie
Amerikaanse oliemaatschappijen
genationaliseerd als tegenmaatregel
tegen de wat hij noemde "provoce
rende" conferentie van olieconsume-
rende landen in Washington.
In 'n regeringsdecreet dat werd uit
gegeven door Gaddafi's revolutionai
re raad, werd last gegeven tot de vol
ledige naasting van de Texaco, de
Libisch-Amerikaanse oliemaat
schappij en de Asiatic uit Californië,
volgens olie deskundigen de Libische
benaming voor de Standard Oil of
California.
"Een hiertoe strekkende wet is
door de revolutionaire raad van
kracht verklaard op het moment dat
in Washington de zogenaamde con
ferentie van olieverbruikende landen
plaats vindt.een provocerende
actie die gericht is tegen de olie-pro
ducerende landen", aldus een bekend
making van de Libische regering.
Er werd aan toegevoegd dat de na
tionalisering een "praktisch ant
woord" vormde op een boodschap die
Gaddafi verleden week van presi
dent Nixon had ontvangen en waarin
het Amerikaanse motief voor 't bij
eenroepen van de conferentie uiteen
werd gezet.
kiezingsmanifest van de conservatie- vatieve partij slechts een aardige ver
kiezingsgeste was ten opzichte van de
rechtervleugel van de partij van
Heath, die al een aantal jaren aan
dringt op een dergelijke wet.
„Waarom heeft Heath anders ruim
drie jaar geweigerd het voorstel ter
tafel te brengen?". Thorpe, de man
die met zijn partij in de verkiezin
gen wel eens voor een grote verras
sing zou kunnen zorgen, hekelde
politiek die het kabinet-Heath zou
eveneens als Wilson de confrontatie
hebben gevoerd. „Volgens onze par
tij is Heath meer geïnteresseerd ge
weest in verkiezingen dan in het her
vatten van het werk door de mijn
werkers. Nog geen week geleden was
de regering voor geen prijs bereid
de mijnwerkers meer te geven dan
mogelijk was binnen het kader van
de anti-inflatiepolitiek. En nu blijkt
dit plotseling wel mogelijk," al
dus Jeremy Thorpe.
ve partij een ideaal middel was om
nieuwe arbeidsconflicten te creëren.
Hij doelde daarmee op het voorstel
van de conservatieven om, eenmaal
weer aan de macht, de vakbonden
wettelijk te verplichten bij staking
voor de gezinnen van de leden te
zorgen en niet, zoals nu gebeurt, de
staat er voor op te laten draaien.
Wilson gaf met een voorbeeld aan
hoe onrechtvaardig het voorstel vol
gens zijn partij was: „Als een man
zijn kinderen verlaat, of hij gaat de
gevangenis in dan zorgt de staat wel
voor de vrouw en kinderen, maar
men wil het nu afschaffen voor die
mannen, die binnen hun democra
tisch rechtsbeginsel een staking be
ginnen". -
Voorts*Zëi de oppositieleider dat het
beleid van de regering de laatste
maanden er uitsluitend op gericht
was geweest een confrontatie met de
vakbonden uit te lokken. „De conser
vatieve regering heeft met het af-
Het trampersoneel in
Frankfort bespreekt de acties
voor de lege trams in de re
mise van de stad. Ook van
daag lag het openbaar ver
voer in vele Duitse steden ge
heel stil.
Genationaliseerd Drie Ameri
kaanse oliemaatschappijen zijn in Li
bië geheel genationaliseerd. Het is
voor het eerst dat Libië is overgegaan
tot volledige nationalisatie van Ame
rikaanse oliemaatschappijen. Uit
hoofde van diverse maatregelen voor
nationalisatie had het land tot dus
verre een belang van 51 procent in
de maatschappijen.
Protest Een groep van ongeveer
500 Franse wiskundigen heeft giste
ren een petitie aan de Sowjetrussi-
sche regering gepubliceerd waarin
om aandacht wordt gevraagd voor
de Russische mathematici Joeri Sji-
kanowitsj en Leonid PloesJ, die na
een proces dat zonder hun aanwezig
heid werd gevoerd, voor onbepaalde
tijd zijn geïnterneerd in een psy
chiatrische inrichting.
Treinongeluk
in Serajewo
SERAJEWO, JOEGOSLAVIë (AP)'
Vier mensen zijn om het leven
gekomen en een nog onbekend aan
tal personen is gewond, toen giste
ren 2 treinen in het Konjic-geberg-
te nalbij Serajewo op elkaar botsten.
Drie wagons en twee locomotie
ven ontspoorden en een derde loco
motief stortte in een ravijn toen een
op een goederentrein die even bui
ten een station was gestopt.
Het ongeluk gebeurde in het baan
vak in het Konjic-gebergte waar ex
tra locomotieven worden ingezet om
de wagons de steile helling op te
trekken.
KAAP CANAVERAL De proeflan-
cering van een nieuwe Amerikaanse
raketcombinatie, die een "Sphynx"-
kunstmaan in een stationaire baan
om de aarde moest brengen, is giste
ren op Kaap Canaveral mislukt. De
"Centaur"-trap van deze "Titan-
Centaur" bleek acht minuten na de
lancering niet te werken. Tot twee
maal toe slaagde men er niet in de
motor te ontsteken, zodat de raket
uit de koers raakte en moest worden
vernietigd.
De Titan-Centraurcombinatie is
ontwikkeld voor toekomstige onbe
mande vluchten naar de planeten.
Het project heeft 60 miljoen gulden
gekost.
De nieuwe raket had ook een proef
model van een 3516 kg wegende Vi
king bij zich, die in de toekomst op
Mars moet landen.
De Sphinx-kunstmaan moest een
nieuw soort zonnecellen gaan beproe
ven.
De Centaur die nu geweigerd heeft
is een van de betrouwbaarste Ameri
kaanse raketten. Er is een hele reeks
lanceringen mee verricht, onder meer
voor onbemande maanlandingen.
De Titan-Centaur moet niet alleen
twee Vikings naar Mars zenden maar
is ook bestemd voor de lancering van
twee in West-Duitsland vervaardigde
Helios-ruimteschepen naar een baan
rond de zon.
>r arbeidskamp De 29-jarige
Kander Paton is gisteren
rechtbank in Leningrad tot
•r arbeidskamp veroordeeld
het veroorzaken van brand
ta hotel. Paton, bedrijfsleider van
®r in Glasgow, ontkent schuldig
ta en zegt dat de brandbeveili-
van het Jewropeiskaja-hotel in
■jsrad onvoldoende was. De
'ontstond op 27 november vorig
door het wegspringen van een
toen Paton met een lucifer een
vilde aansteken. Er kwamen
om het leven.
(Van onze correspondent)
WASHINGON Iedereen was er al. Het wachten was nu
alleen nog op de Franse minister van Buitenlandse Zaken,
Michel Jobert. Zijn auto kwam aanrijden voor de ingang van
het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, een klein
halfuur nadat Kissinger de grote glazen deuren was binnen
gestapt. Zo begon de energieconferentie van de dertien voor
naamste olie-consumerende landen in Washington.
Misschien was het geen demon
stratie van Jobert, maar het karak
teriseerde wel de sfeer. De stand
punten van de Verenigde Staten en
Frankrijk staan lijnrecht tegenover
elkaar. Kissinger ziet de bijeenkomst
als een begin van samenwerking:
Jobert wil het hierbij laten.
Frankrijks tegenzin kwam ook tot
uiting in de Europese voorbesprekin
gen in de Duitse ambassade zondag,
teneinde te elfder ure nog een geza
menlijke facade op te trekken. De
vergadering van de ministerraad
werd maar door acht ministers bij
gewoond: Jobert liet zich vertegen
woordigen door een nietszeggende,
jonge Franse ambtenaar. De Euro
pese verdeeldheid kon derhalve niet
worden opgelost.
Probleem
De Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken, Kissinger, opende
de conferentie in Washington met 'n
duidelijke Amerikaanse beginselver
klaring. De energiesituatie, zei hij,
bedreigt alle landen rijk en arm
met een ernstige economische en
politieke crisis. Een gezamenlijke
actie is nodig om in een sfeer van sa
menwerking, waarbij ook de onder
ontwikkelde landen betrokken moe
ten worden, het probleem het hoofd
te kunnen bieden. Dat probleem
heeft drie dimensies: het olie-em
bargo, het tekort en de prijsstijging.
Amerika heeft een programma
van zeven punten om te komen tot
samenwerking: conservering en ef
ficiënt gebruik van de beschikbare
energie, het aanboren van nieuwe
energiebronnen, ontwikkeling van
nieuwe technieken, verdeling van
energie in tijd van nood, interna
tionale economische samenwerking,
speciale aandacht voor de ontwik
kelingslanden en samenwerking tus
sen olieproducenten en consumen
ten.
Taken
De ministers van de dertien lan
den moeten, aldus Kissinger, in 'n
volgende bijeenkomst met afgevaar
digden van de olieconsumerende
ontwikkelingslanden deze taken in
werkgroepen bespreken en tenslotte
dient een derde conferentie belegd
te worden van olie-consumerende
en olie-producerende landen tesa-
men. Amerika wenst geen per
manente organisatie.
De bestaande internationale kana
len kunnen gebruikt worden. Voor
1 mei kan de zaak tenslotte rond
zijn.
Het Amérikaanse standpunt is wat
soepeler dan men aanvankelijk ver
wachtte: er is 'n duidelijke verschui
ving te zien van "actie" naar "coör
dinatie". Maar vermoedelijk is de
wijn nog niet genoeg verdund. Ze
ker niet voot de Fransman Jobert,
die aan het eind van de dag pro
beerde eeti wig te drijven in de aar
dig op gang komende Amerikaans—
Europese dialoog.
De Nederlandse minister Van der
Stoel had zich juist achter de Ame
rikaanse voorstellen opgesteld, met
uitzondering van de te volgen cocfe-
rentieprocedure. Van der Stoel meen
de dat a. d. eerstvolgende conferen
tie direct al moet worden deelgeno
men door de olie-producerende lan
den en de ontwikkelingslanden.
Engeland, bij monde van zijn mi
nister van buitenlandse zaken, Sir
Alec Douglas Home, en West-Duits-
land, bij mo .de van de minister van
financiën Schmidt, steunden onze
minister. Maar toen kwam in de
woorden van een zegsman de "niet
zo feestelijke toespraak van Frank
rijk".
Front
Jobert herinnerde er de andere
Westeuropese landen vriendelijk aan
dat ze direct konden spreken met
de Arabieren. Die zouden bovendien
zeer achterdochtig worden als de
voornaamste olieverbruikers een ge
zamenlijk front zouden vormen. Jo
bert verdedigde tenslotte het recht
om bilaterale overeenkomsten te
sluiten, terwijl Kissinger het belang
van een totaal-afspraak had bena
drukt.
De gespletenheid van Europa bleel
tot gisteravond laat het grote strui
kelblok voor het slagen van het
energiegesprek. Dinsdagmorgen,
Minister Van der Stoel (mid
den voortijdens de openings
plechtigheid van de energieconfe
rentie in Washington door de
Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken Henry Kissinger.
Aan de conferentie nemen de mi
nisters van 13 belangrijke olie-
importerende landen deel.
vroeg zou wederom door de 9 mi
nisters geprobeerd worden om de
Franse barricade te slechten. De
kans van slagen is vooralsnog zeer
gering.
Irak en Iran
geven elkaar
de schuld van
grensgeschil
h^r?^OET (AP) De Iraak« pers
heeft Iran er gisteren van beschul
digd troepen samen te trekken langs
de Iraakse grens.
Militaire woordvoerders in Irak
zouden hebben gezegd dat de mili
taire posities langs de grens nu mei
worden versterkt nadat het zondag
tot een treffen tussen de beide lan-
den was gekomen.
I^et was het eerste grensincident
sinds Irak en Iran in oktober van
het afgelopen jaar besloten weer
diplomatieke betrekkingen aan te
knopen en te gaan onderhandelen
lenC kUïl slePenc*e êTensgeschil-
Ook maandag zijn hevige gevech
ten geleverd tussen Iraakse en
Iraanse eenheden, waarbij 41 Iraan-
se soldaten werden gedood en 81 ge
wond, aldus is van de zijde van het
leger in Teheran bekendgemaakt.
DAMASCUS (AP) Syrische
troepen hebben acht paramilitaire Is
raëlische nederzettingen op de hoog
vlakte van Golan gisteren bij artil
leriegevechten "vernietigende sla
gen" toegebracht, zo heeft een mili
taire woordvoerder in Damascus be-
kendgemaakt.
Volgens een Syrisch communiqué,
dat door radio Damascus werd uitge
zonden begonnen de gevechten om
8.15 uur in de noordelijke sector van
het front. Later breidden de gevech
ten zich ook tot de gehele centrale
sector uit.
In het begin van de middag werd
volgens de legerwoordvoerder nog
steeds gevochten.
Het was de tweede achtereenvolgen
de dag van gevechten in de noorde
lijke sector van het heuvelland waar
Israël ver was doorgestoten tijdens
de oktober-oorlog.
Het bombarderen van Israëlische
vestingen, aldus is te Damascus be
kendgemaakt, vormde een weer
wraak voor het beschieten door de Is
raëliërs van onverdedigde Syrische
dorpen Irnech, Mogr el Mir en
Kanaker.
Israël door
VN-commissie
veroordeelt
NEW YORK (Reuter) De com
missie voor de mensenrechten van
de Verenigde Naties heeft Israël ver
oordeeld wegens "voortdurende ern
stige schendingen" van de vierde con
ventie Van Genève. Het betreft hier
de behandeling van Arabische bur
gers in de door Israël sinds 1967 be
zette gebieden.
In een resolutie die werd aangeno
men met 21 stemmen voor, 1 tegen
(Nicaragua) en 8 onthoudingen zegt
de commissie dat deze acties
worden beschouwd als oorlogsmisda
den en een belediging van de mens
heid". Verder wordt Israël veroor
deeld wegens het "consequent nege
ren" van verschillende VN-resoluties
en wordt op de regering in Tel Aviv
een beroep gedaan onmiddellijk op
te houden met het vestigen van ne
derzettingen in bezet Arabisch land.
De resolutie was ingediend door
Egypte, Libanon, India, Pakistan,
Tanzania en Tunesië. Tot de landen
die zich van stemming onthielden be
hoorden Amerika en Nederland. Vo
rig jaar had de commissie eenzelfde
resolutie aangenomen met 18 stem
men voor, 2 tegen en 10 onthoudin
gen.
