Wees ongehoorzaamnel blijft
n je bent
neer
ezelf
Con A more gebukt
slordige begeleiding
onder
PTT
jSen Bos, dramaturg bij de Nieuwe Komedie: Eerste tv-
favoriet
Lezing van Hamelink:
allesbehalve opwindend
vanaaag
...e/7 gisteren l
(I^^MQgramma i
DUITSE TV
TV morgen]
MEDISCHE BEHA'S
i? SIJDAG 14 DECEMBER 1973
RADIO - TV - KUNST
ii
L_
t< len Bos en Leo Beijers hebben elkaar op een bijzondere
nier gevonden. Sinds het begin van dit toneelseizoen zijn
beiden aan de Nieuwe Komedie verbonden, de eerste als
jnaturg, de tweede als artistiek leider. Toen Samuel Beckett
Nobelprijs ontving maakte Ben Bos zich in de De Nieuwe
vaLje oprecht boos omdat hij daaruit begreep dat een groot
djjteur zodoende "Kalt gestellt", of wel voorbijgaand aan zijn
noodkreet bijgezet was in het museum.
zijn zuidelijk temperament
ïetreef Leo Beijers in een Belgi-
ie krant tegelijkertijd iets der-
jjks. Het klikte tussen een
rderling en een zuiderling en
groeide uit tot een samenwer-
in Het Haagse toneelgezel-
onder een nieuwe vlag. En
Door
Piet Ruivenkamp
geruststelling zegt Bos er bij:
a mentaliteit, die overeenkomt
rdraagt de grootste tegenstellin-
•aii". Er wordt bij de Nieuwe Ko-
sterk vanuit een teamgeest
uLerkt, waarbij de functie-aan-
ir idingen niet te scherp mogen
g rden afgebakend,
ie t was voor hem een grote over-
tien Jaar journalistiek bij
Nieuwe Linie waaronder als
ïlcriticus en medewerking
het blad „Samenspel". Daar-
maakte hij een filosofiestudie
t af. „Een langdurige abstracte
ladering van dingen is niets
r mij" verklaart hij. Voor hij
toneel ging schrijven was
Bos „tien jaar toneelgek in
verkeerde zin, was het een ont-
upping aan het milieu". Het
rijven over het denken en voe-
deed het inzicht over de zin
gang komen, de waarde in het
atschappelijk' gebeuren vast te
en." Het is een mensweten-
tp, je moet oordelen wat er in
nens gebeurt".
nderzijds had ik makkelijk pra-
criticus is niet verant-
ordelijk voor zijn oordeel dan
nen de krant".
'oen Beijers hem dan ook vroeg
ft Bos een maand om dat ver-
k heen gelopen. Er treden plot-
ng remèffecten op, de verant-
Drdelijkheid voor mensen laat
:h voelen. „Wat is de mogelijk-
veranderingen haalbaar
maken? Concretiseer het maar
it moet ook een criticus vast-
die vaak scherp stelling
n tegen wat hij hoorde en zag.
Iver realiteit schrijven en doen
iets heel anders". Maar Ben
voelde dat hij dit uitdaging
lest aangaan met in het achter
en tijd van vijf Jaar om
te komen. De Nieuwe Ko-
3 een vormingstoneelgezel-
met bescheiden middelen,
gelooft niet in een vaste op-
uitgangspunt. „Een
;stheater, dat belerend is, is
slecht vormingstheater. De
inde elementen erin, daar
oet je het duidelijk mee eens
|n, maar je moet niet belerend
Ebij voorbaat".
moet rekening houden met de
asen van het publiek, wat nog
it betekent dat de acteur met
lil bepaalde achtergrond zich
aar gaat gedragen, maar wel
ch van zijn eigen plaats ermee
an identificeren". „Een samenle-
ng deugt niet, waarbinnen de
^houdingen de mens tot een
maken. Een open relatie, dat
niet meer. De men
sen worden speldood gemaakt, ze
worden aangeijpast". Daar zal Bos
in zijn visie iets aan willen gaan
doen in het een gezamenlijk be
wustwordingsproces uitlokken. Het
blijkt al in de werkwijez van de
"Nieuwe Komedie, die elke woens
dag met een sociaal-pedagoog, een
psycholoog en andere deskundigen
een bezinning nastreeft op wat
men doet. Bols doet dan zelf spe
lerstraining en realiseert zich, dat
hij na tien Jaar achter een bu
reau te hebben gezeten zich bloot
moet geven: „Ik ben dan een be
lachelijk figuur, die moet werken
in disciplines, waarmee hij niet
vertrouwd is". „In het gezelschap
moet je verschillen in inzicht bo
ven tafel kunnen halen, ze uitlok
ken. Maar dan ook niet het recht
opeisen dat men doet wat Je zegt.
Als je mensen kiest en zij begrijpen
je niet, werk Je aleen voor jezelf".
Wat Bos kennelijk wel hoog zit
zijn de geblokkeerde ontplooiing
mogelijkheden voor vele mensen
in onze maatschappij. Mensen die
voor het gemak maar in een vak-
Je worden gestopt als een soort
afval en gedoemd zijn daar te
blijven. Een eerste stelregel is
voor hem dan ook: „wees onge
hoorzaam en Je bent meer Jezelf".
Ben Bos: Een mentaliteit die overeenkomt verdraagt de groot
ste tegenstellingen"
HILVERSUM (ANP» Het Neder
landss televisiepubliek blijkt nog al
tijd een voorkeur te hebben voor de
zender Nederland I, ondanks het
streven naar een gelijkwaardige pro
grammering op beide netten. In het
derde kwartaal van dit jaar werd
voor Nederland I een gemiddelde
kijkdichtheid van 20 procent gemeten
en voor Nederland II van 16 pro
cent. Dat betekent, dat in de zomer
maanden van 1973 minder naar de
televisie is gekeken dan in de voor
gaande jaren. In 1971 bedroeg de to
tale gemiddelde kijkdichtheid in het
derde kwartaal 38 procent en vorig
jaar 39 procent.
Een en ander blijkt uit het zojuist
verschenen rapport van het continu
programmaonderzoek in het derde
kwartaal van 1973. In de vooravond
bedroeg in die periode de gemiddelde
kijkdichtheid voor beide zenders 26
procent, tussen 20.00 en 22.00 uur 41
procent en tussen 22.00 en 24.00 uur
29 procent.
Het kijkerspubliek was in het derde
kwartaal gelijkmatiger over de avon
den van de week verdeeld dan voor
heen. Alleen op de donderdagavond
werd relatief weinig gekeken. Op za
terdagavond werd door gemiddeld 39
procent gekeken, op maandag-, dins
dag- en vrijdagavond door 38 pro
cent, op zondag- en woensdagavond
door 34 procent en op donderdag
avond door 25 procent.
De TROS-programma's behaalden
de hoogste kijkdichtheid: gemiddeld
27 procent. Daarna volgden de AVRO
(23 procent), NOS (19 procent),
NCRV (18 procent), VARA (16 pro
cent), VPRO (15 procent), KRO (15
procent) en Evangelische Omroep (5
procenlt)
De gemiddelde kijkdichtheid van
amusementsprogramma's bedroeg 26
procent, voor sportprogramma's 22
procent, voor drama-produkties 21
procent, voor informatieve uitzendin
gen 14 procent, voor jeugdprogram
ma's 10 procent en voor culturele
uitzendingen 7 procent. De enige
voetbalwedstrijd, die in het derde
kwartaal werd uitgezonden (Noorwe
genNederland) haalde een kijk
dichtheid van 57 procent, wat neer
komt op 5,7 miljoen kijkers van 12
jaar en ouder.
De hoogste kijkdichtheid werd in
het derde kwartaal gemeten voor de
Berend Boudewtfn quiz. nl. 70 pro
cent.
GEEN SPIJT
i zijn
Ben Bos heeft geen spijt van
overstapje: „Maak je poten
vuil. Binnen drie maanden heb ik
hier veel geleerd; dat ik vol zit
met abstracte weetjes. Wat de to
neelspelers hier doen, het lijkt wel
een warme bakker. We hebben
gee naanlooptijd gehad, we heb
ben snel een reeks programma's
opgeleverd en zitten met kop en
kont onder die stress".
LEIDEN De uitvoering. die
Con Amore gisteravond in de goed
bezette Stadsgehoorzaal gaf, heeft
een tamelijk negatieve indruk ach
tergelaten, waarvan het lauwe ap
plaus een afspiegeling was.
Het merkwaardige en tevens
gelukkige is, dat men het koor
zelf hierover geen enkel verwijt
kan en mag maken; de overige me
dewerkers echter hadden, op een
enkele na, op z'n zachtst gezegd 'n
off-day. Zoals reeds gisteren werd
vermeld, begon men met Bachs
cantate nr. 21. Na de eerste maat
al was de hobo-solist uit de maat,
en scheen de organist Simon C.
Jansen de dirigent niet te kunnen
zien. De sinfonia ging tenslotte
volkomen de mist in door een aan
tal enorme misgrepen van de eer
ste violist. Deze tendens zette zich
voort bij de rest van de cantate: de
dirigent Jan Pasveer had alleen op
het koor een vaste greep, maar het
valt de dames en heren koorleden
nauwelijks kwalijk te nemen, dat
er bij een dermate slordige begelei
ding wel eens wat minder gelukkige
inzetten te beluisteren vielen.
Van de zangsolisben bleek de so
praan Andrée Maillard-Back het
minst goed wat stemvoering en
timbre betreft bij deze Bach-uit
voering te passen, doordat zij de
akoestische kwaliteiten van de zaal
LEIDEN Jacques Hamelink gaf lik dit soortt historisch gegroeide ar-
gisteravond in het LAK-theater een tistieke manifestaties")
Tussen die drukte door probeert lezing, die georganiseerd werd door erg saai. Als hij een spreekbeurt v
Ben Bos ook de stilte nog te vin- het BZZTOH-theater in samenwer- de klas zou hebben gehouden, was
den als dichter. Er is Juist een
bundel van hem verschenen „Het
ijzeren wiel", gedichten in verband toneelbewerking herinneren, die
met Vietnam". Poëzie kan voor ge tijd geleden i
hem ook een wapen tot verweer geweest van
zijn, waarin voor hem twee stro- bruidsnacht", eei
Leiden te
„De betoverende
produkt van Ha
men naast elkaar bewegen, de po- melinks geest. Hamelink, geboren
litiek-maatschappelijke en de me- Zeeuws Vlaanderen
ditieve. Alleen maar geëngageerd vend in Amsterdam
zijn is als een bom langs de weg.
„Ik ben iemand, die ook drama
turg is. Ik weet, niet wie ik ben,
ik ben
maar sluit me er niet
verblij-
bekend door
o.a. 'Het Plainitaardii'g Beweid',
'Ranonkel' en 'De Rudimentaire
mens". Een lezing van Hamelink
(zelf zegt hij: „Dit is een lezing;
zowel U als ik verafschuwen eigen-
ADVERTENTIE
goed gewenst.
vroeg verstuurd
^iM4 ZLcktijA ft
Tijdig posten
hoffelijk gebaar
tegenover
dierbare verstrooiden.
Kunnen die
als ze wensen-—
nog dit jaar doen
of ze niets
vergeten waren.
het zeker met een onvoldoende ge
honoreerd. Zijn toon is hinderlijk
egaal; hij verheft zijn stem nergens,
geeft geen kleur aan de inhoud
van zijn woorden en dit werkt enigs
zins slaapverwekkend. Het applaus
ontbrak dan ook na beëindiging van
het eerste gedeelte van zijn toe
spraak. Trachtend de motivatie van
een werkelijk geëngageerd auteur
onder woorden te brengen, verzand
de Hamelink in vrijblijvend literair
tenonder gaan. Het eerste gedeelte
van zijn lezing was weinig verras
send. Gelukkig bracht hij na een
korte pauze hierin enige verandering.
Zijn stem bleef weliswaar even toon
loos, of eigenlijk monotcom. maar de
inhoud van het tweede gedeelte werd
gekenmerkt door een hoogwaardige
literaire beschouwing van 'Gulli
vers Travels". Hij gaf enige opmer
kelijke anecdotes over het leven van
de geestelijke vader van Gulliver,
Swift, en bracht dia in goedlopende
volzinnen nara voren. Over het ai-
gemeen werd de tweede voordracht
gekenmerkt door meer diepgang, al
bleef deze ver onder de maat. Na nog
een korte pauze werden de toehoor
ders in de gelegenheid gesteld vra
gen te stellen, want Hamelink blijkt
vooral op middelbare scholen een ge
liefd schrijver te zijn. Zijn lezingen
versterken dit beeld echter niet.
Waarschijnlijk zal de stichting
„BZZTOH-Teater" met de schrijf
ster Hella S. Haasse (Oeroeg, wie
kent het niet van de verplichte boe
kenlijst, die 22 januari as. zal
spreken in het gebouw van de S.S.R.
(Hogewoerd 108) meer succes heb
ben. Het is te hopen, want de indruk
diie Hametok achterliet, is bepaald
minimaal.
A. C. KOEKEBAKKE7R Jr.
onderschatte. De alt Elise Galama
viel eigenlijk nauwelijks op, maar
toen wij er speciaal op letten, kon
den wij spoedig haar bestempelen
als "uiterst betrouwbaar", hetgeen
gezien de aard van haar partij ais
een groot compliment moet wor
den opgevat.
De tenor Marius van Altena be
gon vol goede voornemens aan een
fraaie interpretatie, die door het
Gewestelijk Orkest voor Zuid-Hol
land alras in de kiem werd ge
smoord. In de aria Erfreue dich
Seele legde hij dan ook maar de
dirigent het tempo op, maar aan
gezien de cellist en organist even
eens ieder hun eigen weg meenden
te moeten gaan, laat het resultaat
zich raden. Slechts de bas-bariton
Ruud van der Meer stond met bei
de benen stevig op de grond, wist
alle klippen, voetangels en klem-
mèn virtuoos te omzeilen, en be
wees dat Bach geen warhoofd was.
Na de pauze was Vaughan Wil
liams beter te verteren dam het
voorgaande. Het koor zette zich
volledig in, en wist zodoende de
schade aanzienlijk te beperken.
Ook met het orkest was kennelijk
harder op dit werk gerepeteerd
dan op Bach, want men reageerde
nu wel tamelijk alert op de directie
van Pasveer, hoewel het spel be
duidend minder genuanceerd was
dan we van dit orkest gewend wa
ren zeker onder Pasveer. Ook
hier gaf Ruud van der Meer een
stijlvolle vertolking ten beste: de
sopraan paste beter in dit geheel
dan in Bach, maar op het punt
van intonatie kon zij ons nog
steeds niet bekoren.
Men beweert wel eens, dat een
naderende storm het gedrag en de
prestaties van mensen beïnvloedt.
Dit zou wel eens de merkwaardige
opeenstapeling van misgrepen on
misverstanden kunnen verklaren,
het flodderwerk van gisteravond
past in elk geval slecht in het
beeld, dat wij ons de laatste Jaren
van Jan Pasveer en de zijnen heb
ben kunnen 1
NEDERLAND I
18.45 Ti-ta-tovenaar (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Met de muziek mee. (VARA)
Als gasten van Henk van Montfoort treden in dit fa
milieprogramma op: Ursula Parr en Wim Koopman,
Bruce Low, Denny Willis and the Quorn Quartette
(variété), de Gebroeders Brouwer, het meisjeskoor De
Merels onder ieiding van Lo van der Werf, de Verenig
de Veluwse Koren onder leiding van Marinus Brandsen
20.00 Journaal (NOS)
20.20 Twee onder een kap. tv-serie (VARA)
20.45 De Commissaris: Drievoudige rouw, misdaadserie
(VARA)
21.45 Koning klant (VARA)
22.35 Gesprek met de minister-president (VARA)
22.45 Uit de kunst (NOS)
23.10 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
Ti-ta-tovenaar (NOS)
Journaal (NOS)
Zorro, jeugdserie (TROS)
Wereld op wielen (TROS)
In deze aflevering van Fred v. d. Vlugts autorubriek
test van vijf caravans
Journaal (NOS)
De FBI: De verdwenen buit (TROS)
TROS Sport
Music-all-in (TROS)
Pim Jacobs ontvangt o.a. de Franse zanger Julien
Clerc („Si on chantait"), de Amerikaanse zanger/com
ponist Artie Kaplan („Harmony"), die componist Fran
cis Lay,, de cellist Anner Bijlsma, de gitarist Wim
Overgaauw, de Jazz-trompettist Maynard Ferguson, het
muzikale echtpaar Cleo Laine en Johnny Dankworth
22.50 Doorpraten: gesprek over sociale en politieke gebeur
tenissen (IKOR)
23.30 Journaal (NOS)
18.45
18.55
19.05
19.30
21.40
De Kro beconcurreerde de
Vpro met een zogeheten ,yre-
make" van „All about Eve", de
befaamde film met Bette Da-
vis, maar dan als tv-musical.
Ongeveer te vergelijken met de
heiligschennis die men inder
tijd pleegde door „The Phila
delphia Story" later te verval
sen als „High Society". Wat ik
ervan zag was echter alleszins
bevredigend, mede dank zij
Laureen Bacall (ofte wel Beb-
by Pepske, 49 Jaar oud), de
weduwe van Humphrey Bogart.
Zoals gezegd heb ik er maar
een deel van kunnen zien om
dat „Zipcode" over de Franse
staatsomroe pORTF me meer
aantrok. Maarten van Traa c.s.
hadden er een goed werkstuk
van gemaakt waarin de proble
men van een staatsomroep
juist waren verwerkt, ook al
zal het voor de Nederlandse
kijkers wat moeilijk te begrij
pen zijn geweest. Dit zeg ik
niet, maar de directeur van
het tweede net in Frankrijk
die in Hilversum zijn commen
taar gaf na de film te hebben
bezichtigd. Bij wijze van „nihil
obstat"? De ORTF kennend
zou je denken: Ja. De VPRO
kennend weet ik wel zeker:
nee. Het zal wel weer uit
nieuwsgierigheid gebeurd zijn,
of omdat hij toch in Hilversum
was, dan om zijn goedkeuring
te krijgen.
Het begon ermee dat president
Pompidou tot de Franse om
roepmedewerkers zei: „of u
writ of niet, u spreekt uit de
naam van Frankrijk, en dat
vereist een verhevenheid van
toon en gedachten". En het
eindigde ermee dat de minister
van voorlichting zei dat con
troversiële zaken (van vak
bondskwesties tot religieuze
twisten) beter door de schrij
vende pers eti de radio behan
deld konden worden, dan door
de televisie.
Daartussenin zat dan de me
ning dat het staatsmonopolie
van de televisie de medewer
kers bescherming biedt tegen
pressiegroepen, geld, privé-be-
langen en dergelijke. Kort sa
mengevat wil de Franse filoso
fie van het televisiewezen dat
dit medium te verheven is om
zich bezig te houden met het-
gekrakeel van alledag, reden
waarom ook gesproken werd
over het „hoge culturele peil"
dat men wenste te handhaven.
Ondertussen komt het er na
tuurlijk wel op neer dat alle
groeperingen die niet aan de
kant van de regering staan
hooguit met kleine mondjes
maat aan het woord komen op
de televisie, met als zegenrijk
gevolg (zei interviewer-presen
tator Leon Zitrone)dat nie
mand in zijn politieke, sociale
of religieuze overtuiging ge
schokt wordt. Dat lijkt me erg
betrekkelijk, als je bijvoorbeeld
links-radicaal bent. Zitrone
wou overigens niet dat zijn
zoon later net als hij bij de
televisie zou komen, want, zei
hij: „de televisie verslindt min
stens de helft van de mens".
Parafraserend zou men kunnen
zeggen dat de andere helft niet
verslonden kan worden, omdat
die de kans niet krijgen op het
scherm te komen.
NICO SCHEEPMAKER
I 14 DEC NA 18 UUR
HILVERSUM 1
analyses. KRO: 19.00 (S) 12.26 Med.
Uit het operette album. 19.30 Mens
te zijn op aardegelovige visie op
Ljn bestaan. 20.00 (S)
jonge luisteraars. 10.30 Nws. 10.33 (S)
Route - A: amusant wegwijs worden
in Nederland. 11.55 Med. 12.00 Aktua.
12.16 Overheidsvoorl.: Vast en zeker,
progr. over onze soc. verzekeringen.
12.26 Med. t.b.v. land- en tulnb. 12.80
Nws. 12.41 (S) Tross-Country 13.30
.progr.
22.25 Overweging. 22.30 Nws. fé-
thuis
17.30 Nws. 17.3
15.30
v.d. militairen.
1750 (S) Ca-
22.40 (S) Hits. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
KRO: 18.00 (S) Licht ork. met solis
ten. 18.19 Uitz. v.d. P.v.d.A. 18.30
Nws. 18 41 Echo. 18.50 Verkenning:
Nws. feiten en achtergr. op soc.-'
maatsch. terrein. VPRO: 19.00 Nova
Zembla FM: leugens.
20.50 Den Haag vandaag. VARA: 21.00
blaaskwlntet. 23.55-^.00 Nws.
HILVERSUM 111
NOS: 18.02 Joost mag niet eti
goede oude tijd.
HILVERSUM III
NCRV: 7.02 Klaar wakker. 8.02 (S)
Tot uw dienst: klass. muz. op uw
verz. 10.03 Muz. bij de koffie. 12.03
(S) Pers Vers. 13.03 (S) Drie van u.
15.03 (S) Pop Station. 16.03 (S)
Sportshow I: sport en muz.
VRIJDAG 14 DEC. NA 18 UUR
DUITSLAND I
(Reg. progr.: NDR: 18.0
JUSportoveL—
18.30 Akt. 18.45 Zandmann. 18.55
Nordschau-Magazln. 18.26 Okay Sir.
19.59 Progr.o
WDR: 8.20
plaatbespr. (22.55 naai en weerber. 20.15 Krieg und
Frieden. 22.00 Der 7. Slnn. 22.05 Rep.
ATERDAG 15 DEC. VOOR 18 UUR
HILVERSUM I
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
7.20 (S) Z.O. met 7.54 VPRO: Deze
dag; 8.00 Nws: 8.11 Dingen v.d. dag:
9.35 Waterst. en 10.10 Ombudsman
Krleg und Frieden. 0.2;
DUITSLAND II
18.25 Vater der Klamotte. 19.00 Jour
naal. 19.30 Buitenl. rep. 20.15 Akten-
zelchen: XY Ungelost - De recherche
vraagt i
lo.UU INWS. lo.il Uliigen \.u uag. TCrtnltr TnhiT>n o-, a
1323 (S) Dit is het begin. jonge- vy Jn/eïost Eerste resuhlt™
renprogr. NOS: 14.45 (S
hulp. 21.15 Journaal. 21.30
ianj -----
XY ungelost:
15.10 Prof
RON HARMS.
buitenl. werkn.
17.40 Goede voor-
.h. Nieuw jaar, gespr. NOS:
17.55 Med.
HILVERSUM II
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Ontbljt-
Soos. gevar. progr. met 7.30 Nws.,
ADVERTENTIE
TELEAC: 10.30 (K) Hulsartsen-les 5
(S) 11.00-11.30 De Ondernemer-les 4 (herh
van,
(eeuwen
Breesfraat T37-Le»de«T
22.50-22 55 (KI
:-Es-In. NOS: 18.45 iK) Tl-tj
Voetbal Het Russische Olym- wiTT-an^de drté/TóTo ^k^°mash-
pische voetbalelftal heeft in de Bra- Bacteriologische oorlogsvoering. Ameri-
ziliaanse plaats Gioania gelijkge- kaanse comedy-serie. NOS: _20.00 jK)
speeld tegen de plaatselijke vereni
ging Vila Nova: 0-0. De 10.000 toe- panorama,
schouwers betaalden gemiddeld zeven Nederiai
gulden om de wedstrijd te zien.
Tennis Annelies Schothorst
heeft gisteren in Perth haar partij
voor de derde ronde damesenkelspel
tegen de Australische Kathy Harris
verloren. De cijfers waren: 6-3 2-6.
NOS: 18.45 (K) Tl-ta-tovenaar. 18.55
(K) Journ. NCRV: 19.05 (K) Sport
show. NOS: 20.00 (K) Journ. NCRV:
20.21 (K) Zeskamp. 21.40 (K) Farce
Majeure, satirisch programma. 22 10
<K) Ander Nieuws-Geloof In glas. NOS
22.35 (K) Journ. IKOR-KRO RKK-
NCRV: 22.40-2245 Het lied van de
