Georae Barendse en de ziei Valkenburg: gei
van de JNieuw Amsterdam
Meer haring dan in 197
voor sportzaal
Casco KW 45 vrijdagmiddag te water
Bestelling mobiel
luchtafweergeschut
PAGINA 4
STREEK
VRIJDAG 14 DECEMBER lflj
VOORHOUT 't Is z n vaste geloof dat de Nieuw Am
sterdam een ziel heeft. Zeker toen hijzelf bijna onafgebro
ken in de oorlogsperiode 1942-1945 op de brug heeft ge
staan. George Barendse 89 jr. en de oudste nog levende
ex-kapitein van de Holland Amerika Lijn was vergroeid
met dat schip. ,,Ik ging er mee wandelen". Zo omschrijft
hij 't zelf. ,,Het manoeuvreerde zo geweldig, ik heb 'r nooit
een schrammetje mee gemaakt. En de lijn die er in zit, die
VALKENBURG —Het was bur
gemeester Van 't Wout die gister
avond bij de voortgezette behande
ling van de Valkenburgse begrotin
gen het eerste gedeelte van de re
plieken voor zijn rekening nam Over
de verhogingen van de gemeentelij
ke belastingen zei hij dat B en W
het betreuren dat de begroting zon
der deze meeropbrengst niet sluitend
de reservering voor de sportzaal
aan wegenbouw ten goede te
komen. „Die vijfduizend gulden
nen ons ook niet uit de brand
pen", zei Van der Meij hierbij,
Laster
Mevrouw De Jong-De Graaff
met een verklaring (zie het U
k0„ worden .enraaKt Zelf, „u nog
is zo mooi
Voormalige lIAL-commodore Ba
rendse had een wens toen hij las
dat de Nieuw Amsterdam eruit ging
en dat was: „Een behoorlijke be
grafenis, In stilte". Hij bedoelt er
mee: „Niet verkopen om er weer
mee te varen, niet in vreemde han
den. Het liefst naar een Nederland
se sloper. Anderen moeten eraf blij
ven, want 't schip is zo een geweest
met de Holland Amerika Lijn". Zijn
wens werd ten dele slechts
realiteit.
George Barendse voer 44 jaren bij
de HAL. Stuurmansleerling in 1902
op de Potsdam zijn eerste ka
pitein in '14 op de Sloterdijk en
commodore op de Nieuw Amster
dam, tijdens z'n laatste drie aktieve
jaren. Een heel oude oud-zeeman
nu, maar een van 't soort dat blijft
praten als het over de zee gaat. Be
gint het gesprekook direct met de
opmerking: „Vreselijk toch dat die
Nieuw Amsterdam wegggaat. Het is
een van de mooiste schepen die ooit
de oceanen heeft bevaren en daar
zichzelf heeft laten zien".
Begin 1940 was kapitedn Barendse
fels passagier op het Engelse stoom
schip Pennland (dat later werd ge
torpedeerd) op weg naar New York.
Hij had al jaren het commando
over de Statendam en hij moest nu
kapitein Bijl op de Nieuw Amster
dam gaan aflossen, voor een Rota-
ry-cruise. Halverwege de oceaan
kwani het bericht door dat het me
nens was met de oorlog in Europa.
Barendse kwam aan in New York
en de cruise ging niet door. Terug
gaan kon niet meer en hij stelde
zich in dienst van de Nederlandse
koopvaardij, voor de regeling van
allerlei zaken. Zoals ook in sep
tember '40, voor het vertrek van df
door het Engelse ministerie van
scheepvaart overgenomen Nieuw
Amsterdam naar Halifax in Cana
da, waar het schip zijn oorlogsuit
monstering zou krijgen.
Barendse was al lang de aangewe
zen opvolger van Bijl, maar toen
hem eind '42 werd gevraagd of hi.
rog wilde nu het oorlog was, zei
hij: „Ik heb beslist, ik ga". Oc
Nieuw Amsterdam lag in Durban,
de haven waar vanuit het schip ii;
een pendeldienst Zuidafrikaanse
troepen naar Suez bracht. Barendse
zou er vanuit New York heen rei
zen met een Egyptisch schip, maar
bij vluchtte van boord toen hij er
de viezigheid zag. Vijf dagen later
was hij met een watervliegtuig in
Durban. De oorlog zou nog lang
duren en er moest gevaren worden.
Tot augustus 1945 kriskraste hij
met de Nieuw Amsterdam over de
hele wereld. San Francisco, New
York, Colombo, Suez, Sydney, Glas
gow. Militairen ophalen, wegbren
gen. Krijgsgevangenen transporte
ren. Gemiddeld met vijf- tot zes
duizend man aan boord; eenmaal
zelfs met achtduizend. In de Grand
Hall stonden de bedden zeshoog ge
stapeld; in het theater stonden er
vijf op elkaar.
Soms ging de verduisterde Nieuw
Amsterdam alleen de zee op, maar
meestal gebeurde dat toch wel in
konvooi. Eenmaal van Afrika
naar Australië in het kielzog van
beroemde schepen als de Queen
Mary, Aquitania en lie de France
en geescorteerd door de vier Neder
landse oorlogsschepen Heemskerk,
Tjerk Hiddes, Tromp en Van Galen.
Echt aangevallen is de Nieuw Am
sterdam nooit. Als er gevaar dreigde
werd er een zig-zag-koers gevaren.
Bovendien was de Nieuw Amster
dam met z'n 22-mijls vaart geen
gemakkelijke prooi voor onderzeebo
ten. Het leek er op Eerste Kerstdag
1944 wel slecht uit te gaan zien
toen vliegtuigen even buiten Halifax
een U-boot signaleerden. Escorte
rende torpedoboten dropten echte'
hun dieptebommen en de onder-
zeeer werd vernietigd.
Z'n moeilijkste besluit tijdens de
oorlog: dat was het vertreksein voor
een reis met tweeduizend gewonde
Amerikaanse militairen van Sydney
naar San Francisco. Er was geen
Rode Kruis-schip en de gewonden
moesten weg. Als de Duitsers er
achter waren gekomen, dan zou er
zonder waarschuwing zijn getorpe
deerd. Maar ook daar rolde de
Nieuw Amsterdam doorheen.
In mei '44 het schip lag in New
York ontving George Barendse
Prinses Juliana aan boord. En in
februari 1945 moest hij vanuit
Glasgow per trein naar Londen rei
zen, waar Koninging Wilhelmina hem
tot Officier in de Orde van Oranje
Nassau benoemde.
De zeemans-carriere van Barendse
ligt vast in een aantal boeken.
Handtekeningen, foto's, knipseis.
wensen en dankbrieven. En hij weet
er de weg in. Rekent ook snel even
voor dat hij met de Nieuw Amster
dam 22 lange oorlogsreizen heeft
gemaakt en 240.000 militairen aan
boord heeft gehad. De herinnerin
gen resteren en de laatste gaan te
rug naar augustus 1945.
De Nieuw Amsterdam blijft achter
George Barendse thuis: een bejaarden-verzorgingstehuis in Voorhout.
in New York en George Barendse
reist terug. Naar zijn vrouw, die hij
bijna zes jaar niet had gezien. Hij
werd gepensioneerd. De Nieuw Am
sterdam was z'n laatste schip ge -
weest.
Teruggezien heeft hij het schip nog
wel. Driemaal stak hij er als passa
gier in latere jaren de oceaan mee
over en een keer heeft hij er in de
Middellandse Zee mee gecruisi.
George Barendse genoot.
Eenmaal reisde hij vanuit New
York terug met de Rotterdam,
maar dat beviel hem niet zo: „Het
schip zat me niet lekker, 't Is net
als met een pak dat je draagt. De
Nieuw Amsterdam was maakwerk".
blijft er een post onvoorzien"
ruim zesduizend gulden
Wethouder Vis zette uiteen dat de
afvoer van huisvuil een grote lasten
verzwaring betekent voor Valkenburg
De kreet een schoner en beter mi
lieu" kost nu eenmaal geld" sprak
hij De storting van huisvuil in Kat
wijk is voor Valkenburg altijd erg
voordelig geweest
We hebben gezocht naar verschil
lende methoden voor de afvoer van
het huisvuil De VAM was voor ons
de beste manier duur maar wel doel
treffend en bovendien milieuverant
woord!" Met de verhoging van rei
nigingsrechten tot 84 gulden is nog
niet alles gedekt Als alle kosten
zouden worden berekend zou de be
lasting hierover omhoog moeten
gaan tot zeker honderd gulden
Wetho uder Vis ging verder met de
verzekering dat Valkenburg voor het
eerste half Jaar van 1974 genoeg
vuilniszakken in voorraad heeft Hij
kon geen zekerheid geven over een
eventuele prijsstijging van dit pro-
dukt
Openbare werken
Vernieuwing van wegen in Valken-
burig zal voorlopig van welke baan
dan ook zijn bleek verder uit de
replieken van wethouder Vis Kreeg
men voorheen 90 procent subsidie
dit is nu teruggebracht tot 70 pro
cent Een vernieuwing van de Hoofd
straat en de Voorschoterweg zou vijf
miljoen gaan kosten en het is be
grijpelijk dat dit r' draagkracht van
Valkenburg ver te m gaat
Wethouder Va dier Meij
hield de raad een tijdlang over het
batig saldo van dertigduizend gulden
uit het woningbedrijf. De helft van
dit bedrag zou hij gereserveerd wil
len zien voor de realisering van een
sportzaal. Als de burgemeester zou
willen ging Van der Meij verder, dat
er eerst vaste plannen aanwezig die
nen te zijn voor een sportzaal, zou
ik willen opmerken dat die „vaste
plannen" er ook niet waren toen
men besloot dat Rijnsburg een
zwembad zou krijgen
Van der Meij meende dat een
sportzaal in een zeer grote behoef
te zou kunnen voorzien en als verge
lijking haalde hij het gezondheids
centrum aan. Hij was niet gechar
meerd van het idee.
raadslid Sch
die zich daarin op beledigende
had uitgelaten over zijn vrom
collega. Zij zou graag zien
Schipper zijn „laster" in hei
baar zou intrekken. Schippt
woordde hierop dat het nooii
bedoeling was geweest
gend te worden, hoewel hij ziji
klaringen aan het adres van
vrouw de Jong niet onterecht
vinden.
Raadslid van Leeuwen wild
nader ingaan op de door
per geuite wens .samenwerkin
en CHU". Hij citeerde
een schrijven van het bestuit
de CHU, waaruit zou blijkei
men de ontkoppeling van kerl
en politieke aangelegenheden
baar niet gescheiden kon zien.
Hierna volgde puntsgewijs i
handeling van de
Het voorstel van wethouder
Meij om de reservering
sportzaal te verhogen tot
duiznd gulden, werd met 4 tefje
stemmen aangenomen.
De verhoging van de
lastimgen ein rechten
tegenstand. Alleen
ste geacht te worden te
gengestemd bij de verhoging
niigingsrechten voor
honderd tot tweehonderd
vond dit een te hoge
de bedrijven.
Het laatste punt
zich moest uitspreken betrof
diet voor die alarmering
brandweer
zegje hadden
het gevraagde
zend gulden te verlenen,
sluit waarover burgemeester
Wout zijn oprechte vreugde
i
Wapenbezit Een krijgsrad",
de Chileense stad Curico
teren acht personen wegens
bezit en het vormen van
taire groepen tot langdurige g^rd
genisstraffen veroordeeld,
hen kregen 14 jaar, drie
twee 71 dagen
verdachten zijn verbannen
zuidelijke provincie. Het
om leden van de verboden
sche partij.
KATWIJK AAN ZEE Het staat nu wel vast, dat er van
het begin van de haringteelt tot eind van dit jaar belangrijk
meer haring gevangen is dan vorig jaar. Wanneer we de
gegevens van de Dienst voor de Nederlandse Haringcon
trole bekijken werden er tot 1 december in totaal 273.869
kantjes aangevoerd tegen 243.286 in 1972. Nu dus al een
30.000 kantjes meer. De prijzen zijn bepaald niet slecht ge
weest.
de landmacht aanschaf- t Johnny Olof 41.8, 2. Jan Bazen Door
DEN HAAG Nog deze maand
zal staatssecretaris Stemerdink van
defensie overgaan tot de bestelling,
van mobiel luchtafweergeschut. Het is
de bedoeling om 60 stuks te bestel
len en op 35 stuks optie te nemen.
De staatssecretaris heeft dit giste
ren tijdens de voortgezette debatten
over de defensiebegroting in de
Tweede Kamer meegedeeld, 't Ra-
darvuurleidingsdeel van het geschut
wordt door het Nederlandse bedrijf
"Holland Signaal" geleverd.
In de loop van het volgend jaar wil
len de defensiebewindslieden ook on
geveer 30 lichte verkenningshelikop
ten.
Staatssecretaris Stemerdink acht 't
niet uitgesloten dat enkele lucht
machtsquadrons die met bestuurba
re hawkraketten zijn uitgerust wor
den teruggetrokken uit West-Duits-
Ongelukken in
Leids verkeer
LEIDEN Er waren gisteren twee
gewonden in het Leldse verkeer.
Een 45-jarige inwoonster van Lei
den, die gisterenavond laat bij haar
dochter achter op de brommer zat.
kreeg een hersenschudding, toen zij
bij het passeren van een op de Chur-
chilllaan geparkeerd staande vracht
auto kwam te vallen. De vrouw kwam
op dat moment dat haar dochter
door een plas waterreed met haar
omhoog getrokken benen in
raking met de gedeeltelijk op
fietspad neergezette wagen.
Op de hoek Oranjeboomstraat- Le
vendaal botsten gistermiddag een
meisje op de fiets en een personen
auto tegen elkaar. Het meisje, een
18-jarige inwoonster van Voorscho
ten. kreeg een hoofdwond en een
lichte hersenschudding. In beide ge
vallen zorgde de EHD voor vervoer
naar het Academisch Ziekenhuis.
land. Zij kunnen dan worden ingezet
voor de beveiliging van vliegvelden
of voor indeling op divisieniveau in
het eerste legercorps.
Daarbij moet echter wel worden
bedacht, dat de exploitatiekosten
van de schepen en van de verwer-
kingsa/fdeliiinjgen op d:e wal belangrijk
mag men met een verschil vt
12.000 kantjes meer op dit
niet klagen. Dat heeft Katwijk nog
niet gehaald en evenmin Schevenin-
zijn gestegen. Katwijk neemt in de gen. Een haringhandelaar uit Vlaar-
haringaanvoer (gelukkig)
uitgeschoven positie in. Met bijna
136.000 kantjes stond het aan de
top. Om precies te zijn werden tot
1 december in de Katwijkse ha-
O 1 1 1 1 december in de Katwijkse ha-
SeleCtieWeaStrilCl rinSat5laf; 135868 afgeslagen
J Scheveningen volgde met 79.583.
DEVENTER Gisteren zijn op
de kunstijsbaan van Deventer selec
tie-wedstrijden gehouden.
De uitslagen
Sprinters:
500 meter:
Scheveningen volgde
Vlaardingen met 55.409 en IJmuiden
met 3009. De aanvoeren in deze plaat
sen waren tot 1 december 1972 res
pectievelijk 126.034 71.816. 43.272 en
2164 kantjes.
i.l, 2. Johnny Olof
42.5.
1000 meter:
1. Jan Bazen 1.2
1.28.9.
Allrounders:
500 meter:
1. Jan Plasma 42.0.9, 2. Piet Kleine
43.6, 3. Klaas Vriend 43.6.
5000 meter:
1. Hans van Helden 8.05.6, 2. Jan
Derksen 8.06.1, 3. Piet Kleine 8.09.3.
De wedstrijden werden gehouden
onder abnormaal slechte weersom
standigheden. Harm Kuipers, die op
de 500 meter vrijwel net zo snel was
geweest als de beste sprinter, eindig
de op de 5000 meter als zesde
in 8.24.3. In zijn rit tegen Cocky
Slakhorst wakkerde de wind Juist aan.
Cees Combee
Foto
Visserij Emmens
Nog een goede week en dan ligt de
visserij voor het grootste deel stil.
Heel veel vissers zullen, zoals reeds
lang een goed gebruik is, de tijd van
kerst tot nieuwjaar temidden van
hun gezinnen doorbrengen. Daarmee
komt tevens een einde aan de ha
ringteelt. Er zullen in het begin van
het nieuwe jaar nog wel schepen ha
ring blijven aanvoeren, doch hun
aantal is altijd belangrijk minder
dan nu.
Kotter visserij
In het Psychiatrisch niemand weet wat
zijn
het diploma ziekenver
hot pleging B de dames: J. W. Bouw-
man, M. L. Duijn, M. J. van den
Engel, I. G. J. Hofman, C. M. T. P.
Koop, M. J. Nieuwstraten, J. B
Planken-Korving, B. M. Barendregt-
van der Poll, J. M. Pronk-Winge-
laar, C. A. H. van Doorm-Sies, A. J.
M. van der Sligte, E. Verhoeven, C.
M. Vos. C. M. Vriesekoop, C. M.
Wit, S. Wolthaus en de heren A. L
Janssen, W. L. Noort. R. B. Sabel.
W. S. M. van Schalk en J. Tijms.
Ook de kottersvissers hebben be
paald geen slecht Jaar gehad. Het
bleef toch altijd nog een „op hoop huis.
van zegen". De oliecrisis werpt som
bere schaduwen vooruit. Hoewel nog
ten opzichte
dingen: „Het blijft slecht gaan met de
haringaanvoeren hier en dat is niet
meer goed te maken". Kennelijk be
doelt hij. dat Vlaardingen als ha
ringhaven steeds meer aan belang in
boet. Er wordt in het begin van de
teelt zelfs haring in Katwijk afge
slagen door de schepen, die met Kat-
wijkers en Scheveningers in combi
natie varen, zodat er geregeld één
van de treilers met de vangst van
de andere schepen naar huis kan
Succesvolle teelt
Rederij N. Parlevliet Jr. heeft in
dit haringseizoen met z'n schepen
veel succes geoogst. Vooral de vang
sten van de „vestzak-hektreilers," die
in span op haring Jagen, hebben
buitengewoon goede besommingen
gemaakt en bovendien zeer korte rei
zen. Die besommingen kwamen tot
stand door aanvoer van het gezouten
en verse produkt. Er ging nagenoeg
geen week voorbij of deze schepen
liepen IJmuiden binnen. Meermalen
waren ze de „toppers" van de ha
ringvloot.
Menig schipper van een grote hek-
treiler zal wel eens hebben verzucht:
„Maakten wij maar zulke besommin
gen". Bovendien hebben die grotere
schepen het nadeel, dat ze vaak veel
langere reizen moeten maken van
twee tot drie weken om aan een
redelijk resultaat te komen. En dan
nog keren ze niet volgeladen naar
Dinsdag en woensdag werd er in
Katwijk weer haring aangevoerd. Zo
rond de 1200 kantjes op beide dagen.
De prijs voor steurharing was f 121,-
toch wel aan, dat ook deze bedrijfs- Pe7r5_kantJe en VOOr iJle steurharin®
Het verwerken van de gevangen vis aan boord van de treilers en kotters is een belangrijk 10
want heel vaak hangt daar de prijs van af. In het verwerkingsruim van deze hektreiler is
van de bemanningsleden bezig met het verwerken van de via de lopende band aangevoerde
Tewaterlating
tak met distributie te maken zal
krijgern. Intussen wordt nu reeds door
de reders en de sohippers-elgenaren
en eveneens door de bemanningen al
het mogelijke gedaan het oliever
bruik te beperken. Onder
minder snel te stomen.
In Vlaardingen is men niet zo erg
te spreken over de haringaanvoer in
de nu achter ons liggende maanden
sinds het begin van de teelt. Toch
Bij de rokerijen is grote vraag
naar goede steurharing. Die is helaas
nauwelijks te bemachtigen. Daarom
neemt men maar genoegen met ijle
door steurharing, doch deze kwaliteit
komt het produkt niet ten goede.
erg De export van gezouten en gerook
te haring ging normaal door. In
West-Duitsland is er vooral grote
vraag naar het gezouten produkt.
Hoewel de omstandigheden door de
oliecrisis de zaak wat onzeker ma
ken en er reeds rederijen in ons land
zijn, die nieuwbouw opdrachten aan
gehouden zal vrijdagmorgen
een bok in het water gelicht. De
afmetingen zijn 34,5 meter lang, 8
meter breed
kotter, die voor allerlei vismethoden
kan worden gebruikt, zal worden
voortgestuwd door een 1450 pk
Stork-Diesel-motor. De afbouw ge
kening van rederij H. Messemaker schiedt bij de firma Lindenberg in
in Katwijk aan Zee op de scheeps- Teneuzen
werf „Stami" in Dordrecht het casco
voor de KW 45 Anna Hendrika" te
water worden gelaten. Dat wil zeggen
het wordt van de bouwstelling door
ber zagen vooral de reders
manningen van de kleinere sc
4,10 meter hoog. Deze de eerste visdagen van dt
loren gaan door storm. Het w&
door niet eenvoudig een redelijl
somming te maken. En juist
aanvoer van die kleinere eel
is men als de grote schepen tae'
afweten vaak aangewezen bij
slagen, want nagenoeg vers
voerde vis. zoals gul. wijting,
jauw. tong en schar is erg i
bü de handel.
Voor het eerst sinds weken was hei
op maandag nu eens goed weer oir
te kunnen uitvaren. Sinds half ofcto-
