NORIT
ïxpositie over Duitse
migrantenliteratuur
Expositie MienFrowein
9 tSDAG 4 DECEMBER 1973
in Universiteitsbibliotheek
11 .at z
c Dor c
PAGINA 1»
in de ja'ren 1934 tot 1938 in Neder- Goethe-instituut in Amsterdam, de
land is ontstaan. De tentoonstel- Universiteitsbibliotheek in Leiden t
lingen in het Academiegebouw en in Leids Academisch Kunstcentrum em
de Leidse Universiteitsbibliotheek die het Onderzoekcentrum voor Duitse
ook veel boeken en documenten uit emigrantenliteratuur in Nederland,
privébezit laat zien, zijn tot stand De exposities zijn geopend tot vrij
gekomen door samenwerking van het dag 21 december.
LEIDEN In de Universiteitsbi
bliotheek is vanmiddag een tentoon-
iB ailing over de Duitse emigrantenli-
b ratuur in het Nederland van 1933
1940 geopend. De tentoonstelling
it zien welke betekenis Nederland
deze Duitse emigranten, die in
hun land moesten verlaten, na-
Hitler aan de macht was geko-
en, heeft gehad en welke nauwe
inden tussen Duitse en sommige
ederlandse schrijvers hebben be-
aan.
Weliswaar begint tegenwoordig het
derzoek op het gebied van de
iltse „Exliteratur" op gang te ko-
betekenis van Neder-
$nd wordt vaak hierbij sterk onder-
5 hat. Het is bekend, hoe groot de
^tekenis van uitgeverijen als Queri-
en Allert de Lange in Amsterdam
is. Minder bekend is, dat er meer
'l n twintig andere uitgeverijen wa-
n, die zij het op kleinere schaal
inboeken van Duitse emigranten, ook
vertaling, hebben uitgegeven.
[^Verder is niet alleen het emigran-
b itijdschrift „Die Sammlung", dat
[$or Klaus Mann bij Querido is uit-
a geven, van betekenis. In veel Ne-
A rlandse tijdstriften hebben Duitse
f, ügranten gepubliceerd, terwijl tal
i'W Nederlandse schrijvers over het
ric van emigranten en de proble-
S itiek van de emigratie hebben ge-
e: ireven, zoals bijvoorbeeld Menno
5 Braak en Nico Rost. Juist deze
c atie wil de tentoonstelling weer be
rt et maken. Zij is tegelijkertijd het
derwerp van het onderzoek, dat
Leiden door het Onderzoekcentrum
r or Duitse emigrantenliteratuur in
-derland zal worden verricht.
)p de tentoonstelling zijn niet al-
ir enkele bijzonder interessante
eken en tijdschriften te zien. Het
i£t hier namelijk ook om een
rktentonostelling die duidelijk
maken wat er allemaal moet
o beuren om een betere kennis om-
4: >nt dit stuk letterkunde te verkrij-
Het is overigens niet mogelijk
ileken alles te tonen en alle as
ceten van de emigratie recht te^ VOORSCHOTEN Mien Frowein,
en wedervaren. Beperking tot een heeft door verdorde herfstbladeren
- ntal representatieve stukken was met verf in te smeren en vervol- vertwijfelde klacht tegen de industrie
arom noodzakelijk. Hoewel deze gens op papier af te drukken de op de achtergrond, maar wel als
igratie van grote politieke beteke- herfst in een bos willen weergeven, een klacht met
was, wordt op de problematiek Aan deze bruin-oranje getinte bla
de specifieke politieke emigratie deren voegde ze enkele lijnen toe:
uwelijks ingegaan. Hiermee heeft boomstammen. Het is Jammer, dat
h in Nederland vooral het Rijks- m dit geheel, waarin alles gesugge-
fcituut voor Oorlogsdocumentatie reerd wordt een eikeblad is geen
Amsterdam beziggehouden (zie hele boom, een lijn is geen stamstadjes als Brugge zijn niet onver-
L. de Jong, Het Koninkrijk der heel gedetailleerde hertjes getekend dienstelijk. De pittoreske hoekjes
derlanden in de Tweede Wereld- zijn, die de herfststemming onecht,
vooral deel I). Men heeft en sentimenteel maken. Dit laatste
i duidelijk op de letterkunde ge- geldt ook de pasteltekening over 't
centreerd en hierbij bijvoorbeeld milieu. Op de achtergrond van deze
ligreerde Duitse kunstenaars be- tekening staan massa's fabriekspij-
:en, zoals Beckmann, Campen- pen. die vieze rook uitbraken. Op
Qjiek, Fiedler, Vordemberge-Gilden- de voorgrond, tussen het dorre gras,
staan enkele dode bomen met grilli-
Dit Chinese kunstwerk is vervaardigd van materialen uit de
zee. Het is te bewonderen op de tentoonstelling van lichte
industrieprodukten en handwerk uit de Volksrepubliek China
in het Amsterdamse RAI-gebouw.
hoofdletter K.
Alles op deze pastel Is met hoofd
letters aan te duiden, is "te" maakt
daardoor een wat overdreven en niet
helemaal zuivere indruk.
De zwart-wit schetsen van oude
)if rt en Arntz.
[et Leids Academisch Kunstcen-
n heeft in het Academiegebouw
tentoonstelling van prenten
itz georganiseerd met werk, dat
linoleumsneden) van Gerd
zouden het goed doen als illustraties
bij een reisverhaal. Mien Frowein,
is ook nog ontwerpster van bouw
platen voor kinderen en van puz
zels. Een gedeelte van dit werk is
eveneens tentoongesteld. Tot en met
9 december blijft het werk van Mien
Frowein geëxposeerd in de Canard
men zich nog al eens: de stam
splitst zich steeds in twee grote
HANNY RENEMAN
ADVERTENTIE
December ...feestmaand. Gezellig. Leuke gelegenheid
iets extra's te eten of te drinken. Als maag en darmen
op gaan spelen is de gezelligheid ineens verdwenen.
Maar... snel weer terug als u direct NORIT neemt.
Zorg dat u dit zuiverende natuurprodukt altijd in huis hebt. Voor 't geval dat.
De bariton Meinard Kraak is
uitgenodigd de rol van Pelleas te
zingen tijdens een serie voorstellin
gen in januari van Debussy's opera
..Pelléas en Mélisande" in Milwauky
(VS).
Hij heeft deze party al eerder ge
zongen by de Nederlandse opera
stichting gedurende het Holland Fes
tival.
Legermuseum. Geupend,
met vrijdag 9
feestdag echtg.)
intoonstellingen
lalerle Van der Vlist, Botermarkt 3,
i, expositie "Kunst als geschenk"
I dec. Openingstijden di. t/m za.
.30 uur, do tot 21 uur.
Eerste Binnenvestgracht 33 zaal 5
Mden Tentoonstelling "Reizen door
fadla, Je neemt er wat van mee"
em. 20 deo. ma. t.e.m. vrij. 1012
luren: werkdagen 10-12.30, 2-6-
•9 uur behalve maandagmorgen,
üsdagavond en donderdag; zater- w
ïgs: 10-1 uur: woensdag 5 dec. ge- 7.00, 9.15 uur.' Nachtfilm f^Maagd
rufckery De Bink, Rooseveltstraat 3
llderilen van Hoppener
Artgaliery Gerard Rijksstraatweg
Wassenaar (bij Den Del))) za
lag van 11—6 uur sn verder vol-
tel afspr 01761—691. of 1714
lltsmuseum van Oudheden
burg 28) Werkd 10 uur vu.
Ui aam zond 16 uur nam
uaeum vuui Voik^nkuna. txpusitie
M* ^reptkunst uit eigen bezit
iilksmuseum voor de geschiedenis
natuurwetenschappen- dag 10
Leidse bioscopen
19.45 uur fclnde
16 tot 18.30 uutt 3e
tot 14.45 uur an v
Kraamafdellng. dag
kraamafdellng:
8.46 tot 19.45 1
24 uur. maandagavond ook 8— 2.
woud", a.ï., woe. 'en zat. 2.30 uur; zo.
4.15 uur. Nachtfilm: „X, Y en'
ijiuu: „ine getaway 10 jr.,
2.30, 7.00, 9.15 uur; zo. ook 4.45 1
woe. 9.15 uur geen voorstelling.
LUXOR„Maagdelilke heks". 18 Jr.,
dag. 2.30.
REX: „Blutjunge I
dag. 2.30. 7.00, 9.15 1
Endegeest; dinsdag en vrijdag 18—
14.30 8 zondags 1112 en 14—16 u eer
ste klasse: de gehele dag.
Annakllnlek dag 18.30-14.80 en 18-19 O
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag;
16.00-18.00 uur
18.80-2000 uur
Voor de prematurenafdellng gelden de
18 karaats". 18 Ir. vrij.
STUDIO: „Cabaret". 18 Jr.. dag. 2.30,
llng.
14 Jr., dag.
2.15. 4.30. 7.00,
16.80-16 46 uur
Bezoek aan ernstige patiënten:
'gestaan, kan
Bezoekuren Ziekenhuizen
13 16-14.00 UU
18 45-1930 uur 2e klas dagelijks
13 15-14 00 uur en van 18 45 19 30
3e klas dageillks van 13 16-
Alphen aan den Rijn
klasse 10.30—
11 00 14.00—14 46 eD 18 00—19 00
Kinderafdeling 8e klasse 14 00—14.46 en 18.00—19.00
Kraamafdellng 16 0017 00 uur.
o vuur echtgenoten 19 0020 00
Kinderafdeling 16 00—16.80 uur
n voor nudere 18 0018 30 uur
teuws
4 december 1973
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Omtrent de aardbeving in
het Zuiden van Frankrijk,
waarvan wij dezer dagen mel
ding maakten, wordt nader be
richt dat die zich van Toulouse
tot de Pyreneeën heeft uitge
strekt. Op sommige plaatsen,
zooals de Tarbes, nam men on
middellijk na de schokken een
helder rood licht waar, zóo
sterk, dat men als bij zonlicht
zien kon. Hier en daar zijn
schoorsteenen omgevallen, en
huizen beschadigd, maar ver
dere rampen heeft men niet te
betreuren.
De bevelhebber der Spaan-
sche regeeringstroepen, voor
Carthagena heeft per tele
graaf bericht gezonden, dat de
opstandelingen sedert gister
namiddag 2 uren het vuur ge
staakt hébben.
Vijftig jaar geleden:
Bij een echtpaar te Hulst
(in Zeeuwsch - Vlaanderen)
niet gezegend met weréldsche
goederen, is het 29ste kind ge
boren.
In Duitschland heeft het
invoeren van de rentemarkt,
in zooverre succes gehad, dat
de prijzen dalen. Vooral 't
vleesch is in drie dagen tijds,
30 a 40 pet. goedkooper gewor
den. Visch was gisteren 25 pCt.
goedkooper dan Zaterdag. De
prijzen van groenten en fruit
zijn ook zeer gedaald. Voor goe
de appels werd echter toch nog
800 milliard a 1 '/2 billioen per
pond gevraagd. Eieren zijn nog
uiterst schaarsch en kosten:
300 a 400 milliard per stuk.
Ook het brood is aanzienlijk in
prijs gedaald. Alleen aardap
pelen zijn sinds Zaterdag,
duurder geworden en van 440
milliard op 460 milliard per
tien pond gestegen. De vraag
is intusschen of de rente
mark zich zal handhaven, het
geen van tal van factoren af
hangt.
PANDA EN DE MEESTER-BURGEMEESTER
68 - 122. De angstkreten van de wegdravende feestgangers
wekten de gevangenisbewakerEn toen die ontdekte dat Fant en
Panda uit hun cel waren ontsnapt, ging hij haastig naar hen
zoeken.
"Aha!" riep hij, toen hij ze bij het gemeentehuis zag staan.
"Weglopen terwijl ik een tukje doe -hoe durven jullie! Wacht
maar, tot de burgemeester daarvan hoort!"
"De burgemeester?Poeh!" zei de moeder woedend. "Die moet
zélf in jouw cel opgesloten worden! Als meneer Fant niet zo dap
per ioas geweest, had hij mijn kleine bengel overreden. Pas op,
als je een vinger naar meneer Fant uitsteekt. Dan roep ik m'n
man - en die draait gehaktballetjes van je!"
Haar geroep, en het lawaai op het plein had ook anderen ge
wekt: en nu kwamen van alle kanten burgers aanlopen.
"Het is Fant weer!" riepen ze. "Eerst steelt hij ons geld door
rommel te maken in zijn fabrieken. En nu durft hij zelfs onze
slaap te stelen! Weg met hem!"
EEN WEEK
LATER VAART
DE PLASTIC WALVIS
DOOR DE
INDISCHE OCEAAN.
De
zingende
oorbellen
Ik wil wette tat te professor
£en schat gaatsoeke
of soiets
Kooktip
Pepernoten
U zou dit recept alleen
al moeten maken om de
heerlijke sinterklaasgeu-
ren in huis te halen. Roer
100 g zachte boter tot 'n
zalfachtige massa, samen
met 125 g bruine basterd
suiker, 1 afgestreken eet
lepel speculaaskruiden,
een snufje zout. Roer
geleidelijk 250 g zelfrij
zend bakmeel en 4 A 5
eetlepels melk door, en
kneed dit alles tot een
soepel deeg.
Zet de deegbal min
stens 4 uur op een koude
plaats of twee uur in de
koelkast, gewikkeld in
aluminiumfolie. Vorm me
koude handen, en zo vlug
mogelijk, van dit deeg
kleine, iets afgeplatte
tjes en leg die op 'n
licht beboterde bakplaat.
Zet de bakplaat ruim 15
min. in een voorver
warmde, hete oven.
WINA BORN
WINA BORN.
FRED BASSET
Schepen
Valkenburg l vn Rotterdam r
Acmaea 3 te Curacao t
Nedlloyd Klmberley 4 te San Fran-
cisco verw.
Nedlloyd Nile 1 vn Amsterdam nr
Duinkerken
Neptunus 1 te Rotterdam
Nieuw Amsterdam 2 vn Point Apitre
Rotterdam nr
Dutch Mate 3 25 O Lizard nr Rotter-
Rotterdam
Meres 1 80 WNW Villano nr Bilt
Nassauborg pass 2 Brunsbüttel
Beverwijk
1 Brunsbüttel i
s Buana Ventura
Palamedes 2 te Hamburg
Southampton
t Rotterdam
Dladema 1 te Clyde
Kermla 1 1000 NO Puerto Rico
Neder Lek 3 vn Lyttleton nr Dune-
dln
Nedlloyd Delft 2 te Rotterdam
Straat Johore 1 vn Fremantle nr
Singapore
Straat Mozambique 1 te 8hanghal
Straat Tauranga 1 130 ZW Singa
pore nr Brisbane
Straat Towa 1 te Lome verw.
Streefkerk 1 200 ZW Comores nr
Dubal
Talamanca 2 te Los Angeles
Tanamo 3 te Bremerhaven
Theron 3 vn Aruba nr Curacao
Thuredrecht 2 op Lake Ontario nr
Quebec
Trident Amsterdam 2 te Santa Mar-
Vlana 2 te Pto Miranda verw.
Volta Peace 3 te Duinkerken
Waalekerk 1 430 ZO Abidjan
Manilla
1 San Francisco
Straat Honshu 2 te Port Elisabeth
Singapore
Wonogirl 1 te Acapuico
Zafra 1 vn Bejaia nr Trieste.
