"STEUN ZOEKEN VOOR
UINEE
ISSAU
GEEN EXTRA STEUN
VOOR DE TUINDERS
3aan vliegt na eis 10 jaar officier aan
an der Stoel op pad in Europa
55
VS blijven veiligheid
van Europa garanderen
"li
IJDAG 30 NOVEMBER 1973
ADVERTENTIE
DEN HAAG Minister Van der Stoel van Buitenlandse
kken begint volgende week besprekingen in Benelux-verband
Ier de erkenning van Guinee Bissau als zelfstandig Afrikaans
kd.
,t is de eerste stap om te ko-
tot een zo groot mogelijke Eu-
se steun voor een dekolonisatie
dat niet alleen is gericht op
Portugese kolonie, maar ook op
>la en Mozambique,
et plan is deze week gelanceerd
de vroegere minister voor v.-t-
:elingssamenwerking, dr. C.
rtien. Hij deed dat als lid van de
•ede Kamer voor de ARP. Boer-
signaleerde een groeiende haat
de Afrikanen tegen Portugal. „Ik
j dat als de Portugese politiek
verandert, de spanningen zich
e tragedies zullen ontladen", zei
Boertien vond de beste manier
dit te voorkomen een gezamen-
actie van Westerse landen bij
regering van Portugal. Het doel
de actie: Portugal ertoe brengen
nderharideling te treden met de
■ijdingsbewegingen met in acht-
■an een bepaald tijdschema,
ovendien deed het AR-kamerlild
uggestde een westers hulpplaai op
tellen voor de ontwikkeling van
lee Bissau, Angola en Mozam-
e. „Het zou eigenlijk kunnen
i om een dekolonisatieschema
behulp van de rijke landen van
wereld. Die rijke landen zouden
niet alleen met de mond maar
met de daad belijden, dat de de-
nisatie van Afrika hun werke-
ter harte gaat", meende dr.
pnister Van der Stoel heeft dit
p gisteren overgenomen. Voorstel-
van PvdA, D'66 en PPR om on
middellijk over te gaan tot volken
rechtelijke erkenning van Guinee
Bissau wees hij af. Hij hield erken
ning liever als wapen achter de
hand.
Een fotootje van de mensen achter de regeringstafel tijdens de behandeling van de begroting voor
Buitenlandse Zaken. V.l.n.r. minister Pronk, staatssecretaris Brinkhorst, minister Van der Stoel
en minister Vredeling (Defensie).
Regering meent:
van
PANTALONS
DEN HAAG Amerika garan
deert nog steeds de veiligheid van
Europa en heeft niet de neiging
om de atoomparapluie in te klappen.
Er is geen aanleiding zoiets als een
Europese defensie op poten te zetten.
Kort samengevat is dit de verzeke
ring die de ministers Van der Stoel
(Buitenlandse Zaken) en Vredeling
(Defensie) gisteren aan de Tweede
Kamer hebben gegeven. „De regering
ziet perspectief in een samenwerking
op het gebied van conventionele wa
pens in Europa," zei Van der Stoel,
„maar een Europese defensiegemeen
schap ligt niet in het verschiet".
Minister Vredeling gaf te verstaan,
dat deze samenwerking gestalte kan
krijgen bij de noodzakelijke vervan
ging in Nederland van de atoomkop
pen-raket Honest John en het ge
vechtsvliegtuig, de Starfighter.
Vredeling verzette zich tegen een
eenzijdige afstoting van defensieta
ken. Hij wees de suggestie om de
luchtmacht in Nederland op te hef
fen van de hand. Hij noemde het
„onlogisch" dat te doen.
Minister Van der Stoel gaf aan de
kamerleden Van Mierlo (D'66) en
Dankert (PvdA) toe, dat er wel aan
wijzingen zijn voor een veranderend
klimaat in de Verenigde Staten in
zake de NAVO.
Parijs faalt Volgens een giste
ren in de Franse pers gepubliceerde
enquete is 56 tegen 22 procent der
Fransen van mening dat de invloed
van Frankrijk in het Midden-Oosten
zwak is wat het zoeken naar een op
lossing betreft, en dat de Franse bui
tenlandse politiek in dit opzicht faalt
Personeel verplaatst Ford-Ar-
gentinië heeft zijn buitenlandse werk
nemers in Argentinië overgebracht
naar het aangrenzende Uruguay, in
verband met bedreigingen van de
zijde van de „Peronistische gewapen
de strijdkrachten" die woensdag zei
den verantwoordelijk te zijn geweest
voor het doodschieten van Ford-di
recteur John Swint in Cordoba, een
week geleden.
DEN HAAG Op tal van plaat
sen in ons land is gisteren weer de
olieboycot en daaraan gekoppelde
energiecrisis ter sprake gekomen.
Minister Van der Stee (Landbouw
en Visserij) gaat geen extra steun
geven aan tuinders die gedupeerd
worden door de oliecrisis. Hij vond de
situatie op dit ogenblik "nog niet zo
ernstig". Extra-steun bijvoorbeeld in
de vorm van renteloze voorschotten
zou volgens de minister tot concur
rentievervalsing kunnen leiden;
het bestuur van Horeca Nederland
h,eeft de ministerraad gevraagd fi
nanciële steun te verlenen, bijvoor
beeld uit de opbrengst van de Breed-
band-aandelen of een aandeel uit de
opbrengsten van de sport-toto. Ver
der wordt gepleit voor het doen van
uitkeringen in het kader van de bij
standswet en het tijdelijk wijzigen
van de doelstellingen van het ont-
wikkelings- en saneringsfonds;
volgens een rapport van het weten
schappelijk bureau van D'66 zijn de
Nederlandse huizen, gebouwen en
kassen als het om warmte-isolatie
gaat "zo lek als een vergiet". In het
rapport wordt een plan voor een
warmte - isolatie - project ontwik
keld. Gesignaleerd wordt dat op dit
punt in ons land een grote achter
stand bestaat;
De Europese commissie, het da
gelijks bestuur van de EG, vindt dat
een matigend loonbeleid moet wor
den gevoerd en dat de inflatie met
kracht moet worden bestreden.
"Omdat de invloed van de oliecrisis
op de economie op dit ogenblik nog
moeilijk valt te overzien moeten
prognoses over prijsontwikkeling
voorlopig beperkt blijven tot de ko
mende drie maanden;
Het rijverbod wordt met ingang
van zondag a.s. verlengd tot 03 uur.
Het ministerie van Verkeer en Wa
terstaat deelt mee dat Rijkswater
staat op autoloze zondagen eventueel
gladde wegen zal bestrijden. Alleen
bij sneeuwval zullen eerder dan ge
bruikelijk sneeuwploegen worden in
geschakeld. Tenslotte zal Rijks
waterstaat de eventueel aanwezige
wegdek verwarming (bijvoorbeeld bij
tunnels) niet meer inschakelen. Dit
spaart energie.
Het statenlid H. Alberts (CHU) ln
Gelderland heeft voorgesteld om de
werklozen te werk te stellen in de
Gazelle-rijwielfabrieken in Dieren.
De vraag is haast niet bij te benen
en er kunnen volgens het statenlid
op die manier vele
werk geholpen worden.
ton Pfeiffer
Bosch „Ik heb niet de illu-
lat lange straffen zullen helpen,
is het hard, maar er is geen
•e mogelijkheid dan deze ver
en zo lang mogelijk uit de
tschappij te verwijderen. Ik heb
te requireren tien jaar...".
kwam de officier van Justitie
van Mierlo gistermiddag niet
door merg en been dringende
moeder Denie. En ondei
pandemonium dat op de publie-
ribune losbarstte vloog Daan
de officier naar de strot. In
raanzin van tumult brak ook
maat Jan Brouwers uit. vloog
echtbankpodium op. President
se kon met zijn rechters net
hazenpad kiezen voor de over
V® toeren geraakte Bossenaar hem
de omgevallen presidentszetel
kon. Parketwachten en man-
in de rijkspolitie hadden de
ste moeite de buitenzinnige
met wurg- en houdgrepen
(vermeesteren. Daan scheurde
i legde voor zijn tierende
1340 ang met opgeheven hand een
sf: „Ik zweer op het graf van
vader, dit gaat doden kosten.'
lies, die geen oe'
in.
Ai
den na een rechtzitting in Den
Bosch, waar het als „Gijzelingsdra-
ma-Deil" genoteerde strafproces te
gen Daan Denie uit Den Haag en
Jan Brouwers uit Den Bosch tot
dan vrij rimpeloos was voortgekab
beld.
Laconieke ontkenningen op alle
punten van de dagvaarding: vier
roofovervallen op banken en posta
gentschappen en de vrijheidsbero
ving van het boerengezin van Pie*
en Gerrie Smits in Deil. Ja, ze
hadden verboden vuurwapens ge
had, dat wilden de twee desperado's
wel toegeven.
„Dit is een overval. Geld! Meer
geld!" In varianten klonken deze
kreten in Januari in een postagent
schap in Utrecht, een Raiffeissen-
bank in Den Bosch en daarna in
postkantoortjes in Hedel en Den
Bosch. Steeds hetzelfde stramien:
twee (en in Hedel drie) mannen,
die binnen drongen, gewapend, drei
gend, eentje over de balie, geld
weggrissen, wegwezen. De „lange'
was steeds over de toonbank ge
sprongen, de .kleine" had de zaak
onder schot gehouden. Was die lan
ge Daan? En was die kleine Jan?
Afgezwakt
ken-
J(edeiiand wil
AVO-beraad
iekenland
1 N HAAG Minister Van der
is bereid in de NAVO-raad aan
ogen op herstel van de democra-
ei (Griekenland. Hij heeft dit gis-
(minister onderschreef de visie
nkert, dat enige actie in NA-
n positieve uitwerking
ïbben nu na de Jongste miltai-
fcKtsovername in Griekenland
t duidelijk is geworden of er
fis op herstel van democrati-
houdingen.
f der Stoel waarschuwde echter,
actie alleen mogelijk is en
5 kan hebben als alle andere
O-landen eraan meedoen. Hij
(e er niet voor de kans te lopen
herland alleen komt te staan
|de NAVO-raad.
Bij fotoproeven, in de confronta
tiespiegel op het politiebureau,
oog-in-oog voor de rechtercommis
saris hadden de overblufte geldbe-
waarders nu eens met zekerheid
Denie, dan eens Brouwers herkend.
Maar heel vaak werd de vaste
grond onder die verklaringen afge
zwakt bij ieder verder stadium van
kennismaking.
Gisteren voor de rechtbank werden
getuigen, die al in het vooronder
zoek steeds weer tot twijfels kwa
men, veelal plots onzeker. Van „Dat
is *m" ging het in nuanceringen
van „Ja. voor tachtig procent" via
„Het kan hem wel zijn" naar
„Maar ik heb na die zaak-Deil zo
vaak de foto's op teevee en in de
krant gezien, misschien ben ik wel
beïnvloed."
Heel erg zeker bleef alleen een bank
employé van de beroofde Bossche
Raiffeissenbank, die ook voor de
rechters verklaarde geen moment oe
twijfelen aan de herkenning van
Daan, hoewel de rover - (als dat
Denie is geweest) - een nylonkous
over het hoofd had gehad.
Erg belastend leek de verklaring
van het 19-jarige meisje Hennie
van der Leij, een fruitsoorterster
uit Maasdriel, vlak bij Hedel. Zi'
had enige jaren geleden iets moois
gehad met Jan Brouwers. De relatie
was verbroken. In januari presen
teerde Jan zich weer bij het meisj*
thuis, nu in gezelschap van Daan
en een derde man, Aad Smulders,
die voor de Hedelse zaak al is ver
oordeeld.
Bergen geld
Het meisje wist zeei
verhalen te vertellen
auto, die haar kort 1
daar was gepasseerd en die haar
even later - (zij was per fiets op
weg naar huis) - weer achterop
reed. Thuisgekomen trof zij de auto
en de drie mannen. Verder in de
maand zouden Denie en Brouwers
na een overnachting vrij vroeg zijn
vertrokken en later zijn teruggeko
men. Zij gooiden bergen geld op ta
fel, zoveel als het meisje en haar
moeder nog nooit hadden gezien. In
finesses zou Jan hebben verteld
over een overval op een postkan
toor, waarbij vrijelijk met pistolen
werd gegoocheld en met rode mas
keradezakdoeken.
Honend kwam Jan later in ver
weer: „Die lekkere blonde Juffrouw,
die lekkere stoot zegt dat wel..." en
„Als de officier denkt me zo te pik
ken. Die vuilbakken. Als ik eruit
kom zal ik ze allemaal de kop in
elkaar slaan."
De bewuste overval zou dan die zijn
geweest, die het drama-Deil inluid
de. Overval of niet: Daan en Jan
waren onder Deil zonder benzine
komen te staan, gingen er met een
Jerrycan op uit. Toen ze terugkwa
men zagen ze politie bij hun auto.
Ze hebben toen met pistolen in de
hand al liftend een automobilist
aangehouden en diens wagen geno
men. „Omdat we verkeerd gepar
keerd stonden, omdat er wapens in
onze auto lagen, omdat we uit de
gevangenis in Soheveningen waren
gevlucht.en gezocht werden."
De politiemacht werd steeds sterker
en dreigender, Daan en Jan zochten
hun heil in de boerderij van Smits.
Om daar een taxi te bellen. Het
drama-Deil.
gedetailleerde
over een witte
oor de overval
Kusje
hekje kwam. En Jan Brouwers ging
haar lief een kusje brengen.
„Nooit bang geweest, nooit in mijn
vrijheid belemmerd, we waren meer
bang voor al die politie." Gerrie en
dochter Jannie verklaren zo in alle
toonaarden. Trekken hun eerste
angstbekentenissen bij politie en
rechter-commissaris in, hebben „ik
weet het niet", „ik herinner het me
niet", „dat heb ik nooit gezegd" als
wachtwoorden.
„Kalm, er gebeurt niets." hadden de
jongens gezegd toen ze de boerderij
binnendrongen en vroegen een taxi
te bellen.
„Zij hebben hun erewoord gegeven,
er zijn anderen, die hun erewoord
niet hebben gehouden," zegt de boe
rin. Dat slaat op de Justitie, die de
twee knapen vrijgeleide had beloofd
tot twaalf uur 's-nachts maar eer
der tot arrestatie overging op bevel
van de procureur-generaal. Deze ge
tuigenis leverde „tianite Gerrie" een
applausje van de publieke tribune
op.
Verklaringen, die zij na voorlezing
bij de rechtercommissaris had on
dertekend, noemde ze nu „stadhuis
woorden, die begrijp ik niet zo."
„U is erg vergeetachtig," probeerde
de officier, „U is hoop ik maar een
keer in uw leven gegijzeld, u heeft
in moeilijkheden gezeten in een
huis, waar heel het land op de tee-
ve naar keek. Als ze dan een pi
stool op u richten moet u zich dat
toch in de lengte der dagen heu
gen."
„We hoorden 's avonds op de
nieuwsberichten pas dat we gijze
laars waren."
„Wat dacht u dan dat u was?"
„Dat weet ik niet."
„Dan houd ik er maar mee op," ca
pituleerde mr. Van Mierlo.
Gezellig
Dochter Jannie had het gewapend
bezoek al niet mdnider luchthartig
bezien. „Het was gezellig," zegt ze.
De officier komt dan tot zyn requi
sitoir. Hij ziet in alle overvallen hel
vaste stramien van de lange en de
kleine, acht de verklaringen uit de
confrontaties sterk genoeg om deze
twee figuren in alle gevallen te
identificeren met Daan en Jan.
Over de gijzelingszaak (gijzeling
staat niet in de strafwet, daar heet
het onvrijwillige vrijheidsberoving)
zegt hij: „Iedereen, die geen blind
doek voor heeft ziet dat de boerin
van mening veranderde, dat ze twee
mannen pas binnenliet toen de
dreiging met een vuurwapen eraan
te pas kwam."
Hij noemde het gebeuren „een mis
drijf in een soort en omvang als
nog nooit eerder in ons land is
voorgekomen."
Hij achtte de vertrouwelijk sfeer,
die tussen de gepistoleerde bezoe
kers en het boerengezin allengs was
gegroeid psychologisch verklaarbaar:
na een paar uur was directe bedrei
ging niet meer nodig, voelde men
zich in de omsingelde boerderij als
het ware gelijkelijk bedreigd door
de politie.
Na de zeer sombere persoons- en
reclasseringsrapporten kwam hij tot
zijn eis van tien Jaar, die tot de
vulkanische uitbarsting zou leiden.
Vluchtende rechters, een handjevol
politiemannen, da* de over het tri
bunehekje springende aanhangers
niet meer konden bedwingen, hoe
wel deze hun activiteiten beperkten
tot dreigend gebrul en hysterisch
gejammer; tot echt handgemeen
kwam het alleen op het podium
van de rechters.
Nadat de tribune was ontruimd
werd de zitting na een kwartier
weer heropend in beslotenheid, be
halve voor pers en deskundigen
Daan en Jan werden geketend aan
wachtmeesters van de Rijkspolitie
binnengeleid, uiterlijk de rust zelve.
Dat was ook de officier weer. Hij
preciseerde zijn eis: zes Jaar voor
rie overvallen, vier Jaar voor de gil-
zeling, maakt samen tien.
In een ongekend boeiend pleidooi
nam daarna de jeugdige Bredase
advocaat mr. W. Kousemaker, die
samn met zijn Haagse confrater
mr. K. W. Zieleman de verdediging
voerde, de handschoen op.
Hij bestreed op grond van de aar
zelende en vage getuigenverklarin
gen het bewijs van de schuld aan
ae overvallen. „Ik vraag me af of
op deze magere aanwijzingen men
sen moeten worden veroordeeld."
De zaak-Deil noemde hij een „esca
latie van paniek in het leven van
deze verdachten, waarvan u van
daag misschien ook wat heeft ge
zien."
Twee zonen
Wat de officier als „gijzeling" ziet
is pas begonnen toen er een kordon
om de boerderij was gelegd en zoek
lichten en mitrailleurs in stelling
waren gebracht.
„Dan maakt de boerderij zich op
voor het beleg. Er komt een harte
lijke verstandhouding, het is „tante
Gerrie" en „moederke" en „ome
Piet", ze halen de katjes binnen en
zoeken een uur naar de bril van
tante Gerrie.' het gezin is als het
ware met twee zonen uitgebreid, ze
zien op de televisie hoe het huis is
ingesloten: dét is pas televisie!"
Hij had geen goed woord voor het
„waanzinnig brein" waaruit het idee
is gesproten twee pantserwagens te
sturen, hij hekelde fel de „onvoor
stelbare, bijna onzindelijke daad"
van de Haagse procureur-generaal,
die de woning van Denie met gas
liet leegroken voordat de tijd van
het vrijgeleide was verstreken. Veel
lof daarnaast voor zijn voorganger
mr. Schipper en hoofdagent van
politie Serier, die met alle risico's
van dien de uitzinnige knapen zon
der verdere bescherming naar Den
Haag durfden begeleiden.
Speciaal pleitend voor Jan Brou
wers hekelde mr. Kousemaker de
harde hand, waarmee deze als Jon
gen van amper achttien voor zijn
eerste diefstalletje was aangepakt.
Daarna stapelde zich onbarmhartig
en kansloos de ene gevangenisstraf
op de andere „uitgedeeld als koek
jes bij een theevisite."
„Er waren hier eenvoudige boeren-
mensen nodig om te vertellen, dat
deze Jongens echt niet zo gevaarlijk
hoeven te zijn. Dat zullen ze wor-
den als u ze tien of acht of ook
maar zes Jaar opsluit. Dan komen
ze terug, voor altijd verbitterd. Als
u de maatschappij veiliger wilt ma
ken dan zult u moeten kiezen voor
een straf, die ze als rechtvaardig
kunnen beschouwen. Er wordt niet
gesmeekt om clementie: zij vragen
de zaak in Juiste proporties te zien.
een vonnis dat het recht doet we
dervaren."
In zijn laatste woord vroeg Daan
Denie om onmiddellijke invrijheid
stelling „want ik ben onschuldig".
De rechtbank wees dit verzoek af.
Uitspraak 13 december.
