Kruidendokter vrij sterk
erminderd toerekenbaar
WAARSCHUWING
Verplichte ondertrouw is geen
fnbreuk op menselijke vrijheid
Lubbers: 'Prijzen
zeker 8% omhoog
Iff icier eist 2V2 jaar en t.b.r.
11
ct dreigt
opheffing
ngsverbod
VIP
Uit in de Randstad
Mr. J. A. Nota over kinderhuwelijk:
sterbandJ
bandenservice
(616 NOVEMBER 1973
BINNENLAND
PAGINA 7
BOSCH "Als hij echt zo gevaarlijk is moet hij niet
5I naar huis. Het gaat er niet om hoe hij nu is, alleen be
is hoe hij bij het plegen van het feit was. Ik vind het
pezelige zaak geen gevangenisstraf te vorderen, dat is
le generale preventie niet te aanvaarden. Een gevangenis-
hoeft ook niet in een gevangenis te worden doorgebracht,
ook in een psychiatrische inrichting."
made voor de kruidendokter
«ren, de nu 47-jarige Wil
de Moosdijk Zo denkt de
ran Justitie bij de Bossche
l, mr. J. Hulleman, er
jeren moest de meester-op-
óch samen met zijn broer
lorden voor de beroving van
het grenswisselkantoor
i, Thom de Lange,
ner vorig Jaar dreunde
in zijn villa de man met
rhamer op het hoofd en
samen met zijn 52-Jarige
met medeneming van
net meer dan een miljoen
in ton van deze buit is
Dat deed dr. Adriaens dan ook.
Maar met de 'kanttekening dat er
dan vrij spoedig een proefverlof
moet komen, omdat opsluiting fa
taal zou zijn. Bij de geringste nieu
we misstap zou Van de Moosdijk
dan in het kader van een ter be
schikking stelling weer kunnen wor
den gepakt. Als heel dunne stro
halm zag hij, dat de drie zoons, die
hun vader vroeger verafgoodden nu
tegen hem in de oppositie zijn.
Een derde mening kwam van raads
vrouw mr. Van de Pias-Kluit: ..Ik
ben geschokt door de hoge eis:
twee-en-half Jaar en t.b.r. is een
combinatie, die je voor een moord
zaak zou verwachten".
Zij vroeg de rechtbank Van de
Moosdijk niet voor goed uit de
maatschappij te houden en hele
maal kapot te maken, al zou een
deel van de bevolking dat wel wen
sen Het gezin heeft genoeg geleden,
de vader hoeft zich echt geen gek
kigheid meer in zijn hoofd te ha-
toestand t
foorarrest spectaculair ge-
simulatie was hierbij
1 sprake.
ipeutische behandeling is
haalbaar.
a-hailf Jaar gevangenisstraf
ti vorderde de officier fce-
waarbij hij de kruiden-
ovendien onvoorwaardelijk
hikking van de regering
stellen.
Ke had ook de 31 -Jarige
psychiater dr. L. J. E.
op het oog. Hij heeft Wil-
|durig geobserveerd in de Mevrouw van de Plas benadrukte
Observatie Kliniek de vrees van de kruidendokter voor
Gevangeniswezen in het gevang: „Als hij in het begin-
Jlaar gevangenisstraf had stadium maar eens een maand had
dokter geen enkele zin. gekregen voor het onbevoegd uitoe-
ti] sterk verminderd toere- fonen van de geneeskunst zou hij
Hi] is stellig gevaarlijk, er misschien zo zijn geschrokken, dat
W hans dat hij op dezelfde hij een eerlijk marktkoopman in
y touw anderen zal bedrie- schoenen was geworden".
moet tegen Een vierde oordeel werd voor het
hermd worden", had de ze- Paleis van justitie geveld. Op de
leconcludeerd. straat, die de fraaie naam Spin-
„Nog veel groter wordt huiswal draagt, 6tond helemaal
r wanneer de gezinsbond uit het Belgische Gent gekomen
zou worden. Hij aanbidt de secretaris van het comité van
f en zijn gezin. Als hij Belgen, dat, een appeltje met Van
st zal hij nog verder af- de Moosdijk heeft te schillen, hon
derden arme stumpers, die door de
Van Moosdijks Casterense charlatan zijn opgelicht
en met valse illusies op beterschap
van hun dierbaren begoocheld.
Hij droeg een sandwichbord met op
de ene kant een groot portret van
Willem en op de andere de bittere
tekst „Edelachtbare, heb medelij-
ft weer doen. de mensen den: hij heeft nog miljoenen",
bedriegen, de wereld wil Wflt daar van zij: deze zaak ging
om ruim een miljoen en Van de
Moosdijk zegt dat hij niieit weet waar
die zijn. Op een ton na moet alles
volgens hem nog in de bossen bij
Vessem liggen, waar hij de buit na
de roof samen met zijn broer heeft
verstopt. Waar precies? De gebroe
ders kunnen het niet zeggen.
Wie dat moge geloven, de oficier
niet. Hij verdisconteert in zijn eis
de voor hem niet weg te vlakken
kans dat het tweetal straks goede
sier van de buit zal maken.
Hoe kwam Van de Moosdijk, be
rucht door zijn gladde oplichters
praktijken „hij maakte schaam
teloos misbruik van zijn sterke sug-
gestiebele gaven, hij heeft macht
over veel mensen", zegt de psychia
ter tot een geweldsdelict?
Zijn slachtoffer was in de bankman
De Lange makkelijk gevonden. Hoe
wel deze wist dat Van de Moosdijk
failliet was ging hij in de vroege
10 november 1972 naar
diens woning met ruim een miljoen
bij zich, wisselgeld voor Belgische
'ezel Mng van dit verbond is valu^a die Van de Moosdijk zou
;ter De Gaay Fort- hebbe,n-
tondigd. Daarnaast heeft HiJ kree£ een MaP met een tentha-
intrekking van het ver- mer> broer Frans nam de tas met
in de troonrede. De pro- ®ed en het 'tweetal verdween in de
Seringsfracties PvdA, bassen. Willem werd na enige dagen
PR hebben gisteren het gepakt in zijn huis, dat hij niet
1 de regering bejubeld. kon missen, Frans in Duitsland. Op
dat ambtenaren dezelf- een ton na was en bleef het geld
toekomen als werkne- weg.
M particuliere bedrijfsle- Officier, rechters en verdedigsters
lieten hun zeer duidelijke twijfels
tre christen-democrati- blijken aan de blanke onschuld van
hgsfractie, de KVP, heeft de chef van het wisselkantoor,
(lakte gehouden. maar konden als enig zeker gegeven
'luidt is KVP-mlnister vaststellen, dat deze op z'n minst
Van Agt in een moei lij- enorm stom, naïef en onverant-
terecht gekomen. Tot nu woordelijk had gehandeld
in het openbaar het Getuigen, die de Van Moosdijks di-
n het toenmalige kabi- reet na hun misdaad al dan niet
nooit afgevallen. Over bewust hebben geholpen zoals de
staat hij voor de nood- tondikke Willem Heuvelmans, die
i veel verder gaande hen naar een duikadres bracht
en In h k Uyl maakten niet erg veel duidelijk in
n a Tr.r«.»ri« deZe duistere zaak
Er staat wel vast, dat Willem van
Archieffoto's van de Brabantse kruidendokter Willem van de Moosdijk (links) en zijn broer Frans
die gisteren voor de rechtbank in Den Bosch terechtstonden i.v.m. de beroving van een employé
van de NV Grenswisselkantoren.
de Moosdijk al met het plan begon
te spelen in april, toen hij wist dat
hij onvoorwaardelijk voor negen
maanden de cel in zou moeten. Hij
wilde, zo denkt de officier, in zijn
paniek ln een klap een zo grote
slag slaan, dat hij voor goed zou
kunnen vluchten.
In hoeverre broer Frans met een
straflijst van meer dan tien jaar
gevangenis het plan heeft ingefluis
terd blijft de vraag. Willem zei dat
dit zo was toen zijn eigen zaak
diende. Maar hij weigerde onder
ede tegen zijn broer te getuigen.
Frans beweerde van de prins geen
kwaad te weten en zea niets van de
aanslag op de bankman te hebben
geweten. Hij had alleen de tas met
het miljoen meegepakt toen zijn
broer hem op de fatale ochtend
smeekte. „Laat me nu niet in de
steek". Hij zou hierbij niet hebben
vermoed dat de tas van de banklo-
per was, laat staan dat hij naar de
inhoud van een miljoen had kunnen
gissen.
De rechtbank zal het allemaal moe
ten uitzoeken voor zij op 29 no
vember vonnis wijst.
ADVERTENTIE
worden" heeft
gen de dokter gezegd, „Ik
eel goed, dat ik in uw
gevaarlijk ben en dat u
t.bjr. zult geven".
WG Een conflict tus-
•fractie in de Tweede Ka-
regering-Den Uyl is on-
ils de regering vast-
voorgestelde opheffing morgen
11 ahngsverbod voor ambte- °"vo
TELEFOON 49345* (4 lijnen)
HOEK Nieuwe Beestenmarkt, Leiden
Elk jaar om deze tijd schieten de nieuwbakken collega's de grond
uit om een graantje mee te pikken van de drukke maanden (wij
gunnen het hun). Doch realiseer U dat er geen fabriek is die u
garantie verleent op een tweedehands televisie of wasautomaat.
V.I.P. levert uitsluitend NIEUW en onbeschadigd voor prijzen, waar
NIEMAND voor kan leveren.
NEFF afzuigkap
Norm.pr. 398,-
8 verschillende merken op voorraad.
in R.V.S.,
ELEKTRISCHE DEKENS
zowel één als tweepersoons,
10 bekende merken. 5 jaar garantie
anaf
VIP-pr.
269,-
179,-
64,50
LEIDEN
LAK-theater: 16 nov. 20.15 uur Diepen (Mickery-circuit)
Het Rijnlands Lyceum: 17 nov. 20.15 uur Toneelgroep Podium met
"De Cirkel" van W. Somerset Maugham; 21 nov. 20.15 uur
Fiesta Gitaraa.
AMSTERDAM
Shaffy-theater: 16, 17 en 23 nov. 24.00 uur Jango Edwards Note
Rae; 17 nov. 24.00 uur De Ketelshow, try-out; 20, 21 en 22 nov.
20.30 uur De Ketelshow: 20 nov. 22.00 uur Amsterdams Volks-,
Salon en Amusementsork.21. nov. 23.00 uur Boy Edgar Sound.
Concertgebouw: 16 nov. 20.15 uur Amsterdams Phil. Ork.; 20 15 uur
Vriendenkransconcert van de Concertgebouwvrienden; 17 nov.
20.15 uur Ned. Kamer ork. od.v. Karl Richter; 20.15 uur Trio a
cord es francais; 19 nov. 20.15 uur Concartgebouwork. o.l.v. Erich
Leinsdorf; 20 nov. 20.15 uur Amsterdams Phil. Ork. od.v. Anton
Kersjes; 20.15 uur Stanley Hoogland, piano; 21 nov. 20.15 uur
Mimura all girl harp orchestra of Tokyo; 20.15 uur Pine Arts
Kwartet; 22 nov. 20.15 uur Amsterdams Phil Ork. o.l.v. Anton
Stadsschouwburg: 16 en 18 nov. 20.15 uur Publiekstheaiter, Droom
van een midzomernacht; 17 nov. 20.15 uur Publiekstheater King
Lear; 20 en 21 nov. 20.00 uur Ned. Operastichting Wozzeck; 22
nov. 20.15 uur Nationaal Ballet, Giselle.
Theater Carré: tm. 3 februari (uitgez. maandag )20.15 uur Wat een
planeet, musical van Annie M. G. Schmidt en Harry Bannink.
Klein Bellevue: mnd. nov. uitgez. ma.) 2030 uur Wat je zegt ben
je zelf, Gerard Cox en Frans Halsema; mnd. nov. vrijdags en
zaterdags 24.00 uur Late night jazz.
ROTTERDAM
Hofpleintheater: 16, 17, 18, 19, 21 en 22 nov. 20.15 uur Hugo Claus'
Blauw blauw.
Groote Schouwburg: 16 nov. 20.15 uur Peer Gynt van Ibsen door de
Wageningse Studenten Toneelvereniging Pierrot et Colombne.
De Doelen: 16 nov. 20.15 uur Avond der violen. Herman Krebbers,
Theo Olof en Emmy Verhey; 20.15 uur Concert door Ned. Kamer-
ork. o-l.v. Karl Richters; 24.15 uur Opening Newport Jazzfestival
1973 met Sarah Vaughan en haar trio en The Young Giants of
Jazz; 17 nov. 20.15 uur Concert door B. B. King and his Band
in het kader van het Newport Jazzfestival; 24.15 uur Miles Davis
(Newport Festival); 18 nov. 20.15 Duke Ellington en orkest (New
port Jazzfestival); 19 nov. 20.15 uur Joegoslavische avond voor
buitenlandse werknemers; 20 nov. 20.15 uur Concert door Aka-
demika Kwartet voor Kamer-muziekvereniging; 21 nov. 20.15
uur Concert door Politie Mannenkoor Hermandad mm.v. Mari
nierskapel; 22 nov. 20.15 optreden van Zarah Leander; 20.15 uur
Accordeonfestival met Rotterdamse orkesten.
De Lantaren: 16 nov. 20.30 uur Weg te ja/ter met ritueel dagpro
gramma "Onderweg"; 24.15 uur Jazzconcert door Chris Hinze en
zijn groep; 18 nov. 20.30 uur Optreden van de Japanse dansers
Eiko, Koma en Mitsutaka Ishii; 20 nov. 20.30 uur Bluesfestival;
21 en 22 nov. 21.30 uur Pam Brightens V-theatre uit Londen
brengt het met de John Whiting Award bekroonde stuk van
Heachcote Williams "AD/DC".
Rotterdamse Schouwburg: 17 en 18 nov. 20.15 uur Zuidelijk To
neel Globe met "Ik, Claudius"; 19 nov. 20.15 uur Opera Carmen
Jones, negerensemble uit New York: 20 nov. 20.15 uur Nationale
Ballet; 21 en 22 nov. 20.15 uur Amsterdamse Publiekstheater met
"Koning Lear".
Theater In den Twijfelaar: 17 nov. 20.15 uur Optreden van Dimitri
van Toren; 22 nov. 20.30 Optreden van het Peter Blanker Consort.
DEN HAAG
Kon. Schouwburg: 16 nov. 20.15 uur Haagse Comedie met Hendrik
IV; 17, 18 en 22 nov. Haagse Comedie met Tartuffe; 19 nov. 20.15
uur Galas Karsen-ty-Herbert mot "Duos sur canape"; 20 nov.
20.15 uur Toneelgroep Theater met Kleine Alioe van Edward Al-
bee; 21 nov. 20.15 Toneel groep Globe met De ingebeelde zieke
van Molière.
HOT-Theater: 16 en 17 nov. 20.30 uur Het Nederlands Danstheater
met oa. Moves en Ready Made; 20 en 21 nov. 20.30 uur Haagse
Comedie met "Warenar"; 22 nov. 20.30 uur Haagse Comedie met
Philoktetes.
Circustheater: 16 en 18 nov. 20.00 uur Nederlandse Operastichting
met Wozzeck; 19 nov. 20.15 uur Residentiekoor met "Die Jahres-
zeiten".
Diligentia: 16 nov. 20.15 uur Fans Jansen met Kwartetten; 17, 20
en 21 nov. 20.15 uur Concert door het Deens Kamermuzieken-
semble Vestjysk; 22 nov. 20.15 uur Recital door Eflly Ameling (so
praan) en Dalton Baldwin (piano).
Congresgebouw: 20 nov. 20.15 uur Afscheidsconcert door Zarah
Leander.
De Uithof: 20, 21 en 22 nov. Holiday on Ice met oa. Joan Haan-
appel.
Theater In de Steeg: 16 en 17 nov. 21.00 uur Cabaret De Bastaard;
18 tïov. 21.00 uur Old Movie Club: The Lady Vanishes.
Theater Pepijn: 16 en 17 nov. 20.30 uur Kabaretkienjool met "Wees
mijn gast, sprak de spin tot de vlieg".
DEN HAAG Dit Jaar zullen de
prijzen gemiddeld "zeker" acht pro
cent stijgen. Minister Lubbers van
Economische Zaken voorspelde dit
gisteren in de Tweede Kamer.
De minister erkende, dat de op
waardering van de gulden niet het
gewenste effect heeft gehad: terug-
binding van de scherpe prijsstijgin
gen van de laatste Jaren. Wel vond
hij, dat de revaluatie een stabilise-
V)
rende werking had gehad. Zonder op
waardering van de gulden waren de
prijzen nog hoger uitgevallen.
Een van de oorzaken zijn de fabel
achtige prijsstijgingen van grond
stoffen. Ter Illustratie gaf Lubbers
enkele cijfers. Tussen mei en okto
ber van dit Jaar steeg de koperprijs
met 100%, de prijs van tin met 50%,
van zink met 200% van van wol even
eens 200.%
*n in de Tweede Kamer.
Jg van de regering om
Gaay Fortman als
namens het kabinet te
&n heeft schipbreuk ge-
de AR-fractie heeft
gekeerd. Volgens
5r Rooi vink die destijds
standpunt van het kabi-
De Nederlandse Operastichting
brengt een nieuwe produktie van de
opera „Wozzeck" van Alban Berg.
Voorstellingen worden gegeven op
16 en 18 november in het Circus-
heeft bepaald, zal de theater in Scheveningen en op 20.
nu tegen de voorstellen 21, 23 en 25 november in de Stads
schouwburg in Amsterdam.
De opra, die in 1925 zijn wereld
première in Berlijn beleefde werd in
ons land ook in '66 en '68 opgevoerd.
Nu wordt de titelrol voor het eerst
door een Ned eilander vertolkt: Jan
Derksen.
strafrechtelijke
*Ppen.
uitdrukkelijke aankondl-
«u disciplinair verbod
blijft, zijn deze voor-
AR-fractie in 'n
verband komen te staan.
ADVERTENTIE
w Rija A
rstI^ L A
j Amersfoort A
en- ~*°edé Gorinchem 's Gravenhage Groningen Helmond Kampen Leiden Mcppel
■JNurden Nijmegen Roosendaal Stadskanaal Terneuzen Tilburg Vlaardingen
*terwoudsewcg 7, bij Herenstraat/5-mei-Laan,.tcl. 01710 - 43590.
"'Rijn, Prinses Margrietlaan 12, nabij Avifauna, tel. Ö1720 - 92844.
LEIDEN Mr. J. A. Nota, lec
tor aan de Leidse universiteit, heeft
zich bij zijn ambtsaanvaarding de
vraag gesteld of het niet beter zou
zijn voor trouwlustigen van zestien
tot achttien jaar een verplichte on
dertrouw van zes maanden in te
voeren. Hij reageerde daarmee op
het advies van de zg. commissie-
Wiarda die het huwelijk voor jon
geren onder achttien jaar wil ver
bieden en een dispensatie-regeling
wil creëren voor mensen vanaf
zestien Jaar.
Achteraf blijkt dat mr. Nota met het
advies van de commissie-Wiarda
helemaal niet gelukkig„Een
onderzoek heetf uitgewezen dat er
tegenwoordig jaarlijks duizen
den Jongeren onder achttien jaar
trouwen. Em dat betekent dus dat
ze in de visie van de commissie-
Wiarda allemaal naar de rechter
zouden moeten gaan om dispensatie
van het verbod te vragen".
Dit is overigens maar één van de
redenen waarom mr. Nota het ad
vies van de commissie als een „min
der gelukkig advies" kwalificeert.
Hij zegt: „Het maakt inbreuk op
de huwelijksvrijheid en het werkt
een concubinaat biliteneohteli J ke
samenleving) in de hand. Als trouw
lustigen onder achttien jaar dispen
satie moeten vragen, dan zullen ze
al gauw zeggen: dat is veel te las
tig. Dan kiezen ze het concubinaat.
En dat is toch niet erg gelukkig.
Want hoe gemakkelijk is het dan
niet om van de partner weg te lo
pen, met alle gevolgen van dien
voor de kinderen bij voorbeeld".
In de huidige regeling moeten
meisjes en jongens die in de huwe
lijksboot willen stappen respectie
velijk 16 en 18 Jaar oud zijn. Onder
die leeftijd is in bepaalde gevallen
dispensatie mogelijk. Wanneer er
bijvoorbeeld een kindje op komst is.
Mr. Nota: „De bedoeling van die
zes maanden verplichte ondertrouw
is dat er eens rustig over kan wor
den nagedacht. Het idee van: als het
meisje in verwachting raakt, moet
ze gelijk trouwen, zodat ze van de
straat wordt gehaald, Is nu toch
wel verouderd. Op die manier is er
geen enkele vrijheid*'.
Mr. Nota heeft o.a. als rechter-
plaatsvervanger bij de rechtbank in
Den Haag te veel mislukte kinder
huwelijken meegemaakt om er
woorden van waardering aan te be
steden. Hij wenst het kinderhuwe
lijk zoveel mogelijk tegen te gaan.
Want, zo redeneert hij, voor meisjes
ender achttien Jaar is het een schier
onmogelijke opgaaf om zowel moeder
als huisvrouw te zijn. Dat hij daar
om het op handen zijnde kinderhu
welijk aan de toets van zes maanden
verplichte ondertrouw wil onderwer
pen, acht hij niet minder dan
vanzelfsprekend. "Die zes maanden
kun je beschouwen als een soort
kennlsmakingstijd of een bedenk
tijd, en ook als een proefhuwelljk.
Met die zes maanden heb lk geen
specifieke bedoeling gehad. Ik heb
die termijn ontleend aan gegevens
van de Engelse gezinssoétoloog Goo-
de, die een onderzoek heeft Inge
steld naar gescheiden vrouwen. Uit
dat onderzoek bleek dat zeventig
procent minder dan zes maanden
verkering had gehad".
In de door mr. Nota voorgestelde
regeling zijn geen strenge grenzen
opgetrokken. In bepaalde gevallen
is ook hier dispensatie mogelijk. De
termijn van zes maanden wordt
dan vla de rechter verkort.
De vraag of in zijn regeling het
aantal trouwlustigen onder acht
tien jaar niet eerder groter zal
worden, doet mr. Nota aanvankelijk
wat twijfelen. Later zegt hij: "De
invloed van de wet is zeer beperkt,
dacht ik. Het grote voordeel van
uitstelsel is dat er geen sociaal on
recht wordt gedaan. Het maakt
geen inbreuk op de menselijke vrij
heid. En bij een verbod ligt dat wel
wat anders".
