Jan van Rhenen:
een metamorfose
loek over Ko van Dij k
at zich vlot lezen
Moeizaam toneel
Kooktip
ffPAG 22 OKTOBER 1973
VARIA
PAGINA 1»
het intieme café-chantant „De
^ie" in de v. d. Werffstraat in
trad zaterdagavond de trou-
p Jan van Rhenen op. De
van Van Rhenen, die
sccent legt op Vlaams/Neder-
chansons, pasten goed in de
omgeving: een zwak-ver-
t ruimte, waar de toeschouwers
j. gelegenheid worden gesteld
^naar de teksten en de muziek
ijteren. Waar andere exploitan-
ien zanger vaak gebruiken om
pet te verhogen, werd men hier
[gelegenheid gesteld rustig te
[en, zonder de jachtig dravende
die overal aanwezig lijken,
in*- blik zich richt. Juist in die
of meer bewust opgeroe-
[&>r eigenaar Van den Ouwee-
Van Rhenen in de gelegen-
d zijn liedjes voor een
gehoor te brengen. Van
heeft een duidelijke meta-
ondergaan. Speelde hij enige
geleden uitsluitend liedjes van
Boudewijn de Groot en Bob Dylan;
nu heeft hij een veel gerichter reper
toire. Zyn „Groot Nederlandse Bal
lade" is eigenlijk meer stemmingma
kend: dan repertoire-bepalend, al kan
aan het liedje een zekere gedragen
heid niet ontzegd worden. Anders ligt
het met de liedjes van Miel Cools, die
hierna ten gehore werden gebracht.
„Liedjes voor 20 eeuwen" en „De Ze
ven Zwanen" lijken juist onschuldig
genoeg om de tweede betekenis, die
in de tekst verborgen zit, over het
hoofd te zien. Cools, de man van
„Dode Lente" en „Het Grootste Ge
lijk" vindt zyn thema vaak in alle
daagse gebeurtenissen, die hij dan
origineel uit werkt. Geheel los daar
van staat dan natuurlijk de inter
pretatie van Van Rhenen. Ook Van
Rhenen slaat de plank wel eens mis:
zijn verbindende teksten zijn vaak
wat onbeholpen, voornamelijk ver
oorzaakt door de aandacht, die het
verwisselen van gitaar vereist. Maar
het staat geheel los van zijn vocale
kwaliteiten. Hij geeft elk liedje iets
van zichzelf mee, soms zoekend in de
intonatie, soms gescandeerd het ac
eent verleggend. De liedjes blijven
onvervreemdbaar het eigendom van
Miel Cools, maar de manier, waarop
Van Rhenen ze, in bruikleen afge
staan, interpreteert en overbrengt,
verdient een opmerkelijk woord van
waardering. Een gitaar kopen en
daarop wat „Hollands Allerlei" ten
gehore brengen is iets; het zo vertol
ken, dat er werkelijk iets blijft han
gen is heel iets anders. Dat Van
Rhenen nog aan het begin staat is
duidelijk. Maar de geëngageerdheid,
waarmee hij zichzelf ingraaft in de
tekst, duidt op een felheid, die een
goede garantie vormt voor de toe
komst. Inn hoeverre hij zich daarbij
moet bezinnen op zijn artistieke uit
gangspunten, zonder teveel concessies
te doen aan zijn eigen stijl, is min of
meer ook aan zijn publiek ter be
oordeling.
A. C. Koekebakker jr.
kt beroep van acteur blijkt
roldoende tot de verbeelding
preken om vele grage lezers te
ken, die een kijkje achter de
itmen begeren. Er lopen iii
Wand nog voldoende acteurs
ittriees rond, die een fascine-
boekje open zouden kunnen
over wat zij binnen en bui-
hun theatercarrière hebben
Er is de laatste tijd dan
ren hausse ontstaan in uitga
die het leven van onze to
beschrijven.
Ide opvolgende generaties daar
toekomst ook nog stof voor
jü leveren is overigens zeer de
[geworden, want vele van de
keringsophalers putten uit
toen de tonelisten nog een
[ijk nomadenbestaan was en
I nu steeds meer naar een
betrekking gaat nijgen,
in elk geval niet zoveel
romantiek aan verbonden
io van Dijk heeft nu 57
ld zijn ervaringen ver-
torige week is bij Semper
in Apeldoorn een terugblik
tumulteuze loopbaan ver-
Hij is dat stellig waard
let alleen is deze geboren
lammer, die nu alweer vele
in Den Haag gevestigd is,
onze allerbeste acteurs,
ïft ook een leven geleid, dat
markante manier facetten
ie Nederlandse toneelontwik-
illustreert. Dat maakt het
van dit boek, door zijn do-
atatie, meer dan de moeite
zet van waaruit deze biogra-
srd gemaakt is echter minder
tig geweest. Ko van Dijk's
acteur Guus Verstraete
in Dijk zijn vele malen bij
gaan zitten.
leest aan het boek af dat het
gelijke bijeenkomsten zijn
licht gekruid met de me-
nlie van verre herinneringen,
met alle amusante terug-
a, die onder meer in de
van anekdotes en sterke
ta naar boven zijn geko-
bleven die gesprekken toch
ie vrijblijvend.
od heeft over alle onder
van de wereld boeiende
Olijke visies te debiteuren
auteur had dan ook zeker
rttischer keuze uit zijn ma-
moeten doen om zijn
offer te besparen, dat er al
maar open deuren worden
ipt. Dat gebeurt met name
alfabetische intermezzo,
teveel weinig verplichtende
staan vermeld. Vele Joyeuze
öingen uit de periode van
voor en na de oorlog, onder
&n enkel vroegere echtge-
van Van Dijk, maken dat
^r-goed. Maar toch, Ko van
iad meer verdiend.
i eigenlijk een beroeps
eer voor nodig, die weet door
^en en alle tover van zijn
toestaan het volle pond had
ia geven.
fat die schrijver het dan niet
'k zou hebben gehad, want
,Ko van Dijk" uit de
ïviewde zijn afkeer voor
Journalistiek". Al is dat
voor tweeërlei uitleg
bezwaren nemen niet weg
een genoegelijk te consu
ls boek is geworden. P.R.
„De goden zijn onschuldig"
Waarschijnlijk moet men totaal
andere normen aanleggen, wanneer
men Surinaams toneel moet recense
ren. Vast staat in elk geval, dat het
hemelsbreed verschilt met wat men
in Nederland gewend is. Maar zelfs
als men zich ten opzichte van het
stuk „De Goden zyn onschuldig"
van de hand van Dayene Rigters nog
coulanter opstelt dan men gewoon is
te doen, is de totaal-indruk die van
een zich moeizaam voortslepend ge
beuren, waarbij de summiere tekst
nauwelijks voldoende houvast biedt
om de aandacht te blijven trekken.
Zoekend naar een oorzaak vond ik in
de eerste plaats het verbale gegeven.
Dit vormt nauwelijks een ruggegraat
voor het stuk, dat toch al de nadruk
legt op het mimisch gedeelte. De
symboliek moet in het stuk domine
ren, waarbij de tekst zou dienen als
een handvat om die symboliek te ac
centueren of te verduidelijken. Jam
mer genoeg deed het geen van beide.
Als de schrijfster uitgaat van een
hoogwaardig mimisch effect (vooral
in de droom blijkt zij dit middel
veelvuldig te hanteren), moet de
tekst toch een zekere minimale ga
rantie bieden voor de duidelijkheid.
Maar tijdens het uitbeelden van „de
benauwde droom", die een kwartier
duurt bestaat de verbale begeleiding
uit slechts één zin: „Je bent in ver
wachting. Waarom dank Je de goden
niet?" Nog geheel los gezien van de
vraag, of goden met aardse wezens
kunnen copuleren (dit thema kwam
wat moeizaam over) blijft de grote
vraag of Dayene Rigters in haar
streven een abstract gegeven over te
brengen niet te ver is gegaan. Ook de
tweestrijd, die later in de vrouw ont
brandt, n.l.: enerzijds het in ver
wachting zijn (de angst) en ander
zijds de blijdschap hierover (rivali
teitssyndroom) komt enigszins con-
tradictioneel over. Als haar man
later nog in zijn monoloog de plat
getreden paden bewandelt van de
slavernij en het racisme, is het ge
rechtvaardigd zich af te vragen, of
Dayene Rigters niet getracht heeft
beide uitingsvormen: geëngageerd
toneel, geënt op de werkelijkheid en
het toneel met de psychologische na
werking iets mee te nemen. De ge
dachte dringt zich in ieder geval on
merkbaar aan de toeschouwer op.
Eveneens wordt duidelijk, dat zij zo
veel concessies heeft moeten doen,
dat zowel van het één als van het
ander geen sprake kan zijn. Het re
sultaat is een wat onzekere verto
ning, zonder werkelijke hoogte- c.q.
dieptepunten waaraan de handeling
en de persoonsontwikkeling volko
men ontbreken en die eigenlijk daar
door slaapverwekkend werken. Bo
vendien is het geen goede gedachte
geweest de dorpsvrouw bij de aan
vang van het toneelstuk eerst een
kwartier een Surinaams dialect te la
ten spreken. Behalve de paniek, die
zich van Uw recensent meester
maakte, omdat hij deze taal niet be
heerst en vreesde het stuk slechts op
zijn mimiek te moeten beoordelen,
wordt een brok wezenlijke informatie
achtergehouden. Zelfs als de ope
ningszinnen weinig betekenis hebben
voor de ontwikkeling van het stuk,
dan nog had Rayene Rigters moeten
begrijpen, dat hiermee de schijn in
elk geval tegen haar was. En deze
sohijn heeft zij op geen enkel mo
ment in het stuk bevredigend weg
kunnen nemen.
A. C. KOEKEBAKKER Jr.
PANDA EN DE MEESTER-BURGEMEESTER
31122. „Ik ben benieuwd wat de burgemeester met -pro
fessor Krok heeft bepraat", zei Panda. „Het moet wel een leuk
gesprek geweest zijn
„Ach dan is er tenminste iemand, die vreugde heeft", sprak
de heer Fant. „Maar ik had iedereen zo zorgeloos willen ma
ken. Dat kan ik nu wel vergeten. Ik word toch niet als burge
meester verkozen; na alle ellende met mijn aanplakbiljetten
wil niemand mijn gezicht meer zien. Maar Panda gaf de moed
niet op.
Wat doen ze toch altijd met verkiezingenmompelde
hij peinzend. „Ze lopen door de straten, en iedereen juicht
En, en Ik weet het alweer! Dan geven ze lieve meisjes en
mooie baby's een zoentje. Dat schijnt iedereen heel prachtig
te vinden, en dan stemmen ze op zo-iemand".
Zoentjes geven?!?" herhaalde de heer Fant ongerust. „Ik?
Met zo'n neus?!"
W zJtieuws
honderd jaar geleden stond
de krant:
"Te St. Petersburg wordt
Me maatschappij opgericht
[""w scheepsbouio en voor
tondel op Amerika. Volgens
to bij het Gouvernement in
diende plannen wil de
yatschappij zich verbinden
het noordelijk gedeelte des
ms, aan de kust vier groo-
to werven aan te leggen, on
to* waarborg dat aldaar bin-
ton de eerste vijf jaren min-
tons, 30 zeilschepen van 500
tof 2000 ton en twee Ameri-
kaansche klipperschepen van
minstens 2000 ton zullen wor
den gebouwd.
(Adv.) Tot bevordering
en vooruitgang van den
Werkmansstand. De onderge-
teekende levert alle soorten
van hand- en trapnaaima-
chines op zeer aannemelijke
en voordeelige voorwaarden,
en maakt tevens bekend, dat
hij weder eene ruime sortee
ring van naaimachines heeft
ontvangen. Steeds voorhan
den Brook's garen, Machine
olie, Naalden enz. enz. UEd
Ond. Dienaar Z. A. Smit,
Koorsteeg nr. 8, Leiden.
Vijftig jaar geleden:
Een felle brand in de si
garenfabriek van W. Smul
ders en Co te Eindhoven heeft
den commandant der brand
weer het leven gekost. Hij
iverd bedolven onder een
vallende muur, nadat hij
juist had gezegd: "Pas op, die
muur staat zwak". Brand
weerlieden en politieagenten
werden gewond.
In Aken is de republiek
Rijnlanduitgeroepen, die
men van daar uit over het ge-
heele Rijngebied zal trach
ten uit te breiden. In andere
plaatsen, o.m. in Gulik, heb
ben de separatisten geen
succes gehad. Voorts dreigt
er een breuk tusschen Beie
ren en de Duitsche regeering,
die men nog tracht te voor
komen.
TRUZ!
IK HEB N PLEKJE
GEVONDEN WAAR.
ERG VEEL KLAVER
groeit y
MOEDER!
Hongaarse
lapjes
Leg een takje dragon
een uurtje in een flinke
eetlepel ciderazijn. Als u
gedroogde dragon ge
bruikt neemt u een volle
theelepel. Snijd 500 g niet
te magere varkenslappen
in flinke dobbelstenen en
braad deze in 50 gr spek
vet of boter boven een
flink vuur aan alle kant
ten goudbruin. Voeg dan
2 dl. heet water toe, de
azijn met de dragon en
zout naar smaak.
Laat het vlees zo een
uur zachtjes stoven.
Snijd twee geschilde ap
pels in partjes en laat die
dan met het vlees ver
der gaarstoven. Roer er
niet te veel in want de
appelpartjes behoren heel
te blijven.
WINA BORN
Von gaat hun kleine
Yorkshire terrier mee,
\de kleine Willie! y*
Meel goed! Die kleine
Willie is d jarenlang 'n
\doorn in myn vlees/
L geweèsdo^
FRED BASSET
JONGENS. JULLIE MOGEN GEKUST
i. GEBRUIK MAKEN VAN
HET NIEUWE, 6RCTTE,
DUKE
(.//OORDEN BOEK
PAT
DINS IS
BELACHELIJK
6ROOT1
r |K HEB ZO'N IDEE DAT
ZE WOORDEN HB36EN MOETEN
BIJMAKEN OM HET VOL
V^TE KRIJGEN....^'
VIND
JE OOK
NIET,
IZAAK
I entoonstellingen
pastels, pentekeningen D -j.
m 3i oktober). Bezoekuren Ziekenhuizen
Galerie Van der Vllst: Gouaches en
keramiek van Joep Goetlng (t/m 9 no
vember).
Praethuys: Ineke Wortel en Gerard
Velthorst met pastels, pentek—'
en aquarels (t/m 31 oktober).
ftilksmuseum van uudneden (Ra
penburg 28) Werkd 10 uur voorm.—
6 uur "«Ti zond 1—6 uur aam
Museum voui Volkenkunde Expositie
Japanse prentkunst uit eigen bezit
Dag 106 uur zo 1—6 uur nam
Thailand tand zonder bonger Dagel
106 uur zo 16 uur nam (t.ejn
31 december)
Joh de Wlttstraat 40 Galerie Ka-
olnet Gaper Wisselende expositie dl
te.m za. 2—6.30 uur nam do bo
vendien 79 uur nam
Nea Legermuseum Geopend, op
maandag tot en met vrllaag 9 uur
voorm.6 urn nam Zon en feestdag
1—6 uur
Rijksmuseum voor de geschiedenis
der natuurwetenschappen: dag. 10—
4 uur zondag 1—4 uur.
Sociëteit Burgers, Burchtsteeg 2a,
Lelden. Expositie van grafiek van Rob
Vermeulen. T.e.m. 28 okt. dag. 41
uur. op zaterdag 121 uur.
Endegeest. dinsdag en vrijdag 13—
14.30 e zondags 11 12 en 1416 u eer
st* klasse de genele dag
Annakllnlek dag 13.30 14 30 en 18-19 u
ACAUEMIM'b ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag
16.00-16.00 uur
18.80-20.00 uur
Voor de prematurenafdellng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders):
Dlaconeasenüulsle kl. dagelijks van
11.00-12.00 uur van 13 16-14.00 uur vs
18.46-19.30 uur 2e klas dagelijks van
13.15-14 00 uur. en van 18.45 19.30 uur
3e klas dagelllks van 18 16-14 00 uur
en van 18.45 19.80 uur Kinderafdeling j
dagelllks van 14.00-19.00 uur
St. Ellsabeth-zlekenhuls fclasseafde-
ilngen Volwassenen deg. v 11.16 tot
12.00 uur v 14 tot 14.46 uur en van
1^.46 tot 19.45 uur kraamafdellng
dag v 11.16 tot 12 uui (alleen voor
echte.) v 15 tot 16 uur en van 18.15
tot 1945 uur kinderafdeling, dag v Alphen aan den Kun
16 tot 18.30 uürr 3e klasse dag t 14
tot 14.45 uur en v 18.45 tot 19.45 u
Kraamafdellng. dag v. 16 tot 16 uur
en van 18.45 tot 19.15 uur. kinderaf
deling dag v 16 tot 18.80 uur.
lopend bezoek wordt toegestaan, kan
de hoofdverpleegkundige hiervoor spe-
Jlate kaarten verstrekken
alleen voor echtgenoten 19 0020 00
uur Kinderafdeling 16 oo—16 30 uur.
alleen voor ouders 18 0018 80 uur
Leidse bioscopen
- ï-op-
ftand", do., vrij. zat en woe. 230 uur,
zo. 2.00, 415 uur. Nachtfilm: 'Le elf
de rouge", 18 Jr, vrij. en zat. 11.30 u.
Lido: "On her Majesty's secret ser-
vlee". 14 Jr dag. 230, 7.00, 9.15 uur,
zo ook 4.45 uur. zat "De dag van de
jakhals", 14 Jr, 24.00 uur
Luxor: "The bridge over the river
Kwal". 14 Jr. dag. 2.00, 8.00 uur.
Rex: "Exotische kloostervertelllng-
gtn'18 Ir dag. 2.30, 7.00, 9.15 uur,
zo 2.15, 4.30, 7.00, 915 uur Nacht
film: "Popcorn met de Rolling Stones".
\8 ir .vrij. en zat 11.30 uur
RUnoord. le od 2e Klasse 10.30—
11 00 14 00—14 46 en 18 00—19 00 u
3e klasse 14.00—14 46 en 18.00—19.00
uur Kraamafdellng 16.00—17.00 uur,*:
