>©ster-
ehelde
Opeift of
dicht
(DAG 20 OKTOBER 1973
EXTRA
PAGINA 13
Bedrijvigheid in de werkha-
ven Schelphoek, waar de zink-
stukken worden gemaakt. Teveel
bedrijvigheid naar de mening van
het actiecomité dat tegen de af
sluiting van de Oosterschelde is.
Reportage
Th om O link
Drtge
l aan mensen van het Delta Instituut voor Hydrobiologisch Onderzoek
in Yerseke: "Kunt u een grove besomming geven van de dieren en planten, die zullen ver
dwijnen als de Oosterschelde wordt afgeslotten? Wanneer dus een zoetwaterbekken zal
ontstaan?" Antwoord: "Om een veelheid van namen te vermijden kunnen we rustig stel
len, dat al het huidige leven in het zoute water zal verdwijnen. Van de vissen zullen alleen
de stekelbaars en de paling zich kunnen handhaven. Van het plantaardige leven zal even
eens vrijwel niets overblijven. Misschien 1 procent van de wiersoorten, die bekend zijn. Voor
de vogels is het zo, dat in elk geval de grote aantallen zullen worden gedecimeerd. Daar
voor in de plaats komen dan grotere concentraties zoetwatervogels, zoals eenden en ganzen.
Van het plantenleven op de scheiding van land en water is minder te zeggen. We kunnen
slechts afwachten". Triest maar waar!
Hoe in Zeeland zelf wordt gedacht over de sluiting van de zeearm is niet met zekerheid
te zeggen. Er zijn wat onderzoekingen gedaan onder meer door het Politiek Centrum van
de Utrechtse universiteit en het NIPO. Volgens een opinine-onderzoek van het centrum
wil slechts 22 procent van de Zeeuwen, dat de arm inderdaad wordt afgesneden. Bepaald
anders is de uitslag van een NIPO-onderzoek. Van de ondervraagden had 73 procent een
mening en van hen zei 55 procent Nee tegen sluiting en 45 procent Ja. Verdere uitsplitsing
van de cijfers leert dat naarmate de leeftijd van de ondervraagden klom de weerstand te
gen openhouden toenam. In de leeftijdsgroep tussen 18 en 24 jaar is de verhouding tus
sen voor (afsluiting) en tegen: 48 tegen 52. Bij de 65 plussers ligt dat op 60 tegen 40.
Politiek gezien zijn de meeste "dichthouders" bij de ARP te vinden. (69 om 31 procent) en
is het kleinste verschil te vinden bij de PPR (54 om 46).
[AND Nog is de toe-
open, stuwt de onvoorstel-
assa zout water de Ooster-
binnen en trekt zich te-
[ooèaraiate het sluitstuk van
iral ter wereld bezongen
rerken gestalte krijgt,
de golven der emotie.
5'p idoor de Oosterschelde: ja
:rt over die golven heen
ziet niet meer da n een
horizon. De hoeveelheid
lin dit spel van het „gelijk"
or vijfennegentig
van de mensen dermate on-
ar, dat het standpunt in
ak voor onze toekomst
schamel wordt omkleed,
ïaafwerders laten we zeggen
Waterstaat Dienst Del
en de barricadebouwers
rel itn wel over de vereiste ge-
Die dan weer leiden tot te-
lestelde conclusies,
niemand bestrijdt de waar
de schone Oosterschelde en
i erkent het verlies, dat door
wordt geleden,
olariserend houden we twee
over.
Verschelde is van grote
maar moet vanwege de vei-
dicht. Het milieu, hoe waar-
W 'K moet op de tweede plaats
wijkmogelijkheden - bij
versterking van de be
dijken - bieden niet genoeg
meer en vragen
woordelijk veel tijd.
moet prefereren, afslui
p—geen bittere noodzaak. Er
5 datieven, die de veiligheid
gevaar brengen. Als de Oos-
le dicht gaat, betekent dat
het verlies van een uniek
erleven. Wie kent de geva-
daardoor worden opgeroe-
itige is een doorslaggevende
■.geschiedenis" van. het con
fer het licjt legt, wordt tel-
getroffen door de korte
k, al bij het aannemen
Delta Wet in '57 roerden
mstanders. Een in die da-
«loze zaak, want de angst
herhaling van de ramp uit
'53 was alles en allen over
leer nog dan het doden
de het feit, dat zoiets
kon gebeuren de angst
herhaling aan.
!d: er klinken stemmen in
die van een verre toe
pten.
het stil is gebleven, be-
feit, dat een voorgaand
jjfect in de Delta Werken -
van de Grevelingen -
Mnder begeleiding van het
ontevredenen werd vol
IgHil jfsigS
- -
Het hef eiland Stevin 73 bezig met de bouw van pylonen die de
kabelbaan in het stroomgat de Hammer moeten schragen, waarlangs
straks de cementblokken in de gaten worden gedeponeerd.
de laatste Jaren sterk gegroeid.
Vooral dankzij de niet aflatende
kreten om hulp en begrip van de
„milieu-pioniers".
Het besef dringt dieper door en uit
stekend uitgeruste verzetshaarden
als de Landelijke Vereniging tot
Behoud van de Waddenzee en de
actie voerende groepen in het
Zeeuwse land kunnen op niveau pa
reren.
De Oosterschelde stijgt ver boven
haar eigen belangrijkheid uit in de
huidige tweespalt. De beslissing is
van grote betekenis voor de toe
komst van ons land.
Of, zoals W. L. Brugsma het zei op
een bijeenkomst van de SOS(Co
mité Samenwerking Oosterschelde):
„De Oosterschelde kan worden be
schouwd als een toetssteen om na
te gaan of het de regering Den Uyl
ernst is met het milieubeleid".
Rapport
Naar aanleiding van de Ooster
schelde Nota, die duidelijk wees op
ai sluiting en door de tegenstanders
werd gekwalificeerd als politiek
zoethoudertje drongen de samen
stellers aan op een commissie.
Die is er gekomen, zevén wijze
mannen; een deskundige op het ge
bied van de waterbouwkunde, een
econoom, een deskundige op het ge
bied van de milieuhygiëne, een bio
loog, een deskundige op het gebied
van de visserij en een planoloog.
Het geheel onder leiding van „een
voorzitter met grote bestuurlijke er
varing en met vertrouwen in brede
lagen van de bevolking".
DaJt werd ex-Commissaris der Ko
ningin mr. J. Klaasesz.
Een groep mannen, die ook vertrou
wen genoot van de verontrusten.
Begin augustus werd de commissie
geïnstalleerd en de duur van het
onderzoek kon op zes maanden
worden gesteld.
Volgens recente uitlatingen van de
voorzitter mag in Januari een inte
rim-rapport worden verwacht.
Op het moment dat de commissie
van wijze mannen aan het werk
toog, trad bepaald geen status quo
in.
De werkzaamheden aan de dam
door de Oosterschelde gaan gewoon
door en de Dienst Delta-werken be
richt trouw van haar vordéringen
met het miljardenproject. Gevoed
door beriohten van dagelijks in de
omgeving van de bouwplaatsen ver
kerende vissers gingen bovendien
noodsignalen de lucht in, als zou
den de werkzaamheden worden ver
sneld.
Ir. Ferguson, hoofdingenieur van de
dienst sprak dat krachtig tegen. Hij
beriep zich op „het gebruik maken
van kansen". En zei, het incorrect
te vinden de commisssie Klaasesz
door werkversnelling in de wielen te
rijden.
Voorzitter A. L. S. Lockefeer van de
Vereniging Zeeuwse Visserijbelan-
gen, een man, die in de kwestie
Oosterschelde vaak en hard aan de
bel trok. kon meedelen, te heoben
gehoord „Dat er dag en nacht waan
zinnig nard wordt gewerkt".
De kamerleden Roels (PvdA) en
Jansen (PPR) haakten in.
Mr. J. Klaasesz zelf ontkende een
conflict tussen minister Westerterp
en de commissie, onderstreepte ver
der plezierig te werken met diens
ministerie en de Deltadienst".
Nog een stem, die van actieman ir.
J Loeff: „Over „Of er inderdaad
wordt versneld is amper te zeggen.
Er zijn wat verklaringen, maar wat
daarvan de waarde is? Men is nu
bezig met een project-onderdeel (de
pylonen, die de kabelbaan moeten
schragen, waarlangs straks de im
mense cementblokken in de gaten
worden gedeponeerd), dat werd
aanbesteed. Dat dan de aannemers
vaart achter het zaakje zetten om
dat het nog goed weer is, lijkt mij
logisch".
Samenvattend: de meesten zouden
een tempoverlaging willen, anderen
complete stilstand, totdat de com
missie haar bevindingen heeft uit
gesproken, en maar enkelen verden
ken rijkswaterstaat van opschroeven
van het tempo.
Richtlijnen
Omtrent de vele plannen, die als
alternatief zijn opgevoerd voor tota
le afsluiting zijn de tegenstanders
van die sluiting het onderling ook
niet eens.
Kwam de werkgroep „Mondiaal Al
ternatief" uit Z andvoort bij voor
beeld met een plan om in de dam-
voet installaties aan te brengen, die
via het getij deverschil electriciteit
zouden kunnen opwekken, de aktie-
groep Oosterschelde verwierp dit
„alternatief" vrijwel onmiddellijk.
Mede gesteund door professor Kor-
ringa, lid van de commissie onder
Flaasesz, stelde de aktiegroep:
.Elk pseudo-getij in het Ooster-
sibeldemilieu betekent achteruit
gang".
Ook Belgische waterbouwkundigen
kwamen met gelijke voorstellen. En
weer was het commentaar: „Wij
willen een open Oosterschelde".
Wie nu probeert in de toekomst te
kijken en te voorspellen wat uitein
delijk de keuze zal zijn, zou een
richtlijn kunnen halen uit de woor-
ctn van mr. Klaasesz: „Er zijn
momenteel geen gegevens, die er op
wijzen dat de Oosterschelde open
blijft".
Maar dat was een uitspraak, die al
weer enige tijd geleden werd ge
daan en de commissie is nog altijd
in het stadium van inzamelen en
verwerken van gegevens, die vaak
door derden worden versterkt.
De „sluiters" en „openhouders"
zoals zij werden genoemd, wachten
op een antwoord. Met dien verstan
de, dat de sluiting rustig dooryaat.
Naar het zich laat aanzien, en nu
maken we zelf een keuze, zal de
dam er komen, en zal pas na de
voltooiing worden gezocht naar
„corrigerende" wijzigingen.
In de discussies wordt vaak verge
ten, dat een groot deel van de
Zeeuwen pal voor de sluiting is.
Regelrecht terug te voeren naar de
c'uistere dagen van '53 is de angst
voor het wassende water. Ir. Loeff:
Toen er een bijeenkomst werd ge
houden in de grote kerk van Goes,
waar maar liefst zes uitermate des
kundigen hun visie gaven op de
V westie Oosterschelde, kwam niet één
I'd van GS of Provinciale Staten
opaagen.
Voor hun staat het al vast en zij
zijn geen deskundigen, maar repre
sentanten van de bevolking, die
door de veelheid van argumenten
het zicht is ontnomen.
Status
Aan de andere kant staan de be
zorgden, de openhouders, de be
schermers van een kostelijk milieu,
dat slechts onderdeel is van ons to
tale leefklimaat.
Zij hebben groot gelijk, want wie
verder kijkt dan de enkele vierkan
te kilometers die hem zijn toegeme
ten, ontdekt tot zijn ontzetting, dat
enorme gevaren 'dreigen. Die, hoe
verschrikkelijk dat ook klinkt, in
geen vergelijk staan tot de ruim
1700 doden van '53.
Gevaren, waarbij het niet gaat of
de steltloper verdwijnt, de pijlstaar
trog of een roodwiervariant. Niet
om een half miljard meer voor de
ophoging van 265 kilometer zeedijk.
Die komt tot de ontdekking dat het
gaat om Ons Verdere Bestaan.
Zonder te reppen over status van
t>e< rokken ingenieurs, over groot-
heidsdromen van kleine bestuurde-
ren, over departementale begrotin
gen, kan men stellen, dat het gaat
om „Een hele wereld waar het le
ven goed is".
We staan op de kering van een tij.
En je kunt alleen maar hopen, dat
iedereen in deze strijd dat inziet.
